رایس در راه وزارت خارجه آمریکا

با پیروزی باراک اوباما در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، امید سفیر کنونی این کشور در سازمان ملل برای تصدی پست وزارت خارجه قوت گرفته؛ به ویژه اینکه هیلاری کلینتون از تمایل خود برای کناره‌گیری از سیاست خبر داده است.

به گزارش فارس، «سوزان الیزابت رایس»، سفیر کنونی آمریکا در سازمان ملل متحد، پیشتر به عنوان یکی از کارکنان شورای امنیت ملی کاخ سفید خدمت کرده و در دور دوم ریاست جمهوری بیل کلینتون نیز معاون وزیر خارجه آمریکا در امور آفریقا بوده است.

بسیاری مقامات و دیپلمات‌ها او را بسیار باهوش اما در عین حال بی‌تجربه و غیر منعطف می‌دانند. علاوه بر این، برخی رایس را فردی جوان، بلندپرواز و با استعداد قلمداد می‌کنند. بعضی نیز او را زنی مستبد و جسور می‌دانند که به نظرات مخالف عقیده خود، توجه نمی‌کند.

شکایت «آویگدور لیبرمن»، وزیر خارجه اسرائیل از رایس به هیلاری کلینتون به وضوح نشان‌دهنده ویژگی‌های فوق است. رایس دو سال پیش در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل به خبرنگاران گفته بود «من لیبرمن را همانند بمب ضد نفر در مسیر سیاستمداران اسرائیلی می‌دانم که در هر شرایطی منفجر خواهد شد و همه را به نابودی خواهد کشاند». او سخنان لیبرمن در نشست مجمع عمومی را «مسخره» خوانده و به «بنیامین نتانیاهو»، نخست وزیر این رژیم بابت داشتن چنین وزیر امور خارجه‌ای تسلیت گفته بود!

همین موضوع موجب شد لیبرمن از «بی‌ادبی» رایس به کلینتون شکایت کند. لیبرمن به کلینتون گفته بود: «این دختر سیاه بدون ملاحظه سمت سیاسی و جایگاه وزارت امور خارجه اسرائیل سخنانی خارج از عرف دیپلماتیک زده و از من خواسته تا بدون نگاه به پیشینه جنگ فلسطینی‌ها با اسرائیل، صلح با فلسطینی‌ها را اولین دستورکار خود پس از بازگشت به وطنم قرار دهم»!

البته الشرق‌الاوسط در این باره نوشت: «این درگیری بیشتر از اینکه یک موضع سیاسی باشد، درگیری شخصی بین لیبرمن و رایس است. این دو از سال‌ها پیش و در زمانی که هر کدام در وزارت خارجه آمریکا و اسرائیل سمت بسیار پائینی داشتند علیه یکدیگر سمپاشی کرده و رایس، لیبرمن را به فساد اخلاقی و مالی متهم می‌کرد و اکنون که هر کدام صدایی برای شنیدن پیدا کرده‌اند دشمنی‌های دیرینه علیه یکدیگر را آغاز کرده و از تریبون سازمان ملل در حال دعوا با یکدیگر هستند»!

دوران بیل کلینتون

البته سابقه فعالیت‌های سیاسی سوزان رایس به سال‌ها قبل باز می‌گردد؛ به دورانی که او در دولت بیل کلینتون در سمت‌های مختلفی فعالیت کرده است، از جمله به عنوان یکی از کارکنان شورای امنیت ملی آمریکا از سال 1993 تا 1997، به عنوان مدیر «سازمان‌های بین‌المللی و حافظ صلح» از سال 1993 تا 1995 و به عنوان معاون ویژه رئیس جمهور و مدیر ارشد امور آفریقا از سال 1995 تا 1997.

در دورانی که رایس مسئول دیپلماتیک امور آفریقا در کاخ سفید بود، نسل‌کشی و قتل عام گسترده در رواندا رقم خورد اما تلاش‌های دولت کلینتون برای متوقف کردن این ماجرا با شکست مواجه شد. پس از این ماجرا بود که ایده دخالت نظامی برای حل بحران‌های به وجود آمده در ذهن او شکل گرفت.

دو سال بعد، وی از حمله نیروهای چند ملیتی به زئیر (کنگو) از طریق خاک رواندا و سرنگونی «موبوتو سسه سکو»،‌ دیکتاتور این کشور دفاع کرد و در برهه‌ای گفت «هر چیزی بهتر از موبوتوست.» بعدها آمریکا به خاطر دخالت در امور زئیر و بی‌ثبات سازی این کشور مورد انتقاد قرار گرفت.

در سال 2002 نیز، روزنامه واشنگتن پست در مطلبی به قلم «تیموسی کارنی»،‌ سفیر سابق آمریکا در سودان، سوزان رایس و ریچارد کلارک، مسئول ضد ترور کاخ سفید را متهم کرد به این که فرصت خنثی کردن اسامه بن لادن را زمانی که در سال 1996 در سودان به سر می‌برد، از دست داده‌اند.

به گفته او، سودان و مادلین آلبرایت، وزیر خارجه وقت آمریکا در آن زمان آماده همکاری اطلاعاتی برای دستگیری بن لادن بوده‌اند، اما رایس و کلارک، «سندی برگر»، مشاور وقت امنیت ملی آمریکا را متقاعد کردند مانع آلبرایت شود.

پس از آنکه کارنی مدعی شد، سودان پیشنهاد تسلیم کردن بن‌لادن به آمریکا را داده، اما رایس مانع پذیرش این پیشنهاد شده است، کمیسیون 11 سپتامبر به این نتیجه رسید که این «فاتح اروا»، وزیر خارجه سودان بود که «مدعی» شد، سودان پیشنهاد تسلیم بن‌لادن را به آمریکا داده اما هیچ مدرکی درباره صحت این موضوع وجود ندارد. این کمیسیون اعلام کرد،‌ کارنی، سفیر آمریکا در سودان صرفا دستور داشته سودانی‌ها را برای اخراج بن‌لادن تحت فشار قرار دهد و او هیچ حکم قانونی در اختیار نداشته تا از سودانی‌ها خواستار اقدامی بیش از این شود چراکه در آن زمان علیه بن لادن اعلام جرم نشده بود.

دوران باراک اوباما

با داشتن همین کارنامه کاری در دولت کلینتون بود که باراک اوباما در دسامبر 2008 سوزان رایس را به عنوان نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد برگزید. او نخستین زن آفریقایی آمریکایی است که نمایندگی آمریکا در سازمان ملل را بر عهده دارد.

رایس از جمله افرادی بود که اظهارنظرهای تهدید‌آمیز متعددی علیه معمر قذافی و لزوم کناره‌گیری او از قدرت بر زبان راند. از رایس به عنوان مغز متفکر توافق‌نامه‌های کشورهای عضو ناتو در شورای امنیت یاد می‌کنند که توانست در کمترین زمان ممکن، شرایط برای دخالت نظامی در لیبی را فراهم کند. 

نکته اینکه او اکنون در حال تهیه سناریویی مشابه برای دخالت نظامی در سوریه است. به همین منظور نیز 50 نفر از برجسته‌ترین اعضا سازمان سیا را برای این کار گمارده که مرتبا گزارش‌های میدانی از وضعیت مخالفان سوری تهیه می‌کنند. گزارش‌های ابتدایی آنها بر این امر دلالت دارد که باید برای حل بحران سوریه هر چه سریع‌تر نسخه دخالت نظامی پیچیده شود.

به نظر می‌رسد دیدگاه وی درباره لزوم دخالت نظامی در برخی کشورها برای تامین منافع و اهداف آمریکا ریشه در همان تفکری دارد که او پس از ناکامی دولت بیل کلینتون در رواندا به آن رسیده است.

اکنون او با تمامی این سوابق جنگ طلبانه در کارنامه سیاسی خود، سودای تصدی پست وزیر خارجی آمریکا را در سر می‌پروراند. این احتمال پس از آن قوت گرفت که هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا چندی پیش از تمایلش برای کناره‌گیری از پست وزیر امور خارجه سخن گفت.

در واقع، از آنجائیکه رایس همواره نقش فعالی در پرونده‌های پیچیده و پشت پرده داشته و همیشه در نشست‌های مقام‌های عالی‌رتبه شورای امنیت حاضر بوده، از او به عنوان پیش برنده سیاست‌های ویژه باراک اوباما یاد می‌کنند.

دیپلمات‌های آگاه در وزارت امور خارجه آمریکا و همچنین دیپلمات‌های خارجی حاضر در سازمان ملل بر این اعتقادند که سوزان رایس بیش از همه شانس رسیدن به پست وزارت امور خارجه را دارد و از هم اکنون خود را برای این سمت آماده کرده است.