ارمنستان به دنبال افزایش همکاری اقتصادی با ایران

نویسنده: جایان آبراهامیان

دیپلماسی ایرانی: پس از لغو تحریم های اقتصادی تهران، امیدواری اقتصادی در ارمنستان برای افزایش مبادلات تجاری با ایران افزایش یافته است. ارمنستان روابط دیرینه ای با ایران دارد و عضویت در مجمع اقتصادی اوراسیا به رهبری روسیه، می تواند به طور بالقوه جذابیت هایی برای تهران به عنوان یک شریک تجاری داشته باشد.

مدیر مرکز غیردولتی مطالعات منطقه ای در ایروان می گوید: «ایروان مسیری مهم برای ایران به منظور دستیابی به بازار بزرگ مجمع اقتصادی اوراسیا و به عنوان یک گذرگاه برای دسترسی غربی ها به بازار گشایش یافته ایران است.»

لورا بیلی، مدیر بخش ارمنستان بانک جهانی در ماه ژانویه گفته بود که همکاری در بخش انرژی میان ایران و ارمنستان در بخش ابتدایی خود قرار دارد. در واقع علیرضا کاملی، مدیرعامل شرکت ملی صادرات گاز در 7 فوریه اعلام کرد که ایران در نظر دارد صادرات روزانه گاز به ارمنستان را تا پنج برابر افزایش دهد و به 1 میلیون متر مکعب برساند. همزمان برنامه هایی برای خطوط جدید برق که منجر به افزایش صادرات برق ارمنستان به ایران می شود هم در جریان است.

به نظر می رسد قرارداد گاز ابعادی منطقه ای خواهد یافت. در ماه دسامبر مذاکرات چهارجانبه ای صورت گرفت که طی آن ارمنستان، ایران و کشورهای دریای سیاه، گرجستان و روسیه با تشکیل یک گروه هماهنگی به منظور ایجاد یک کریدور انرژی که چهار کشور را به هم مرتبط کند، موافقت کردند.

رئیس جمهور حسن روحانی در 24 ژانویه در گفتگوی تلفنی با سرژ سرکیسیان، همتای ارمنی اش گفت: «ما نباید از هیچ کوششی برای اتصال خلیج فارس به دریاه سیاه، کوتاهی کنیم.» علیرضا کاملی همچنین در اوایل ژانویه گفته بود مذاکراتی میان ایران و گرجستان برای صدور گاز ایران به گرجستان از طریق ارمنستان در جریان است.

برخی از کارشناسان ارمنی خوش بینی محتاط آمیزی در این رابطه دارند. شرکت های روسی 80 درصد بخش انرژی ارمنستان را در اختیار دارند. غول انرژی گازپروم ممکن است این اقدامات را به عنوان عرض اندام در برابر بازار خود ارزیابی کند. همزمان نشانه آشکاری مبنی بر مخالفت مسکو با افزایش صادرات گاز ایران به ارمنستان دیده نمی شود. خبرگزاری اسپوتنیک، سخنگوی کرملین، فوراً سخنان کمالی در 7 فوریه را گزارش کرد.

آرمن وارطانیان، کارشناس مسائل ایران در موسسه امور بین المللی و امنیتی ارمنستان معتقد است: «روسیه از پروژه هایی حمایت می کند که با منافع ملی اش در تضاد نباشند. برای مثال گازپروم به عنوان صاحب این خط لوله از صادرات گاز ایران به گرجستان بهره می برد و اعتراضی به افزایش صادرات نخواهد داشت.»

موفقیت در چنین پروژه هایی برای ارمنستان که کشوری محصور در خشکی است و توسط دو کشور (ترکیه و آذربایجان) از چهار همسایه اش، محاصره اقتصادی شده است، منافع مالی زیادی دارد. مقامات و کارشناسان معتقدند که قدرت برق آبی، یکی از بخش هایی است که می توان در آن به رشد بالایی دست یافت.

براساس گزارش رسمی وزارت انرژی و منابع طبیعی ارمنستان، یک برنامه تبادل برق در مقیاس بزرگ قرار است در اوایل سال 2018 میان ایران و ارمنستان آغاز شود. این برق همچنین می تواند به شمال گرجستان هم صادر شود. عملیات ساخت نیروگاه برق آبی بر روی رود ارس، مرز ایران و ارمنستان در سال 2012 آغاز شد اما به خاطر تحریم های مالی بین المللی اجرای آن متوقف شده بود.

برخی از مقامات امیدوار به توسعه خطوط حمل و نقل هستند. اما تاکنون پیشرفت ها در این حوزه کند بوده است. در اواخر ژانویه، ایران و ارمنستان توافق نامه ای در رابطه با ایجاد کریدور حمل و نقل که ایران را به گرجستان متصل کند، امضا کردند. دولت گرجستان در 8 فوریه اعلام کرد که ویزا برای ایرانی ها لغو خواهد شد اما تفلیس هنوز قرارداد حمل و نقل را امضا نکرده است.

در عین حال ارمنستان مذاکراتش با چین را هم بر سر پیشنهاد خط راه آهن چندین میلیارد دلاری و 470 کیلومتری ایران و ارمنستان که موجب اتصال به پروژه راه ابریشم پکن می شود هم ارائه داده است. اما مذاکرات در این رابطه هنوز به نتیجه نرسیده است.

رئیس جمهور روحانی در گفتگوی تلفنی اش با رئیس جمهور سرکیسیان گفته بود: «در دوران پسا تحریم، مسیر به سمت گسترش همکاری های اقصادی باز شده است.»

منبع: لوب لاگ/ مترجم: حسین هوشمند