توسعه
لزوم پذیرفتن تغییر
در حکمرانی مطلوب، افکار جدید مهم هستند یا افراد جدید؟
محمود سریع القلم در یادداشتی می نویسد: مجریان آسیایی و آمریکای لاتین به این پایۀ فکری رسیدند که بدون تولید ثروت، حکمرانی مطلوب تحقق نمیپذیرد و پایه تئوریک تولید ثروت، محول کردن تولید و خدمات به بخش خصوصی، و پذیرفتن منطق بازار و تبادلات بین المللی است: اندیشه ای که ابتدا به انقلاب صنعتی منجر شد و در عین حال به تاسیس آمریکا در سال ۱۷۷۶ انجامید. به عنوان مثال، هرچند تورگوت اوزل (Turgut Ozel) و رجب طیب اردوغان از دو پایگاه متفاوت اجتماعی به قدرت رسیدند ولی اندیشه های اقتصادی آنها مشترک بود.
ادامه مطلب
الگویی که از ایران دور است
الگوبرداری سعید جلیلی از طرح توسعه مائو
صلاح الدین خدیو در یادداشتی می نویسد: طرح سلول های روستایی جلیلی هم که امروز از آن رونمایی کرد، مشابه جوامع روستایی "صدر مائو" است که قرار بود موتور جهش بزرگ چین شوند. مهم تر از اینها، اما اصل ایدەی توسعەی روستا محور جلیلی است.
ادامه مطلب
مساله ای که مانع توسعه می شود
تله ایزومورفیسم پیش روی ایران
محمدرضا سعیدی در یادداشتی می نویسد: در دنیای سازمان ها و نهادها نیز مفهوم مشابهی وجود دارد تحت عنوان ایزومورفیسم (Isomorphism) و یا هم شکلی سازمانی، پدیدهای که در آن سازمان ها و نهادها، ساختار، شیوه، نماد و حتی فرهنگ مشابهی را اختیار میکنند تا شبیه به سازمانهای موفق و معروف عمل کنند. این پدیده، گاه به تقلید کورکورانه و بی مغز سازمانها از یکدیگر منجر میشود، به طوری که ظاهری فریبنده و مدرن پیدا می کنند، اما از کارایی و عملکرد مطلوب تهی است.
ادامه مطلب
چرا کشورهای در حال توسعه به چندجانبه گرایی دچار شده اند؟
حق با بدبین هاست
سیدرحمان موسوی استاد دانشگاه بهشتی و پینلوپی کوجیانو گلدبرگ، استاد اقتصاد دانشگاه ییل در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: چندجانبه گرایی رو به زوال است و یکی از نهادهای چندجانبه پیشرو در جهان، سازمان تجارت جهانی، در بحران است، زیرا ایالات متحده از سال ۲۰۱۸ از انتصابات جدید در هیئت استیناف،جلوگیری کرده است.
ادامه مطلب
خاورمیانه توسعه گرا
ایران در کجا ایستاده است؟
سهراب انعامی علمداری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در شرایط کنونی و با وجود دگرش های راهبردی جدید و شکلگیری دولت های توسعه گرا در خاورمیانه، نگاه کلاسیک راهبردی ایران بر سیاست خارجی غالب بوده است. با ابلاغ سند چشمانداز بیست ساله (۱۴۰۴) جمهوری اسلامی ایران در ۱۳ آبان۱۳۸۲، به نظر می رسید که سیاست خارجی ایران مسیر متفاوتی از گذشته را طی کند چراکه سند، جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری را برای کشور با الگوی رفتاری تعامل سازنده تعریف کرده بود. اما بررسی آمارهای کلان اقتصادی دهه ۹۰ خورشیدی حاکی از آن است که در این دهه یکی از ضعیفترین عملکردهای اقتصادی ثبت شده است. آمارها نشان میدهد در دهه۹۰ رشد اقتصادی حرکت زیگزاگی داشته و متوسط رشد اقتصادی رقمی نزدیک صفر است. نیمی از سالهای دهه۹۰ رشد اقتصادی منفی گزارش شده و در ۲ سال رشد اقتصادی از منفی ۶درصد نیز کمتر بوده است. همچنین اطلاعات مرکز آمار ایران گویای آن است که حدفاصل سالهای ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹ در مجموع ۱۶ میلیارد و ۴۱۸ میلیون دلار سرمایهگذاری خارجی از محل سرمایه مستقیم و اوراق جذب شده است. چنین روندی نشان می دهد که اساسا سیاست خارجی در خدمت فرایند توسعه قرار نگرفته و هنوز سیاست خارجی ایران در بند زنجیرهای ژئوپلیتیک قرار دارد.
ادامه مطلب
به رغم صرف میلیاردها دلار
چرا درهای توسعه بر خاورمیانه بسته است؟
به رغم میلیاردها دلار هزینه در برنامه های توسعه کشورهای خاورمیانه در دو دهه گذشته، کشورهای کم درآمد یا با درآمد متوسط، موفقیت اندکی در ساختن اقتصادهای پویا داشته اند.
ادامه مطلب
چرا مدل چین در ایران پیاده نمی شود؟
توهین چینی
«جمعیت قانع چینی را که به یکی، دو وعده غذا در شبانهروز اکتفا میکنند، ما نداریم»؛ همین تکجمله غلامرضا مصباحیمقدم از چهرههای اصولگرای عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و عضو جامعه روحانیت این روزها به یکی از پربحثترین موضوعات در فضای سیاسی و رسانهای تبدل شده و بیشتر واکنشها که رویکردی انتقادی و اعتراضی دارند، با بازخوانی دیگر مواضع او یا سخنان مشابهی از جانب دیگر افراد مانند احمد علمالهدی، احمد جنتی، علیاکبر ولایتی و... عملا فتح بابی برای طرح موضوعات جدیتری در باب نقد به سیاست خارجی و اقتصاد کشور در مقام قیاس با چینیها شده است.
ادامه مطلب
بیانیه جمعی از سفرا و دیپلمات های ارشد پیشین جمهوری اسلامی ایران
تعامل سازنده با جهان ضامن امنیت، توسعه و منافع ملی
ما، امضاکنندگان این بیانیه، جمعی از سفرا و دیپلمات های ارشد پیشین جمهوری اسلامی ایران، با کوله بار تجاربی که طی دهه ها در کوران حوادث در سنگر خارجی اندوخته ایم، در مقطع حساس و سرنوشت ساز کنونی وظیفه و مسئولیتی خطیر در برابر کشور و مردم فهیممان به ویژه جوانان عزیز این مرز و بوم که به حق آینده سازان ایران فردا هستند احساس کرده و تجدید نظر در سیاست و شیوه حکمرانی، توازن در سیاست خارجی با همه دولت های کوچک و بزرگ و تاثیر گذار، تعامل سازنده با همه کشورهای جهان بویژه همسایگان، با تاکید بر محوریت منافع ملی را خواستار هستیم.
ادامه مطلب
معرفی کتاب از زبان رنانی
توسعه (گزارش صفر ۱۴۰۰)
محسن رنانی در معرفی کتاب «توسعه (گزارش صفر ۱۴۰۰)» می نویسد: این نخستین کتاب از یکصد کتابی است که امیدوارم تا پایان این قرن (هر سال یک «کتاب توسعه») توسط پویش فکری توسعه منتشر شود. این، کتاب نیست، بلکه یک خطکش است، «خطکش توسعه.»
ادامه مطلب
تفاوت ما و دیگران
چرا نمیتوانیم بین المللی شویم؟
محمود سریع القلم در یادداشتی می نویسد: بین المللی شدن اقتصاد یک کشور، پی آمد بسیار تعیین کنندهای نه تنها در تولید و معاش، بلکه در شخصیت و رفتار آحاد یک جامعه دارد: شفافیت قوانین، مقررات، سیاست گذاری ها و آیین نامه ها. به محض اینکه شرکتی بین المللی شد، باید عملیات و گردش کار خود را شفاف سازی کند چون به محض کوچک ترین تقلب، حیله گری، حساب سازی و تزویر، اعتماد، جایگاه و ارزش سهام خود را در بازار از دست می دهد. رقابت و بازار، درستکاری را هم به دنبال می آورد نه ضرورتاً به واسطه مبانی اخلاقی بلکه به موجب اعتماد سازی، جلب مشتری و با هدف افزایش فروش وسهم بازار. شفاف سازی سازمانی، شفافیت رفتاری افراد را به دنبال می آورد. اقتصادِ یک کشور نمی تواند بین المللی شود ولی در هاله ای از ابهام، مدیریت سازمان های موازی، گیر و دار بوروکراسی، بازی با آمار و تغییر خلق الساعه سیاست گذاری ها بماند. همین که اقتصاد بین المللی شد، «مجبور» است شفاف باشد.
ادامه مطلب
وقتی منها باید ما شوند
چرا اقتصاد برای ما اولویت نیست؟
محمود سریع القلم در یادداشتی می نویسد: آیزایا برلین (Isaiah Berlin) فیلسوف روسی تبار انگلیسی که هم روسیه را خوب می شناسد و هم غرب را، می گوید: هر وقت قدرت اقتصادی از قدرت سیاسی جدا شد، آزادی متولد می شود. زمانی اقتصاد اولویت پیدا می کند که «من» ها، «ما» شوند.
ادامه مطلب
وقتی «هوش فردی» جای «عقلانیت جمعی» را می گیرد
بابا آب داد، چرا عقل نداد؟
محسن رنانی در یادداشتی می نویسد: ما افتادیم در مسیر رقابت صوری با جهان و دانشگاههایمان را به جای بستری برای شکلگیری «علم زنده»، به کارخانه تولید علم مرده (مقاله) تبدیل کردیم؛ چون میخواستیم فخر بفروشیم که ما در تولید علم جزء کشورهای رده بالای جهان هستیم. یعنی همان کلکی که در انرژی اتمی به خودمان زدیم و نقشههای جعلی و تجهیزات آلوده را از جاسوسان اتمی غربی خریدیم و بعد خودمان را گرفتار پیامدهای آن کردیم و هنوز هم درگیریم، در حوزه علم هم همان کلکها را به خودمان زدیم.
ادامه مطلب
نگاهی کوتاه به کتاب «موج عظیم» اثر استیون رادلت
جهان در حال توسعه صعود میکند
حامد شفیعی در یادداشتی در معرفی کتاب «موج عظیم» برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: رادلت در کتاب «موج عظیم» خود نشان میدهد که پیشرفت برای فقرزدایی در جهان نه تنها ممکن بوده، بلکه در حال حاضر در سراسر جهان در حال روی دادن است. او برای مدعای خود شصت کشور در حال توسعه مانند: هند، کره جنوبی، بوتسوانا، برزیل، کستاریکا، اندونزی، شیلی، فیلیپین، بلغارستان، مولداوی، غنا، لیبریا، سنگال وغیره را مثال میزند.
ادامه مطلب
واقعیت هایی که گریزناپذیرند
افغانستان، ده درس و سه امید
سه امیدواری وجود دارد. ۱- میلیون ها دختر و پسری که در مدارس دموکراسی پرورش یافتند. ۲- تغییر و تحول طالبان که ناگزیرند با یک جامعه متفاوت و متکامل تراز سال ۱۹۹۴ مواجه شوند و ۳- ترس از روسیه، ایران و چین که حاضر نیستند یک کانون افراط گرایی سنی در نزدیکی خود داشته باشند.
ادامه مطلب
دو قصه برای جامعه بحران زده
قصههایی دربارهٔ گناه و توسعه
محسن رنانی می نویسد: این قصهها را مهر ماه پارسال نوشتم. در همان دورهای که زنان ایرانی به جنبش «#من-هم» پیوستند و دست به افشای تجربههای خود از آزار جنسی زدند. در واقع دو قصه اول مقدمه بخش سوم است که در آن به بهانه افشاگری آزارهای جنسی، بحثی را مطرح کردهام درباره شیوه مدیریت اجتماعی در جمهوری اسلامی که حاصل آن چیزی نبوده است جز گسترش بیاخلاقی و فساد. خودم هم نمیدانم چرا این نوشتهها را همان زمان منتشر نکردم، شاید طولانی بودن، ناپخته بودن متن یا حتی ترس از واکنش تند مقامات. اما این که الان منتشر میکنم، به این امید است که نخبگان و روشنفکران در مورد خطاهای مدیریتی نظام تدبیر در این چهل سال، وارد گفتوگوی جدی شوند، شاید دولت جدید هم بخواهد رویه گذشته را متوقف کند. میگویند دفتر آقای رئیسی دارد با روشنفکران و منتقدان تماس میگیرد که نظراتشان را برای رئیس دولت سیزدهم بفرستند. به نظرم رسید من هم با انتشار این سه نوشته، مهم ترین خطای چهل ساله نظام تدبیر را به ایشان گوشزد کنم. شاید طرح عمومی آنها توجهها را جلب کند و کمکی باشد برای تغییر نگاه و افقگشایی اجتماعی در دولت جدید. لطفاً قضاوتم نکنید، خودم میدانم که چقدر بیمارگونه امیدوارم!!
ادامه مطلب
الگوهایی که پیش روی ماست
پیچیدگی های مسیر توسعه آینده
پیروز غفرانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در دنیای آینده تنها سازمان هایی توان بقاء خواهند داشت که انعطاف لازم را در سازو کار و ساختار خود داشته باشند و قابلیت نهادی را برای تطبیق با شرایط و پارادایم های در حال تغییر کسب کنند. توسعه منابع انسانی و بهره گیری از افراد خلاق ، توسعه سیالیت سازمانی برای پیگیری اهداف در قالب های جدید، افزایش توجه به رصد تحولات محیطی و محاطی و تاثیرات پارادایم های نوین بر معیشت و نوع کار ، تبیین سناریوهای مختلف برای آمادگی سازمانی بیشتر در تعامل با تحولات و تاثیرات آن، افزایش توان بخش های سیاست گذاری، قانون گذاری و تدوین آیین نامه برای مهم از جمله پیش نیازهای سازمانی آماده شدن برای دنیای پیش روست.
ادامه مطلب
معرفی کتاب
گریز از بدبختی با نوآوری
محمد فاضلی در یادداشتی می نویسد: نوآوری بازارآفرین اما کاملاً متفاوت است. هِنری فورد در اوایل قرن بیستم خودرو فورد مدلی تی را به بازار عرضه کرد و ضمن ایجاد تحول در صنعت خودرو، صنعت فولاد، پلاستیک، جادهسازی، مسکن و ... را تغییر داد. اَپل این کار را با اولین مدل آیفون انجام داد، ماکارونی ایندومی در نیجریه و لوازم خانگی گالانز در کل جهان با اجاقهای مایکروویو. توسعه بعدی مدلهای اپل، گالانز یا خودروهای فورد بعدی هم همه تداومبخش و متکی بر نوآوری کارآییبخش بودهاند.
ادامه مطلب
کشورها انرژی خود را در کجا به کار می گیرند؟
درس هایی از نروژ برای ما
محمود سریع القلم در یادداشتی می نویسد: در سال ۱۲۸۷ شمسی، میرزا یوسف خان تبریزی (مستشار الدوله) حکمرانی را در کتاب یک کلمه خود خلاصه کرد: قانون. قانونِ مصلحت عامه نه تنها در دولت و در میانِ مردم نروژ رعایت می شود بلکه در ناخودآگاهِ عمومِ آنها نیزحک شده است.
ادامه مطلب