ترکيه و استفاده از فرصت‌ها
دیپلماسی ایرانی: ترک‌ها استاد استفاده از فرصت‌ها و فرصت سازى‌ها هستند. اين ويژگى از مهمترين عوامل تاثيرگذار در رسيدن اين کشور به جايگاهى است که سبب شده ترکیه به موقعيت ممتاز در خاورميانه و مناطق پيرامونى دست يابد. ترکيه فاقد منابع طبيعى است، با اين وجود با درک موقعيت از فرصت‌ها به بهترين شکل بهره گرفته و از آن در جهت ارتقاى موقعيت خويش و تامين منافع سود مى‌جويد.
بکارگيرى اين راهبرد سبب شده است که اقتصاد اين کشور به شانزدهمين اقتصاد دنيا و ششمين اقتصاد اروپا تبديل شود. ترکيه در سال 2007 بيست و دو ميليارد دلار، در سال 2008 هيجده و نيم ميليارد دلار و در سال 2009 با وجود بحران اقتصادى در جهان 8/7 ميليارد دلار جذب سرمايه خارجى داشته است.
حجم سرمايه گذارى‌هاى اين کشور از سال 2000 تاکنون نيز 3/17 ميليارد دلار بوده است. روابط ايران و ترکيه نيز در بخش‌هاى مختلف تبلور بکارگيرى فرصت‌ها و فرصت‌سازى‌ها بوده است. نگاهى به روابط سه دهه ترکيه با ايران در زمينه استفاده از فرصت‌ها نشان دهنده مديريت هوشمند سران ترکيه در بهره گيرى از فرصت‌ها و يا فرصت سازى‌ها در جهت حفظ منافع خود در تنظيم روابط با ايران بوده است .
ترکيه گام‌هاى اوليه و اساسى خود براى جهش اقتصادى را از زمان اوزال با رويکرد به اقتصاد آزاد آغاز کرد. همزمانى اين دوره با جنگ ايران و عراق سبب شد که ترک‌ها از جنگ دو کشور ايران و عراق به عنوان يک فرصت بهره جويند. آنکارا با اتخاذ سياست بى طرفى در جنگ به بازارهاى هر دو طرف دست يافته و ايران و عراق در دوران جنگ جولانگاه انواع و اقسام محصولات ترک شد.
اين موضوع در کنار رويکرد جديد اقتصادى ترکيه از عوامل بسيار تاثيرگذار در جهش اقتصادى اين کشور بوده است. در شرايط جارى نيز اعمال تحريم‌هاى خارج از قطعنامه سازمان ملل که ترک‌ها آن را رعايت خواهند کرد، در بعد اقتصادى فرصتى براى آنکارا و اقتصاد اين کشور ايجاد مى‌کند که ترکيه مى‌تواند با استفاده از آن بر سرعت توسعه و رشد اقتصادى خود بيفزايد. اما تحول مهمتر و عميق‌تر مى‌تواند در دست اقدام باشد. تحقق احتمالى اين تحول سبب جهش بزرگ در اقتصاد ترکيه و ضربه‌اى مهلک بر اقتصاد ايران خواهد شد. در حال حاضر خريد املاک براى ايرانيان در ترکيه منع قانونى داشته و خريد آن مستلزم عمل متقابل است.
اگر ملاحظات اقتصادى ترکيه در اين موضوع بر ساير ملاحظات آنان غلبه کرده و آنان در آينده اقدام به لغو يک طرفه اين قانون نمايند، به نظر مى‌رسد حجم بالايى از سرمايه ايرانيان داخل و حتى خارج از کشور به ترکيه سرازير خواهد شد.
موقعيت ممتاز جغرافيايى، آب و هوايى، همسايگى، همخوانى فرهنگى و از همه مهمتر ثبات و امنيت سرمايه‌گذارى با توجه به اينکه ترکيه از مراکز مهم سرمايه‌گذارى جهان شده است سبب خواهد شد که ترکيه نه تنها جاى دبى را بگيرد بلکه در پروسه بلند مدت بخش مهمى از سرمايه‌هاى ايرانيان از دبى نيز به سوى اين کشور سرازير شود.
ديدار يک و نيم ميليون گردشگر ايرانی از ترکيه و نگاه مقايسه‌اى آنان از عوامل مهم کمکى در تحقق اين روند خواهد بود. برگزارى کنسرت‌هاى مختلف در ترکيه و سرمايه گذارى مشترک ايرانيان با ترک‌ها در امر هتلدارى و ... از جمله علائم شروع اين روند است. تحقق اين روند با توجه به اينکه بخش مهمى از جمعيت ايران از نظر زبانى به ترک‌ها نزديک هستند، فارغ از ملاحظات جذب بيشتر سرمايه‌هاى اين بخش از جمعيت ايران و ملاحظات آنکارا در اين خصوص، مى‌تواند در بلند مدت ملاحظات اجتماعى، سياسى و امنيتى را نيز در پى داشته باشد. اين ملاحظات منفى بيشتر از آنکه حاصل عملکرد آنکارا باشد حاصل عملکرد ما است.
ترکيه راه خود را يافته و در مسير تعيين شده و با توجه به منافع خويش حرکت مى‌کند. بايد ما نيز با درک شرايط و ايجاد تغييرات ساختاری در بخش‌های مختلف و خصوصا در بخش اقتصادی شرايط موجود را تغيير داده تا بتوانیم علاوه بر ایجاد تحولی اساسی در داخل در محيط پيرامونى نیز تاثيرگذار باشیم.
مجموعه قابليت‌هاى ژئوپلوتيکى ما و از آن مهمتر قابليت‌هاى ما خصوصا در بخش منابع طبيعى بسيار فراتر از قابليت‌هاى ترکیه است. اعمال مديريت هوشمند در جهت ظهور کامل اين قابليت‌ها در عرصه داخلى و خارجى مى‌تواند ما را در موقعيت بسيار برتر از ترکيه قرار دهد. شايد اشاره به يک نکته ما را بيشتر به اين امر واقف کند. ترکيه عليرغم نداشتن گاز و نفت سال هاست تلاش دارد به مرکز انرژى منطقه تبديل گردد، اين در حالى است که ما داراى بزرگترين منابع گاز پس از روسيه بوده و سومين توليد کننده نفت در جهان هستیم. در بحث انرژى داشتن موقعيت و منابع از اهميت فوق العاده برخوردار است که ايران هر دو را دارد.
تعمق در موقعيت ترکيه و ايران در اين موضوع و يافتن پاسخى که حاصل آن امکان تبديل شدن ايران به مرکز انرژى را فراهم مى‌کند، مى‌تواند راهنماى اقداماتى باشد که بتواند سبب ارتقا ايران به جايگاهى گردد که فارغ از موضوع انرژى در بخش‌هاى ديگرنیز کشورمان، به کشور محور در منطقه تبديل گردد.
نظر شما :