مرگ بن‌لادن و حضور نیروهای آمریکایی در منطقه
رامین مهمانپرست سخنگوی وزارت امور خارجه ایران ساعاتی پس از خبر کشته شدن بن‌لادن در جمع خبرنگاران گفت: با مرگ بن‌لادن دیگر بهانه‌ای برای آمریکا و متحدانش وجود ندارد تا نیروهای خود را در خاورمیانه با شعار مقابله با تروریسم حفظ کنند. این در حالی است که مقامات کاخ سفید تاکید کرده‌اند که کشته شدن بن‌لادن پایان راه مبارزه با تروریسم نیست و با توجه به احتمال اقدامات تلافی جویانه گروهک‌های تروریستی، روند مقابله با آنها با جدیت بیشتری دنبال خواهد شد.
پس از حملات تروریستی 11 سپتامبر، آمریکا و متحدانش نیروهای خود را به منظور سرکوب طالبان و القاعده به افغانستان فرستادند. جمهوری اسلامی نیز که منافع زیادی در نابودی این گروه تندروی سنی و ضد شیعه داشت، در آن زمان همکاری گسترده‌ای برای مقابله با آن در افغانستان به عمل آورد. به نحوی که شماری از تحلیلگران تاکید کردند موفقیت آمریکا در مقابله با القاعده و طالبان در افغانستان بدون کمک ایران امکان پذیر نبود. اما این تنها آغاز ماجرایی بود که رفته رفته الگو‌های منطقه را در جهت برانگیخته شدن نگرانی‌های تهران تغیر داد.
هدف بعدی آمریکا در منطقه عراق بود و به این ترتیب نیروهای آمریکایی در مرزهای شرقی و غربی ایران مستقر شدند. از نقطه نظر ایران استراتژی واشینگتن برای بسط هژمونی خود در خاورمیانه در تعارض با تمایلات تهران برای منطقه‌ای عاری از مداخله‌های خارجی قرار دارد.
روابط تهران و اعراب منطقه همواره با پیچیدگی و محافظه‌کاری‌هایی همراه بوده که پیامد‌های نفوذ آمریکا بر همسایگان عرب ایران آن را پیچیده‌تر می‌کند. هر چند در مقایسه با سال‌های نخستین پس از سرنگونی صدام حسین، شمار نیروهای آمریکای در عراق به طور ملموسی کاهش یافته است اما برخی نشانه‌ها از تمایل کاخ سفید برای تغیر الگوی خروج نیروهای آمریکایی از این کشور خبر می‌دهد.
برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که شرایط کنونی خاورمیانه و موج خیزش‌های مردمی در کشورهای عرب، آمریکا را بر آن داشته تا با هدف تسلط هر چه بیشتر اوضاع درصدد حفظ دست کم بخشی از نیروهای خود در عراق برآید.
به این منظور مقامات آمریکایی برای توجیه پذیر کردن این اقدام، توپ را به زمین مقامات بغداد انداخته اند تا با ابراز تمایل به باقی ماندن نیروهای آمریکایی کنترل افکار عمومی در واکنش به این اقدام را در دست گیرند. گفته می‌شود که آمریکا به طور تلویحی از عراق خواسته است تا علاقمندی خود به باقی ماندن نیروهای آمریکایی در کشور را هر چه سریعتر به طور علنی و رسمی مطرح کند. موضوعی که از حساسیت زیادی برای مقامات عراقی که روابط نزدیکی با ایران دارند، برخوردار است.
دولت ائتلافی عراق که همچنان در شرف تکوین است قصد ندارد در تعاملات نسبی خود با ایران چالشی تازه ایجاد کند و این در حالی است که به طور حتم چراغ سبز به باقی ماندن نیروهای آمریکایی در عراق، ناخرسندی تهران را به همراه خواهد داشت. از سویی دیگر حضور نیروهای آمریکایی در دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس نیز همواره با نارضایتی ایران همراه بوده است.
ناوگان پنجم نیروی دریایی ایالات متحده در بحرین به سر می‌برد و کویت نیز خاک خود را در اختیار پایگاه‌های هوایی آمریکا قرار داده است. از سوی دیگر کشتی‌های نظامی آمریکا با مجوز اماراتی‌ها در آی‌های خلیج فارس به سر می‌برند. هرچند تغیر الگوی خاورمیانه احتمال به راه افتادن عقاید استقلال طلبانه و بعضا مخالف آمریکا در تعدادی از کشورهای عرب از جمله مصر را افزایش داده است اما به نظر نمی‌رسد که این روند دست کم در آینده‌ای نزدیک به خروج نیروهای آمریکایی از کشورهای حوزه خلیج فارس منجر شود.
تهران بارها تاکید کرده است که حضور نیروهای ایالات متحده در خلیج فارس به تنش‌ها در منطقه دامن می‌زند و برای به رخ کشیدن توان نظامی خود در برابر ناوگان‌های امریکایی، رزمایش‌های دریایی متعددی را در آب‌های خلیج فارس برگزار کرده است.
روزنامه لس‌آنجلس تایمز در گزارشی با اشاره به مرگ بن‌لادن آن را پیروزی برای آمریکا در منطقه عنوان می‌کند و به این ترتیب مقامات آمریکایی می توانند با استناد بر این پیروزی لزوم ادامه حضور در این منطقه را توجیه کنند. با توجه به اظهارات اخیر مقامات آمریکایی در مورد اهمیت ادامه تلاش‌ها برای مقابله با گرو‌های تروریستی به نظر نمی‌رسد که مرگ بن‌لادن کاخ سفید را به خارج کردن نیرو‌ها از منطقه ترغیب کند. از سوی دیگر تغیر ساختار خاورمیانه و توازن قدرت چشم انداز مبهمی از آینده این منطقه برای کاخ سفید به تصویر می‌کشد که حضور فیزیکی در آن می‌تواند راهی برای تسلط بیشتر بر اوضاع باشد.
نظر شما :