ماراتن تسلیحات فضایی مدرن

دیپلماسی ایرانی: راهبرد جدید امنیت ملی آمریکا و اظهار نظرهای جنجالی اخیر مقامات کاخ سفید، اروپا را در وضعیت خوف و رجاء بی سابق قرار داده و تلاش های کاخ سفید در پایان جنگ روسیه و اوکراین با امتیازدهی کی‌یف بیش از پیش رهبران قاره سبز را نگران کرده است. همچنین گرایش‌های اخیر به نظامی‌گری و تقویت ارتش‌های جهانی و اروپایی، عصری از رقابت تسلیحاتی مدرن در بین کشورها ایجاد کرده است. در این راستا قدرت‌های بزرگ میلیاردها دلار در ماهواره‌ها، رهگیرها و فناوری‌های استراتژیک سرمایه‌گذاری می‌کنند و کشورهای اروپایی در بحبوحه رقابت جهانی و خطرات جدید فناوری، به سرعت در حال تغییر استراتژی‌های فضایی خود هستند. آلمان، فرانسه، ایتالیا و بریتانیا میلیاردها دلار در ماهواره‌ها، دفاع و زیرساخت‌های پرتاب سرمایه‌گذاری می‌کنند و در سراسر اروپا، آژانس‌های فضایی در حال گسترش استراتژی‌های خود برای ترکیب علم با امنیت هستند. کشورهایی مانند آلمان، فرانسه، ایتالیا و بریتانیا در حال سرمایه‌گذاری در ماهواره‌ها، دفاع و قابلیت‌های پرتاب هستند تا از دارایی‌های خود محافظت کنند، رقابت‌پذیری خود را افزایش دهند و به تهدیدات نوظهور از مدار پاسخ دهند. تمرکز بر دفاع در حالی انجام می‌شود که اختلالات GPS، موشک‌های جنبشی جدید و اتکا به سیستم‌های پرتاب خارجی، دسترسی اروپا به فضا را محدود می‌کند. 

اتحادیه اروپا در  اجلاس ESA در برمن مسیر برنامه‌های فضایی را تعیین کرد و  وزرای مسئول بخش فضایی  از ۲۳ کشور عضو آژانس فضایی اروپا در ۲۶ و ۲۷ نوامبر در برمن گرد هم آمدند و  اولویت‌های استراتژیک و بودجه ESA را برای دوره ۲۰۲۵ – ۲۰۲۸ تأیید شد. همچنین در این جلسه، یک پیشنهاد مالی حدود ۲۲ میلیارد یورویی با هدف تقویت قابلیت‌های اروپا در حوزه‌های حیاتی در نظر گرفته شد تا  برنامه‌های تاب‌آوری فضایی مانند توسعه ماهواره‌های امن، نوسازی زیرساخت‌های پرتاب و تسریع گذار به پرتابگرهای قابل استفاده مجدد با جدیت دنبال شود. لذا انتظار می‌رود که ماموریت همکاری عملیاتی با اتحادیه اروپا در چارچوب برنامه‌های کوپرنیک، گالیله و ایریس تمدید شود. به‌طور کلی جلسه برمن به عنوان یک اجلاس کلیدی برای استقلال اروپا در بخشی که تحت سلطه سرمایه‌گذاری‌های عمده بازیگران جهانی مانند ایالات متحده و چین است، تلقی می‌شود و در مجموع تصمیمات اتخاذ شده، مسیر اروپا را در سال‌های آینده تعیین خواهد کرد، در شرایطی که برتری فناوری و امنیت زیرساخت‌های فضایی به عناصر اساسی رقابت جهانی تبدیل می‌شوند.

در بین کشورهای اروپایی، از طرفی آلمان اولین کشوری است که  استراتژی ملی خود را برای آینده فضا با تمرکز بر امنیت ارائه کرده است. طبق بیانیه دولت، این طرح جدید که در ماه نوامبر آغاز شد، پروژه‌های پرواز فضایی، گسترش شبکه‌های ماهواره‌ای و همکاری‌های بین‌المللی را پوشش می‌دهد تا این کشور در فضا توانمندتر شود. بوریس پیستوریوس، وزیر دفاع در این باره گفته است سیستم‌های فضایی به بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی ما تبدیل شده‌اند. خرابی یا اختلال آنها عواقب جدی برای امنیت و زندگی روزمره ما خواهد داشت. این استراتژی  شامل ۳۵ میلیارد یورو برای سرمایه‌گذاری بیشتر در بخش فضایی در سال‌های آینده برای محافظت از آلمان در برابر حوادثی مانند اختلال GPS روسیه در منطقه دریای بالتیک است. 

از طرف دیگر امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه، در ماه نوامبر اعلام کرد که استراتژی فضایی جدید کشورش، تحقیقات علمی و امنیت را با هم ترکیب خواهد کرد. طرح فرانسه  اهداف اصلی دسترسی رقابتی به فضا، توسعه اقتصاد فضایی، حفظ زیرساخت‌های نظامی فضایی، سرمایه‌گذاری در تحقیقات و همکاری‌های بین‌المللی را در بر می گیرد و از جمله اهداف، نوسازی مرکز فضایی در گویان فرانسه است، جایی که پرتابگر آریان ۶ پروازهای تجاری را انجام خواهد داد. این استراتژی شامل ۴٫۲ میلیارد یورو اضافی برای دفاع فضایی است که کل سرمایه‌گذاری را تا سال ۲۰۳۰ به بیش از ۱۰ میلیارد یورو می‌رساند تا این طرح بتواند به رقابت فزاینده و شدید در فضا، از جمله توسعه سلاح‌های انرژی و لیزرها، پاسخ بدهد. همچنین پاریس می خواهد در ماهواره‌های گشتی  سرمایه‌گذاری کند که به محافظت از فرانسه قادر هستند و در مجموع این کشور  پیمان فضایی را تدوین کرده که بستری برای گفت‌وگو بین ارتش و صنعت فضایی است. 

دیگر کشورها نیز با جدیت به این پروژه ورود کرده و ایتالیا در ماه اکتبر، بودجه ۱۰۹میلیون یورو برای راه‌اندازی یک طرح دفاع فضایی اختصاص داد، طرحی که هنوز در دست توسعه است و چند مرحله‌ای  خواهد بود و به ایتالیا کمک می‌کند تا در دو دهه آینده به تهدیدات بالقوه پاسخ دهد. این طرح قابلیت‌های کوتاه‌مدت را شناسایی و شکاف‌های عملیاتی را پر می‌کند. دولت رم ۱۳۱میلیون یوروی اضافی برای نظارت فضایی، نظارت بر اشیاء فضایی برای محافظت از دارایی‌های ملی، ردیابی زباله‌های فضایی و حفظ دسترسی ایمن به فضا اختصاص داده است؛ همچنین این بودجه همچنین ۱۸۶میلیون یورو برای ماهواره سیکرال ۳، یک سیستم ارتباطی ایمن بین دولت و ارتش را شامل می‌شود. آژانس فضایی ایتالیا قصد دارد شبکه‌ای از کارخانه‌های ماهواره‌ای را در ایتالیا بسازد که باید تا سال ۲۰۲۶ عملیاتی شود. این کشور همچنین در حال سرمایه‌گذاری در مجموعه‌ای از ماهواره‌های رصد زمین است که تغییرات محیطی را رصد می‌کنند. 

اولین پرتاب مجموعه ماهواره‌های آینده در ژانویه ۲۰۲۵ انجام شد. ایتالیا با آلمان و فرانسه در توسعه پرتابگرهای اروپایی مانندآریان ۶  و وگا سی همکاری می‌کند. 

بریتانیا نیز طرحی را در ماه سپتامبر توسط آژانس فضایی با هدف استفاده از فضا برای تقویت اقتصاد، افزایش امنیت و تحریک اکتشافات علمی منتشر کرد. لندن همچنین در قابلیت‌های پرتاب کوچک، از جمله پرتابگرها، پایگاه‌های فضایی سبز و توسعه راه‌حل‌های ارتباطات ماهواره‌ای سرمایه‌گذاری خواهد کرد. البته اولویت، توسعه توانایی تعمیر، ارتقاء یا مونتاژ ماهواره‌ها به طور مستقیم در مدار است و لذا آژانس انگلیسی با جذب استعدادها، سرمایه‌گذاری در علم و نوآوری و از طریق مشارکت‌های بین‌المللی اهداف خود را دنبال می‌کند.

در شمال اروپا نیز ترس نگرانی امنیتی رو به تزاید است، لذا سوئد اولین استراتژی فضایی خود را برای دفاع و امنیت در سال ۲۰۲۴ راه‌اندازی کرد. این استراتژی بر چهار ستون استقلال در فضا، توسعه سبدی قوی از دارایی‌های فضایی برای دفاع، امنیت جمعی و ایجاد تخصص برای پروژه‌های دفاعی مستقر است. برای دستیابی به این اهداف، دولت همکاری‌های بین سازمان‌های دولتی، شرکت‌های فضایی خصوصی را تشدید کرده است و قوانین فضایی را تطبیق خواهد داد. دولت همچنین تقریباً ۹۱۴ میلیون یورو را به نیروهای مسلح برای شناسایی و نظارت اختصاص داده است. موقعیت سوئد، نزدیک به قطب شمال، برای بهره‌برداری و پرتاب ماهواره‌های قطبی ایده‌آل محسوب می‌شود. این کشور در حال توسعه قابلیت‌های پرتاب در پایگاه فضایی اسرانژ در شمال است. شرکت فایرفلای آئرواسپیس سال آینده ماهواره‌ها را از آنجا پرتاب خواهد کرد. 

بخش فضایی هلند یک حوزه کلیدی در استراتژی دفاعی جدید این کشور برای پایان دهه است. این طرح اهدافی را برای چهار سال آینده تا سال ۲۰۲۷  تعیین می‌کند تا ارتش این کشور  شبکه‌ای از ماهواره‌ها را برای اطلاعات قابل اعتماد داشته باشد. همچنین  هلند می‌خواهد از الگوریتم‌های پیشرفته هوش مصنوعی برای ردیابی اشیاء فضایی، مشاهدات زمین و هماهنگی ارتباطات ماهواره‌ای تا ۲۰۳۰ استفاده کند. این کشور قصد دارد به یک سیستم هشدار اولیه اروپایی برای دفاع هوایی و موشکی دسترسی داشته باشد؛ چرا که  هلند قصد دارد شش قابلیت مهم آگاهی موقعیتی فضایی (SSA)، شناسایی، ارتباطات ماهواره‌ای، موقعیت‌یابی/ ناوبری / زمان‌بندی، هشدار اولیه و نظارت بر آب و هوای فضایی  را توسعه دهد.

در مجموع در شرایط کنونی رقابت‌های تسلیحاتی در بخش‌های مهم اتمی، فضایی و پهپادی به ماراتن چند شتابی شدید وارد شده و بشریت علی‌رغم دستاوردهای برجسته علمی و دیجیتال به شکل خطرناکی در مسیر تسخیر شدن توسط تسلیحاتی پیش می‌رود که ترکیبی از پنتاگونال نبوغ بشری، هوش مصنوعی، دانش هسته‌ای، لیزر و صنایع میکربی است و در آینده نه چندان دور چونان استخوان در گلوی انسان هزاره سوم عمل خواهد کرد که نتیجه آن به فنا رفتن سرمایه‌های بیلیون دلاری و قتل‌عام میلیونی انسان‌های بی‌گناه و نهایتا آوارگی ده‌ها میلیونی خواهد بود.