اقتصاد ایران

ضرورت های بازخوانی رشد یک کشور نفتی

ما و تجربه اقتصادی عربستان

حجت میرزایی در یادداشتی می نویسد: نرخ رشد اقتصادی خیره‌کننده و کم‌نظیر عربستان در دهه اخیر همچنان با آهنگی شتابان ادامه دارد. این نرخ در سال ۲۰۲۲ به حدود ۹ درصد و در شش‌ماهه اول سال ۲۰۲۳ به حدود ۱۱ درصد رسیده است. اقتصاد عربستان البته از ۱۹۶۰ به این سو یعنی در شش دهه گذشته در بیشتر سال‌ها نرخ رشد مثبت داشته است؛ اما برخلاف سه دهه اول این دوره که رشد اقتصادی بیشتر وابسته به تولید و صادرات انبوه نفت خام بوده، از دهه ۱۹۹۰ سرمایه‌گذاری صنعتی از جمله در صنایع پتروشیمی مورد توجه قرار گرفت.

ادامه مطلب

با این رویه تغییری در رویکرد دیگران انتظار نمی رود

جسارت چین و روسیه نتیجه سیاست خارجی نامتوازن ایران

روح الله سوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تا زمانی که شاهد تغییری در الگوی سیاست خارجی خود و به دنبال آن تغییر جایگاه اقتصادی کشور نباشیم پاسخ به این سوال که آیا ایران قادر خواهد بود که مانع از تکرار چنین مواضع و رفتارهایی از سوی چین و روسیه شود پاسخی منفی خواهد بود. ایران در حال حاضر نه از آن چنان اقتصاد حائز اهمیتی برخوردار است که بر رفتار کشورهایی مثل روسیه و چین اثرگذار باشد و نه از امتیازهای لازم در سیاست خارجی برای تحت فشار گذاشتن آنها. بنابراین اگرچه اقداماتی مثل اعتراض رسمی ایران و احضار سفیر روسیه یا چین از نظر سیاسی و حقوقی لازم است اما بعید است در تغییر موضع واقعی روسیه و چین اثرگذار باشد.

ادامه مطلب

افزایش همکاری های بیشتر منطقه ای انتظار می رود

منافع اقتصادی ایران از توافق با عربستان

توافقنامه آشتی تاریخی ایران و عربستان سعودی می تواند آرامش بخشیدن به بازارها را موجب شود و پیش‌بینی‌های امیدبخش برای تقویت همکاری‌های اقتصادی و گشودن افق‌های جدید برای توسعه پایدار را به وجود آورد.

ادامه مطلب

باید اعتماد جهان را جلب کنیم

سیاست خارجی، آرزوها و امکانات

محسن بهاروند در یادداشتی می نویسد: در سیاست خارجی بیان آرزو بدون در نظر گرفتن امکانات، حساسیت دو چندان دارد. جهانی شدن و ایجاد دهکده جهانی مرکب از همه کشورها، سیاست‌ها و روش‌ها را به طرز شگفت انگیزی به هم پیوند زده است. تجارت، بانکداری، پیشرفت و توسعه کشورها بشدت جهانی، بین المللی و جمعی شده است. هیچ کشوری در انزوا پیشرفت نکرده است. باید اعتماد جامعه بین المللی را به انحای مختلف جلب کرد و در درون آنها جا گرفت تا بتوانیم به توسعه کشور کمک کنیم.

ادامه مطلب

یکی از منافذ باز برای توسعه

آینده ایران و نوآوری های دومینووار احتمالی

مجتبی لشکربلوکی در یادداشتی می نویسد: یکی از معدود منافذ باز برای توسعه پیش روی ایران، نیلوفران آبی دومینوساز است. نیلوفر آبی گلی است خود رو که در مرداب رشد می کند. سپس نه تنها خودش رشد می کند که زیست بومی که در آن هست را هم تمیز و دگرگون می کند. حتی اگر بمیرد دوباره بعد از مدت ها سربرمی آورد. نیلوفرآبی، دومینوی توسعه را استارت می زند.

ادامه مطلب

منفعت عضویت در بریکس در گرو تعامل اقتصادی فراگیر

پادشاهی دلار چه وقت تمام می شود؟

مهدی پازوکی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است: به نظر بنده روند دلارزدایی که اخیرا با تنش ها در اوکراین که به بلوکه شدن بالغ بر ۵۰۰ میلیارد دلار ذخایر ارزی روسیه منجر شد، در بلندت مدت به احتمال بسیار فراوان به نتیجه خواهد رسید و دلار را از به اصطلاح پادشاه ارزهای جهان (King Dollar) به پایین خواهد کشید. نکته ای که من سعی در تبیین آن در پرسش قبلیتون داشتم این بود که ما نباید منتظر باشیم که دلار همین فردا از صحنه اقتصاد جهانی به کلی حذف شود. این برداشت که برخی سعی بر آن دارند تا آن را تبلیغ کنند کاملا اشتباه و پوپولیستی است. این یک روند طولانی و گام به گام است. 

ادامه مطلب

مسکو بیش از تهران بهره می برد

امیدهای بسیار ایران و روسیه به هم

ممکن است که دو کشور در بازار نفت و گاز با هم رقابت کنند اما روسیه، دست کم فعلا، برنده این رقابت است و با توجه به افزایش تجارت دو کشور از گذر کریدور شمال جنوب، دستاوردهای مسکو در مجموع از تهران بیشتر خواهد بود.

ادامه مطلب

تخلیه فرهنگی و تمدنی و انتروپی ژئوپولتیک

بازخوانی استراتژیک تحریم ها

حسن فتاحی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هربرت شیلر، استاد علوم ارتباطات معتقد است غرب برای تداوم سلطه خود به روش های انحصاری رسانه ای، تبلیغاتی، و کنترل جریان اخبار و اطلاعات (کتاب، مجلات، اینترنت، فیلم، سریال، تبلیغات، اخبار و ...) و پان کاپیتالیسم سایبری متوسل است. دنیس راس از معماران تحریم ها علیه ایران بیش از هر چیز بر آثار دراز مدت این تحریم ها تأکید داشت که به گفته او دهه ها بعد خود را نشان می دهد. دنیس راس اخیرا گفته است که باید تصویر حرف های ما علیه ایران با اقدامات تندتر علیه این کشور تقویت شوند. از منظر روش مطالعه و پژوهش، تحریم ها متغیر مداخله گر محسوب می شوند که باید در کنار متغیرهای مستقل و وابسته تحلیل شوند.

ادامه مطلب

درباره «باشگاه ضد تحریم»

روسیه به پیشنهاد ایران می اندیشد

در مرحله اولیه، می توان انجمنی را بدون هیچ گونه رسمی سازی جدی به عنوان باشگاه منافع اعلام کرد. در چارچوب آن، در مورد طیف گسترده ای از مسائل می توان بحث کرد و کنفرانس ها و میزگردهای دور همی ترتیب داد. برای یک موقعیت بین المللی بالاتر، یک توافقنامه بین دولتی تایید شده توسط بالاترین مقامات دولتی ضروری است.

ادامه مطلب

لزوم مدیریت سیاست خارجی از قفقاز تا خلیج فارس

مشکلات اقتصادی بدون ساماندهی به سیاست خارجی رفع نمی شود

محمد مهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایجاد تعادل و توازن در روابط خارجی کشور، سنگین نکردن ناموزون وزنه تعادلی سیاست خارجی به سمت شرق یا غرب و بازی متعادل با کارت همه کشورها و قدرتهای اثرگذار بین المللی به منظور ایجاد رقابت بین آنها برای همکاری با ایران و بهره‌گیری حداکثری از توافقات راهبردی با روسیه و چین از دیگر اولویتهای راهبردی سیاست خارجی ایران در سال ۱۴۰۲ است. گذاشتن همه تخم مرغها در سبد شرق و تحریک و دادن بهانه به غرب جهت دشمنی و خصومت ورزی بیشتر علیه کشورمان، نه تنها فشار تحریمها و قطعنامه های سلسله‌وار بین المللی علیه ایران را بیشتر می کند و به تضعیف جایگاه کشورمان در سازمانهای معتبر بین المللی منجر می شود، بلکه چین و روسیه را نیز به سمت بدعهدی در تعهداتشان با ایران و امتیاز گیری از کشورمان سوق می دهد.

ادامه مطلب

توافقی که می تواند سرمایه جذب کند

فرصت‌های اقتصادی عادی‌سازی روابط با عربستان برای ایران

اردوان امیراصلانی در یادداشتی می نویسد: ایران برای تعامل منطقه‌ای و جهانی به رویکرد گشایش روابط دیپلماتیک خود با امارات متحده عربی و بحرین که از سال ۲۰۱۶ با همبستگی با متحد سعودی خود روابط دوجانبه را با تهران قطع کرده بودند، ادامه می‌دهد. چنین پیشرفت‌های دیپلماتیکی با هدایت سرمایه‌ها به سمت مشارکت‌های اقتصادی به جای مسائل امنیتی می‌تواند باعث ثبات و آرامش منطقه شود.

ادامه مطلب

زمینه هایی که برای دو کشور جذاب است

فرصت های دیپلماسی اقتصادی میان ایران و عربستان سعودی

ایمان صمدی نیا در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: فرصت‌های بالقوه‌ای برای همکاری اقتصادی بین دو کشور تولیدکننده نفت وجود دارد که می‌تواند به رونق اقتصاد متبوع آنها و ارتقای ثبات منطقه کمک کند. ایران و عربستان سعودی به عنوان کشورهای همسایه و تولیدکنندگان بزرگ نفت، پتانسیل ایجاد همکاری‌ها و مشارکت‌های اقتصادی را دارند که می‌تواند به نفع هر دو کشور باشد.

ادامه مطلب

مسیری که از کاهش حجم تصدی‌گری و مالکیت دولتی می‌گذرد

راه های نجات اقتصاد ایران

پرهام رضایی در یادداشتی می نویسد: به دنبال نامشخص بودن نتایج مذاکرات برجام و رکود اقتصادی طولانی مدت در جامعه تحت تاثیر همه‌گیری بیماری کرونا با بحران‌هایی نظیر تضعیف وضعیت معیشتی جامعه، هدررفت منابع طبیعی و فروپاشی اکوسیستم مواجه شدیم که برای برون رفت از این شرایط ایجاد فرصت‌های سرمایه گذاری داخلی و خارجی، حمایت از فعالیت‌های دانش بنیان و استارت آپی، حذف قوانین مخل کسب و کار و تقویت توان صادراتی به عنوان اهداف شاخص و کلیدی مدنظر قرار داده شد.

ادامه مطلب

در دیدار تولیدکنندگان، کارآفرینان و فعالان عرصه‌های دانش‌بنیان:

رهبر انقلاب اسلامی: حل مشکلات محسوس معیشتی و رفاه خانوار بدون رشد اقتصادی ممکن نیست

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ضعف‌های مدیریتی و مسائلی نظیر تحریم‌ها و تمرکز کشور بر مسئله هسته‌ای و در نتیجه شرطی شدن اقتصاد را از جمله علل مهم عقب ماندگی اقتصادی در دهه نود برشمردند.

ادامه مطلب

کشوری که زیر آن گنج و روی آن همچنان رنج است

تخصص‌گرایی و شایسته‌سالاری؛ دو گمشده اقتصاد ایران

حسام الدین حجت زاده در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: شرط شکل گرفتن تمدن، برنامه ریزی بلندمدت و برخورداری از نگاه راهبردی به مقوله اقتصاد و تجارت با هدف استفاده به موقع و هدفمند از ظرفیت های اقتصادی موجود در جامعه خود همزمان با رصد مستمر و بهره برداری از امکانات و ظرفیت های اقتصادی و تجاری دیگران (کشورهای همسایه، منطقه و فرامنطقه) تحت عنوان کلی "بازارهای هدف" به منظور راه اندازی شبکه منسجم تجاری در داخل و خارج از کشور است. نتیجه این اقدامات جذب سرمایه های خارجی به منظور تقویت بیشتر اقتصاد داخلی به جای فراری دادن سرمایه های مالی و انسانی از کشور با تصمیمات لحظه ای و غیرکارشناسی و در نهایت، خصومت ورزی دائمی با دیگران (اعم از رقیب یا مخالف) و محروم کردن ملت خود از ظرفیت های عظیم اقتصاد داخلی و جهانی خواهد بود.

ادامه مطلب

استفاده از توانایی های ایران، مد نظر مسکو است

روسیه امیدوار به توافق هسته ای ایران

گزارش هایی که از نزدیک بودن زمان دستیابی به توافق هسته ای حکایت دارد همان قدر که موجب خوش بینی اروپایی هایی شد که به دنبال نفت قبل از فرا رسیدن زمستان هستند، آنها را نگران منافعی کرد که ممکن است روسیه در صورت لغو تحریم نفتی ایران، کسب کند. چرا که دیپلمات های غربی از احتمال عمل کردن ایران به عنوان دروازه پشتی نفت روسیه برای دور زدن تحریم های غرب علیه مسکو به علت جنگ اوکراین سخن می گویند. 

ادامه مطلب

افزایش رشد اقتصادی با وجود فشار حداکثری

نه، ایرانی ها از جایگاه ضعف اقتصادی گفت وگو نمی کنند

در واقع، اقتصاد ایران در سال گذشته ۴.۳ درصد رشد داشت که دیدگاه تندروها پیرامون اینکه فشار حداکثری ایران را به زانو در می اورد را زیر سوال می برد

ادامه مطلب

همه چیز به زودی مشخص می شود

طرفین به فینال رسیده اند: یا شکست یا توافق

ایران براساس توافقنامه، برنامه هسته ای خود را به حالت قبلی باز خواهد گرداند. پس از لغو محدودیت ها، ایران می تواند، عرضه نفت خود را افزایش دهد، اما از سال آینده، این افزایش تاثیر چندانی در بازار جهانی نخواهد داشت.

ادامه مطلب

ضرورت پیوند با اقتصاد جهانی

پرونده هسته ای و سرنوشت اقتصاد کشور

موسی غنی‌نژاد در یادداشتی می نویسد: ضرورت رسیدن به توافق هسته ای موضوعی است که سرنوشت اقتصاد ملی کشور به آن گره خورده است و نباید دست آویزی برای رقابت ها و تصیفه حساب های تنگ-نظرانه جناحی و گروهی قرار گیرد.

ادامه مطلب

تلاش برای حفظ وضعیت جاری گفت وگوها تا زمستان سرد اروپا

ایران می خواهد در زمین شرق با غرب مذاکره کند

علی موسوی خلخالی می نویسد: ایران می خواهد در زمین شرق با غرب مذاکره کند و در حالی که دستش در دست روسیه و چین است و چشمانش به کشورهای پیرامونی اش است، با غربی ها گفت وگو می کند. به این ترتیب ایران امید دارد بتواند تا پاییز و زمستان فضا را در همین وضعیت کنونی اش حفظ کند تا شاید بتواند با قدرت بیشتری با امریکا و اروپا که روز به روز نیازشان به انرژی و افزایش نرخ نفت نفت در بازارهای جهانی افزایش می یابد، به مذاکره بنشیند و امتیازات بیشتری بگیرد. آیا این سیاست جواب می دهد؟ آیا ایران می تواند تا آن موقع فضا را این چنین نگه دارد؟ آیا امریکا و متحدان اروپایی اش اجازه می دهند حوزه منافع ایران صرفا در شرق تعریف شود و جایی برای آنها نباشد، به ویژه که تا شرکت های اروپایی تا همین چندی پیش در ایران فعال بودند و در صنایع ایران حضوری گسترده و اثرگذار داشتند؟

ادامه مطلب

نفت و گاز برگ برنده تهران

تنها عاملی که می تواند توافق هسته ای را به مدار برگرداند

بسیار محتمل است که توافق تازه ایران و ایالات متحده بشکه های نفت را وارد بازار کند و این افزایش عرضه قیمت های کنونی بالای نفت را بشکند. به گفته یک منبع نزدیک به وزارت نفت ایران درصورت رسیدن به توافق، ورود نفت ایران به بازار خیلی بیشتر از آمار اعلامی است. 

ادامه مطلب

روایت سازی و الهام بخشی بدون کارآمدی عینی، عقیم است

در دیپلماسی عمومی، واقعیت مهم تر است یا تصویر؟

نعمت اله مظفرپور، در یاداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اشتباه است که فکر کنیم با تصویر سازی و روایت پردازی می توانیم کاستیهای خود را در سیاست خارجی و دیپلماسی جبران کنیم. دیپلماسی عمومی، قدرت نرم و الهام بخشی مدیون کارآمدی یک نظام سیاسی در سه عرصه امنیت، حقوق بشر و اقتصاد است.

ادامه مطلب

تفاوت ما و دیگران

چرا نمی‌توانیم بین المللی شویم؟

محمود سریع القلم در یادداشتی می نویسد: بین المللی شدن اقتصاد یک کشور، پی آمد بسیار تعیین کننده‌ای نه تنها در تولید و معاش، بلکه در شخصیت و رفتار آحاد یک جامعه دارد: شفافیت قوانین، مقررات، سیاست گذاری ها و آیین نامه ها. به محض اینکه شرکتی بین المللی شد، باید عملیات و گردش کار خود را شفاف سازی کند چون به محض کوچک ترین تقلب، حیله گری، حساب سازی و تزویر، اعتماد، جایگاه و ارزش سهام خود را در بازار از دست می دهد. رقابت و بازار، درستکاری را هم به دنبال می آورد نه ضرورتاً به واسطه مبانی اخلاقی بلکه به موجب اعتماد سازی، جلب مشتری و با هدف افزایش فروش وسهم بازار. شفاف سازی سازمانی، شفافیت رفتاری افراد را به دنبال می آورد. اقتصادِ یک کشور نمی تواند بین المللی شود ولی در هاله ای از ابهام، مدیریت سازمان های موازی، گیر و دار بوروکراسی، بازی با آمار و تغییر خلق‌ الساعه سیاست گذاری ‌ها بماند. همین که اقتصاد بین المللی شد، «مجبور» است شفاف باشد. 

ادامه مطلب

تهران موافق به نتیجه رسیدن توافق است

افزایش تاب آوری اقتصادی ایران، با وجود نارضایتی ها

وضعیت اقتصادی بسیار بهتر از یک سال گذشته به نظر می رسد: تولید ناخالص داخلی ۳ تا ۴ درصد رشد داشته است، اما این احیای وضعیت بشمار می رود و نه بهبود. در حال حاضر، تولید ناخالص داخلی ایران به سطح سال های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ میلادی نزدیک شده است. از لحاظ تولید ناخالص داخلی سرانه به شاخص های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ میلادی نزدیک شده است. طی ۱۰ سال گذشته، مردم ایران به طور قابل توجهی فقیرتر شده اند. در این شرایط تنها راهی که می توان برای بهبود سریع وضعیت اقتصادی کشور استفاده کرد، احیای توافق هسته ای است.

ادامه مطلب

از اثرات جنگ اوکراین تا رقابت های منطقه ای

حرکت ایران بر لبه تیغ در بحران جهانی

رامین فخاری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایران هم اکنون در سطح جهان بر لبه یک تیغ در حال حرکت است و این حرکت می تواند با تداوم وضعیت فعلی در اقتصاد و سیاست فعلی منجر به آسیب دیدن بیشتر ایران شود و یا ایران را به سمت رشد و ارتقای اقتصادی سوق بدهد.

ادامه مطلب

اهمیت دیپلماسی تجاری در گسترش روابط با همسایگان

مهمترین راهی که می تواند تحریم‌های یکجانبه آمریکا را خنثی کند

محمد رشمه در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تحقق مبادلات تجاری ۱۰۰ میلیارد دلاری، تبدیل ایران به محور ترانزیت کالا، رسیدن به افق سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ مبنی بر جایگاه اول ایران در قدرت اقتصادی و تجاری منطقه و در نتیجه خنثی سازی و بی اثر کردن تحریم‌های یکجانبه آمریکا، نیازمند به کارگیری موثر‌تر دیپلماسی فعال تجاری نسبت به گذشته است.

ادامه مطلب

در سایه جراحی اقتصادی مهم دولت

برجام؛ در دسترس‌تر از همیشه است

حمیدرضا اکبرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اگر در شرایط کنونی، توافق به سرانجام رسد، نه تنها در به تعادل رساندنِ شرایط ملتهب کنونی، کمک شایانی می‌کند، بلکه اعتماد و امید به آینده را در میان جامعه تقویت خواهد کرد. علاوه بر این دست دولت را نیز در دسترسی به ارز‌های بلوکه شده برای تامین مایحتاج باز خواهد کرد.

ادامه مطلب

چرا کشوری مثل ترکیه از ایران موفق‌تر است

۵ چالش مهم فراروی توسعه روابط اقتصادی

صابر گلعنبری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: کل مراودات تجاری ایران با قاره آفریقا به نیم میلیارد دلار هم نمی‌رسد اما ترکیه بیش از ۲۵ میلیارد دلار با قاره سیاه تبادل تجاری دارد. البته این رقم شامل سرمایه‌گذاری‌‎های ترکیه در این قاره نمی‌شود که بالغ بر ۶ میلیارد دلار است و شرکت‌های ساخت و ساز ترکیه نیز پروژه‌هایی با ارزش ۷۷ میلیارد دلار در طول دو دهه اخیر در این قاره اجرا کرده‌اند. کما این که رجب طیب اردوغان در میان رهبران جهان بیشترین سفر را به کشورهای آفریقایی (به حدود ۳۰ کشور) داشته است؛ در حالی که سفر روسای جمهور ایران به این کشورها در دو دهه اخیر انگشت‌شمار هم نبوده است. 

ادامه مطلب

آیا تحریم برعکس عمل کرده است؟!

تجربه ایران. بازار ارز و بورس تحت اعمال تحریم ها

تحریم نفتی علیه ایران برای نخستین بار در سال ۱۹۷۹ میلادی مطرح شد و این عرصه هرگز، گسترده نبوده است. سهم معاملات با کشورهای غربی در دهه گذشته به قدری ناچیز بود که خود ایران این صادرات را متوقف کرد. یعنی، تحریم برعکس عمل کرد. این، نوعی خود مهاری (ضد تحریم) علیه غرب بود.

ادامه مطلب

در سایه آزادسازی قیمت ها

حمله به نئولیبرالیسم اقتصاد را سامان می دهد؟

موسی غنی نژاد در یادداشتی می نویسد: وقتی می‌گویند همه بدبختی‌ها در جهان از تخریب محیط زیست گرفته تا فقر، تورم، فساد و ظلم به نئولیبرالیسم بر می‌گردد یعنی اینکه نئولیبرالیسم ابزاری برای فکر نکردن و گریز از بحث علمی است. می‌گویند مشکلات کشور همه به دلیل بنیادگرایی بازار است. کدام بنیادگرایی بازار؟ در اقتصاد ایران نهاد بازار از اساس ویران شده است.

ادامه مطلب