گزارش جدید آمانو و قطعنامه پنجم؟
به نظر من این گزارش هم کمابیش ادامه رویه قبلی گزارش‌های آقای آمانو است. در این گزارش هم مانند گزارش‌های قبلی ادعا شده است که اطلاعاتی به دست کارشناسان آژانس رسیده است که حاکی از شواهد تازه ای در خصوص فعالیت هسته ای ایران با جهت تسلیحاتی است. البته در این گزارش هم از امکان وجود چنین فعالیت‌هایی صحبت شده است و به طور قطعی بحثی از این مسئله به میان نیامده است. این گزارش می‌گوید اطلاعات جدیدی در خصوص امکان وجود جنبه نظامی‌در فعالیت هسته ای ایران و فعالیت ایران برای ساخت موشک مسلح به کلاهک هسته ای به دست ما رسیده است.
به نظر شما این گزارش چه اهمیتی دارد و چه نتایج احتمالی دارد؟
اهمیت گزارش از این جهت است که متاسفانه باز هم این شک و شبهه را در خصوص جهت نظامی فعالیت هسته ای ایران برطرف نکرده، بلکه دوباره آن شک و شبهه‌هایی که در گزارشات قبلی قید شده بود را تکرار می‌کند. این نشان می‌دهد که طی سه ماهه گذشته هیچ تغییری در دیدگاه مدیرکل آژانس ایجاد نشده و هیچ تعبیر مثبتی درباره ایران نسبت به گزارش‌های قبلی ایجاد نشده است. در واقع این گزارش هم تمدید و تایید گزارش‌های قبلی است که هنوز احتمال این مسئله می‌رود که ایران در پی تسلیحاتی کردن فعالیت هسته ای خود باشد.
به نظر شما این گزارش قابلیت این را دارد که مبنای قطعنامه شورای امنیت قرار بگیرد؟
بله؛ این قابلیت را دارد. این گزارش علاوه بر این که ممکن است منجر به یک قطعنامه شدید تر برای تحریم ایران شود، می‌تواند بر روی نوع اعمال قطعنامه‌های قبلی تاثیر داشته باشد و عزم جدی تری را برای اعمال قطعنامه‌های قبلی به صورتی شدید تر ایجاد کند.
بنابراین این گزارش می‌تواند نهایتا مبنای صدور یک قطعنامه جدید از سوی شورای امنیت برای تحریم ایران منجر شود. به این صورت که گزارش مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی، باید در شورای حکام آژانس بررسی شود و در آن جا در باره آن تصمیم گیری می‌شود. این گزارش بعد از شورای حکام به شورای امنیت فرستاده می‌شود و با چنین زنجیره ای از گزارشات و تصمیمات، زمینه ساز صدرو قطعنامه جدیدی علیه ایران می‌شود که این قطعنامه قطعا سبک تر از قطعنامه قبلی نخواهد بود، بلکه قطعنامه قبلی را گسترش می‌دهد و در پی آن خواهد بود که با شدت بیشتری اجرا شود.
قبل از انتشار این گزارش، نامه نگاری‌هایی میان خانم اشتون و آقای جلیلی در جریان بود، به نظر شما این گزارش تا چه حد می‌تواند بر مذاکرات ایران و گروه 1+5 تاثیرگذار باشد؟
البته انتشار این گزارش حتما تاثیر خواهد داشت اما تاثیر آن در حدی است که تاییدی است بر موضع گروه 1+5 و نگرانی‌ها آن‌ها درباره فعالیت‌های ایران. اما به نظر می‌رسد این که طرفین بر سر میز مذاکره با چه آمادگی ای حضور می‌یابند و طرفین با چه انعطاف پذیری‌هایی مذاکرات را آغاز می‌کنند و چه قدر در این مسئله جدی هستند که در قالب این مذاکرات مشکلات فی مابین را حل کنند تاثیر جدی تری بر مذاکرات آتی خواهد داشت و این عوامل هستند که می‌توانند در نتیجه مذاکرات تعیین کننده باشند.
به هر حال ما تا به حال شاهد چهار قطعنامه و تعداد بیشتری از این گزارش‌ها علیه ایران بوده ایم. این گزارش‌ها و قطعنامه‌ها از مذاکره جلوگیری نمی‌کنند. تاثیرات خودشان را بر مذاکره خواهند داشت اما در خصوص نتیجه مذاکره تعیین کننده نیستند. آن چه تعیین کننده نتیجه مذاکرات است، برنامه و آمادگی‌هایی است که تیم‌های مذاکره کننده دو طرف باید داشته باشند. نتیجه مذاکره به این بستگی دارد که این تیم‌ها تا چه حد صمیمانه در پی حل این مسئله باشند.
به نظر شما در این شرایط ایران باید چه استراتژی ای را پیش بگیرد و چه راهکاری در این مسئله سازنده‌تر است؟
واکنش‌هایی که ایران تا به حال نسبت به چنین گزارش‌هایی نشان داده است، در برخی موارد لازم بوده و توانسته است در حد خود تاثیر گذار باشد. اما آن چه مشخص و مشهود است این است که چنین واکنش‌هایی نتوانسته مسئله را حل کند و مشکل را به سرانجامی‌برساند.
اما درباره این که در آینده چه نوع استراتژی ای در پیش گرفته شود، تصور من این است که ما باید در پی این باشیم که با توجه به پرهزینه بودن و زمان بر بودن برنامه هسته ای فعلی، در کل برنامه تجدید نظر کنیم. به شکلی که از این پر هزینه بودن و زمان بری که بیش از حد لازم است جلوگیری شود و این برنامه بتواند به صورتی منطقی و قابل تحمل از طرف ایران جلو رود. برای این کار باید مقامات مسئول آشنا به مسئله هسته ای یک مرور و نگاه عمیق مجددی به فعالیت‌های هسته ای کشورمان داشته باشند تا این برنامه بتواند به صورت منطقی تر، کم هزینه تر و سریع تر پیش رود.
چنین برنامه ای البته باید به شکلی باشد که تحریم‌ها در رابطه با ایران را متوقف کند و تحریم‌هایی که هم اکنون به ایران تحمیل شده به مرور رفع شود و به صورت کامل کنار گذاشته شود. این برنامه به این صورت است که می‌تواند کم هزینه تر و با سرعت بیشتری به نتیجه برسد.
اما اجرای برنامه‌های مقطعی از قبیل دعوت از سفرای خارجی برای بازدید از سایت‌های هسته ای و امثالهم هیچ کمکی به حل مشکل نمی‌کند و تنها هزینه‌های خاصی را برای ایران علاوه بر هزینه‌های دیگر به وجود می‌آورد و سوء ظن و تردید‌ها را نسبت به رفتار و قصد جدی ایران برای حل مسئله تشدید می‌کند. بنابراین به نظر من ما باید از این گونه اقدامات مقطعی و کم اثر و کم نتیجه دوری کنیم و به دنبال حرکت‌هایی باشیم که به صورت موثر و قطعی مسئله را در یک زمان بندی مشخص حل کنیم.
نظر شما :