مذاکرات حساس با 1+5 و نقش میزبان

1. در این مدت سه دبیرشورای امنیت کشورمان مسئول مذاکرات بوده اند. آقای روحانی در دوره آقای خاتمی و آقایان لاریجانی و جلیلی در دوران آقای احمدی نژاد این مسئولیت را بر عهده داشته اند.

2. آقایان خرازی، متکی و صالحی سه وزیر خارجه کشورمان در طول این مذاکرات، نظاره گر و با تفاوتهائی در این روند موثر بوده اند.

3. محل مذاکرات در این سالها، در تهران، اروپا و دیگر نقاط جهان بوده است.

4. در باره زمان و مکان مذاکرات همواره اختلاف نظر هایی وجود داشته است.

5. نوع و مسیر مذاکرات در دوره دولت آقای خاتمی و سرپرستی مذاکرات از سوی آقای روحانی به طور کلی با دوره بعد از آن متفاوت بوده است.

6. همزمان با مذاکرات، تحریم ایران نیز همواره وجود داشته است، لیکن حجم و کیفیت آن و تعداد کشورهای حامی تحریمهای آمریکا، در دوره های مختلف متفاوت بوده است.

7. نقش میزبانها  فقط در صورتی قابل توجه بوده است که ایران یا طرف های مذاکره میزبان بوده اند. در غیر این صورت میزبان در این مذاکرات تعیین کننده نبوده است.

8. در شرایطی که میزبان طرف مذاکره نبوده، میزبانها فقط سعی در بهره برداری پرستیژی از این نشست داشته اند.

در مورد دور جدید مذاکرات ایران و گروه 1+5 اهمیت آن با توجه به شرایط کنونی، مهمترین موضوع دستور کار و چهارچوب تفاهمات اولیه می باشد. طبعا در این بخش مذاکرات غیرعلنی می باشد و بخشی که روی آنتن می آید تکه کوچکی از قله یخی است که از آب بیرون می باشد.

مطمئنا در مذاکرات مهم و تاریخی، تشریفات بخش مهمی از این رویداد می باشد. محل مذاکرات، زمان آن، تعداد حضار، زبان مذاکره، نوع پذیرائی، حتی انتخاب مترجم و غیره همه مهم و با چانه زنی همراه است. در تاریخ دیپلماسی جمهوری اسلامی چه بسا سفرها و نشست هائی که به دلیل اختلاف نظر دو طرف در مورد مسائلی نظیر دست ندادن با مقامات زن، سرو مشروب سر میز غذا، عدم اجابت ملاقات در خواستی، محل مذاکره وغیره ملغی و یا به تعویق افتاده است.

درباره بحث میزبانی ترکیه در نشست آتی ایران و 1+ 5، متاسفانه دو موضوع با یکدیگر خلط شده است که برای نویسنده روشن نیست که توسط ما و یا زرنگی ترکها بهم تنیده شده است. قطعا ارتباط دادن موضوع نشست ایران با غرب و نشست مربوط به سوریه در ترکیه به نفع کشورمان نبوده و صرفا ترکها از آن بهره برداری می نمایند و خود را حلال همه مشکلات منطقه و یا جهان اسلام تلقی نموده و به نمایش می گذارند.

در این راستا به نظر می رسد سفر رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه به کشورمان در بدترین زمان مورد موافقت کشورمان قرار گرفت. در حالی که همه توجهات به زمان مذاکرات با5+1 جلب شده بود از زمان سفر آقای اردوغان از نظر سود و زیان غفلت شد. تفاوت دیدگاههای ایران و ترکیه در موضوع سوریه قبل از این سفر نیز کاملا مشهود و در سفر جناب دکتر لاریجانی به ترکیه نیز به نمایش گذاشته شده بود. نکته قابل تعجب در این بود که قبل از نشست مهم استانبول درباره سوریه، آقای اردوغان در تهران پذیرفته شد و با عالیترین مقامات کشورمان ملاقات کرد. اردوغان نظرات ایران را شنید ولی خواسته های مجموعه غرب و منافع تاریخی خود را تصویب و به خواسته های جمهوری اسلامی کمترین توجهی ننمود. بدتر از آن این که با شایعه تغییر مکان از استانبول، به خود اجازه داد که غیر دیپلماتیک ترین سخنان را نسبت به کشورمان نثار کند. این حکایت مبین محاسبه غیر دقیق این تحولات از سوی ما و اجازه دادن به ترکها برای ادامه نقش خود در منطقه و از آن بدتر دراز کردن پاها تا داخل سرزمین مان می باشد.

به نظر می رسد زمان آن رسیده که روی ظواهر اسلامی مقامات ترک حساب جدی باز ننموده ومنافع را مقدم بر ظواهر نموده و تخم مرغها را در سبد های متعدد بگذاریم تا حق انتخاب هایمان را بیشتر نمائیم. رجز خوانی های قبل از مذاکرات حساس البته وجود دارد، اما برد و باخت ها در موضوع زمان و مکانها نیست بلکه در طراحی دقیق و محاسبات واقعی و شناخت دوست و دشمن و صد البته بر سه پایه عزت، حکمت ومصلحت می باشد.