عابد اکبری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بهره‌گیری از دیپلماسی رسمی، عمومی و حتی مجازی برای ارتقای مناسبات در حوزه مناسبات منطقه به خصوص کشورهای عربی منطقه خاورمیانه و زیرسیستم خلیج فارس برای کاستن از سوء برداشت‌های شکل گرفته می‌تواند به پیوست تحرکات گفت وگو محور آغاز شده میان ایران و عربستان و دیگر گفت وگوهای جاری در منطقه کمک کند.
ادامه مطلب
از زمان خیزش های عربی در سال ۲۰۱۱، جنگ داخلی سوریه و ظهور داعش، آینده عرب در خاورمیانه روند نامشخصی پیدا کرده است. نظام عربی غرق در بحران شده و به سخت ترین شیوه در تاریخ معاصر مورد آزمایش قرار گرفته است. نهادها در جریان طغیان و درگیری سیاسی اهمیت خود را از دست دادند یا به کلی فروپاشیدند و در نتیجه این امر، رابطه میان شهروندان و دولت نیز کاهش یافت و بازیگران قدرتمند غیر دولتی با سرمایه گذاری روی شکایت های اقتصادی-اجتماعی، آشفتگی امنیت و سقوط نظم نهاد محور سیاسی، ظهور یافتند.
ادامه مطلب
از زمان خیزش های عربی در سال ۲۰۱۱، خاورمیانه دستخوش تحولات بنیادی شده است. در موارد متعدد، کشورهایی که شاهد چنین قیام هایی بودند، یا به شدت ضعیف شدند یا در حالی که مرزهای زمینی آنها به شدت شکننده شده بود، در میانه درگیری های خارجی فروپاشیدند. جنگاوری نیابتی که زمانی چندان متداول نبود، به یک قاعده تبدیل شده، بحران های بشردوستانه را تشدید کرده و ساز و کارهای پاسخگویی را کاهش داده است. بازیگران منطقه ای از زمان آغاز جنگ با داعش در عراق و سوریه در سال ۲۰۱۴ ظرفیت نظامی خود را تقویت کرده و به رقابت های ژئوپلیتیک دیرینه روی آورده اند که بارزترین آنها تنش های مداوم بین عربستان و ایران و اختلافات در شورای همکاری خلیج فارس بوده است. به علاوه، لایه های دیگری از تنش ها و اختلافات از جمله تنش میان ترکیه با عربستان و امارات متحده عربی هم مطرح بوده که پس از بحران شورای همکاری خلیج فارس در سال ۲۰۱۷ یک اتحاد ژئواستراتژیک بین ترکیه و قطر را امکان پذیر کرده است.
ادامه مطلب
استفان والت می نویسد: امروزه، دهه ها کنترل بیرحمانه اسرائیل، همان توجیه اخلاقی برای حمایت بی قید و شرط آمریکا را هم از میان برده است. دولت های اسرائیلی از جناح های مختلف، شهرک های یهودی نشین را گسترش داده، فلسطینی ها را از حقوق سیاسی مشروعشان محروم کرده، با آنان به عنوان شهروندان درجه دوم حتی در داخل خود اسرائیل رفتار کرده است و قدرت برتر نظامی اسرائیل را با مصونیت کامل، برای کشتن و به دهشت افکندن مردمان غزه، کرانه باختری و لبنان به کار گرفته اند.
ادامه مطلب
انفجارها در تاسیسات هسته ای ایران و جنگ کشتی ها و جنگ سایبری بین ایران و اسرائیل و حملات هوایی به اهداف وابسته به ایران در سوریه، همگی نشان می دهد حتی اگر توافقی بین تهران و واشنگتن برای احیای برجام به دست آید، تنش بین ایران و اسرائیل متوقف نخواهد شد.
ادامه مطلب
به نظر می رسد چرخش مثبت اقبال ایران در منطقه می تواند شکل تحولات در خاورمیانه و همچنین آسیای جنوبی را تغییر دهد. و اگرچه این اتفاق به شدت برای ایالات متحده آزار دهنده است، اما ایران از این دست قوی تر در خاورمیانه و خلیج فارس بهرمند خواهد بود. شاید پاکستان بیش از همه کشورها از این تحولات خشنود شود.
ادامه مطلب
قاسم محب علی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی ضمن تاکید بر این نکته که آن چه در سوریه روی می‌دهد، نه انتخابات به معنای واقعی کلمه و شکل گیری دولت بر اساس گفتمان دموکراسی خواهی، بلکه یک نمایش و تلاشی برای تداوم حیات سیاسی بشار اسد به عنوان رئیس‌جمهور این کشور است که قطعاً می‌تواند به بحران در سوریه دامن بزند. چرا که اساساً وقوع جنگ داخلی به دلیل نبود دموکراسی و خفقان ناشی از حضور دیکتاتوری حافظ اسد و رژیم بعث سوریه بود که به این کشور تحمیل شد.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ناکارآمدی و بلکه سکوت و بی‌ارادگی سازمان همکاری اسلامی در مقابل روند عادی‌سازی کشورهای عربی با اسرائیل در سال ۲۰۲۰ و حتی سکوت در مقابل رویکرد ستیزه‌جویانه اسرائیل علیه شهروندان فلسطینی را می‌توان مؤلفه‌ای مهم از سیاست تغییر یا چرخش روند سیاستگذاری سازمان همکاری اسلامی برای تعامل با اسرائیل قلمداد کرد.
ادامه مطلب
سید جلال ساداتیان در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی پیرامون تاثیرات مخرب کاهش مشارکت در انتخابات بر آینده سیاست خارجی کشور بر این نکته تاکید دارد که تمام نظام های سیاسی در جهان به دنبال افزایش مقبولیت و مشروعیت خود هستند. چراکه افزایش مشارکت و حمایت همه جانبه مردم آن از ساختار سیاسی در هر کشوری عملاً به تولید قدرت و تقویت حاکمیت دولت بر همه ابعاد و سطوح آن کشور می‌انجامد که یکی از مهمترین آن به حوزه دیپلماسی و سیاست خارجی باز می گردد. یعنی عملاً در این صورت است که دولت ها در کشورهای متبوع خود می‌توانند نقش مهمتری را در تحولات جهانی برای خود متصور شوند چرا که افزایش مشارکت در انتخابات و بالارفتن مقبولیت و مشروعیت یک ساختار سیاسی و دولت ها در هر کشوری بستر، زمینه و فضا را برای بالا بردن توان چانه‌زنی دیپلماتیک مهیا می کند.
ادامه مطلب
روابط اروپا و بازیگران اصلی در خاورمیانه در ۵ سال گذشته به طور چشمگیری تغییر کرده که در درجه اول نتیجه تغییر در سیاست خارجی بازیگران منطقه ای بوده است که به طور فزاینده خوانش «مجموع، صفر» از تحولات منطقه دارند. ایران، عربستان، اسرائیل و ترکیه در درگیری های پیچیده خاورمیانه گرفتار هستند و هرکدام سیاستی قاطع و حداکثری را برای منافع استراتژیک خود دنبال می کند. تقاطع مهم همه مسیرها ایران است.
ادامه مطلب
مقاومت دوستان و دشمنان خود را با توانمندی های چشم‌گیر نظامی و موشکی خود غافلگیر کرده و جریان های مقاومت توانستند موشک های خود را به شهرهای دور و نزدیک پرتاب کنند. فراتر از همه استفاده از پهپادها برای نخستین بار و هدف قرار دادن تاسیسات گازی و نفتی است.
ادامه مطلب
خاورمیانه یک دهه شکننده و آشفته پیش رو دارد. یک مانع قدرتمند در برابر صلح و توسعه پایدار در منطقه، رقابت شدید بین ایران و کشورهای مخالف آن به رهبری عربستان سعودی، امارات متحده عربی و اسرائیل با حمایت شدید ایالات متحده، است. موضع تهاجمی دولت دونالد ترامپ در قبال ایران در ۴ سال گذشته به تنش ها در منطقه دامن زد، اما در عین حال فرصتی را برای بازیگران اروپایی فراهم آورد تا با استفاده از اندک اهرم فشاری که بر منطقه دارند، به تنش های ژئوپلیتیک منطقه سامان دهند و شاید بتوانند از درگیری بیشتر جلوگیری کنند.
ادامه مطلب
زنجیره ای مثبت از رخدادهای نسبتا مرتبط در سراسر منطقه، بهترین فرصت در حافظه تاریخی معاصر را برای کاهش تنش ها، پایان بخشیدن به ستیزها، برساختن پیشرفت اقتصادی و پیشبرد درهم بافتگی کشورهای خاورمیانه پدید آورده است. تاثیر ترکیبی این رخدادها، باید دولت بایدن را بر آن دارد که رویکرد "آسیب نزن" خود نسبت به این منطقه را بازسنجی و آرمان بالاتری را دنبال کند.
ادامه مطلب
عقب نشینی از افغانستان دلایل کافی دارد. اجماعی در جامعه اطلاعاتی ایالات متحده به وجود آمده است که نه القاعده و نه سایر گروه های تروریستی تهدیدی فوری برای حمله به ایالات متحده از خاک افغانستان نیستند. عقب نشینی می تواند در اشکال مختلفی صورت گیرد. یک عقب نشینی پایدار که نیاز به اعزام دوباره در آینده را رفع می کند، نیازمند هماهنگی با متحدان منطقه ای و ساخت دستگاهی اطلاعاتی است که ظرفیت دولت افغان را گسترش داده و طالبان را از افزایش تنش منصرف کند.
ادامه مطلب
با روی کار آمدن مصطفی الکاظمی به عنوان نخست وزیر جدید عراق که به نظر می رسد گزینه ای نزدیک به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس باشد اکنون قدرت عمل و نفوذ سیاسی بغداد بیشتر از دولت های پیشین شده است. در سایه این واقعیت و نیز با در نظر گرفتن شرایط حساس کنونی برای سعودی ها ذیل روی کار آمدن جو بایدن سبب شده که اکنون عراق خود را بیش از هر زمان دیگری به موفقیت در کاهش تنش تهران و ریاض نزدیک می داند. با توجه به این مهم به نظر می رسد که دولت جدید در بغداد به دنبال تغییر رفتار و افزایش حوزه نفوذ خود در خاورمیانه است. خصوصا که کاظمی نیم نگاهی جدی به تداوم قدرت بعد از انتخابات پارلمانی دوخته است. لذا حصول موفقیت در نشست بغداد می تواند مسیر وی را برای ادامه نخست وزیر او هموارتر کند.
ادامه مطلب
صلاح الدین خدیو در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایران می داند بدون کاستن از سطح تنش منطقه ای و نوعی اطمینان خاطر دادن به رقبایش، احیای برجام و عادی سازی روابط با آمریکا، میسور نیست و مذاکرات وین و بغداد نشانگر این مهم است.
ادامه مطلب
ضاحی خلفان، معاون رئیس پلیس و امنیت عمومی دبی، با نوشتن توییت های جنجالی و صریح پذیرش شکست کشورهای خلیج فارس در برابر ایران را خواستار شد، که به گفته وی، ایران از همه جنگ‌های خود در منطقه موفقیت‌هایی به دست آورده، در حالی که زیان ها و شکست های دشمنان عرب این کشور، که به عنوان دشمن عقیدتی و تاریخی آن محسوب می شوند، بعد ازهر جنگی که ضد ایران شروع می‌کنند، بیشتر از پیش افزایش می یابد.
ادامه مطلب
فریدون مجلسی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی پیرامون اهداف حمله موشکی به اسرائیل بعد از حادثه نطنز بر این باور است که نتیجه مستقیم و موثر این حملات از یک طرف به رفع نگرانی سعودی ها و اسرائیلی ها در قبال احیای برجام منجر خواهد شد و می تواند با ایجاد فضای امنیتی، بنیامین نتانیاهو را در تشکیل هرچه سریع‌تر کابینه و خروج از بن‌بست سیاسی کنونی یاری کند و از طرف دیگر جریان داخلی مخالف دولت را در آستانه انتخابات ۱۴۰۰ به کرسی ریاست جمهوری برساند. خود این مسئله گویای آن است که تا چه اندازه این دو جریان مخالف احیای برجام و لغو تحریم ها در داخل و خارج کشور می توانند با این اقدامات و به تبعش شکست نشست وین سود ببرند.
ادامه مطلب
احمد زیدآبادی در یادداشتی می نویسد: روس‌ها برنامه‌ای را در دستور کار خود قرار داده‌اند و از نوع روابط خود با ایران، به عنوان ضمانتی برای موفقیت این طرح در نزد آمریکا و اروپایی‌ها بهره می‌برند. به نظرم آمریکا و سه کشور اروپایی هم در این زمینه متقاعد شده‌اند و به نفوذ روسیه و همینطور چین در ایران به عنوان اهرم‌هایی برای دستیابی به برجام پلاس‌های دیگر می‌نگرند
ادامه مطلب
اخیرا که بازگشت به انطباق با برنامه جامع اقدام مشترک ممکن به نظر می رسد، لازم است به استثنایی بودن محدودیت هایی که ایران با امضای توافق پذیرفته بر برنامه هسته ای آن اعمال شود، مورد توجهه قرار بگیرند. این محدودیت ها بسیار محدودتر از قوانین کلی قابل اجرا برای سایر کشورها هستند و این در حالی است که برخی دیگر در خاورمیانه (اسرائیل) با خودداری از تصدیق قوانین و نظارت های بین المللی، به طور کلی از محدودیت ها اجتناب کرده و یک زرادخانه بزرگ سلاح های هسته ای ساخته اند.
ادامه مطلب
محمد عربگری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نمایش صلح طلبی رژیم صهیونیستی؟ این رژیم با نمایش صلح طلبی به دنبال ایجاد شکاف در میان صفوف اعراب و مسلمانان به دلیل گرایش های متفاوت بین آنان و ایجاد اختلاف بین گروههای اسلامی و فلسطینی با تظاهر به صلح طلبی بود. اما بر هیچ ناظر منصفی پوشیده نیست که قصد اصلی رژیم صهیونیستی در طول نیم قرن گذشته تنها تداوم اشغال نامشروع سرزمین فلسطین و در عین حال کسب پرستیژ در سطح جهانی و ارائه طرح های صلح برای برطرف کردن وجهه ناشایست در میان افکار عمومی جهان است . این رژیم با نادیده گرفتن حقوق مردم فلسطین تنها درصدد گرفتن وقت جهت سرکوبی نهضت آنان است ، در این بین چیزی که بیش از همه جهت سرپوش گذاردن بر جنایات این رژیم به کار خواهد آمد ، ارائه نمایش صلح طلبی و صلح دوستی ظاهری از سوی اسرائیل است. متاسفانه گروه هایی از فلسطینی ها و برخی دولتهای عرب نیز فریب ظاهرسازی های این رژیم جنایتکار را خورده و در دام مذاکره و سازش گرفتار شدند.
ادامه مطلب
عبدالرضا فرجی راد در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی بر این نکته تاکید دارد همین که دو نشست موازی فنی و سیاسی برای بازگشت آمریکا به برجام، لغو تحریم ها و نیز مدیریت اقدامات کاهش تعهدات برجامی ایران در دستور کار نشست وین قرار گرفته است نشان می‌دهد که طرف ها برای احیای برجام تا چه اندازه جدی هستند. چون تشکیل این دو نشست یا کارگروه سیاسی و فنی تعیین می کنند که ایران، اروپایی ها، چین، روسیه و آمریکا چگونه اقدامات همزمان خود را برای احیای برجام عملیاتی کنند.
ادامه مطلب
سیدجلال ساداتیان در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است که یقیناً موتور محرکه تلاش های اخیر اعضای برجام با محوریت آلمان، فرانسه و انگلستان و مضافاً آمریکا برای بازگشت ایالات متحده به توافق هسته ای یقیناً به اقدام تهران و پکن در امضای سند جامع همکاری‌های راهبردی ۲۵ ساله بازمی‌گردد. چرا که اگر دقت کرده باشید تمام این تحرکات و تلاش های اروپا و آمریکا برای تداوم حیات توافق هسته ای درست بعد از امضای سند همکاری های ایران و چین اوج پیدا کرد. لذا باید گفت که تمام این تلاش ها عملاً برای عدم عملیاتی شدن مفاد به این سند است.
ادامه مطلب
سعید رمضانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: همگام با تحولات منطقه غرب آسیا، موازنه قدرت در سایر عرصه ها هم در حال تغییر است و ژئوپلتیک فضایی نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. فضا به عنوان یک میدان ژئوپلیتیک جدید رقابتی بین قدرت های خاورمیانه در حال ظهور است و سایر کشورها نیز در کنار بلندپروازی های منطقه ای خود، به این حوزه قدم گذاشته اند.
ادامه مطلب
مسکو شرایط کنونی را که در آن سیاست امریکا هنوز نامشخص است، به عنوان فرصتی برای پشیبرد رویکرد نگاه به شرق و خاورمیانه مغتنم شمرده است. ناشکیبایی در منطقه در مورد عدم توجه ظاهری بایدن به روابط امریکا و کشورهای عرب خلیج فارس درحال افزایش است – به ویژه آن که، به نظر می رسد دولت بایدن توجه کمتری به این کشورها در مقایسه با ایران نشان داده است .
ادامه مطلب
وحید جلال زاده در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی بر این نکته تاکید دارد که تور دیپلماتیک رئیس دستگاه سیاست خارجی چین در خاورمیانه برای تعمیق نفوذ و گسترش هر چه بیشتر روابط با کشورهای خاورمیانه از ترکیه و عربستان تا ایران، عمان، بحرین و امارات است تا پکن بتواند با افزایش وزن سیاسی، دیپلماتیک، امنیتی، اقتصادی و تجاری، تقابل هرچه هرچه جدی تری با تحرکات مخرب ایالات متحده آمریکا در منطقه آسیای جنوب شرقی داشته باشد. یعنی همان گونه که آمریکایی ها به فکر افزایش نفوذ در پیرامون چین برای محاصره این کشور است، چینی‌ها هم سعی می‌کنند نفوذ خود را در منطقه حساس و استراتژیکی مانند خاورمیانه افزایش دهند تا در نهایت تقابل و موازنه قوا شکل گیرد. لذا پکن به افزایش روابطش، ذیل امضای سند همکاری ۲۵ ساله با تهران نیاز دارد.
ادامه مطلب
سعید رمضانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در سیاست خارجی ترکیه چون غالب کشورها، دشمن و دوست ابدی وجود ندارد. آنکارا در سال های اخیر نشان داده در جای که درک می کند پیروز نیست با چرخش های آنی تغییر رویه می دهد. ترکیه نشان داده استاد فرصت شناسی بوده و قادر است تهدید را تبدیل به فرصت کند. ترکیه کشوری است که می تواند با مد نظر قرار دادن منافع خود در عین عضویت در ناتو، با مسکو به ماه عسل رفته و این خود نشان از بلوغ سیاست گذران این کشور دارد. امروز ترکیه برای خود در حوزه‌های تاریخی عثمانی حق تقدم قائل شده و سیاست نوعثمانگرایی را تعقیب می کند.
ادامه مطلب
محسن جلیلوند در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است حال که تقریبا تمام ماهیت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران روی تضاد و تقابل با آمریکا بنا نهاده شده است نباید سبب شود که چینی ها از این ادبیات و نگاه ما سوء استفاده کنند و سبب شود که تهران برای تقابل با کاخ سفید به طور کلی در زمین چین و روسیه قرار گیرد. بنابراین لازم است که ایران تمام کارت ها و برگ های برنده خود را در سند همکاری های راهبردی با چین در اختیار پکن نگذارد، بلکه اهرم‌های فشاری را هم در اختیار خود داشته باشد.
ادامه مطلب
محسن روحی صفت در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی پیرامون سفر وزیر امور خارجه چین به ایران بر این باور است که چون سند جامع همکاری‌های ۲۵ ساله ایران و چین با ابعاد گسترده و کلانی که برای تهران و پکن در حوزه های مختلف در بر دارد یقینا نمی‌تواند در کوتاه مدت به سرانجام برسد و وارد فاز عملیاتی شود. پس صرفا ماموریت وزیر امور خارجه چین در سفر به ایران برای تعیین تکلیف نهایی این سند نیست.
ادامه مطلب
مصطفی مطهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در واقع آنکارا به واسطه راهبرد حضور در میدان های بحران منطقه ای در سال های اخیر علاوه بر آنکه تمهیدات سیاسی را سرلوحه کار قرار داده است، استفاده از ابزارهای مختلف جهت نهادینه سازی نقش هیتروداکسیک(دخالت حداکثری) در محیط آشوب و بحران را مورد بهره برداری قرار داده است؛ بطوریکه در مسیر مداخله جویی نظامی و در ذیل رهیافت های توسعه طلبانه، علاوه بر استفاده از نیروهای نظامی، از شبه نظامیان تازه ظهور یافته در چند ساله گذشته در محیط جغرافیایی منطقه در مختصات خاورمیانه با شاخص های تکفیری – سلفی در خدمت اهداف خود به کار برده است.
ادامه مطلب