خشونت‌ها برای ناکارآمد کردن دولت عراق است
کمیته امنیت و دفاع در پارلمان عراق اعلام کرد که این کمیته قصد دارد وزیر دفاع، کشور، وزیر امنیت ملی، مدیر سازمان اطلاعات و فرمانده عملیات بغداد را در خصوص وقایع یکشنبه خونین فراخوانده و آن را مورد مواخده قرار دهد. اهمیت این حوادث در آستانه انتخابات ابعاد مهمی دارد که قابل بررسی است.
گفت و گوی دیپلماسی ایرانی با محمدعلی مهتدی، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل خاورمیانه:
به نظر شما این انفجارها توسط چه کسانی سازمان‌دهی شده بود؟
گفتن اینکه چه کسی پشت این انفجارهاست نیاز به اطلاعات امنیتی و تحقیقات دارد که ما این اطلاعات را نداریم. اما ما و حتی حکومت عراق یعنی حکومت آقای مالکی، از روی تحلیل‌هایی که وجود دارد، مشخص می کنند یا می کنیم که چه کسی دنبال این مساله است. دولت عراق معتقد است که بعثیها و تکفیری‌ها- القاعده- دنبال این مساله هستند. تکفیری‌ها دولت عراق را قبول ندارند و به هیچ عنوان با هیچ گروهی نمی‌توانند سر سازش داشته باشند. آنها منافعشان اقتضا می‌کند که مانع فرایند دولت‌سازی در عراق شوند. برای آنها فرقی نمی‌کند که چه دولتی سر کار باشد. اینکه این دولت کرد، شیعه، سنی و یا اسلام‌گرا باشد، برای آنها فرقی نمی‌کند. از آنجا که شیعیان را تکفیر می‌کنند خیلی وقتها انفجارها در میان شیعیان روی می‌دهد و بسیاری از افراد بیگناه کشته می شوند.
این انفجارها با افکار گروه القاعده تناسب دارد. اما بعثیها که در فکر زنده کردن دوران قبل از حمله امریکا هستند و در رویای زنده کردن دوران صدام حسین را در سر می‌پرورانند. هدفشان این است که نشان دهند دولت مالکی قادر به کنترل اوضاع نیست و می‌خواهند این دولت را به شکست بکشانند. آنها می‌خواهند به اصطلاح یک دولت فرقه‌گرای سنی روی کار بیاید و مثل گذشته که کردها و شیعیان مورد ستم قرار می‌گرفتند و مشارکت چندانی در دولت و تصمیم‌گیری‌های سیاسی نداشتند، امروز هم چنین باشد. اینها منافعشان اقتضا می کند که مانع از این بشوند که دولت مالکی به شکل اقتدار گونه‌ای اوضاع را کنترل کند. این یک تحلیل است و بر اساس این تحلیل، کسانی که می‌توانند پشت این انفجارها باشند، گروه‌های القاعده و بعثی هستند.
آیا می‌توان در بررسی عوامل این انفجارها به روی فاکتورهای خارجی نیز دست گذاشت؟
البته اینجا قدرت‌های منطقه‌ای هم متهم هستند، چراکه در عراق منافع و مواضع خود را دارند. خیلی از کشورهای عربی از جمله عربستان، اردن و مصر مایل نیستند که حکومت مثل حکومت آقای مالکی و اکثرا شیعه روی کار باشد، چراکه معتقدند این حکومت تحت تاثیر ایران است و باعث گسترش نفوذ ایران می‌شود و برای مقابله با نفوذ ایران باید این دولت را ناکارآمد نشان داد. اینجا می‌بینیم که منافع گروه‌های بعثی و القاعده با منافع این کشورها باهم تلاقی دارد. هردو منافعشان اقتضا می‌کند که با ایجاد ناامنی در عراق نشان دهند که دولت مالکی ناکارآمد است.
دلایل افزایش خشونت‌های در آستانه برگزاری انتخابات پارلمانی عراق چیست؟
این احتمال را نباید از نظر دور داشت که هر گاه فضایی برای وحدت ملی و تفاهم در عراق ایجاد می‌شود. ما مشاهده می کنیم که چنین کشتارهایی صورت می‌گیرد، یکی از اهدافش می‌تواند اخلال در روند انتخابات پارلمان عراق باشد که قرار است در آینده انجام شود.
حوادث تروریستی در عراق تا چه اندازه بر آینده سیاسی این کشور تاثیر خواهد داشت؟
در این مورد فقط دولت عراق مطرح نیست، امریکایی‌ها و نیروهای چند ملیتی هم در آنجا حضور دارند و موضع امریکا هم مهم است. ظاهرا فشارهایی که از سوی دولت عربستان و مصر و اردن به امریکایی وارد شده باعث شده است که امریکایی‌ها با بعثیها مذاکراتی انجام دهند. امریکایی‌ها خودشان فشار می‌آورند که بعثیها را برگردارند. البته دولت مالکی این قانون را مورد بازنگری قرار داد و تاکید کرده است که تنها با کسانی که عضو حزب بعث بوده‌اند ولی دستشان به خون مردم آلوده نیست و جنایت نکرده‌اند کاری نداریم، اما به طور قطع با افردی که جنایاتی را مرتکب شده‌اند، سر سازشی نخواهیم داشت. فشارها وارد می‌شود اما به نظر می‌رسد دولت مالکی تا کنون در برابر فشارها مقاومت کرده است، اما معلوم نیست که در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد.
نظر شما :