سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست هفتگی خود با خبرنگاران
بقایی: تفاهم قاهره دیگر کارایی ندارد/اقدام ترکیه غیرضروری بود/دیپلماسی بن بست پذیر نیست
دیپلماسی ایرانی: اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست هفتگی خود با خبرنگاران به پرسش‌های آنان پاسخ گفت.
وی در پاسخ به پرسشی درباره دیدار هیئت ایرانی با دبیرکل سازمان ملل در نیویورک در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل و این که بر چه اساس ایران بازگشت تحریم ها یا فعال شدن اسنپ بک را غیرقانونی می داند، گفت: «ما دیدار بسیار خوبی با دبیرکل سازمان ملل داشتیم و به تفصیل دلایل خود را به دبیرکل سازمان ملل مبنی بر غیرقانونی بودن تحریم ها بیان داشتیم. قطعنامه هایی که از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ صادر شد به اجماع صادر شده بودند اما الآن حداقل دو عضو دائم شورای امنیت در دو نوبت با این اقدام غربی‌ها مخالفت کردند که نشان می‌دهد در شورای امنیت اجماعی وجود ندارد. ما اساسا معتقدیم که در شورای امنیت تصمیمی گرفته نشده بلکه سه کشور اروپایی برای بازگرداندن قطعنامه‌های تحریمی رای‌گیری کردند. برای همین این موضوع را به طور کامل با مدیرکل در میان گذاشتیم. ما معتقدیم که قطعنامه ۲۲۳۱ در ۲۶ اکتبر خاتمه پیدا می‌کند و باید برنامه هسته‌ای ایران از دستور خارج شود. این قطعنامه نوعی آشفتگی در شورای امنیت ایجاد کرده چرا که مشخصا نیست دقیقا چه چیزی برگردانده شده است. بنابراین اقدامی که سه کشور اروپایی انجام دادند بیش از آن که محاسبه عقلانی باشد تصمیمی از روی لجاجت و اجابت درخواست امریکا حتی بدون در نظر گرفتن اعتبار سه کشور اروپایی به عنوان شرکای برجام بود. به همین دلیل ما معتقدیم که بازگشتن تحریم ها هیچ وجاهت قانونی ندارد و این موضع چین و روسیه نیز هست و آنها نیز غیرقانونی بودن این اقدام را گوشزد کرده‌اند.»
وی در پاسخ به پرسش دیگری درباره اظهارات اخیر رافائل گروسی که گفته این که گفته می‌شود گزارشش موجب حمله به ایران شده درست نیست، گفت: «ما حتما مقصر و مسئول حملات علیه تاسیسات هسته‌ای ایران را رژیم صهیونیستی و امریکا می‌دانیم اما آنچه همواره تاکید کرده‌ایم این است که گزارش آژانس و سوء استفاده سه کشور اروپایی از این گزارش برای سوءاستفاده رژیم صهیونیستی و امریکا بهانه‌ای فراهم کرد. این که مدیرکل آژانس می‌گوید در گزارش‌هایش هیچ‌گاه از انحراف برنامه هسته‌ای ایران به سمت تولید سلاح هسته‌ای سخن نگفته گذاره دقیقی است بنابراین باید آژانس نیز این حملات را محکوم کند. ما همواره از آژانس انتظار داشته‌ایم که از اظهارنظرهایی که شائبه نفوذپذیری امریکا و کشورهای غربی و رژیم صهیونیستی داشته باشد، پرهیز کند و کاملا حرفه‌ای و فنی موضع بگیرد. امیدواریم که اتفاقات ماه‌های اخیر درس عبرتی برای آژانس باشد تا از سوی طرف‌هایی که تعهدات پادمانی ندارند، مورد سوءاستفاده قرار نگیرند.»
اسماعیل بقایی در پاسخ به پرسش دیگری درباره اظهارات اخیر دونالد ترامپ که گفته است اگر ایران دوباره به سمت احیای تاسیسات هسته‌ای خود برود، مجددا به آن حمله خواهد کرد، گفت: «این گونه اظهارات مقامات امریکایی صرفا مسئولیت دولت امریکا را سنگین‌تر می‌کند. اذعان به یک اقدام مجرمانه و غیرقانونی هیچ اعتباری نخواهد آورد جز اینکه برای ملت ایران ثابت خواهد شد که امریکا یک بازیگر قانون شکن و غیرمتعهد نسبت به قوانین پذیرفته شده بین‌المللی است. اینکه گفته می‌شود برنامه هسته‌ای ایران عقب افتاده نیز هیچ چیزی را ثابت نمی‌کند جز اینکه برنامه هسته‌ای ایران کاملا صلح‌آمیز بوده و هیچ‌گاه از این هدف منحرف نشده است.»
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به پرسش دیگری درباره احتمال از سرگیری مذاکرات ایران با کشورهای اروپایی یا امریکا گفت: «ما فعلا برنامه‌ای برای مذاکره نداریم. در این مرحله ما بر بررسی آثار و تبعات سه کشور اروپایی و امریکا علیه کشورمان با فعال کردن اسنپ‌بک متمرکز هستیم. البته طبیعی است که دیپلماسی به مفهوم تداوم تماس‌ها و ارتباطات ادامه داشته باشد. هر جا احساس شود که منافع ملی ایجاب می‌کند از دیپلماسی استفاده کنیم قطعا در آن درنگ نخواهیم کرد. آنها می‌گویند که راه دیپلماسی کماکان باز است ولی این یک گزاره کلی است. ما نیز می‌گوییم مسیر دیپلماسی هیچ‌گاه بسته نمی‌شود و هرگاه تشخیص دهیم که دیپلماسی در راستای تحقق منافع ایران موثر است در استفاده از آن تردیدی نمی‌کنیم ولی این سه کشور اروپایی ثابت کردند که دیپلماسی به این شکل با آنها ثمربخش نیست.»
وی درباره وضعیت فعلی پس از توافقات ایران و فرانسه برای تبادل زندانی گفت: «در اینجا باید نکته‌ای را گوشزد کنم و آن اینکه اقدامات دو تبعه فرانسوی که در ایران دستگیر شدند روشن است، در حالی که معتقدیم تبعه ایرانی که در فرانسه دستگیر شده غیرقانونی بوده و هیچ مبنای قانونی برای این کار به ما ارسال نشده است. ما بر اساس وظیفه ذاتی خود پیگیر پرونده ایشان بوده‌ایم. حدود ۱۰ روز پیش سفیر ما در ایران با ایشان دیدار داشته و همکاران در پاریس پیگیر پرونده ایشان هستند. پرونده ایشان هنوز در بخش تحقیقات است. اقدامات برای آزادی دو تبعه فرانسوی در ایران در حال انجام است و امیدواریم با انجام مقدمات مربوطه این کار زودتر انجام شود.»
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره بسته شدن مرزها توسط دولت آذربایجان برای عبور مرور شهروندان و کامیون‌ها گفت: «این موضوع در دست پیگری است و مرزبانی و سفارت ما در آذربایجان در حال رایزنی برای حل این مشکل هستند.»
بقایی در پاسخ به پرسش دیگری درباره هم‌زمانی اجرایی شدن معاهده ایران و روسیه با فعال شدن اسنپ بک گفت: «این معاهده در دی ماه ۱۴۰۳ توسط روسای جمهوری دو کشور امضا شد و بعد از مراحل تشریفات تثبیت در دو کشور در ۱۰ مهر لازم الاجرا شد که به طور اتفاقی با تصمیمات در نیویورک هم‌زمان شد. اینکه بعضی‌ها درباره منزوی شدن ایران می‌گویند نیز تاکید می‌کنم که جمهوری اسلامی ایران قطعا کشوری انزواپذیر نیست. ایران از سال ۱۹۵۰ در پی ملی شدن صنعت نفت هم تحریم شده بود. اقدامی که اگر الان به آن بنگریم آن را مضحک می‌بینیم. در حالی که ایران در این ۷۰ – ۸۰ سال با تکیه بر دارایی‌های درونی و درون‌زای خود به مسیرش ادامه داده است. موافقتنامه‌های ما با همه کشورها به قوت خود دنبال خواهد شد. ما با روسیه روابط دیرینه داریم و هر دو کشور بر پیشبرد اهداف خود مطابق با تعهدات خود متعهد هستند.»
وی درباره روابط ایران و سوریه و اینکه آیا تلاشی برای ازسرگیری روابط میان دو کشور در جریان است یا خیر گفت: «موضع ما در رابطه با سوریه بعد از تحولات مرتبط با تغییر نظام این کشور بارها بیان شده است. تاکید ما بر احترام یکپارچگی سرزمینی و تاکید بر اینکه سوریه باید بتواند از تجاوزات رژیم صهیونیستی دفاع بکند، موضع روشنی است. سرنوشت سوریه باید توسط مردم سوریه تعیین شود. درباره روابط دو جانبه ما تردیدی نداریم که آماده تعامل با همه کشورهای منطقه هستیم و فکر می‌کنیم ثبات و امنیت در سوریه لازمه امنیت و ثبات در منطقه است. ما تحولات سوریه را با دقت رصد می‌کنیم و این بر عهده هیئت حاکمه سوریه است که تصمیم بگیرد با کشورها به‌ویژه در منطقه چگونه رابطه داشته باشد.»
بقایی در پاسخ به پرسشی درباره تصمیم ترکیه برای بلوکه کردن دارایی‌های ایران در راستای تحریم‌های سازمان ملل گفت: «اقدام ترکیه به نظر ما غیرضروری و غیرقانونی تلقی می‌شود به این دلیل که مبناها و پیش‌فرض‌هایی که سه کشور اروپایی در خاتمه یافتن شورای امنیت وجود دارد غیرقانونی است. آنچه از کشورهای دوست انتظار داریم این است که از اثردهی به تصمیمی غیرقانونی که بدون رویه‌های قانونی شورای امنیت اتخاذ شده است، خودداری کنند. این را هم باید بگویم شرکت‌هایی که دولت ترکیه بیان داشته در ترکیه دارایی نداشتند. سازمان انرژی اتمی نیز به صراحت موضع خود را در این زمینه اتخاذ کرده است.»
وی در پاسخ به پرسش دیگری درباره تلاش‌های ایران برای جلوگیری از اقدام سه کشور اروپایی برای بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت نیز گفت: «هیئت نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در ادامه رایزنی‌های دوسه‌ماهه از هیچ کوششی برای جلوگیری از تحقق اقدام سه کشور اروپایی واقعا خودداری نکرده است. ما هم با ابتکار عمل‌های روشن به نیویورک رفتیم و هم به پیشنهادهای مطرح شده را با حسن نیت بررسی کردیم. در سه نوبت طرف اروپایی پیشنهادها را پذیرفتند اما خودشان نتوانستند طرف امریکایی را قانع کند. به نظر می‌رسد آنها در راستای دستور دولت امریکا برای بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت، عمل کردند. این نکته را هم باید یادآور شد که در سه چهار نوبت پیشنهادهایی از طرف مقابل مطرح شد تا در یک نشست چندجانبه با نماینده امریکا موضوع مطرح شود، ما مخالفتی نکردیم و با حسن نیت با آن برخورد کردیم اما طرف‌های مقابل از برگزاری این نشست چندجانبه طفره رفتند. من به ضرس قاطع می‌گویم هر آنچه از اقدام منطقی و عزتمندانه وجود داشت را پیگیری کردیم اما طرف مقابل اراده یا توان لازم برای رسیدن به اجماع برای رسیدن به راه حل معقول و منطقی را نداشتند.»
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره ریاست دوره‌ای روسیه بر شورای امنیت و تاثیر آن بر وضعیت فعال شدن مکانیسم ماشه نیز گفت: «رایزنی‌های روسیه در سطوح مختلف ادامه دارد. هم وزرای امور خارجه و هم هیئت‌های دیپلماتیک در نیویورک با هم در ارتباط هستند. برخی از سازوکارهای مورد ادعای طرف غربی در همین ایام باید شکل بگیرد. روسیه به صراحت موضع خود را بیان کرده است. چین نیز موضع خود را روشن بیان کرده است. دو کشور دیگر نیز به صراحت مخالفت خود را بیان کرده‌اند. حتی کشورهایی که موافقت خود را اعلام کردند نیز در دیدارهای دوجانبه ابراز تاسف کردند و گفتند تحت فشار مجبور به دادن رای مثبت شدند.»
وی درباره وضعیت بازرسان در کشورمان نیز گفت: «ما هیچ بازرسی در حال حاضر در ایران نداریم. آخرین بازرسی‌ها حدود ۱۰ روز قبل از نیروگاه بوشهر در چارچوب قرارداد مربوطه با روسیه انجام شد. اینکه در آینده چه می‌کنیم باید توسط مجلس و شورای عالی امنیت ملی تصمیم‌گیری شود. اما بدون تردید تفاهم قاهره به دلیل شرایطی که طرف‌های غربی اعمال کردند دیگر کارایی ندارد و قابل اجرا شدن نیست.»
بقایی در پاسخ به پرسشی درباره پاسخ مثبت گروه‌های مقاومت فلسطینی به طرح آتش‌بس ترامپ در غزه گفت: «ترامپ آتش‌بس در غزه ما بیانیه روشنی در این زمینه صادر کردیم. موضع ما روشن است. ما از هر ابتکارعملی که در این مرحله به توقف نسل‌کشی در غزه منجر شود و امکان کمک‌رسانی به مردم غزه را فراهم کند، استقبال می‌کنیم. طرحی که متضمن شناسایی ملت فلسطین برای تعیین سرنوشت باشد همواره حمایت کرده‌ایم. آنچه ما تاکید داریم این است که سرنوشت ملت فلسطین باید توسط خود ملت فلسطین انجام شود.»
سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان درباره تفاوت‌های اظهارات درباره اتفاقات افتاده در نیویورک، اظهار داشت: ایران هیچ‌وقت برای مذاکره التماس نمی‌کند. مذاکره امر دو سویه است که باید درباره منافعش تصمیم گرفته شود. حراست از منافع ملی به اندازه صیانت از اقتدار ملی مهم است. قبل از اینکه عازم نیویورک شویم پیشنهاداتی از سوی گروسی مطرح شد تا نشست‌های مشترکی با حضور نماینده آمریکا برای ممانعت از اقدام طرف‌ها برای بازگشت تحریم‌ها داشته باشیم. برای همین پیشنهاد نشست چندجانبه با حضور آمریکا مطرح شد و ما مخالفتی نکردیم و حسن نیت نشان دادیم اما طرف‌های مقابل با روایت‌های مختلف آماده نبودند. در این ابتکار و همچنین دو نوبت بعد که برگزاری نشست مطرح شد خودشان از برگزاری طفره رفتند. البته ما نشست‌های دوجانبه با اروپایی‌ها داشتیم و این واقعیت ماجرا است.
نظر شما :