مصر در آستانه احیای روابط با ایران

دیپلماسی ایرانی: در بین انقلاب‌هایی که از زمستان گذشته تاکنون در خاورمیانه به وقوع پیوسته است، نوع مصری آن بیش از همه دلگرمی تهران را به دنبال داشته است. سرنگونی حسنی مبارک در مصر و روی کار آمدن دولتی مملو از نقاط اشتراک مشهود با ایران، امید به احیای روابط دو جانبه را پس از قریب به 30 سال زنده کرده است.

هر چند هنوز هم میزان صمیمیت در روابط آتی در ابهام قرار دارد و عده‌ای چشم انداز تبدیل شدن ایران و مصر به متحدان منطقه‌ای را بیش از حد خوش بینانه توصیف می‌کنند اما نشانه‌ها از فراهم شدن مقدمات ابتدایی برای از سرگیری روابط تهران و قاهره حکایت دارد.

مصر در حال گام برداشتن در مسیری است که ساختار بنیادین خاورمیانه را بر هم می‌زند. در این مسیر مصر ضمن باز کردن مرز مسدود شده با غزه، به سوی عادی سازی روابط با دو دشمن اسرائیل و غرب یعنی حماس و ایران گام بر می‌دارد. مقامات مصری که به تازگی انقلاب را پشت سر گذاشته و انتخابات آتی را پیش رو دارند، اعلام کرده‌اند سیاست‌های نوین آنها افکار عمومی را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

به گزارش روزنامه نیویورک تایمز آنها در این روند به دنبال بسط نفوذ خود در منطقه هستند و به عنوان نخستین گام در هفته گذشته در راستای آشتی دادن جنبش فتح در فلسطین با رقیب آن حماس حرکت کردند. این روزنامه آمریکایی در ادامه می‌نویسد: استراتژی نوین مصر توازن قدرت در خاورمیانه را در جهتی تغیر می‌دهد که تهران می‌تواند از طریق آن نفوذ بیشتری بر دشمنان منطقه ای شامل اسرائیل داشته باشد و این امر زنگ خطر‌ها را در تل‌آویو به صدا درآورده است.

نیویورک تایمز به نقل از یک مقام اسرائیلی با اشاره به سیاست جدید مصر در از سر گیری روابط با ایران و حماس می‌نویسد: برخی از اقدامات اخیر مصر برای اسرائیل مشکلاتی را فراهم آورده است. این مقام ناشناس ادامه داد: این تحولات چالش‌های استراتژیکی را برای امنیت اسرائیل ایجاد می‌کند. این در حالی است که سخنگوی وزارت امور خارجه مصر تاکید کرده است کشورش با هدف حفظ توازن در تعاملات منطقه‌ای به تعهدات خود با اسرائیل شامل پیمان صلح پایبند است.

اسرائیل در نوار غزه از همکاری مصر برای برقراری امنیت سود می برد اما قاهره قصد دارد به انسداد نوار مرزی با غره پایان دهد. این در حالی است که وزارت امور خارجه مصر اخیرا بر عادی سازی روابط با ایران نیز تاکید کرده است. باخوم، سخنگوی وزارت امور خارجه مصر با اشاره به اینکه همه کشور‌ها به جز ایالات متحده و اسرائیل با ایران روابط دیپلماتیک دارند؛ اظهار داشت: ما به ایران به عنوان یک کشور همسایه در منطقه می نگریم و به دنبال عادی سازی روابط با تهران هستیم.

وی ادامه داد: ایران مانند گذشته یک کشور دشمن محسوب نمی‌شود و در دولت جدید مصر یک کشور دوست به شمار می‌رود. این در حالی است که شماری از مقامات و دیپلمات‌های سابق مصر که در دوران حسنی مبارک کنترل شرایط سیاسی را بر عهده داشتند شرایط امروز مصر را با دقت و نگرانی زیر نظر دارند. به گفته آنها فضای حاکم بر جامعه به کلی متحول شده و اکنون مصر به دنبال کسب اقتدار و احترام در منطقه است.

تحول در مصر به اندازه‌ای سریع و شفاف اتفاق افتاده که دوستی با حماس به آسانی در آن جای گرفته و از سوی دیگر نخست وزیر کشور بدون نیرو‌های محافظ که رسمی معمول در مصر بود همراه با خانواده‌اش در رستورانی محلی ناهار صرف می‌کند. این در حالی است که هر یک از مقامات کنونی که به باقی ماندن در دولت تمایل داشته باشند، باید به طور جدی موضوع انتخابات را مورد توجه قرار داده و برای کسب آرای بیشتر تلاش کنند.

برخی تحلیلگران بر این باورند که اینک افکار عمومی مصر به گونه‌ای متحول شده که قاهره دیگر نمی تواند همچون گذشته در همه زمینه‌ها متحد ایالات متحده لقب گیرد  و از این پس باید نفوذ و استقلال بیشتری داشته باشد. باخوم در بخشی از اظهارات خود در مورد ایران این نکته را یادآور شد که با وجود قطع روابط دیپلماتیک مصر با ایران پس از انقلاب اسلامی، در سال 1991 دفتر حافظ منافع در دو کشور ایجاد شد و به این ترتیب روابط جدید بیش از آنکه از سرگیری روابط تعبیر شود، ارتقاء سطح روابط خواهد بود.