تلاش تهران در ارائه تصویری جدید به جهان

دیپلماسی ایرانی: اینکه 3 سال پیش در شرم الشیخ بنا شد ایران ریاست دوره ای جنبش غیر متعهد ها را بر عهده گیرد، یک شانس واقعی برای جمهوری اسلامی بود. اجلاس سران غیر متعهد ها در مصر مدت کوتاهی پس از انتخابات ریاست جمهوری ایران (2009) برگزار شد، اما در آن زمان کسی نمی توانست پیش بینی کند، اجلاس بعدی به ریاست ایران می تواند به فرصتی مغتنم برای جمهوری اسلامی تبدیل شود. اجلاسی که در بحبوحه تلاش آمریکا برای اعمال تحریم ها و ایزوله جمهوری اسلامی برگزار می شود.

این در حالی است که اجلاس سران غیر متعهد ها در تهران، تلاش های فوق العاده ای ایجاد کرده است. 5 روز تعطیلات و 30 لیتر بنزین برای مردم ایران به همراه داشته است که زمینه را برای سفر تابستانی ایرانیان فراهم کرده است. همچنین این اجلاس نقش جهانی ایران را تقویت کرده و تلاش ها برای ایزوله جمهوری اسلامی را زیر سئوال می برد.

البته این تفسیر شخصی من نیست. شماری از مقامات ایرانی به وضوح این شرح را از اجلاس سران در تهران دارند. برای مثال عزت الله ضرغامی، رئیس سازمان صدا و سیما این اجلاس را مانوری علیه خودبینی توصیف  کرده و می گوید پیام این اجلاس این است که ایران می تواند نقشی اساسی در صحنه جهانی ایفا کند. این اجلاس یک درک بصری است که نشان می دهد بر خلاف ادعای مقامات آمریکایی، جامعه جهانی با ایران مشکلی ندارد و این تنها کشور های تحت تاثیر آمریکا هستند که مشکل ایجاد می کنند. این در حالی است که ایالات متحده ادعا می کند تهران برای میزبانی این نشست مناسب نیست چرا که تعهدات بین المللی خود را نقض کرده است.

علی سعیدلو، معاون رئیس جمهور ایران اعلام کرده است 150 هیات شامل 20 سازمان بین المللی در اجلا تهران شرکت می کند و هیاتی 7 هزار نفره نیز برای بازدید از طرح های صنعتی، فرهنگی و تاریخی راهی ایران می شود. این در حالی است که هند هیاتی 250 نفری را به همراه خود می آورد که ریاست آن بر عهده مان موهان سینگ ، نخست وزیر این کشور است.

اما اینکه اجلاس غیر متعهد ها در تهران تا چه اندازه در مقابله جمهوری اسلامی با تحریم ها موثر است، یک موضوع متفاوت است.  جنبش غیر متعهد ها تا کنون بیانیه های متعددی را در حمایت از برنامه های هسته ای صلح آمیز ایران منتشر کرده است و نمی تواند اقداماتی فراتر از آنچه تا کنون به عمل آورده در نشست تهران داشته باشد.

به طور حتم یکی از مهمترین جنبه های اجلاس تهران، حضور محمد مرسی، رئیس جمهور مصر در آن است. این تصمیم بیش از هر چیز به سیاست خارجی جدید مصر مربوط می شود تا ایران به عنوان یکی از کشور های عضو جنبش غیر متعهد ها. رئیس جمهور مصر که رئیس کنونی جنبش غیر متعهد هاست، در اجلاس تهران شرکت می کند تا نشان دهند قاهره مانند دوران حسنی مبارک نیست و سیاست خارجی مستقل از ایالات متحده را دنبال می کند.

حتی در صورتی که ایران و مصر برای برقراری روابط دیپلماتیک کامل تصمیم گیری کنند نیز باید گفت این تصمیم به آنچه در اجلاس تهران رخ می دهد، ربطی ندارد. تمایل به برقراری روابط با مصر از دوران محمد خاتمی، رئیس جمهور اسبق ایران ایجاد شد و پس از کنار گذاشتن مبارک از راس قدرت مصر در سال گذشته، انگیزه تهران برای گسترش روابط با قاهره بیشتر شد. در همین حال تبادل سفرا بین تهران و قاهره کم هزینه ترین گزینه برای مصر به منظور نشان دادن سیاست خارجی مستقل خود است. چرا که مصر اکنون در همه کشور های عربی شامل عربستان سعودی سفیر دارد و فرستادن سفیر به ایران در این شرایط مساله چندان حساسی برای آمریکا نخواهد بود. زیرا روابط در سطح سفرا لزوما به معنی روابط دوستانه نیست و نمونه بارز آن در روابط ایران و عربستان سعودی به چشم می خورد.

اما در هر صورت تهران برای برپایی هرچه باشکوه تر اجلاس سران جنبش غیر متعهد ها و به نمایش گذاشتن آن نزد افکار عمومی در داخل و خارج از کشور تلاش می کند.

نویسنده: فریده فرحی

ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10