771 قربانى ايرانى وجه معامله ايران و روسيه
25 درصد آسمان ايران در تسخير روسيه است.
با توجه به 32فروند هواپيماهاى روسى از کل 125هواپيماى فعال مسافربرى در کشور، بيش از 25 درصد هواپيماهاى مسافربرى ايران روسى هستند. اين در حالى است که از مجموع 1390 نفرى که پس از انقلاب در سوانح هوايى کشور کشته شدند، 771f نفر در هواپيماهاى روسى جان دادند. در هر عرصه ديگرى نامى از ما نباشد، در عرصه سوانح هوايى در دنيا از اولين‌ها هستيم. طبق برخى از آمارها چيزى نزديک به 25 درصد از کشته‌شدگان حوادث هوايى طى هفت سال گذشته متعلق به سوانح هوايى ايران بوده‌اند و سهم ايران در اين بين بسيار بالاست. ايران 25 درصد کشته‌شدگان حوادث هوايى را با آسمانى مملو از طياره‌هاى روسى از آن خود کرده است. هواپيماهايى که حتى در کشور سازنده هم مورد استفاده قرار نمى‌گيرند. جالب آنکه پس از سقوط هواپيماى توپولف روسى و در پى نقد سياست‌هاى شرق‌زده مديريتى صنعت هوايى کشور که همواره گزينه اول خريد هواپيماهاى روسى است، سفير ايران در روسيه در اظهاراتى در مقام دفاع از هواپيماى روسى سقوط کرده در ايران بر‌مى‌آيد و خبرگزارى فارس (حامى دولت) در اخبارى به نقد عملکرد مطبوعاتى بر‌مى‌آيد که نسبت به استفاده از هواپيماهاى روسى در ناوگان هوايى ايران هشدار مى‌دهند.
مشکل موکت‌هاى توپولف
25مرداد اعتماد ملى در گزارشى تحت عنوان «دلال‌هاى روس در صنعت هوايى کشور» به نقد شرق‌زدگى مديران صنعت هوايى کشور پرداخته بود. پنج روز بعد خبرگزارى فارس در گفت‌و‌گويى با محمودرضا سجادى، سفير ايران در روسيه که همزمان در ايرنا(ديگر خبرگزارى حامى دولت) نيز انتشار يافت، به دفاع از طياره روسى پرداخته و گفت: « شما اگر در مسيرهاى داخلى روسيه، سوار توپولف‌هاى 154 شويد در‌خواهيد يافت که به هيچ‌وجه از لحاظ زيبايى و راحتى با ايرباس فرقى ندارند. متاسفانه توپولف در ايران به بدترين وجه، عرضه مى‌شود، موکت‌هاى کثيف، صندلى‌هاى نزديک به هم، قيمت آزاد بليت و... » وى در ادامه در اظهاراتى سوال‌برانگيز در حالى که جامعه ايرانى متاثر از‌فاجعه سقوط توپولف هستند اين فاجعه را تصادف خوانده و اضافه مى‌کند: « تصادفات به اصل هواپيما ارتباطى ندارند، همه دست به دست هم دادند تا تصويرى ترسناک از اين هواپيما ارائه دهند. در حالى که توپولف 154 جزو امن‌ترين هواپيماهاى دنياست. از لحاظ اقتصادى هم به صرفه است و تنها هواپيمايى که در خطوط ايران سود مى‌دهد، اين هواپيماست.» اظهارات سراسر مدافعه سفير ايران در روسيه در حالى منتشر مى‌شود که هم «امن بودن» و هم «اقتصادى بودن» نه‌تنها توپولف، بلکه تمامى هواپيماهاى شرقى عملا زير سوال است.
روس‌ها دنبال بوئينگ،
ايرانى‌ها دنبال توپولف
پيش از اين در سال‌هاى گذشته، مرسوم بود که در ترمينال‌هاى اتوبوس، اتوبوس‌هاى جديد و نو «ولوو» و «اسکانيا» کولردار در خطوط تهران –تبريز و تهران-اصفهان مشغول جابه‌جايى مسافران مى‌شدند. از طرف ديگر اتوبوس‌هاى زوار دررفته بنز دو لوکس مى‌رفتند تا باقيمانده عمر خود را در جاده‌هاى سنگ‌لاخى بين روستاها و شهرستان‌هاى دورافتاده بگذرانند، اين اتوبوس‌ها هم به درد جابه‌جايى مسافر مى‌خورند و هم در صندوقشان احشام را جابه‌جا مى‌کنند. قاعدتا تا زمانى که کسى سوار ولوو کولردار نشود، تصور مى‌کند چهارچرخه زوار دررفته 30 ساله با کلمن‌هاى آب گل‌دار، بهترين راکب است. به همين نسبت به سراغ صنعت هوايى روسيه و ايران برويم. آقاى سجادى از هواپيماهاى شيک توپولف مى‌گويند. که تنها عيبشان در ايران اين است که موکت‌هايش کثيف است و صندلى‌هايشان به هم چسبيده است. در حالى که سفير ايران در روسيه از هواپيماهاى توپولف تعريف مى‌کند و خبرگزارى فارس استدلال مى‌کند توپولف امن‌ترين هواپيماى جهان است، شرکت هواپيمايى «آئروفلوت» روسيه در ناوگان هوايى خود از تعداد اندکى هواپيماى توپولف استفاده مى‌کند و افتخار خود مى‌داند که بر تعداد ايرباس‌هاى خود بيفزايد. بر اين اساس در روسيه شرکت‌هاى هواپيمايى که از هواپيماهاى غير‌روسى استفاده مى‌کنند از مقبوليت بيشترى برخوردارند. مثال بارز آن هم هواپيمايى آئروفلوت است که از جايگاه خوبى در اذهان عمومى روسيه به خاطر آسايش و ايمنى پروازهاى خود برخوردار است. از سوى ديگر، در حالى که وزير راه دولت آقاى احمدى‌نژاد بر خريد و استفاده از هواپيماهاى روسى تاکيد مى‌کند جالب است بدانيد، ايگورلويتين وزير سابق ترابرى روسيه که کشورش فروشنده اصلى هواپيماهاى توپولف به ايران است 2سال پيش اعلام کرد: ناوگان فرسوده و تجهيزات آموزشى ضعيف بزرگ‌ترين تهديدات براى امنيت هوايى روسيه هستند. ايگور لويتين افزود: همين شرايط باعث شد تا در تابستان 2006 ميلادى 3 فروند هواپيماى روسيه سقوط کند و باعث مرگ 414 نفر شود. وى گفت: سيستم هوانوردى شوروى سابق، اکنون در حال فرسوده شدن است و شرکت‌هاى هواپيماسازى روسيه بايد در پى توليد هواپيماهاى مدرن باشند يا دولت از خارج اين هواپيماها را تهيه کند. اين نکته نشان مى‌دهد که روس‌ها نيز به کيفيت پايين هواپيماهاى خود اذعان دارند و خواستار استفاده از هواپيماهاى غربى در ناوگان خود هستند. آمارهاى شرکت ايرباس نشان مى‌دهد که روسيه در سال 2006 پيشنهاد ساخت حداقل 6 فروند از اين نوع هواپيما را به اتحاديه اروپايى ارائه داده است. از سوى ديگر روسيه در همان سال سفارش ساخت 4 فروند بوئينگ 737 را به شرکت‌هاى آمريکايى داد. اين به آن معناست که کشور سازنده توپولف بيش از ساخته‌هاى خود علاقه به استفاده از هواپيماهاى اروپايى و آمريکايى دارد. همان هواپيماهايى که مسوولان و خبرگزارى‌هاى حامى دولت، امروز با استدلال‌هاى محير‌العقول، قصد دارند برترى توپولف را به آنها اثبات کنند.
فارس اثبات کرد: جهان اشتباه مى‌کند
در حالى که در اغلب کشورهاى توسعه‌يافته، پرواز انواع هواپيماهاى روسى، به خصوص توپولف ممنوع شده است و حتى در خود روسيه، مسوولان به دنبال خريد هواپيماهاى اروپايى و آمريکايى نظير بوئينگ و ايرباس هستند، خبرگزارى فارس در استدلالى جالب اثبات کرده است که استفاده از توپولف امن‌تر از هواپيماهاى ساخت آمريکا و اروپاست. فارس و ساير خبرگزارى‌هاى وابسته و حامى دولت، اين روزها به تطهير هواپيماهاى روسى بر اساس آمار و ارقامى ابهام‌آميز مى‌پردازند. در يکى از خبرهاى زنجيره‌اى فارس به گزارش سايتى با عنوان «planecrashinfo» استناد شده است. فارس مدعى شده است سايت مزبور بوئينگ آمريکا را طى 7 سال گذشته با 25 سانحه مرگبار به عنوان سانحه‌سازترين هواپيما معرفى کرده است. اولا اين سايت بين‌المللى نيست و آمريکايى است. ثانيا قياس هواپيمايى مثل توپولف با هواپيمايى مثل بوئينگ اصولا منطقى نيست. چراکه توليدات بوئينگ که در حال حاضر نيز در جهان مورد استفاده است، بسيار بيشتر از توليد هواپيماهاى توپولف است. از توپولف‌هاى مورد استفاده در ايران،از ابتدا تاکنون فقط 900 فروند توليد شده است. در حالى که توليد فقط يک نمونه از بوئينگ يعنى بوئينگ 747 در سال 1994 از مرز هزار فروند گذشت. از طرفى بسيارى از توليدات توپولف امروزه عملا به دليل عدم اجازه پرواز و خطرناک بودن مورد استفاده قرار نمى‌گيرند. بنابراين با توجه به تعداد بوئينگ‌هايى که در خطوط هوايى جهان مورد استفاده هستند و مقايسه آن با تعداد کم توپولف‌هايى که مورد استفاده قرار مى‌گيرند، در صورت صحت آمار فارس، بازهم آمار سقوط‌هاى بوئينگ کمتر از توپولف خواهد بود. مثل اينکه تعداد تصادف‌هاى پرايد با تعداد تصادفات بى‌ام‌و ايکس‌ترى در تهران مورد مقايسه قرار گيرد. طبيعى است که تعداد تصادفات پرايد به دليل تعداد بيشتر اين خودرو بيش از بى‌ام‌و خواهد بود. توپولف مقبول در نگاه حاميان دولت که بيشتر نقدشان به موکت‌ها و فاصله صندلى‌هايش است، امروزه در جهان(منظور از جهان عمده کشورهاى توسعه‌يافته و در حال توسعه خارج از مرزهاى جغرافيايى ايران و روسيه است) به خاطر نا‌امنى اجازه پرواز در اروپا و آمريکا را ندارد.
سودآورى توپولف و بوئينگ
قاعدتا سودآور بودن يا زيان‌ده بودن يک شرکت مى‌تواند نشانه‌اى از مقبوليت توليدات آن شرکت داشته باشد. شرکت هواپيمايى توپولف به دليل زيان‌ده بودن در سال 2002 اعلام ورشکستگى و در پنج شرکت هواپيماسازى روسى ادغام شد. اين در حالى است که به‌رغم بحران اقتصادى جهانى که منجر به ورشکستگى بسيارى از کمپانى‌هاى صاحب‌نام جهان شده است، رويترز گزارش مى‌دهد در سه ماهه دوم سال 2009، سوددهى شرکت بوئينگ 17 درصد افزايش يافت. دومين شرکت هواپيمايى جهان در پى اجراى برنامه‌هاى توسعه‌اى خود در سه ماه دوم سال جارى نسبت به مدت مشابه سال گذشته سود خود را از 852 ميليون دلار به 998 ميليون دلار افزايش داد.
ناسازگارى با مزاج ايرانى
متخصصان تعميرات پرواز مى‌گويند: ويژگى فنى موتور اين هواپيماها به‌گونه‌اى است که بيشتر مناسب پرواز در کشورهاى آسياى‌ميانه و روسيه با آب‌و‌هواى سرد و مرطوب است. دماى موتور اين نوع هواپيما در روى زمين و در مناطق گرم و خشک بالاست و مى‌تواند خطر‌آفرين باشد. البته اين ديدگاه هنوز به لحاظ رسمى مورد تاييد قرار نگرفته است. از طرف ديگر، با توجه به اينکه سيستم‌هاى فنى مورد استفاده در ايران غربى هستند و با سيستم‌هاى ناوبرى هواپيماهاى روسى که کاملا شرقى هستند، جور در‌نمى‌آيند. هزينه‌هاى نگهدارى اين هواپيماها به خاطر شرقى بودن و انحصارى بودن آنها، بسيار بالاست و در مواقعى اصولا امکانپذير نيست. از طرف ديگر، روس‌ها مثل عمل به تعهداتشان در بحث‌هاى هسته‌اى و... در بخش آموزش مسائل مربوط به نگهدارى اين هواپيماها، طورى عمل مى‌کنند که ايران هميشه براى برطرف کردن مشکلات به آنها وابسته باشد. همچنانکه براى تشخيص علت سقوط هواپيماى توپولف در قزوين، از روسيه تيم فنى ويژه به ايران اعزام شد.
ايران (اوکراين)140
يکى ديگر از هواپيماهاى سانحه‌ساز در ايران که تاکنون دو سانحه و 53قربانى داشته است، هواپيمايى موسوم به آنتونوف140 است. ايران پيش از اين قرارداد ساخت مشترک هواپيماهاى مسافربرى «آنتونوف 140» را با اوکراين(که فناورى مزبور را از دوران اتحاد جماهير شوروى در اختيار دارد) منعقد کرده بود که تاکنون 10 فروند از آنها در اصفهان توليد شده است. اين نوع هواپيما که در کشورمان به نام «ايران 140» نامگذارى شده، از نوع توربورپراپ و با ظرفيت 52 نفر مسافر با برد پروازى 2100 کيلومتر است. اين هواپيما که4 فروند از آن به شرکت هواپيمايى ايران اير تور و 2 فروند به نيروى انتظامى جمهورى اسلامى ايران فروخته شده، مخالفانى در صنعت هوايى کشور دارد که از ميان آنها مى‌توان به کاپيتان حسين خانلرى رئيس مخلوع سازمان هواپيمايى کشورى اشاره کرد. خانلرى اعتقاد داشت اين نوع هواپيما نظامى است و از استاندارد‌هاى لازم ناوگان مسافربرى هوايى برخوردار نيست. نگاهى به گذشته نشان مى‌دهد هواپيماى آنتونوف تاکنون در ايران سه سانحه را پشت سر گذاشته که اولين سقوط اين هواپيما در حوالى باقرآباد 44 کشته بر جاى گذاشت و سومين سانحه سقوط نيز در سال 1386 در حوالى اصفهان، پنج کشته داشت. قربانيان سانحه آنتونوف در اصفهان مسوولان و مهندسان اوکراينى اين شرکت بودند که قصد داشتند براى بررسى روند ساخت اين نوع هواپيما از امکانات ايران بازديد کنند. مديرعامل هواپيمايى جمهورى اسلامى ايران (هما) چندى پيش درباره علت مخالفت رئيس سابق سازمان هواپيمايى کشورى با ورود هواپيماهاى ايران- 140به ناوگان مسافربرى گفت: قرارداد خريد 10 فروند از اين نوع هواپيما نهايى شده و 4 فروند از آنها آماده تحويل است ولى من نمى‌دانم چرا اجازه پرواز به اين هواپيما داده نشده است.
دستکارى شماره اختصاصى
ايلوشينى که در مشهد دچار سانحه شد، ايلوشين 62ام است. اين ايلوشين در سال 1971 (38 سال قبل)ساخته شده است و به جز ايران در کشورهاى آنگولا، کره شمالى و کوبا مورد استفاده است. در سال 1980 آلمان چند فروند از اين هواپيما را خريدارى کرد که بعد از 3-4 سال از خريدارى هواپيما به دليل ناکارآمد بودن آن همچنين خطرناک بودن پرواز با آن، اين هواپيماها را از دور خارج کرد. 29 سال بعد از خارج شدن ايلوشين 62ام از خطوط هوايى آلمان، اين هواپيما همچنان در ايران مورد استفاده است! گفتنى است اين نوع هواپيما در خود روسيه هم مورد استفاده قرار نمى‌گيرد. نوع پيشرفته‌تر اين هواپيما به نام ايلوشين 62ام.کى به صورت محدود در خود روسيه و چين مورد استفاده قرار مى‌گيرد. هر هواپيمايى داراى يک شماره اختصاصى است، که در مورد ايلوشين سانحه‌ديده در مشهد (که اصالتا متعلق به کمپانى دتا قزاقستان بوده است)، اين شماره UP-I6207 بود. اين شماره از سوى سازمان هواپيمايى کشورى ايران اجازه پرواز نداشته است، اما منبعى که هويت آن هنوز مشخص نشده است، با دستکارى شمارى اختصاصى هواپيما و تغيير دادن آن به “UP-I6208” پرواز کرد و پروازش منجر به سانحه شد. تلويزيون، از ابتداى انتشار خبر، مدام از عبارت «هواپيماى قزاقستانى» استفاده کرد. در حالى که ايلوشين هواپيمايى روسى است. ايلوشين يک شرکت هواپيماسازى در کشور روسيه است. اين شرکت در سال ۱۹۳۳ بنيان گذاشته شد، و در زمينه ساخت هواپيماهاى نظامى و تجارى فعاليت دارد.
هواپيماهاى روسى در کدام ايرلاين‌ها
خطوط هوايى ايران اير تور، زاگرس، ارم، ماهان، کيش، سفيران، چابهار و آريا از هواپيماهاى روسى توپولف و ياک استفاده مى‌کنند. با خروج دو فروند ديگر از هواپيماهاى مسافربرى توپولف 154 و ايلوشين، از ناوگان هوايى کشور که در جنوب غربى شهر قزوين و در مشهد دچار سانحه شدند، مجموع هواپيماهاى ناوگان غيرنظامى کشور به 179 فروند رسيد که در حال حاضر فقط 112 فروند از آنها فعال هستند. از سوى ديگر متوسط سن ناوگان هواپيماهاى مسافربرى ايران هم‌اينک حدود 5/15 سال است که در مقايسه با ناوگان هوايى کشورهاى همسايه بسيار بالاست. بيشترين متوسط عمر ناوگان براساس شرکت‌ها به ترتيب مربوط به شرکت ساها با متوسط عمر 28 سال، ماهان با 3/20 سال و ايران اير با 2/20 سال مى‌باشد. در مـقابـل، عمر ناوگان شرکت سفيران با دارابودن 2هواپيماى ايران 140 که به تازگى خريدارى کرده است، در مـيان شرکت‌هاى هواپيمايى کشور کمترين ميزان است.
آسمان ايران براى روسيه
بضاعت کنونى ناوگان هوايى ما شامل 8 فروند هواپيماى بوئينگ 747 (آمريکايى) در خطوط هواپيمايى هما، ايران ايرتور و ساها، 8 فروند هواپيماى بوئينگ 727 (آمريکايى) موجود در خطوط هواپيمايى هما و آسمان، 28 فروند هواپيماى ايرباس(اروپايى) موجود در خطوط هما، ماهان و قشم، 33 فروند هواپيماى فوکر (هلندى) موجود در خطوط هواپيمايى هما، آسمان، کيش، تفتان، چابهار و نفت، 5 فروند هواپيماى مک دونالد داگلاس MD ( آمريکايى) موجود در ناوگان شرکت ماهان، 6 فروند هواپيماى ATR (انگليسى) موجود در شرکت آسمان و 2 فروند بوئينگ 757 (آمريکايى) موجود در ناوگان هواپيمايى ارم مى‌شود. مابقى هواپيماهاى فعال در ناوگان هوايى ما حدود 28 فروند توپولف154 و 4 فروند ياک(روسى) موجود در خطوط ايران اير تور، زاگرس، ارم، ماهان، کيش، سفيران، چابهار و آريا و همچنين 3 فروند هواپيماهاى بى‌آ‌ئى (انگليسى) خطوط ماهان و سفيران و 54 هواپيماى غيرنظامى(که اکثرا روسى هستند) فعال در ناوگان برخى ارگان‌هاى دولتى شامل مى‌شوند. بر اين اساس، از مجموع 125 فروند هواپيماى خطوط هوايى کشور، حداقل 32 فرورند آن روسى هستند.
برخورد 2 قطار در ورامين
در حال تنظيم گزارش مربوط به نواقص و ناکارآمدى صنعت هوايى کشور، خبر برخورد قطار مسافربرى تهران - مشهد با قطار تاسيساتى در نزديکى ايستگاه پيشواى ورامين که يک کشته و 2 مجروح برجا گذاشت منتشر شد. به گفته معاون سياسى انتظامى فرماندارى شهرستان ورامين: اين حادثه ساعت 16 و 55 دقيقه روز گذشته هنگامى که قطار تاسيساتى در حال ريل‌گذارى بود با قطار مسافربرى تهران- مشهد برخورد کرد. سيد‌جمال جليلى افزود: اين برخورد باعث کمانه شدن تعدادى از قطعات ريل‌ها به داخل کوپه‌هاى قطار مى‌شود که متاسفانه دو نفر از مسافران مجروح و يک‌نفر از کارگران راه‌آهن نيز کشته مى‌شوند. وى گفت: هم‌اکنون (عصر ديروز) با رسيدن ماموران پليس راه‌آهن و نيروهاى امدادى مسير باز شده و تردد قطارهاى اين مسير امکانپذير است. اين سومين حادثه است که
طى 10 روز گذشته در راه‌هاى کشور رخ داده است. دو حادثه مربوط به سقوط يک هواپيما در قزوين(24 تيرماه) و ديگرى سانحه هواپيماى ايلوشين (دوم مردادماه) بودند. گفتنى است در جهان، راه‌هاى هوايى و ريلى به عنوان راه‌هاى امن مورد استفاده قرار مى‌گيرند.
امیرهادی انواری-اعتمادملی
مشکل موکت‌هاى توپولف
25مرداد اعتماد ملى در گزارشى تحت عنوان «دلال‌هاى روس در صنعت هوايى کشور» به نقد شرق‌زدگى مديران صنعت هوايى کشور پرداخته بود. پنج روز بعد خبرگزارى فارس در گفت‌و‌گويى با محمودرضا سجادى، سفير ايران در روسيه که همزمان در ايرنا(ديگر خبرگزارى حامى دولت) نيز انتشار يافت، به دفاع از طياره روسى پرداخته و گفت: « شما اگر در مسيرهاى داخلى روسيه، سوار توپولف‌هاى 154 شويد در‌خواهيد يافت که به هيچ‌وجه از لحاظ زيبايى و راحتى با ايرباس فرقى ندارند. متاسفانه توپولف در ايران به بدترين وجه، عرضه مى‌شود، موکت‌هاى کثيف، صندلى‌هاى نزديک به هم، قيمت آزاد بليت و... » وى در ادامه در اظهاراتى سوال‌برانگيز در حالى که جامعه ايرانى متاثر از‌فاجعه سقوط توپولف هستند اين فاجعه را تصادف خوانده و اضافه مى‌کند: « تصادفات به اصل هواپيما ارتباطى ندارند، همه دست به دست هم دادند تا تصويرى ترسناک از اين هواپيما ارائه دهند. در حالى که توپولف 154 جزو امن‌ترين هواپيماهاى دنياست. از لحاظ اقتصادى هم به صرفه است و تنها هواپيمايى که در خطوط ايران سود مى‌دهد، اين هواپيماست.» اظهارات سراسر مدافعه سفير ايران در روسيه در حالى منتشر مى‌شود که هم «امن بودن» و هم «اقتصادى بودن» نه‌تنها توپولف، بلکه تمامى هواپيماهاى شرقى عملا زير سوال است.
روس‌ها دنبال بوئينگ،
ايرانى‌ها دنبال توپولف
پيش از اين در سال‌هاى گذشته، مرسوم بود که در ترمينال‌هاى اتوبوس، اتوبوس‌هاى جديد و نو «ولوو» و «اسکانيا» کولردار در خطوط تهران –تبريز و تهران-اصفهان مشغول جابه‌جايى مسافران مى‌شدند. از طرف ديگر اتوبوس‌هاى زوار دررفته بنز دو لوکس مى‌رفتند تا باقيمانده عمر خود را در جاده‌هاى سنگ‌لاخى بين روستاها و شهرستان‌هاى دورافتاده بگذرانند، اين اتوبوس‌ها هم به درد جابه‌جايى مسافر مى‌خورند و هم در صندوقشان احشام را جابه‌جا مى‌کنند. قاعدتا تا زمانى که کسى سوار ولوو کولردار نشود، تصور مى‌کند چهارچرخه زوار دررفته 30 ساله با کلمن‌هاى آب گل‌دار، بهترين راکب است. به همين نسبت به سراغ صنعت هوايى روسيه و ايران برويم. آقاى سجادى از هواپيماهاى شيک توپولف مى‌گويند. که تنها عيبشان در ايران اين است که موکت‌هايش کثيف است و صندلى‌هايشان به هم چسبيده است. در حالى که سفير ايران در روسيه از هواپيماهاى توپولف تعريف مى‌کند و خبرگزارى فارس استدلال مى‌کند توپولف امن‌ترين هواپيماى جهان است، شرکت هواپيمايى «آئروفلوت» روسيه در ناوگان هوايى خود از تعداد اندکى هواپيماى توپولف استفاده مى‌کند و افتخار خود مى‌داند که بر تعداد ايرباس‌هاى خود بيفزايد. بر اين اساس در روسيه شرکت‌هاى هواپيمايى که از هواپيماهاى غير‌روسى استفاده مى‌کنند از مقبوليت بيشترى برخوردارند. مثال بارز آن هم هواپيمايى آئروفلوت است که از جايگاه خوبى در اذهان عمومى روسيه به خاطر آسايش و ايمنى پروازهاى خود برخوردار است. از سوى ديگر، در حالى که وزير راه دولت آقاى احمدى‌نژاد بر خريد و استفاده از هواپيماهاى روسى تاکيد مى‌کند جالب است بدانيد، ايگورلويتين وزير سابق ترابرى روسيه که کشورش فروشنده اصلى هواپيماهاى توپولف به ايران است 2سال پيش اعلام کرد: ناوگان فرسوده و تجهيزات آموزشى ضعيف بزرگ‌ترين تهديدات براى امنيت هوايى روسيه هستند. ايگور لويتين افزود: همين شرايط باعث شد تا در تابستان 2006 ميلادى 3 فروند هواپيماى روسيه سقوط کند و باعث مرگ 414 نفر شود. وى گفت: سيستم هوانوردى شوروى سابق، اکنون در حال فرسوده شدن است و شرکت‌هاى هواپيماسازى روسيه بايد در پى توليد هواپيماهاى مدرن باشند يا دولت از خارج اين هواپيماها را تهيه کند. اين نکته نشان مى‌دهد که روس‌ها نيز به کيفيت پايين هواپيماهاى خود اذعان دارند و خواستار استفاده از هواپيماهاى غربى در ناوگان خود هستند. آمارهاى شرکت ايرباس نشان مى‌دهد که روسيه در سال 2006 پيشنهاد ساخت حداقل 6 فروند از اين نوع هواپيما را به اتحاديه اروپايى ارائه داده است. از سوى ديگر روسيه در همان سال سفارش ساخت 4 فروند بوئينگ 737 را به شرکت‌هاى آمريکايى داد. اين به آن معناست که کشور سازنده توپولف بيش از ساخته‌هاى خود علاقه به استفاده از هواپيماهاى اروپايى و آمريکايى دارد. همان هواپيماهايى که مسوولان و خبرگزارى‌هاى حامى دولت، امروز با استدلال‌هاى محير‌العقول، قصد دارند برترى توپولف را به آنها اثبات کنند.
فارس اثبات کرد: جهان اشتباه مى‌کند
در حالى که در اغلب کشورهاى توسعه‌يافته، پرواز انواع هواپيماهاى روسى، به خصوص توپولف ممنوع شده است و حتى در خود روسيه، مسوولان به دنبال خريد هواپيماهاى اروپايى و آمريکايى نظير بوئينگ و ايرباس هستند، خبرگزارى فارس در استدلالى جالب اثبات کرده است که استفاده از توپولف امن‌تر از هواپيماهاى ساخت آمريکا و اروپاست. فارس و ساير خبرگزارى‌هاى وابسته و حامى دولت، اين روزها به تطهير هواپيماهاى روسى بر اساس آمار و ارقامى ابهام‌آميز مى‌پردازند. در يکى از خبرهاى زنجيره‌اى فارس به گزارش سايتى با عنوان «planecrashinfo» استناد شده است. فارس مدعى شده است سايت مزبور بوئينگ آمريکا را طى 7 سال گذشته با 25 سانحه مرگبار به عنوان سانحه‌سازترين هواپيما معرفى کرده است. اولا اين سايت بين‌المللى نيست و آمريکايى است. ثانيا قياس هواپيمايى مثل توپولف با هواپيمايى مثل بوئينگ اصولا منطقى نيست. چراکه توليدات بوئينگ که در حال حاضر نيز در جهان مورد استفاده است، بسيار بيشتر از توليد هواپيماهاى توپولف است. از توپولف‌هاى مورد استفاده در ايران،از ابتدا تاکنون فقط 900 فروند توليد شده است. در حالى که توليد فقط يک نمونه از بوئينگ يعنى بوئينگ 747 در سال 1994 از مرز هزار فروند گذشت. از طرفى بسيارى از توليدات توپولف امروزه عملا به دليل عدم اجازه پرواز و خطرناک بودن مورد استفاده قرار نمى‌گيرند. بنابراين با توجه به تعداد بوئينگ‌هايى که در خطوط هوايى جهان مورد استفاده هستند و مقايسه آن با تعداد کم توپولف‌هايى که مورد استفاده قرار مى‌گيرند، در صورت صحت آمار فارس، بازهم آمار سقوط‌هاى بوئينگ کمتر از توپولف خواهد بود. مثل اينکه تعداد تصادف‌هاى پرايد با تعداد تصادفات بى‌ام‌و ايکس‌ترى در تهران مورد مقايسه قرار گيرد. طبيعى است که تعداد تصادفات پرايد به دليل تعداد بيشتر اين خودرو بيش از بى‌ام‌و خواهد بود. توپولف مقبول در نگاه حاميان دولت که بيشتر نقدشان به موکت‌ها و فاصله صندلى‌هايش است، امروزه در جهان(منظور از جهان عمده کشورهاى توسعه‌يافته و در حال توسعه خارج از مرزهاى جغرافيايى ايران و روسيه است) به خاطر نا‌امنى اجازه پرواز در اروپا و آمريکا را ندارد.
سودآورى توپولف و بوئينگ
قاعدتا سودآور بودن يا زيان‌ده بودن يک شرکت مى‌تواند نشانه‌اى از مقبوليت توليدات آن شرکت داشته باشد. شرکت هواپيمايى توپولف به دليل زيان‌ده بودن در سال 2002 اعلام ورشکستگى و در پنج شرکت هواپيماسازى روسى ادغام شد. اين در حالى است که به‌رغم بحران اقتصادى جهانى که منجر به ورشکستگى بسيارى از کمپانى‌هاى صاحب‌نام جهان شده است، رويترز گزارش مى‌دهد در سه ماهه دوم سال 2009، سوددهى شرکت بوئينگ 17 درصد افزايش يافت. دومين شرکت هواپيمايى جهان در پى اجراى برنامه‌هاى توسعه‌اى خود در سه ماه دوم سال جارى نسبت به مدت مشابه سال گذشته سود خود را از 852 ميليون دلار به 998 ميليون دلار افزايش داد.
ناسازگارى با مزاج ايرانى
متخصصان تعميرات پرواز مى‌گويند: ويژگى فنى موتور اين هواپيماها به‌گونه‌اى است که بيشتر مناسب پرواز در کشورهاى آسياى‌ميانه و روسيه با آب‌و‌هواى سرد و مرطوب است. دماى موتور اين نوع هواپيما در روى زمين و در مناطق گرم و خشک بالاست و مى‌تواند خطر‌آفرين باشد. البته اين ديدگاه هنوز به لحاظ رسمى مورد تاييد قرار نگرفته است. از طرف ديگر، با توجه به اينکه سيستم‌هاى فنى مورد استفاده در ايران غربى هستند و با سيستم‌هاى ناوبرى هواپيماهاى روسى که کاملا شرقى هستند، جور در‌نمى‌آيند. هزينه‌هاى نگهدارى اين هواپيماها به خاطر شرقى بودن و انحصارى بودن آنها، بسيار بالاست و در مواقعى اصولا امکانپذير نيست. از طرف ديگر، روس‌ها مثل عمل به تعهداتشان در بحث‌هاى هسته‌اى و... در بخش آموزش مسائل مربوط به نگهدارى اين هواپيماها، طورى عمل مى‌کنند که ايران هميشه براى برطرف کردن مشکلات به آنها وابسته باشد. همچنانکه براى تشخيص علت سقوط هواپيماى توپولف در قزوين، از روسيه تيم فنى ويژه به ايران اعزام شد.
ايران (اوکراين)140
يکى ديگر از هواپيماهاى سانحه‌ساز در ايران که تاکنون دو سانحه و 53قربانى داشته است، هواپيمايى موسوم به آنتونوف140 است. ايران پيش از اين قرارداد ساخت مشترک هواپيماهاى مسافربرى «آنتونوف 140» را با اوکراين(که فناورى مزبور را از دوران اتحاد جماهير شوروى در اختيار دارد) منعقد کرده بود که تاکنون 10 فروند از آنها در اصفهان توليد شده است. اين نوع هواپيما که در کشورمان به نام «ايران 140» نامگذارى شده، از نوع توربورپراپ و با ظرفيت 52 نفر مسافر با برد پروازى 2100 کيلومتر است. اين هواپيما که4 فروند از آن به شرکت هواپيمايى ايران اير تور و 2 فروند به نيروى انتظامى جمهورى اسلامى ايران فروخته شده، مخالفانى در صنعت هوايى کشور دارد که از ميان آنها مى‌توان به کاپيتان حسين خانلرى رئيس مخلوع سازمان هواپيمايى کشورى اشاره کرد. خانلرى اعتقاد داشت اين نوع هواپيما نظامى است و از استاندارد‌هاى لازم ناوگان مسافربرى هوايى برخوردار نيست. نگاهى به گذشته نشان مى‌دهد هواپيماى آنتونوف تاکنون در ايران سه سانحه را پشت سر گذاشته که اولين سقوط اين هواپيما در حوالى باقرآباد 44 کشته بر جاى گذاشت و سومين سانحه سقوط نيز در سال 1386 در حوالى اصفهان، پنج کشته داشت. قربانيان سانحه آنتونوف در اصفهان مسوولان و مهندسان اوکراينى اين شرکت بودند که قصد داشتند براى بررسى روند ساخت اين نوع هواپيما از امکانات ايران بازديد کنند. مديرعامل هواپيمايى جمهورى اسلامى ايران (هما) چندى پيش درباره علت مخالفت رئيس سابق سازمان هواپيمايى کشورى با ورود هواپيماهاى ايران- 140به ناوگان مسافربرى گفت: قرارداد خريد 10 فروند از اين نوع هواپيما نهايى شده و 4 فروند از آنها آماده تحويل است ولى من نمى‌دانم چرا اجازه پرواز به اين هواپيما داده نشده است.
دستکارى شماره اختصاصى
ايلوشينى که در مشهد دچار سانحه شد، ايلوشين 62ام است. اين ايلوشين در سال 1971 (38 سال قبل)ساخته شده است و به جز ايران در کشورهاى آنگولا، کره شمالى و کوبا مورد استفاده است. در سال 1980 آلمان چند فروند از اين هواپيما را خريدارى کرد که بعد از 3-4 سال از خريدارى هواپيما به دليل ناکارآمد بودن آن همچنين خطرناک بودن پرواز با آن، اين هواپيماها را از دور خارج کرد. 29 سال بعد از خارج شدن ايلوشين 62ام از خطوط هوايى آلمان، اين هواپيما همچنان در ايران مورد استفاده است! گفتنى است اين نوع هواپيما در خود روسيه هم مورد استفاده قرار نمى‌گيرد. نوع پيشرفته‌تر اين هواپيما به نام ايلوشين 62ام.کى به صورت محدود در خود روسيه و چين مورد استفاده قرار مى‌گيرد. هر هواپيمايى داراى يک شماره اختصاصى است، که در مورد ايلوشين سانحه‌ديده در مشهد (که اصالتا متعلق به کمپانى دتا قزاقستان بوده است)، اين شماره UP-I6207 بود. اين شماره از سوى سازمان هواپيمايى کشورى ايران اجازه پرواز نداشته است، اما منبعى که هويت آن هنوز مشخص نشده است، با دستکارى شمارى اختصاصى هواپيما و تغيير دادن آن به “UP-I6208” پرواز کرد و پروازش منجر به سانحه شد. تلويزيون، از ابتداى انتشار خبر، مدام از عبارت «هواپيماى قزاقستانى» استفاده کرد. در حالى که ايلوشين هواپيمايى روسى است. ايلوشين يک شرکت هواپيماسازى در کشور روسيه است. اين شرکت در سال ۱۹۳۳ بنيان گذاشته شد، و در زمينه ساخت هواپيماهاى نظامى و تجارى فعاليت دارد.
هواپيماهاى روسى در کدام ايرلاين‌ها
خطوط هوايى ايران اير تور، زاگرس، ارم، ماهان، کيش، سفيران، چابهار و آريا از هواپيماهاى روسى توپولف و ياک استفاده مى‌کنند. با خروج دو فروند ديگر از هواپيماهاى مسافربرى توپولف 154 و ايلوشين، از ناوگان هوايى کشور که در جنوب غربى شهر قزوين و در مشهد دچار سانحه شدند، مجموع هواپيماهاى ناوگان غيرنظامى کشور به 179 فروند رسيد که در حال حاضر فقط 112 فروند از آنها فعال هستند. از سوى ديگر متوسط سن ناوگان هواپيماهاى مسافربرى ايران هم‌اينک حدود 5/15 سال است که در مقايسه با ناوگان هوايى کشورهاى همسايه بسيار بالاست. بيشترين متوسط عمر ناوگان براساس شرکت‌ها به ترتيب مربوط به شرکت ساها با متوسط عمر 28 سال، ماهان با 3/20 سال و ايران اير با 2/20 سال مى‌باشد. در مـقابـل، عمر ناوگان شرکت سفيران با دارابودن 2هواپيماى ايران 140 که به تازگى خريدارى کرده است، در مـيان شرکت‌هاى هواپيمايى کشور کمترين ميزان است.
آسمان ايران براى روسيه
بضاعت کنونى ناوگان هوايى ما شامل 8 فروند هواپيماى بوئينگ 747 (آمريکايى) در خطوط هواپيمايى هما، ايران ايرتور و ساها، 8 فروند هواپيماى بوئينگ 727 (آمريکايى) موجود در خطوط هواپيمايى هما و آسمان، 28 فروند هواپيماى ايرباس(اروپايى) موجود در خطوط هما، ماهان و قشم، 33 فروند هواپيماى فوکر (هلندى) موجود در خطوط هواپيمايى هما، آسمان، کيش، تفتان، چابهار و نفت، 5 فروند هواپيماى مک دونالد داگلاس MD ( آمريکايى) موجود در ناوگان شرکت ماهان، 6 فروند هواپيماى ATR (انگليسى) موجود در شرکت آسمان و 2 فروند بوئينگ 757 (آمريکايى) موجود در ناوگان هواپيمايى ارم مى‌شود. مابقى هواپيماهاى فعال در ناوگان هوايى ما حدود 28 فروند توپولف154 و 4 فروند ياک(روسى) موجود در خطوط ايران اير تور، زاگرس، ارم، ماهان، کيش، سفيران، چابهار و آريا و همچنين 3 فروند هواپيماهاى بى‌آ‌ئى (انگليسى) خطوط ماهان و سفيران و 54 هواپيماى غيرنظامى(که اکثرا روسى هستند) فعال در ناوگان برخى ارگان‌هاى دولتى شامل مى‌شوند. بر اين اساس، از مجموع 125 فروند هواپيماى خطوط هوايى کشور، حداقل 32 فرورند آن روسى هستند.
برخورد 2 قطار در ورامين
در حال تنظيم گزارش مربوط به نواقص و ناکارآمدى صنعت هوايى کشور، خبر برخورد قطار مسافربرى تهران - مشهد با قطار تاسيساتى در نزديکى ايستگاه پيشواى ورامين که يک کشته و 2 مجروح برجا گذاشت منتشر شد. به گفته معاون سياسى انتظامى فرماندارى شهرستان ورامين: اين حادثه ساعت 16 و 55 دقيقه روز گذشته هنگامى که قطار تاسيساتى در حال ريل‌گذارى بود با قطار مسافربرى تهران- مشهد برخورد کرد. سيد‌جمال جليلى افزود: اين برخورد باعث کمانه شدن تعدادى از قطعات ريل‌ها به داخل کوپه‌هاى قطار مى‌شود که متاسفانه دو نفر از مسافران مجروح و يک‌نفر از کارگران راه‌آهن نيز کشته مى‌شوند. وى گفت: هم‌اکنون (عصر ديروز) با رسيدن ماموران پليس راه‌آهن و نيروهاى امدادى مسير باز شده و تردد قطارهاى اين مسير امکانپذير است. اين سومين حادثه است که
طى 10 روز گذشته در راه‌هاى کشور رخ داده است. دو حادثه مربوط به سقوط يک هواپيما در قزوين(24 تيرماه) و ديگرى سانحه هواپيماى ايلوشين (دوم مردادماه) بودند. گفتنى است در جهان، راه‌هاى هوايى و ريلى به عنوان راه‌هاى امن مورد استفاده قرار مى‌گيرند.
امیرهادی انواری-اعتمادملی
نظر شما :