اوپک؛ جبهه جدید تقابل ایران - عربستان

دیپلماسی ایرانی: اختلاف‌هایی که امروز بین دو قدرت نفتی منطقه یعنی ایران و عربستان شاهد آن هستیم بیشتر به نزاع‌های سیاسی می‌ماند تا رقابت اقتصادی. با این همه پربیراه نیست اگر تاکید کنیم که بازار نفت و اوپک هم تحت تاثیر این نزاع سیاسی قرار خواهد گرفت.

ایران و عربستان دو کشوری هستند که منافع کلان اقتصادی خود را از بازار نفت می‌جویند و این منافع درپی توافقات مشترک است. بنابراین به نظر می‌رسد نباید اختلاف بر سر یک کشور دیگر همچون بحرین موجب شود که روابط ایران و عربستان دو صادرکننده بزرگ نفتی اوپک، تغییر کند. شاید بتوان گفت که این اختلافات تاثیرات جنبی بر تصمیمات این دو کشور خواهد گذاشت اما نمی‌توان تاثیر ان را فوری دانست.

در بازار داغ  تحولات منطقه ای  صحبت از این است که عراق به سهمیه بندی اوپک بازمی‌گردد، برخی از تحلیل‌گران بر این باورند که این بازگشت زمینه‌ای  را برای رقابت ایران و عراق پیش خواهد اورد. همانطور که می‌دانید پس از حمله آمریکا به عراق و با هدف تامین نیاز این کشور به دلارهای نفتی برای بازسازی خود، اعضای اوپک تصمیم گرفتند این کشور موقتا از نظام سهمیه بندی خارج شود. چراکه در حال حاضر به دلیل مسایل نابسامان کشور عراق و جنگ  رعایت سهمیه برای این کشور ممکن نبود.

اوپک که یک سازمان بین المللی بین الدولی نفتی است متشکل از کشورهای الجزایر، ایران، عراق، کویت،لیبی،نیجریه،قطر،عربستان سعودی،اکوادور،انگولا و ونزوئلا است. عبدالله البدری وزیر نفت لیبی درباره بازگشت عراق به سهمیه‌بندی اوپک گفته بود: هر زمان که تولید نفت عراق به روزانه چهار یا پنج میلیون بشکه برسد، این کشور را در سیستم سهمیه بندی اوپک قرار خواهیم داد.

 گرچه ایران رقیب اصلی رشد عراق در اوپک تلقی می شود،اما مدیران اجرایی این صنعت بر این باورند که در واقع عربستان سعودی کشوری است که از این رشد بالقوه بغداد بیشترین خطر را احساس می کند.

حوزه مهم دیگری که در تحولات بازار نفت باید مورد توجه قرار داد، تاثیر تحریم‌های ایران بر این بازار است. یکی از صاحبنظران نفتی بر این باور است که تحریم‌ها روی خرید و  سرمایه گذاری تاثیرگذار است و ایران هم تا امروز توانسته تا حدی تلاش کند تا این تحریم‌ها ضربه جدی به اقتصاد و صادرات نفتی ایران وارد نکند. اما باید به این امر توجه داشت و این حقیقت را پذیرفت که اگر این تحریم‌ها وجود نداشت سرعت توسعه و سرمایه‌گذاری در ایران بیشتر بود.

مهندس اکبر ترکان، معاون سابق وزیرنفت  در امور برنامه ریزی وزارت نفتدر گفتگو با دیپلماسی ایرانی در این خصوص می‌گوید: مسایل اوپک خاص خود این سازمان است و باید آن را از منظر بازار نفت نگاه کرد واز این منظر هم ایران و عربستان مواضع دور از هم ندارند. باید تاکید کرد که به نفع دو کشور است که مواضع سیاسی آنها تاثیری بر مواضع نفتی آنها در اوپک نداشته باشد.

معاون وزیر اسبق نفت در ادامه درباره پیوستن عراق به اوپک پس از حمله امریکا به این کشور و عدم حضور آن در سهمیه‌بندی کشورهای نفتی نیز بر این عقیده است که عراق برنامه مستقلی برای خود طرح کرده است. آنچه که در عراق طراحی شده درچاچوب اوپک دیکته نشده است. بنابراین این امر که عراق تصمیم بگیرد وارد این چارچوب شود، ناگزیر است که قوانین اوپک را رعایت کند. من بر این باورم با توجه به طرح‌هایی که عراق دارد، قصد ندارد به چارچوب اوپک بازگردد.

 در پایان اکبر ترکان درباره تاثیر تحریم‌ها بر صادرات نفتی ایران گفت، اگر کسی بگوید بی‌تاثیر بوده، مسلما اظهارنظر صحیحی نخواهد بود، ولی این امر که تحریم‌ها ایران را از پای درخواهد اورد، خیر اینطور نیست. باید اضافه کردکه تحریم‌ها اثار و لطمات خود را دارد ولی ایران به دلیل ارمان‌های خود حاضراست این اثار ناشی از تحریم‌ها را تحمل کند.