سیاست های دولت ترامپ در به سختی انداختن مردم ایران بسیار موفق بود اما در برآوردن منافع آمریکا نه. تحریم های تازه به نظامی تر شدن ایران منجر شده است.
ادامه مطلب
ریاست جمهوری جو بایدن تقریبا دو ماهه شده؛ اما او هنوز به وعده کارزار انتخاباتی مبنی بر بازگشت به توافق هسته ای ایران و لغو تحریم های اعمال فشار حداکثری دونالد ترامپ عمل نکرده و تنش ها را با ایران کاهش نداده است. ایرانی ها در آینده نزدیک برای انتخابات ریاست جمهوری پای صندوق های رای می روند و به احتمال زیاد، یک رئیس جمهور با جهت گیری متفاوت سیاسی را انتخاب می کنند. اگر بایدن نتواند اقدامی سریع برای بازگشت به برجام انجام دهد، فرصت طلایی باقی مانده تا آن زمان برای احیای دیپلماسی با تهران را از دست خواهد داد و مسیر بسیار پیچیده تری پیش رو خواهد داشت.
ادامه مطلب
اظهارات اخیر ژنرال فرانک مک کنزی، فرمانده «سنتکام»، درباره حمله سال ۲۰۲۰ ایران به یک پایگاه آمریکایی در عراق اگر صحت داشته باشد، بار دیگر ضرورت اقدام فوری رئیس جمهوری جو بایدن برای شروع سریع روند احیای توافق هسته ای ایران را نشان می دهد.
ادامه مطلب
درگیری میان غرب و ایران به شدت نامتقارن است. کل ماجرا از روز اول نوعی تئاتر پوچ گرایی بوده است. مجموعه ای از قدرت های دارای تسلیحات هسته ای- ایالات متحده، روسیه، بریتانیا، فرانسه و چین- که خود در چند دهه گذشته هرگونه تلاش برای کاهش واقعی تسلیحات هسته ای سازمان ملل را مغرورانه نادیده گرفته اند، می خواهند توافق را به ایران تحمیل و این کشور را به صرف نظر از قدرتی وادار کنند که خودشان نمی توانند از آن چشم بپوشند. هیچ کشور مستقلی حاضر به پذیرش چنین چیزی نمی شود.
ادامه مطلب
درگیری میان غرب و ایران به شدت نامتقارن است. این غرب بوده که در طول تاریخ به دنبال اعمال نفوذ، تغییر، تهدید، اجبار به اطاعت، مجازات و موارد دیگر بوده است. در میان سیاستمداران و دانشمندان سطح بالا پاکسازی انجام داده، یک هواپیمای غیرنظامی را سرنگون کرده، ایران را به مثابه شیطان نشان داده و این کشور را منزوی ساخته است. دادن سلاح های شیمیایی و چراغ سبز به صدام حسین برای جنگ علیه ایران در سال ۱۹۸۰ هم جای خود دارد. ایران هرگز آسیب مشابهی به غرب نزده است.
ادامه مطلب
رئیس جمهوری جوزف بایدن در پنجمین هفته کار خود در کاخ سفید با تعیین حدود برای دوست و دشمن، رویکرد متمایزی به نقش ایالات متحده در خاورمیانه را به نمایش گذاشت. عربستان در رابطه با پرونده مسکوت قتل جمال خاشقچی، روزنامه نگار مخالف سعودی، مورد سرزنش قرار گرفت و ایران هم از طریق حملات هوایی ایالات متحده به گروه های متحد در منطقه بسیار استراتژیک در مرز سوریه و عراق پیامی آشکار دریافت کرد. پیام در هر دو مورد روشن بود: ریاست جمهوری بایدن به مثابه نهمین سال دولت باراک اوباما یا پنجمین سال ریاست جمهوری دونالد ترامپ نیست؛ آمریکا اکنون درباره اهدافش جدی است و هر اقدامی عواقبی خواهد داشت.
ادامه مطلب
رئیس جمهوری جو بایدن بارها گفته در صورت بازگشت ایران به تعهدات هسته ای، با هدف بسترسازی برای یک پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای ایالات متحده را به برجام باز می گرداند. اما به گفته پنج نفر از افراد نزدیک به کاخ سفید، در داخل دولت بایدن و در میان دستیاران ارشد او مباحثاتی بر سر این مساله در جریان است که آیا این بهترین مسیر پیش روست یا باید مسیرهای دیگر و احتمالا پیچیده تر با احتمال به حاشیه راندن توافق اصلی را دنبال کنند. در همین حال، طرفداران توافق سال ۲۰۱۵ نگران هستند که بایدن هیچ عجله ای برای بازگشت به توافق نشان ندهد. آنها می ترسند سرعت محتاطانه بایدن باعث شود منتقدان توافق از جمله برخی چهره های کلیدی دموکرات و سیاستمداران ایران که منتظر انتخابات آتی هستند، به مباحثات شکل دیگری دهند. آنها همچنین نگران تلاش های مداوم ایران برای تحت فشار قرار دادن بایدن برای اقدام سریع تر و لغو تحریم ها در روند بازگشت به توافق اولیه هستند.
ادامه مطلب
دولت جدید جو بایدن در ایالات متحده بارها اعلام کرده در تلاش ها برای احیای توافق هسته ای ایران، به کشورهای اروپایی خواهد پیوست. در همین رابطه، مرکز مطالعات «بلفر سنتر» برای علوم و امور بین الملل در دانشکده کندی دانشگاه هاروارد کارشناسان ایران درباره گام های بعدی پرسیده که در ادامه می خوانید:
ادامه مطلب
یک بند کمتر مورد توجه قرار گفته در توافقنامه بین المللی ۲۰۱۵ هسته ای ایران نیرنگ بر سر روش های بازگشت آمریکا به توافقی را که رئیس جمهوری دونالد ج. ترامپ از آن خارج شد، توضیح می دهد. تاریخ جادویی ارائه شده سال ۲۰۲۳ است؛ زمانی که دولت بایدن در صورت بازگشت به توافق، باید در صدد اخذ مجوز از کنگره برای لغو یا اصلاح همه تحریم های هسته ای ایالات متحده علیه ایران برآید. ایالات متحده و ایران هر دو بر سر این مساله توافق دارند که با توجه به بی اعتمادی، خصومت و سوءظن دو طرفه، تصویب این مساله از سوی کنگره اگر غیرممکن نباشد، دشوار خواهد بود. در نتیجه، ایالات متحده و ایران اساسا اهداف مختلفی را در رابطه با مذاکره برای بازگشت ایالات متحده به توافق دنبال می کنند.
ادامه مطلب
ابوالقاسم دلفی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است که چون در یک ارزیابی از هزینه ها و فرصت ها، اروپا به تناسب تهدیدها و واکنش های احتمالی اسلامی ایران به این نتیجه رسیده است که فواید و فرصت‌های عدم صدور قطعنامه شورای حکام علیه ایران بیشتر از هزینه‌های آن است از اقدام خود عقب نشینی کرد، خصوصا که اروپا به هیچ وجه تمایلی ندارد صدور قطعنامه علیه پرونده فعالیت هسته ای ایران در شورای حکام به دور شدن تهران از میز مذاکره منجر شود.
ادامه مطلب
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، ۲۱ فوریه به ایران سفر و با دولت این کشور توافق کرد که آژانس برای سه ماه دیگر اجازه نظارت بر برنامه هسته ای ایران را داشته باشد. این توافق می توانست تشدید درگیری بر سر فعالیت های هسته ای ایران را به تاخیر اندازد و فرصت بیشتری برای مذاکره کنندگان در ایالات متحده و ایران برای بررسی مجدد دیپلماسی فراهم آورد.
ادامه مطلب
اخبار روز یکشنبه مبنی بر اینکه ایران دعوت اتحادیه اروپا برای گفت و گو با ایالات متحده را رد کرده، یک عقب گرد مشکل ساز است و چالش های کنونی را پیچیده تر می کند و سرنوشت توافق هسته ای ۲۰۱۵ را به خطر می اندازد. اما این اتفاق جای تعجب نداشت و دلیل آن هم ساده است: تفکر اینکه تهران در حالی که واشنگتن سطح فعلی تحریم های خود را حفظ می کند مستقیما با آن وارد مذاکره شود، در دوران ریاست جمهوری ترامپ به کلی بی معنی شده است. این انتظار پیشتر جواب نداده و بعید است اکنون جواب دهد.
ادامه مطلب
رئیس جمهوری دونالد ترامپ سیاست تهاجمی «اعمال فشار حداکثری» را علیه ایران دنبال کرد؛ اما با توجه به اینکه جمهوری اسلامی تنها چند هفته با ذخیره مواد شکاف پذیر کافی برای ساخت بمب هسته ای فاصله دارد، شکست رویکرد حداکثری دولت قبلی آمریکا آشکار است. با این حال، هنوز گروهی از نومحافظه کاران حاضر به تسلیم شدن نیستند. به عقیده آنها، حملات مرگبار علیه نیروهای نظامی و دیپلمات های آمریکایی در عراق درست همان دلیلی است که ایالات متحده را از شروع مجدد مذاکرات هسته ای با ایران باز می دارد.
ادامه مطلب
قطر، کشور کوچک در حاشیه خلیج فارس، یک وظیفه دشوار برای خود برگزیده است: میانجی گری بین ایالات متحده و ایران. همانطور که شیخ محمد بن عبدالرحمن الثانی، وزیر امور خارجه قطر، ۱۰ فوریه گفت، دوحه در تلاش است تا تنش ها را «از طریق یک فرایند سیاسی و دیپلماتیک» حل کند. الثانی به همین منظور اخیرا با جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی، و رابرت مالی، نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران، صحبت کرده است.
ادامه مطلب
جلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: کنون به مانند گذشته نزدیک، تهران و واشنگتن به عرصه «رقابت اراد‌‌ه‌ها» وارد شده‌اند؛ اینکه سرانجام کدام طرف خواهد توانست دیگری را به قبول شرط‌های خود وادار کند. صورت مسأله با یک تغییر شکلی همان است که بود. «نه جنگ و نه مذاکره» تنش‌ها را تا پایان دولت «دونالد ترامپ» در نقطه انجماد نگه داشت. حالا بحث برسر «اول تو ـ بعد من» است. تهران می‌گوید: نخست لغو کامل تحریم‌ها، سپس مذاکره. واشنگتن اصرار دارد: بازگشت کامل تهران به همه تعهدات برجامی و آنگاه گفت‌وگو.
ادامه مطلب
نتایج یک نظرسنجی تلفنی از ایرانی ها نشان داد که اکثر مردم این کشور طرفدار احیای کامل توافق هسته ای ۲۰۱۵ هستند، اما به این شرط که ایالات متحده به توافق و تعهدات خود بازگردد یا دو کشور همزمان برجام را به اجرا گذارند. این نظرسنجی توسط مرکز مطالعات بین المللی و امنیتی در دانشگاه مریلند و آژانس مستقل «ایران پال» مستقر در تورنتو از بیش از ۱۰۰۰ ایرانی بین ۲۶ ژانویه تا ۶ فوریه انجام شد.
ادامه مطلب
امیرعلی ابوالفتح در گفت‌وگو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است که تلاش ایالات متحده آمریکا برای صدور و تصویب قطعنامه‌ای در نشست امروز دوشنبه شورای حکام ارتباطی به پاسخ ایران ندارد، بلکه واکنشی به اقدام دوشنبه هفته گذشته کشورمان در توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی است. بنابراین اگر دیشب (یکشنبه شب) تهران پاسخ مثبتی به حضور در مذاکرات می داد هم تفاوتی در عملکرد و تحرکات دیپلماتیک آمریکا در شورای حکام نداشت. دولت بایدن به فکر تقابل جدی در خصوص فعالیت‌های هسته‌ای ایران و توقف اقدامات کاهش تعهدات برجامی تهران است.
ادامه مطلب
محسن جلیلوند در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است که اگر در بدبینانه ترین سناریو و حالت ممکن در نشست فردا دوشنبه شورای حکام قطعنامه‌ای علیه پرونده فعالیت‌های هسته‌ای ایران صادر شود و ایران در مقام واکنش توافق و بیانیه یکشنبه هفته گذشته خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را ملغی کند، تهران از «موازنه تهدید» وارد «موازنه وحشت» خواهد شد.
ادامه مطلب
بازگشت به توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ با ایران موسوم به برجام یک اتفاق بزرگ است. برای یک مذاکره موفق، به دو طرف مایل به معامله نیاز است و به نظر می رسد تهران و واشنگتن اکنون دولت جدید جو بایدن در چنین شرایطی قرار دارند. دولت بایدن به وضوح اعلام کرده در صورتی که ایران به تعهدات هسته ای خود عمل کند، مایل به بازگشت به توافق هسته ای است. با توجه به تمایل حقیقی دو شریک توافق، تنها مساله ای که باقی می ماند ایجاد یک صحنه سازی هوشمندانه است تا اینگونه به نظر برسد که ایران در برابر آمریکا قاطعانه ایستاده است و دولت بایدن هم بتواند مدعی شود که به یک توافق جدید و بهبود یافته دست پیدا کرده. وعده مذاکرات بیشتر برای اعمال محدودیت ها در زمینه سلاح های هسته ای و توسعه موشک های بالستیک ایران هم بیشتر برای اطمینان خاطر دادن به متحدان و ایجاد ثبات منطقه ای است.
ادامه مطلب
پرستو بهرامی راد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: دو کشور با میانجی گری اروپا، عمان قطر و حتی عراق جلسات مخفیانه‌ای خواهند داشت و پای میز مذاکره می‌نشینند. از طرف دیگر آمریکا امتیازاتی به ایران در همین اول کار می‌دهد، از جمله آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران توسط ژاپن و کره جنوبی، فعال‌تر شدن کانال سوئیس و اینستکس و کانالی برای خرید و فروش نفت ایران توسط برخی کشور‌ها و.... با این حال بی شک بازگشت آمریکا به برجام به بعد از انتخابات ۱۴۰۰ موکول می‌شود، زیرا برداشتن همه تحریم‌هایی که دونالد ترامپ علیه ایران گذاشته است به زمان زیادی نیاز دارد.
ادامه مطلب
دیپلماسی با ایران از زمان روی کار آمدن رئیس جمهوری جو بایدن عمدتا در نتیجه موضع گیری دشوار او برای شروع در بن بست بوده است. دولت بایدن تاکید کرده اگرچه دولت دونالد ترامپ زمانی برجام را ترک کرد که تهران کاملا به آن متعهد بود، اما ایران باید حتی قبل از آنکه ایالات متحده لغو تحریم ها را بررسی کند، اولین گام را در بازگشت به تعهدات هسته ای خود بردارد. ایرانی ها در پاسخ روند گام به گام را پیشنهاد کردند که در آن، دو طرف به طور همزمان به موارد نقض برجام پایان داده و توافق را بازیابی کنند. موضع تند و تیز بایدن که احتمالا با هدف جلب حمایت منتقدان سخت گیر در کنگره اتخاذ شده، چنان لجوجانه است که به نظر می رسد او دست کم تا زمانی که ایران یک گام هر چند کوچک در بازگشت به تعهدات برجامی برندارد، خبری از مفهوم مذاکرات رسمی نخواهد بود.
ادامه مطلب
خبرهای خوب همیشه به واضح ترین شکل ممکن نمی رسند. شش سال پیش، توافق هسته ای ایران یک پیروزی دیپلماتیک بود که طی یک روند طولانی و دردناک بدست آمد. آخر هفته گذشته یک پیروزی خیلی ناچیز، اما به همان اندازه ضروری، حاصل شد. اگرچه ایران در برداشتن یک گام دیگر در عقب نشینی از انطباق با توافق، دسترسی آژانس بین المللی انرژی اتمی را به سایت ها و پرونده هسته ای خود کاهش داده است، اما توافق سه ماهه روز یکشنبه گذشته امکان نظارت مستمر را برای آژانس فراهم می کند. همانطور که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، گفت: «توافق اکنون را نجات می دهد.» نگرانی عمده این بود که اگرچه ایران تا امروز گام ها در عقب نشینی از برجام را به شدت با دقت مدیریت کرده، مراحل بعدی عقب نشینی آن غیرقابل برگشت باشد.
ادامه مطلب
اکنون در ۲۰۲۱ برجام همچنان یک چارچوب و نقطه مرجع برای سیاست دو سوی اقیانوس اطلس و جهان در قبال ایران مانده است. این مساله صرف نظر از اینکه توافق همچنان پابرجا می ماند یا خیر، صادق است. به علاوه، برجام فرمول اصلی برای رسیدگی به نگرانی های اصلی جامعه بین المللی درباره فعالیت هسته ای ایران یعنی محدودیت و مهم تر از آن، راستی آزمایی را شامل می شود. انبوهی از چالش ها در مسیر احیای توافق هسته ای وجود دارد که به معنای دشوار بودن بازگشت دولت بایدن به برجام است. ایران احتمالا پیش از بازگشت به انطباق کامل، جبران خسارت اقتصادی که به دلیل تحریم های ایالات متحده متحمل شده را خواهد خواست. همچنین انتظار می رود ضمانت های موثری در کاهش تحریم ها طلب کند. در همین حال، مشخص نیست که آیا فشار سیاسی کافی در ایالات متحده برای لغو گسترده رژیم تحریمی علیه ایران وجود داشته باشد یا خیر، چرا که چندین محدودیت مهم در برنامه هسته ای ایران مرتبط با بندهای غروب توافق در سال ۲۰۲۳ آغاز می شود. همه این مسائل بدان معنی است که دولت بایدن اکنون که سمت ریاست جمهوری را تحویل گرفته، با چالش های اساسی در ارتباط با برنامه هسته ای ایران مواجه باشد.
ادامه مطلب
دولت بایدن سعی کرده برای قانع کردن جمهوری اسلامی به بازگشت به مذاکرات درباره احیای توافق هسته ای ۲۰۱۵ شاخه زیتون را به ایران تقدیم کند. مقامات ایران خیلی سریع آشکار ساختند که این کار آسان نخواهد بود.
ادامه مطلب
توافق هسته ای ایران دولت دونالد ترامپ را دوام آورد و اکنون امکان پیوستن دولت جدید جو بایدن به آن وجود دارد؛ اما این بدان معنا نیست که می توان به وضعیت پیش از خروج واشنگتن از توافق بازگشت. سال ها تحریم و قلدری نه تنها به موضع گیری شدیدتر پایتخت های سراسر جهان در برابر واشنگتن انجامیده، بلکه حقایقی را آشکار ساخته که باید با دیپلماسی فزاینده حل و فصل شوند که یعنی به رغم آنکه اروپایی ها و ایالات متحده بر سر اصول دستیابی به یک توافق دیگر با ایران اتفاق نظر دارند، اما هنوز مجبور به چانه زنی در مورد چگونگی انجام این کار هستند.
ادامه مطلب
به نظر می رسد دولت جو بایدن بازگشت به برجام را به یکی از اولویت ها در سیاست خارجی خود تبدیل کرده است؛ توافق جامعی که در ژوئیه ۲۰۱۵ بین ایران، ایالات متحده، روسیه، بریتانیا، چین، فرانسه و آلمان منعقد و هدف از آن محدود کردن غنی سازی اورانیوم توسط ایران بود و البته توافقی که دونالد ترامپ در کارزار «اعمال فشار حداکثری» در ماه مه ۲۰۱۸ ایالات متحده را از آن خارج کرد.
ادامه مطلب
توانایی های ایران منطقه را دگرگون خواهد کرد، و اسرائیل چاره ای جز همزیستی هسته ای با ایران را نخواهد داشت، این در نتیجه ایجاد بازدارندگی متقابل و اطمینان از ویرانی تمام عیار، میان دو طرف محقق خواهد شد. این معادله نوعی ثبات در منطقه را به همراه خواهد داشت و جایگاه سیاسی نظامی و نفوذ ایران را افزایش خواهد داد، زیرا ایران از برخورد محترمانه همراه با لطافت جهان، در برابر کره شمالی به دلیل برخورداری از کلاهک های هسته ای و موشک های بالستیک، درس گرفته است.
ادامه مطلب
علی عیدی پور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در شطرنج حالتی به نام «زوگزوانگ» ZUGZWANG وجود دارد که به آن «حرکت اکراهی» هم گفته می شود. این حالت زمانی است که نوبت حرکت بازیکن فرا می رسد و مجبور است که حرکت کند اما حرکت خوبی برای انجام دادن ندارد، یعنی با هر حرکتی وضعیت او از قبل بدتر می شود و به دردسر می افتد. به همین دلیل بازیکن دوست ندارد حرکت کند چون قطعا یکی از مهره هایش را از دست خواهد داد. از طرف دیگر طبق قوانین بازی، بازیکن نمی تواند حرکت نکند، بنابراین تنها راه خروج این است که بازیکن بنا به خواست خود یکی از مهره هایش را فدا کند تا شاید بتواند بازی را از این حالت خارج کند. البته خارج شدن یا بدتر شدن وضعیت بازی، کاملا به هنر بازیکن در بازی بستگی دارد. از این منظر می توان گفت که «بازی هسته ای» ایران به حالت آچمزی کشیده شده و ایران باید از طریق «بازی زوگزوانگ»، حرکتی انجام دهد تا از آچمزی خارج شود. بدین معنی که باید مهره ای را فدا کند تا بتواند مهره های دیگر را نجات دهد.
ادامه مطلب
علی سلیمانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بعید به نظر می رسد مجموعه اروپا و امریکا؛ قصد عدم تاثیرگذاری بر انتخابات را نداشته باشند و "توافقی صادقانه" با دولتی را که سه ماه به پایان عمر خود وقت دارد را داشته باشند مگر، امتیازهای خوبی کسب کنند. اگر توپ در زمین ایران است؛ بگذاریم دولت ۱۴۰۰ شوت بزند؛ عجله نکنیم.
ادامه مطلب
مجید خورشیدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: توافق میان جمهوری اسلامی ایران و شش کشور که در ادامه با بدعهدی و کژرفتاری ایالات متحده به پنج کشور تبدیل شدند، برای پایان دادن به تضییعاتی بود که به واسطه تحریم های مربوط به برنامه هسته ای بر کشور وارد شده بود. از آفاتی که در همان روزهای نخستین طلوع برجام از سوی برخی صاحب نظران عنوان می شد، این معنا بود که در اذهان چنین باوری پدید آید که چرخ اقتصاد ما به سامان و قاعده بوده و تنها تحریم های هسته ای حرکتش را کند یا آهسته کرده است و با وقوع توافق و امضای برجام همه گیر و گرفت ها رفع و اقتصاد چابک و پویا می شود. این در حالی بود که اقتصاد ایران برای سال ها از تک محصولی بودن و وابستگی به ارز حاصل از خام فروشی در کنار تورم و بیکاری رنج می برد و در بازه هایی بسته به وفور درآمدهای نفتی و نحوه بازتوزیع آن در جامعه گشایش یا تنگی بیشتری را متحمل می شد. اما قفل تحریم های هسته ای تنها همان روند پیشین اقتصاد متورم و نفتی کشور را دچار مشکل و رکود می کرد و توافق و گشایش تنها برای بازگشت به شرایط قبل بود و نوعی صیانت از امر "ممکن" و نه امر "مطلوب".
ادامه مطلب