عربستان معادلات بازى عراق را به هم مى‌ريزد؟

۱۰ آبان ۱۳۸۹ | ۲۱:۳۸ کد : ۹۱۹۱ اقتصاد و انرژی
نویسنده خبر: على موسوى خلخالى
سعود الفيصل در پاسخ به اين که آيا کسى از ايران نيز براى نشست پيشنهادى ملک عبدالله شرکت مى‌کند يا خير، گفت: «از هيچ کشور غير عربى براى شرکت در اين نشست، دعوت نخواهد شد.»
عربستان معادلات بازى عراق را به هم مى‌ريزد؟

ديپلماسى ايرانى: روز يک‌شنبه در عراق اتفاق عجيبى افتاد. اتفاقى که اگر آن را کنار ديگر تحولات منطقه‌اى و بحران‌هاى سياسى عراق بگذاريم، مى‌تواند نتايج شگفتى به ما بدهد. البته آن چه بيش از اين شگفتى اهميت دارد، هشدارى است که اسکلت عراق را به طور کامل مى‌لرزاند و در اين جا است که بايد گفت، اگر دولت عراق نهايتا تا چند روز ديگر تشکيل نشود، معلوم نيست چه آينده سياهى در انتظار عراق خواهد بود.

روز شنبه ملک عبدالله، پادشاه عربستان سعودى از جريان‌هاى سياسى عراق خواست که همگى به رياض بيايند و تکليف دولت آينده عراق را روشن کنند. اين در حالى است که چند روز قبل از آن مسعود بارزانى، رئيس اقليم کردستان عراق پيشنهاد مشابهى را به رهبران غير کرد عراقى داده بود که ميهمان او در اربيل باشند که به دليل شروط نورى مالکى اين نشست که قرار بود سه‌شنبه هفته گذشته برگزار شود روز به روز به تعويق افتاد. اما مسعود بارزانى از تلاش‌هاى خود نااميد نشد و دائما رايزنى مى‌کرد که هر چه سريع‌تر اين نشست برگزار شود. در چنين وضعيتى پيشنهاد پادشاه عربستان مطرح شد که طبيعى بود با دلخورى کردها مواجه شود که شد. کردها رسما اعلام کردند که اين دعوت تمام تلاش‌ها را بر باد مى‌دهد و مضافا بر آن موضوع تشکيل دولت را از حدود مرزهاى داخلى به خارج مى‌کشاند. ائتلاف دولت قانون به رياست نورى مالکى نيز مخالفت خود را با پيشنهاد پادشاه عربستان اعلام کرد. اما در مقابل العراقيه از آن استقبال کرد و عمده رهبران سنى آن اعلام آمادگى کردند که در کنفرانس رياض شرکت کنند. جريان صدر نيز اين دعوت را حرکتى مثبت تلقى کرد و گفت که نبايد اين گونه برداشت شود که چنين دعوتى دخالت در امور داخلى عراق است. مجلس اعلاى اسلامى عراق نيز از اين پيشنهاد استقبال کرد و عادل عبدالمهدى در بيانيه‌اى از اين اقدام پادشاه عربستان تجليل کرد.

اما اين فقط يک بعد از دعوت پادشاه عربستان است. از روز شنبه تا روز دوشنبه دو اتفاق هم‌زمان رخ داد. اتفاق نخست، انفجارهاى خونين در بغداد و گروگانگيرى در کليساى مسيحيان بغداد بود که به مرگ دست کم 37 تن انجاميد و 56 تن ديگر را زخمى کرد. اين حادثه ناقوس مرگ را در عراق مجددا به صدا در آورد. البته به نظر مى‌رسد غير از اين که به دولتمردان عراقى هشدار مى‌دهد که اگر بيش از اين دير بجنبند ديو تروريسم مجددا بيدار مى‌شود و عراقى که اکنون کلى به خصوص در زمينه خدمات‌رسانى عقب است از اين هم عقب‌تر خواهد رفت هشدار ديگرى نيز در خود نهفته دارد. اگر اکنون در امور داخلى عراق ادعا مى‌شود که کشورهاى همسايه دخالت دارند، با اين اتفاق و احتمالا اتفاقات مشابهى که مى‌تواند در همين راستا در روزهاى آينده رخ دهد، اين گونه استنباط مى‌شود که تلاش‌هايى وجود دارد که بازيگران تازه‌اى براى عراق تعريف شوند. بازيگرانى که اين بار عربى هستند و در راس آنها عربستان سعودى ايستاده است.

اتفاق دوم، اظهارات سعود الفيصل، وزير امور خارجه عربستان سعودى بود. روز دوشنبه سعود الفيصل، وزير امور خارجه عراق با شرکت در يک کنفرانس خبرى به تشريح جزئيات پيشنهاد پادشاه عربستان پرداخت و گفت: «اگر در رياض ثابت شود که مالکى مورد حمايت همگان است ما نيز از نخست‌وزيرى او حمايت مى‌کنيم.»

اما ظاهرا اين صحبت بيشتر جنبه تعارف داشت تا حقيقت. چرا که سعود الفيصل در پاسخ به اين پرسش که برخى جريان‌هاى سياسى عراق از جمله برخى از اعضاى ائتلاف العراقيه از عربستان خواسته‌اند که نماينده‌اى از ايران نيز در نشست پيشنهادى ملک عبدالله شرکت کند، آيا شما از ايران کسى را دعوت مى کنيد، گفت: «از هيچ کشور غير عربى براى شرکت در اين نشست، دعوت نخواهد شد.»

اظهارات فيصل به خوبى نشان مى‌دهد که عربستان به دنبال بازى تازه‌اى در عراق است. بازى‌‌اى که در رقابت با ايران حذف تهران از اين معادله مد نظر است. به اعتقاد عربستانى‌ها از آن جا که مجلس اعلاى اسلامى عراق و جريان صدر دو تشکل مهم شيعى از پيشنهاد پادشاه عربستان استقبال کرده‌اند و از سويى با توجه به اين که اين دو تشکل به خصوص مجلس اعلا به ائتلاف العراقيه نزديک شده‌اند، مى‌توان جريانى تشکيل داد که در برابر نورى مالکى بايستد و در نهايت لباس نخست‌وزيرى را از تن او در بياورد.

عربستانى‌ها معتقدند ايران قصد دارد، مهره‌هاى عربستان سعودى را از دولت آينده عراق حفظ کند، در مقابل اين تلاش چرا نبايد آنها دولتى تشکيل دهند که مهره‌هاى صرفا ايرانى حضور نداشته باشند. عربستان مى‌خواهد براى اين که ايران را زياد هم خشمگين نکند دولتى تشکيل دهد که حداقل مهره‌هاى مشترک ايران و عربستان حضور داشته باشند. از اين رو در برابر دولت مالکى از دولتى به رياست عادل عبدالمهدى و رياست جمهورى اياد علاوى و رياست پارلمان کردها حمايت مى‌کند. 

روابط مالکى با عربستان به هيچ وجه حسنه نيست حتى گفته مى‌شود تحت فشار ايران وى سفر خود به رياض و ديگر کشورهاى حاشيه خليج فارس را نيز لغو کرده است.

عربستان ابزارهاى فشار خود را نيز به رخ کشيده، ابزارهايى که در گذشته نيز استفاده مى‌شده، حمايت غير مستقيم از جريان‌هاى سنى مخرب براى فشار به دولت مرکزى براى کسب امتياز به نفع سنى‌ها.

با توجه با اين شرايط مى‌توان گفت، بازى تازه‌اى در عربستان شکل گرفته که با توجه به خشونتى که عليه مسيحيان به وجود آمده مى‌تواند سازمان ملل را به بهانه حقوق بشر به نفع مسيحيان و به دنبال آن به نفع جريان مخالف مالکى وارد ميدان کند.

على موسوى خلخالى

نویسنده خبر

مترجم، روزنامه نگار و معاون سردبیر دیپلماسی ایرانی.

اطلاعات بیشتر


نظر شما :