پادشاه عمان؛ اولین میهمان دولت دهم

مراسم تنفيذ حکم دومين دوره چهار ساله رياست جمهورى محمود احمدى نژاد توسط مقام رهبری صبح امروز( دوشنبه دوازدهم مرداد ماه) در حسینیه امام خمینی برگزار شد، در این مراسم علاوه بر شخصیت‌ها و مقامات داخلی تعدادی از سفرای کشورهای خارجی از جمله سفرای برخی کشورهای اروپایی نیز حضور داشتند.

گرچه هنوز مشخص نیست که سفرای کدام یک از کشورهای اروپایی در این مراسم حضور داشته‌اند اما به تعبیر برخی از کارشناسان حضور سفیران این کشورها خود نشانه‌ای از پذیرش دوفاکتوی شرایط موجود سیاسی داخلی است و شاید نشانه دیگری از عمل‌گرایی این کشورهاست که در قالب آن به دنبال حل و فصل مشکلات منطقه‌ای خود با استفاده از ایران در راستای منافع ملی‌شان باشد.

اما اکنون بنا به اخبار رسانه‌های داخلی پادشاه عمان وارد ایران شده است، سلطان قابوس بن سعيد ـ پادشاه عمان اولین مهمان خارجی دولت دهم است که در راس هياتى بلندپايه متشکل از وزيران خارجه، بازرگانى و اقتصاد از طريق بندر شهيد رجايى وارد بندرعباس شده و مورد استقبال منوچهر متکى قرار می‌گیرد، وی صبح سه شنبه نیز برای دیدار و گفت و گو با محمود احمدی نژاد وارد تهران  خواهد شد.

اهمیت روابط ایران و عمان

این اولین بار است که پادشاه عمان راسا به همراه یک هیات بلند پایه برای دیدار و گفت و گو با مقامات ایرانی به تهران سفر می‌کند. اهمیت این سفر را باید در جایگاه منطقه‌ای عمان جستجو کنیم چراکه عمان یکی از مهمترین متحدان استراتژیک غرب به ویژه امریکا و بریتانیا در خاورمیانه به خصوص خلیج فارس است.

عمان همچنین تنها کشور حاشیه خلیج فارس است که با اسرائیل رابطه دیپلماتیک دارد. این کشور از جمله کشورهای خاورمیانه است که روابط خود را با جامعه بین المللی و دیگر کشورهای منطقه بر اساس رخدادهای سیاسی عام منطقه تعریف نمی‌کند.

یاران ایران در عرصه سیاست خارجی

اما اولین مهمان خارجی دولت دهم ذهن را به یاد اولین میهمان خارجی دولت نهم می‌اندازد، بشار اسد رئیس جمهور سوریه که در طول فعالیت چهارساله این دولت مهمترین متحد استراتژیک ایران در خاورمیانه بوده و انتظار می‌رود این روند اتحاد و همکاری و نزدیکی در طول چهار سال آینده نیز ادامه یابد همان طور که در ارسال پیام‌های تبریک مقامات ارشد و روسای جمهور دیگر کشورها به محمود احمدی نژاد به مناسبت انتخاب مجدد وی برای تصدی مسئولین ریاست جمهوری ایران اسد از مقدمین بود.

اما هوگو چاوز رئیس جمهور ونزوئلا نیز یکی دیگر از افرادی بود که به سرعت در پی انتشار خبر انتخاب مجدد احمدی نژاد برای وی پیام تبریک فرستاد و گفت که که دنیا باید به ایران و پیروزی محمود احمدی‌نژاد احترام بگذارد.

به نظر می‌رسد که سیاست خارجی ایران در دولت نهم شرکا و متحدان استوار و مشخصی را در عرصه سیاست خارجی و تعاملات جهانی برای خود تعیین کرده بود. این شرکا یا متحدان بیشتر از هر کشور یا نهاد و سازمان منطقه‌ای و بین المللی دیگر شامل سوریه، عراق و قطر در خاورمیانه، چین، سریلانکا، مالزی و اندونزی در آسیا، روسیه، ترکیه و بلاروس در اروپا، سودان، الجزایر، کومور در آفریقا، ونزوئلا، بولیوی، نیکاراگوئه، کوبا و اکوادور در منطقه آمریکای لاتین بوده‌اند.

با دقت در اسامی این کشورها به خوبی می‌توان مشاهده کرد که روسای اکثر آنها پیام تبریک خود را برای انتخاب مجدد احمدی نژاد به تهران ارسال داشتند و این نوید دوره چهارساله دیگری را برای همکاری تهران و این کشورها در چارچوب سیاست خارجی ایران در صورت فقدان رخ دادهای پیش بینی نشده را می دهد.

اما این کشورها اکثرا در ردیف کشورهای درحال توسعه و از اعضای جنبش عدم تعهد نیز هستند. برخی از آنها در کنار ایران از عمده تولید کنندگان نفت و انرژی در جهان بوده و همکاری‌های اقتصادی تعریف شده‌ای میان ایران و آنها موجود است. در عین حال بیشتر رفت و آمدهای دیپلماتیک ایران با دیگر کشورها در طول چهار سال اخیر نیز محدود به این کشورها -به استثنای برخی موارد- بوده است.

حال باید دید که دولت دهم در مدت چهار سال آینده که روزشمار آن از همین امروز آغاز شده است چه رویکرد را در سیاست خارجی خود در پیش خواهد گرفت، آیا محدوده عمل و تعامل دیپلماتیک ایران طی این مدت گسترده‌تر خواهد شد یا با محدودیت بیشتر و گزیش معدودی از کشورها برای همکاری و هم اندیشی حوزه عمل خود را برای پیگیری منافع ملی کشور تنگ خواهد ساخت؟

این گونه به نظر می‌رسد که تنوع در انتخاب متحدان منطقه‌ای و بین المللی، شرکت، عضویت و حضور موثر در اجلاس‌ها، پیمان‌ها، سازمان‌ها و نهادهای منطقه‌ای و جهانی همچنین طراحی و تنظیم استراتژی‌های منعطف و برقراری اتحادهای مرکب برای ایفای نقش سازنده در جامعه جهانی و فضای پیرامونی ایران بسیار حائز اهمیت خواهد بود ضمن آن که با چشم پوشی از چنین راهکارهایی می‌تواند علاوه بر زمینه سازی توسعه چالش‌های سیاست خارجی ایران، زمینه انعکاس هرچه بیشتر شرایط داخلی در عرصه روابط خارجی را نیز فراهم سازد.