
امریکا و محور احتمالی ایران - ترکیه - عربستان
واشنگتن تنها با دید شک و نگرانی به پیوستن ریاض به ائتلافها و محورهای جدید نگاه میکند حتی اگر تظاهر کند به گامهای عربستان برای پیوستن به گروه بریکس بیتوجه است.
ادامه مطلبواشنگتن تنها با دید شک و نگرانی به پیوستن ریاض به ائتلافها و محورهای جدید نگاه میکند حتی اگر تظاهر کند به گامهای عربستان برای پیوستن به گروه بریکس بیتوجه است.
ادامه مطلبتماس هایی میان هر دو طرف برقرار است و هیئت هایی از دو طرف با یکدیگر دیدار می کنند، اما فکر نمی کنم عربستان بخواهد آبروی خودش را ببرد و خودش را در برابر اعتراضات مردمی و رسمی در جهان اسلام به دلیل به رسمیت شناختن اسرائیل بی آبرو کند.
ادامه مطلبحسن فتاحی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: چالش ژئوپلیتیکی یکی دیگر از اِنتروپی های مهم در نظام های سیاسی است که در صورت تداوم باعث فروپاشی یک سیستم سیاسی می شود. در سال های اخیر برخی کشورها در دام چالش های ژئوپلیتیکی گرفتار شده اند و در نتیجه اِنتروپی آنها به مرحله خطرناکی رسیده است.
ادامه مطلبفقط سه ماه پس از مداخلهٔ ریاض که با حمایت واشنگتن و تعدادی از کشورهای عربی انجام شد، رئیسجمهور آن زمان ایالات متحده، باراک اوباما، در کنار دیگر قدرت های جهانی، توافق هستهای تاریخی با ایران را اعلام کرد. این توافق در سالهای بعد که رئیسجمهور وقت ایالات متحده، دونالد ترامپ، از آن خارج شد تحریمهای سنگینی را بر تهران اعمال کرد، ناکار شد. این اقدام موج تازه ای از ناهنجاریهای منطقهای مرتبط با جمهوری اسلامی را به دنبال آورد.
ادامه مطلبسید وحید کریمی و سید علی موسوی خلخالی در یادداشت مشترکی می نویسند: دیپلمات فرانسوی در لندن که یک بار گفت: «با توجه به تونل قطار بین لندن و پاریس و تعداد زیاد ملاقات ها و رفت و آمد هیات های متعدد میان دو کشور اصلا احساس نمی کنم در لندن هستم و فکر می کنم در پاریس هستم.» باید چنین جنسی از روابط میان کشورهای منطقه به وجود آید. به ویژه که سه کشور ایران، ترکیه و عربستان سه ثقل اصلی غرب آسیا محسوب می شوند.
ادامه مطلببا توجه به تنش در روابط آمریکا و اسرائیل به خصوص از زمان مطرح شدن اصلاحات قضایی در اسرائیل و کاهش نفوذ آمریکا در عربستان، می توان گفت هدف اصلی دولت جو بایدن از تلاش برای احیای روند صلح بین عربستان و اسرائیل، تقویت جایگاه داخلی بایدن در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۴ است که احتمالا دونالد ترامپ بار دیگر در آن نامزد خواهد شد. نتانیاهو نیز دقیقا برای تقویت موضع خود در داخل اسرائیل از صلح با عربستان سخن می گوید.
ادامه مطلباین خبر خوبی است که در سطوح بالای دولتی، بخش قابل توجهی از خاورمیانه به تعامل گرایش دارد. اما این لیوان تنها تا نیمه پر است. حمله یک پهپاد حوثی به یک مجتمع خرید در ابوظبی، یک مرد لبنانی که از روی سیم های خاردار مرز با اسرائیل می گذرد تا به یک اتوبوس حمله میکند، نیروهای امنیتی اسرائیلی که جوانان فلسطینی را در مسجدالاقصی به قتل میرسانند و تمام جهان اسلام را به خشم وا می دارند، یا مصر که قادر به پرداخت بدهیهایش نیست و ناچار به قطع یارانه های نان و سوخت است (نیمه خالی لیوان را نشان می دهد) و بسیار آسان است تصور کنیم که یک حادثه ممکن است به سرعت موجب به هم ریختن پایداری کنونی در منطقه شود.
ادامه مطلبغفور کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: از آنجایی که جمهوری اسلامی ایران از ناحیه مرزهای جنوبی خود احساس تهدید می کند و مهمترین تهدید را از ناحیه اسرائیل و عربستان می داند، در راستای کاهش تهدیدات و موازنه سازی، اتحاد راهبردی با انصارالله و دولت نجات ملی یمن را دنبال کرده است. در واقع حمایت جمهوری اسلامی ایران از دولت نجات ملی یمن در دوره بحران را می توان در راستای راهبرد رفع تهدیدات امنیتی و ایجاد موازنه با عربستان ارزیابی کرد. حال که پس از سال ها تلاقی و برخورد سیاسی، نزدیک شدن دو کشور به پرتگاه درگیری نظامی، توافقات فی مابین ایران و عربستان منطقه را از اصطکاک های پر خطر دور کرده، حل بحران یمن می تواند گامی بلند در راستای کاهش تنش های دو جانبه باشد.
ادامه مطلبجلال خوش چهره در یادداشتی می نویسد: واقعیتهای جاری در منطقه و آنچه بر گونه تازه روابط تهران و ریاض قابل تفسیر و تحلیل است؛ پرهیز از تزریق بدگمانی و خوشبینی انتزاعی است. مرور سفر اخیر «حسین عبداللهیان» وزیر امور خارجه به ریاض و جده و گفتگوهایش با همتای سعودی خود «فیصل بن سلمان» و نیز «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان، دستمایهای نزدیک به واقعیت در اختیار میگذارد. این دستمایه تفسیری – تحلیلی بیرون از این چارچوب نیست که درحال حاضر و به هردلیل، اکنون طرفها بر سر حداقلی از اشتراک نظر، توافق کردهاند؛ این که در رفتارشان از چه چیزی پرهیز کنند. نه اینکه چه کاری را باید انجام دهند. این حداقل هم در نوع خود دستاوردی مهم و راهگشا برای ترمیم اوضاع در آشفتگی منطقه میتواند باشد. اگرچه هنوز تا دستاورد ملموس و روشن راه دراز باقی است.
ادامه مطلبابوالقاسم دلفی در گفت وگویی تاکید دارد که فعلا به نظر نمیرسد بتوان از دل تحولات سیاسی، دیپلماتیک و بهخصوص میدانی به این نتیجه رسید که ایران و ایالات متحده آمریکا به یک توافق بزرگتر دست پیدا کرده باشند و تبادل زندانیان دوتابعیتی و آزادسازی اموال بلوکهشده ایران بخشی از این توافق بزرگتر خواهد بود. در این میان مقامات کاخ سفید و دولت بایدن هم مرتب تأکید دارند این توافق فقط در قالب آزادی زندانیان دوتابعیتی است و توافق دیگری وجود ندارد. مقامات دولت رئیسی هم کمابیش همین موضع را گرفتهاند.
ادامه مطلبنشریه آمریکایی «وال استریت ژورنال» به نقل از روزنامه نگاران عربستانی که با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان ملاقات کردند نوشت، بن سلمان معتقد است امارات از پشت به عربستان خنجر زده است و حتی تهدید کرد ریاض همان طور که قطر را محاصره کرد، می تواند امارات را هم محاصره کند.
ادامه مطلبمحمد عرف در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: طبعاً یکی از عواملی که می تواند عربستان سعودی را در مسیر این برندسازی به موفقیت برساند، ثروت و درآمد عظیم نفتی این کشور است. بخش قابل توجهی از مصادیق عدم توسعه و فقدان زیرساخت های مطلوب را می توان با درآمدهای نفتی جبران کرد؛ برخلاف کشورهایی مانند مالزی و سنگاپور که برند ملی خود را برپایه گردشگری و متناسب با زیرساخت های موجود خود پایه ریزی کرده اند. اگرچه وجود ثروت لزوماً به معنای موفقیت نیست و عدم وجود برنامه راهبردی و مدیریت مطمئن می تواند باعث هدررفت حتی عظیم ترین منابع مالی شود. از بین روش ها و استراتژی های متنوع و مختلف برندسازی، یکی از راهبردهای شاخص این کشور، استفاده از ورزش و رویدادهای مرتبط به ویژه فوتبال است. در این راستا میزبانی از رویدادهای ورزشی و دعوت از چهره ها و تیم های ورزشی جهانی یکی از رویکردهای سعودی ها تلقی می شود.
ادامه مطلباعظم ملایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بر این اساس یکی از سؤالات مهمی که در مقطع کنونی مطرح می شود این است که «آیا عربستان در آینده نزدیک روابط خود با اسرائیل را عادی سازی می کند و به پیمان ابراهیم می پیوندد؟» از آنجا که در عرصه مطالعات فناوری تأکید میشود که هوش مصنوعی از قابلیت پیش بینی حوادث و رویدادها برخوردار است، این سؤال را از دو چت بات پر کاربرد این روزها، یعنی چت جی پی تی (متعلق به شرکت Open AI) و چت بات هوش مصنوعی گوگل یعنی Google Bard پرسیدم و البته برای آگاهی و آشنایی خوانندگان محترم با نحوه پاسخگویی این چت باتها، جواب آنها را بدون ویرایش و تغییر در متن می آورم.
ادامه مطلبمحمد حسین ملائک در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اگر ایران در رابطه با عربستان همان گونه که عربستان دیدگاه سنتی خود را کنار گذاشت و با رویکردی به آینده از در آشتی با ایران در آمد، ایران نیز از دیدگاه سنتی خود دست بردارد و به عربستان کمک کند تا بتواند موازنه بهتری با آمریکا و اسرائیل بوجود آورد ضرری برای ایران ندارد و می تواند حوزه همکاری های دو کشور را گسترش دهد. در یک رویکرد ملی حتی با در نظر گرفتن مواضع انقلابی همچون حمایت از فلسطین، مبارزه با اسرائیل و کاهش حضور آمریکا در منطقه می توان راهبردهای مختلفی را با عربستان تعریف کرد.
ادامه مطلببر اساس آمارهای شرکت اطلاعات کالای «کپلر» صادرات تولیدات نفتی روسیه به امارات در سال گذشته با افزایش ۳ برابری به حجم بی سابقه ۶۰ میلیون بشکه رسید. صادرات نفت روسیه به عربستان هم به ۱۰۰ هزار بشکه در روز (بیش از ۳۶ میلیون بشکه در سال) رسید در حالی که این میزان در سالهای قبل صفر بود.
ادامه مطلببه گزارش «اویل پرایس» بر اساس اطلاعات رسمی، عراق ۱۴۵ میلیارد بشکه ذخایر قطعی نفت دارد که معادل ۱۸ درصد همه ذخایر نفتی خاورمیانه است و آن را در رتبه پنجم جهانی قرار داده است. اما برآوردهای غیر رسمی ذخایری بسیار فراتر از این مقدار را نشان میدهند.
ادامه مطلبتلاش های عربستان در صنعت نظامی اش، بر سامانه های پهپادی برای تحقق خودکفایی در این حوزه و کاهش تکیه بر تسلیحات خارجی متمرکز است.
ادامه مطلبمحمدمهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: جنبه حائز اهمیت دیگر نشست جده، پیام این نشست برای ایران بود؛ عربستان سعودی کوشید با برگزاری این نشست قدرت مانور خود در بین قدرتهای شرقی و غربی را به رخ ایران بکشد.
ادامه مطلبسید محمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: نشست جده از منظر قدرت اجباری، قدرت نهادی و قدرت ساختاری بدون تردید دستاورد محسوسی ندارد اما از منظر قدرت گفتمانی برای اوکراین، اروپا، امریکا و عربستانِ میزبان پیروزی بزرگی بود. چرا؟
ادامه مطلب«به هر حال نقش عربستان در لبنان همچنان روشن نیست و ابعاد و نتایج آن معلوم نیست و تا الآن مشخص نیست چه اهدافی را دنبال می کند.
ادامه مطلببهاء الدین بازرگانی گیلانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اینکه غربِ همیشه غدّار و جلوتر از همه ایالات متحده و رژیم منطقه ای متحدش، بدشان نیاید که همچون کره شمالی در منطقه ثروتمند شرق دور، شمشیر داموکلسی را بالای سر این منطقه هم ببیند، دیگر به اراده مردم و شانیت و تمدن خواهی آحاد ملت بستگی دارد. نقش کره شمالی منطقه ای همان اندازه مضر و نکبت بار است که آرزوهای به اصطلاح اپوزیسیون معلوم الحال داخلی و خارجی که هر گاه فرصت بیابند بیگانگان را به تحریم و تهدید و مداخله نظامی علیه کیش و کیان کشور تحریک می کنند.
ادامه مطلبمجتبی فردوسی پور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایفای نقش میانجی گرایانه سعودی با وجود ترجیع بند همه نقش های گذشته واسطه گری که به نوعی برآمده از بازیگران طرف در منازعه بوده است، اگر به نتیجه هم نرسد برای سعودی می تواند منافع ملی سیاست خارجی را ارتقاء بخشد.
ادامه مطلبسعید ابواسحقی درباره کتاب "سیر قدرت یابی محمد بن سلمان" می نویسد: بن هوبارد روزنامه نگار تحقیقی و گزارش نویسی دقیق است که با گفت وگو و سفرهای مکرر به سرزمین سوزان سعودی روایتی ملموس و میدانی از مناسبات جاری در جامعه و ساری میان طبقه ی شاهزادگان ، حاکمان و نیز عالمان دین ارائه می دهد.
ادامه مطلبفرشاد عادل در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با بررسی دقیق اقدامات کشورهای منطقه میتوان به این نتیجه رسید که صف بندی جدیدی در منطقه در حال شکل گیری است و کشورهای منطقه تلاش دارند با ایجاد چسبندگی اقتصادی به واسطه کریدورهای توسعهای غرب آسیا را آمادهی تبدیل شدن به یک همکار استراتژیک برای برنامههای بلند پروازانه چین کنند. برنامه هایی که طی دهه های آینده گره خوردگی اقتصادی در سرتاسر پهنه ی به هم پیوستهی آفرو اوراسیا را سبب خواهد شد و با ابتکار اقتصادی پهنه و راه و نیز سازمان های بین المللی نظیر شانگهای و بریکس پشتیبانی میشود. اما در این میان ایران بازیگری است که میتواند پررنگ ترین نقش را در این برنامه ها ایفا کند و به همین سبب تلاش برای مهار ایران امری است که مورد اجماع قدرت های منطقه قرار دارد.
ادامه مطلبروشن است که روابط کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس – آمریکا در حال گذر از بحران و کاهش اعتماد میان دو طرف است مگر اینکه واشنگتن متقاعد شود که شدیدا به اصلاح روند روابط و تجدیدنظر در رویکرد خود و روابطش نیاز دارد تا به متحدان نگران خود اطمینان دهد.
ادامه مطلبکوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: تصور عربستان این است که حائز شرایط لازم برای تبدیلشدن به دروازه جهان عرب شده و از این طریق فرصت بیسابقهای برای تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم بر خاورمیانه یافته است. اینکه سیاست داخلی و خارجی چنین کشوری در هر منطقهای چگونه باشد، بیشک بر کل آن منطقه تأثیر میگذارد.
ادامه مطلبدر طول چند ماه پادشاهی نشانه های استقلال را چند برابر کرده است. این کشور که دههها از نظر نظامی نزدیک به امریکاست، به نزدیکی با ایران تحت نظارت پکن، رسیده است. عربستان سعودی که سرسختانه فاصله خود را در مناقشه اوکراین حفظ می کند، به طورآشکار اختلافات خود را با مسکو بر سر سطح تولید نفت نشان داده است.
ادامه مطلبتوجه گسترده به صنایع نظامی ترکیه ناشی از علل متعددی است که مهم ترین آنها خوش نام بودن این صنایع در سطح بین المللی و سرعت بالای پیشرفت ترکیه در این زمینه در سال های اخیر و کم هزینه و کارآمد بودن تسلیحات ساخت ترکیه است.
ادامه مطلبتلاش برای برقراری روابط دیپلماتیک میان عربستان سعودی با اسرائیل که با تلاش های امریکا در جریان است، می تواند مقوم مالی و سیاسی راه حل رو به مرگِ دو کشوری باشد.
ادامه مطلبوبسایت اکسیوس به نقل از دو منبع آگاه گزارش داد جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، روز پنجشنبه هفته گذشته (پنجم مرداد) برای ملاقات با محمد بنسلمان، ولیعهد عربستان و تشویق او به عادیسازی روابط با اسرائیل، وارد عربستان سعودی شده است. کاخ سفید هم یک روز بعد (جمعه)، این خبر را تأیید کرده است. به گفته این دو منبع آگاه، سفر آقای سالیوان با هدف پیگرفتن مذاکرات برای رسیدن به توافق حول بهبود روابط ایالات متحده و عربستان سعودی که شامل توافقی برای عادیسازی روابط میان عربستان و اسرائیل نیز میشود، انجام گرفته است.
ادامه مطلب