چرخش نافرجام به سمت چین، هند، ژاپن و کره جنوبی

«شرق» ایران را ناامید کرد

۱۶ تیر ۱۳۹۹ | ۲۰:۰۰ کد : ۱۹۹۲۹۴۴ اخبار اصلی اقتصاد و انرژی
تهران برای بهبود شرایط اقتصادی خود روی چین، هند، ژاپن و کره جنوبی حساب کرده بود، اما همه این کشورها ایران را تنها گذاشته اند و در نتیجه، اقتصاد ایران در حال حاضر در وضعیت مساعدی به سر نمی برد.
«شرق» ایران را ناامید کرد

نویسنده: الکس واتانکا

دیپلماسی ایرانی: مقامات در ایران مسائل زیادی برای نگرانی دارند، آما آنچه به طور ویژه آنها را ناراحت و نگران کرده این است که کشورهای آسیایی خیلی سریع ایران را به عنوان یک شریک تجاری کنار گذاشتند. ایران امیدوار بود که «شرق» اقتصاد آن را از فشار تحریم های اعمال شده از سوی دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده، نجات دهد. در سال ۲۰۱۸ که ترامپ و تیم او قصد داشتند شدیدترین رژیم تحریمی را علیه ایران اعمال کنند، رهبر این کشور دولت را به جستجوی شرکای تجاری در شرق ترغیب کرد.

روابط ایران با کشورهای آسیایی در دوران ریاست جمهوری ترامپ در سطوح مختلفی بوده، اما در کل، هیچگاه هیچ نشانه ‌ای از موفقیت در این روابط دیده نشده است. کره جنوبی و هند خیلی سریع تمایل خود را به احترام به تحریم ‌های ایالات متحده نشان دادند و خرید نفت از ایران و سرمایه‌گذاری ‌های بلندمدت در این کشور را متوقف کردند و حتی حاضر نشدند کالایی به ایران بفروشند. تنها در ماه ژوئن امسال و بعد از دو سال مذاکره بود که کره جنوبی حاضر شد محموله ای از کالاهای بشردوستانه به ارزش ۵۰۰ هزار دلار را به ایران ارسال کند. ظاهرا قرار است یک محموله دو میلیون دلاری نیز در راه باشد، البته به شرطی که سئول بتواند موافقت واشنگتن را جلب کند. کره جنوبی همچنین برخی از پرداخت های مربوط به خرید نفت ایران در دوران پیش از تحریم ها را که مبلغی حدود ۷ میلیارد دلار می‌شود، بلوکه کرده است. رسانه های ایرانی عمدتا در مطالب خود بازپرداخت بدهی های کره شمالی و دیگر کشورها را خواستار می شوند. حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، از دولت خواسته علیه سئول به صورت قانونی اقدام کند تا شاید بتواند دیگران را از پیشروی در همین مسیر بازدارد. اما اعتراض های ایران چندان نتیجه بخش نبودند. در سال 2019 که شرکت های سامسونگ و ال جی کره جنوبی اعلام کردند کار خود را در ایران متوقف می کنند، مقامات تهران به آنها هشدار دادند که بازگشت به بازار ایران ساده نخواهد بود. با این حال، آنها ایران را ترک کردند چرا که اگرچه ایران بازار بزرگی به شمار می رود، اما قطعا ایالات متحده بازار بزرگ تریست.

مساله تنها کره جنوبی نبوده و نیست. در رابطه با هند نیز اتفاقات مشابهی در جریان بوده است. دهلی نو در سال های اخیر تقریبا در هر شرایط حساسی که وجود داشته، به تهران پشت کرده است. در سال 2018 که ترامپ از اعمال تحریم ها علیه ایران خبر داد، دهلی نو ابتدا درصدد معامله ای شیرین تر با تهران برآمد. هند از دیرباز کسری تجاری بزرگی با ایران داشته است؛ برای نمونه، در سال 2018 واردات هند از ایران حدود حدود 13 میلیارد دلار بود و صادرات آن نهایتا 3 میلیارد دلار ارزش داشت. دهلی نو می خواست این عدم تعادل را از بین ببرد و از این رو، تجارت کالا در برابر نفت را پیشنهاد کرد. چنین شرایطی برای ایران مناسب نبود چون آن را از ارز مورد نیاز خارجی محروم می کرد. سرانجام، هند نتوانست زیر فشار آمریکا تاب آورد و روابط با ایران را کلا قطع کرد. هند حتی به رغم معافیت سرمایه گذاری ها در بندر چابهار از تحریم ها، از پروژه ها در خلیج عمان کناره گرفت. در مقابل، ایران شروع به انتقاد از سیاست های هند در کشمیر کرد؛ مساله ای که تا پیش از آن عمدتا درگیرش نمی شد.

در میان شرکای تجاری ایران در شرق، ژاپن و چین به دلایل مختلفی اهمیت بیشتری داشتند. ژاپن خیلی سریع با همکاری با تحریم های ایالات متحده علیه ایران موافقت کرد. اما در عین حال، توکیو با کمال میل حاضر بود نقش میانجی احتمالی را بین تهران و واشنگتن ایفا کند. از آنجایی که ژاپن یک متحد برجسته آمریکاست، ایران هرگز امید زیادی به ادامه تجارت با آن در میانه تحریم ها نداشته است، اما از تلاش های آن برای حصول راه حل دیپلماتیک قدردانی می کند. 

در همین حال، ایران به چین به مثابه راه حل نهایی برای همه ناامیدی ها می نگریست. محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در ماه مه سال 2019 برای یک ماموریت دو جانبه به چین رفت: از پکن بخواهد در نجات توافق هسته ای به تهران کمک کند و همچنین آن را برای ادامه خرید نفت و دور زدن تحریم های واشنگتن تحت فشار بگذارد. در ابتدا به نظر می رسید ظریف پیام خود را به خوبی منتقل کرده است؛ برای اولین مرتبه از اعلام ممنوعیت خرید نفت ایران از سوی ایالات متحده، یک محموله نفت ایرانی به بندر چینی رسید. اما در حقیقت، تجارت ایران و چین در سال 2019 حدود یک سوم کاهش یافته و به 23 میلیارد دلار رسیده بود.

اطلاعات در این زمینه در شرایطی منتشر شد که احساسات ضد چینی به دلیل شیوع ویروس کرونا تشدید شده بود. تنش ها به اندازه ای تشدید شد که سفیر چین به ایران نامه ای سرگشاده نوشت تا توضیح دهد کاهش مبادلات تجاری به دلیل بحران کووید 19 بوده و موقتی است. از آن زمان، سفیر چین به طور دوره ای این مساله را به اذهان عمومی ایران یادآوری می کند که چین برنامه های استراتژیک بلند مدت برای ایران دارد. با این حال، اگرچه چین در میان مقامات ایران از محبوبیت برخوردار است، مردم منطق گذاشتن همه تخم مرغ ها در سبد چینی را زیر سوال برده اند.

شکی نیست که روابط ایران با چین ورای تجارت است. همانطور که در رای چین علیه قطعنامه اخیر آژانس بین المللی انرژی اتمی در رابطه با ایران مشهود بود، تعاملات دو کشور چند جانبه است. مهم ترین مساله در این روابط این است که هر دو طرف به دیگری به چشم کارتی برای بازی در جنگ با ایالات متحده می نگرند. با این حال، باز هم چین آنطوری که ایران تصور و روی «شرق» برای نجات اقتصاد خود از تحریم های ایالات متحده حساب می کرد، کمک رسان نبوده است. مساله صرفا همخوانی برخی منافع چین با نیازهای ایران است و جدای از آن هیچ نشانه ای دال بر موفقیت سیاست ایران در چرخش به سمت شرق دیده نمی شود.

منبع: فارن پالسی / مترجم: طلا تسلیمی

کلید واژه ها: تحریم های آمریکا علیه ایران تعاملات ایران با شرق روابط ایران و شرق آسیا همکاری ایران و چین قطع همکاری تهران و سئول فروش نفت ایران


( ۲۳ )

نظر شما :

محمد ۱۶ تیر ۱۳۹۹ | ۲۰:۲۰
امریکا دو راه برای تمام کشورها و شرکت های اقتصادی تعیین کرده معامله با امریکا یا معامله با ایران طبیعیه که هر کشوری امریکا انتخاب کنه باید درک کنیم عالم سیاست عالم رفاقت نیست و دنبال روابط متوازن با غرب و شرق باشیم حتی تفاهم 25 ساله بین ایران و چین با فرض حل مشکلات ایران با امریکا بسته شده و بعیده تا قبل رفع تحریم ها شرکت های چینی از ترس تحریم های امریکا و از دست دادن بازار امریکا حتی یک دلار داخل ایران سرمایه گذاری کنن فراموش نکنیم که حجم مبادلات چین و امریکا بالای 500 میلیارد دلار هست
سهراب ۱۶ تیر ۱۳۹۹ | ۲۱:۱۰
نویسنده اسمش الکس وطنخواه هست نه واتانکا !
عزیز ۱۶ تیر ۱۳۹۹ | ۲۳:۴۵
شاید این سیاست نگاه به شرق باید یک روزی خودرا نشان می داد تا سیاست مدران ما به خودامده عوض نگاه به شرق که متولی ان اقای ولایتی بوده نگاهی به دنیا داشته باشند
خدائی هست بالاترازتمام قدرتها ۱۷ تیر ۱۳۹۹ | ۰۰:۴۱
اینهم یکی دیگر از مقاله های ضد ایران و ایرانی بود که نشان بدهد بله ایران تنها مانده با وضعیت بد اقتصادی ، خود ایران بهتر از هر نویسنده ای شرایط اقتصادی و روزمره مردم را ترسیم و بیان میکند ، ترامپ قمار باز بیش از اینکه به ایران آسیب بزند تحریمهای حد اکثری علیه ایران روی سر خود امریکائیها واژگون شد منتهی بشکل دیگری ، یکی اینکه کشته شدن جورج فلوید آبروی امریکای ترامپ را در سطح جهانی برد ، دوم اینکه ویروس کرونا بیشترین آمار مبتلا و مرگ و میر را در امریکا داشت ، سوم اینکه کرونا باعث نشد که مبارزه علیه نژاد پرستی متوقف بشود .
Saeed ۱۷ تیر ۱۳۹۹ | ۱۳:۳۵
چیزی به اسم شرق وجود نداره، توی دنیای الان حرف اول رو تراز و حجم مبادلات تجاری میزنه و آمریکا با بازار تریلیون دلاریش ارجحیت داره به هر بازار دیگه ای، اینا رو بچه ها هم میدونن ولی....
جامی ۱۷ تیر ۱۳۹۹ | ۱۶:۳۵
این موضع شرق به خاطر استفاده از خرد سیاسی و پشتیبانی از منافع شهروندانشان است.فرض کنید تحریم‌ها ایران را به خاطر مخالفت با امریکا نقض می کردند.چه نصیب شهروندانشان می شد؟ این خرد سیاسی و پشتیبانی از منافع شهروندان،همان نوش‌داروی سیاست خارجی ماست
ایرانی ۱۷ تیر ۱۳۹۹ | ۱۷:۵۶
با تشکر از "سهراب" شما درست گفتید این فرد نامش الکس وطنخواه است و ایرانی هم است ، ما یک دکتر ایرانی درشهر تورنتو کانادا داریم که نامش دکتر خدابنده است ولی او را با نام دکتر "ک" صدا میکنند و این "ک" برمیگردد به اسپل نام این دکتر که به انگلیسی با ک ـ اچ شروع میشود که صدای حرف خ را تکمیل کند و چون در انگلیسی حرف "خ" نیست طرف گویا برای خودش حرف "ک" را قرار داده که آسان او را صدا کنند ، یکروز به من نوبت داده بودن که این دکتر را ببینم و پیش خودم فکر میردم که دکتر "ک" حتمأ چینی هست چون چینی ها نام خانوادگی آنها دو یا سه حرف بیشتر نیست ، باور بفرمائید وقتی صدام کردن که برم داخل وفهمیدم این دکتر ایرانیه گوئی حسی به این بابا منتقل شد که منهم ایرانی هستم ، خیلی زود جوش آورد و ایراد به منشی گرفت که چرا پرونده خالی است ، البته جوش آوردنش از از این بود که بعد از سلام از او پرسیدم با شما انگلیسی حرف بزنم یا فارسی......از این نمونه ها زیاد داریم که بچه ها در مدارس اسمهای غیر ایرانی برای خودشان انتخاب میکنند و در فایل آنها در مدرسه باقی میماند و پدر مادر ها هم با این موضوع همیشه مشکل دارند و مدرسه هم میگود هر اسمی که بچه با آن راحت است ما قبول داریم و خودش یک قانون شده ، اما سوال اینست که چرا ما یاد میگیریم نام هرفردی را خوب تلفظ کنیم اما یاد نمیدیم که نام ما را درست آنچه که هست تلفظ کنند و این موضوع فقط خاص ایرانی ها نیست اکثر مهاجران به گونه ای وقتی کم میارند و جا نمیافتند دچارخلاء میشوند و آن را با تغیر اسم یا رنگ مو و تغیر ظاهری پر میکنند ، نویسنده الکس وطنخواه با تلویزیون ایران انترنشنال که از طرف عربستان سعودی تغذیه میشود کلی مصاحبه داشته ، شما حتمأ زندگی امیر میرزا حکمتی را مطالعه کنید که چگونه گرفتار و آزاد شد.... مشکل اینها اکثرأ مشکل هویت است .