تحرکاتی که از شمال تا جنوب جریان دارد

مقتدی صدر در سودای مرجعیت

۰۶ تیر ۱۴۰۰ | ۱۲:۰۰ کد : ۲۰۰۳۵۸۰ خاورمیانه انتخاب سردبیر
نویسنده خبر: سید علی موسوی خلخالی
سید علی موسوی خلخالی می نویسد: مقتدی صدر به فکر روزی است که آیت الله سیستانی که اکنون حدود ۹۲ سال سن دارد، نباشد. او خیال می کند با نبود ایشان به عنوان یکی از مراجع استثنائی تاریخ عراق می تواند بی باکانه در عرصه سیاسی – دینی – اجتماعی عراق مانور قدرت دهد و آینده ای مطابق با رویاهای خود بسازد.
مقتدی صدر در سودای مرجعیت

دیپلماسی ایرانی: مقتدی صدر سودای مرجعیت دارد. این مساله در عراق و در افواه عمومی موضوعی مخفی نیست. یکی از مرموزترین چهره های سیاسی عراق درصدد است تا در نخستین فرصت اعلام مرجعیت و رساله عملی خود را منتشر کند. زمزمه های بسیاری در این رابطه شنیده می شود. برخی می گویند که او توانسته است بین یک تا 3 میلیارد دلار پول فراهم آورد تا زمانی که اعلام مرجعیت کرد، بین مردم توزیع کند و بر خیل طرفدارانش بیفزاید. 

در تمامی حوزه های دینی شیعی، مراجع تقلید میان طلاب و روحانیون حوزه وجوهات تقسیم می کنند. همچنین مبالغی برای فعالیت های فرهنگی – دینی، کمک به فقرا و تهیدستان، فعالیت های عام المنفعه و خدمات اجتماعی اختصاص می دهند که عموما از طریق وجوهات شرعی یا اموالی که در اختیار مراجع از طرق مختلف از جمله مقلدین و تجار متدین قرار می گیرد، تامین می شود. 

حالا گفته می شود مقتدی صدر از هم اکنون پول لازم برای این فعالیت ها را تامین کرده است و قصد دارد آن را به نفع خود خرج کند. اگر مبلغی که گفته می شود، واقعیت داشته باشد بسیار هنگفت است و می تواند در جامعه به شدت فقیر و بحران زده عراق تاثیری شگرف بگذارد. برای کسی روشن نیست که این مبلغ از کجا تهیه شده و در اختیار مقتدی صدر قرار گرفته است. تامین چنین مبلغی آسان نیست مگر ساخت و پاختی پشت پرده در جریان باشد. 

مقتدی صدر برای رسیدن به این هدف (یعنی مرجعیت) دو هدف را دنبال می کند؛ نخست پیروزی در انتخابات برای کسب حداکثر کرسی های لازم که قرار است حدود سه ماه دیگر برگزار شود تا به این ترتیب مشروعیتی مردمی لازم را به دست آورد و دیگری تصاحب نخست وزیری با انتصاب شخصی نزدیک به خود در آن سمت. فردی که بتواند تحت امر او باشد و هر آنچه او بگوید انجام دهد.

محبوبیت مردمی

واقعیت میدان حاکی است که مقتدی صدر طرفداران بسیاری نزد قشر فقیر و تهیدست عراق دارد. مناطق به شدت فقیرنشین شیعی عراق پایگاه اجتماعی مستحکم او محسوب می شوند. مناطقی مثل شهرک صدر در بغداد و حلبی آبادهای اطراف نجف اشرف و کربلای معلا و بصره در جنوب عراق. مقتدی صدر در این مناطق پول های بسیاری توزیع کرده است. این پول پاشی سبب شده است تا اکثریت مردم این مناطق طرفدار او باشند. همچنین بسیاری از بزهکاران اجتماعی که از فقر فرهنگی برخوردارند از مقتدی صدر طرفداری می کنند و تحت اوامر او هستند.

البته نمی توان گفت طرفداران او فقط در میان افراد محروم از تحصیل است. بسیاری از اساتید دانشگاه، معلمان و فعالان فرهنگی از طرفداران او هستند. بسیاری از فعالان فرهنگی در بغداد و جنوب عراق علنا از او طرفداری می کنند و برای او رسما تبلیغ می کنند.

پایگاه اجتماعی مقتدی صدر تا سال 2018 به شدت دست نخورده بود. تا جایی که در میان آنها اگر کسی از مقتدی صدر انتقاد می کرد، با واکنش به شدت خشن آنها مواجه می شد. اما بعد از تظاهرات سال 2018 که علیه عادل عبدالمهدی، نخست وزیر سابق عراق درگرفت، قبح و ترس انتقاد از مقتدی صدر فرو ریخت تا آنجا که وقتی وی در حرکتی نمایشی پشت فرمان خودرویی در نجف اشرف نشست و به میان تظاهرات کنندگان رفت، حاضران علیه او شعار دادند که برای صدر غیرمترقبه بود. در آنجا بود که روشن شد آن احترام خدشه ناپذیری که علیه مقتدی صدر در ظاهر وجود دارد، شکسته شده و رو به افول است. برای همین در حال حاضر نمی توان گفت که همان کمیتی که از او در سال های گذشته طرفداری می کردند، دست نخورده باقی مانده است. 

نزدیکی به مصطفی کاظمی

مقتدی صدر با همه احتمالاتی که وجود دارد تلاش می کند با قوت به برنامه خود برای رسیدن به هدفش ادامه دهد. برای همین به نظر می رسد در حال حاضر حمایتی تمام قد از مصطفی الکاظمی دارد. البته تجربه دست کم یک دهه اخیر عراق نشان می دهد که مقتدی صدر متحد هیچ کس نیست و تضمینی وجود ندارد اگر امروز از کسی حمایت و پشتیبانی می کند، این حمایت برای فردا روزی هم باشد. 

در حال حاضر مصطفی کاظمی رئیس دولتی است که از یک سو حمایت بخشی از تظاهرات کنندگان اعتراضات اکتبر 2018 موسوم به تشرینی ها را پشت سر خود دارد و از سوی دیگر مجری انتخابات زودهنگام پیش روست. برای همین مقتدی صدر انتظار دارد با حمایت از او بتواند هم بخشی از سبد آرای خود را از میان طرفداران کاظمی پر کند و هم از سوی دیگر در انتخابات پیش روی عراق اعمال نفوذ کند. 

در مقابل کاظمی نیز انتظار دارد بتواند ضمن حفظ نزدیکی به مقتدی صدر، بخشی از طرفداران او را به سمت خود جلب کند. کاظمی بارها گفته است که قصد شرکت در انتخابات را ندارد. تا کنون هم نه حزبی و نه تشکلی برای شرکت در انتخابات اعلام نکرده است. اما عدم شرکت در انتخابات به معنای این نیست که نخواهد سمت نخست وزیری را برای خود حفظ کند. در صورتی که ببیند گروه های سیاسی طرفدار ادامه نخست وزیری او هستند چرا حفظ این سمت را نپذیرد؟

ائتلاف با مسعود بارزانی

در حالی که رهبر جریان صدر مشغول سیاست ورزی در میان گروه های سیاسی شیعه عراقی است، تحرکات خود را در شمال عراق نیز گسترش داده است. به این ترتیب او رایزنی هایی را با مسعود بارزانی، رهبر حزب دموکرات کردستان آغاز کرده است به این امید که بتواند با او ائتلافی تشکیل دهد. هیئت های دو طرف تا کنون دیدارهایی با هم داشته اند و گویا دو طرف به توافقاتی هم رسیده اند. مسعود بارزانی انتظار دارد با تشکیل ائتلاف با مقتدی صدر بتواند پست ریاست جمهوری را از حزب رقیب، اتحاد میهنی کردستان، بگیرد و ریاست جمهوری عراق را از آن خود کند و از سوی دیگر به رهبری بلامنازع و بی رقیب در اقلیم کردستان تبدیل شود. مقتدی صدر نیز بر این باور است با تشکیل ائتلاف با حزب دموکرات کردستان به آسانی بتواند دولت آینده را از آن خود کند.

مقتدی صدر به فکر روزی است که آیت الله سیستانی که اکنون حدود 92 سال سن دارد، نباشد. او خیال می کند با نبود ایشان به عنوان یکی از مراجع استثنائی تاریخ عراق می تواند بی باکانه در عرصه سیاسی – دینی – اجتماعی عراق مانور قدرت دهد و آینده ای مطابق با رویاهای خود بسازد. رویایی که در آن او هم مرجع باشد و هم رهبر سیاسی عراق، آن هم بدون رقیب و منتقد./اعتماد

روزنامه نگار، مترجم و سردبیر دیپلماسی ایرانی.

اطلاعات بیشتر

کلید واژه ها: عراق مقتدی صدر جایگاه مقتدی صدر در عراق آیت الله سیستانی مرجعیت مرجعیت نجف اشرف مرجعیت عراق مسعود بارزانی کردهای عراق


( ۱۶ )

نظر شما :

مسیحا نفس ۱۰ تیر ۱۴۰۰ | ۰۳:۲۰
تنها چیزی که به قیافه جناب مقتدا نمیخوره، مرجعیت است. هر کسی را بهر کاری ساختند، مقتدا برای راه اندازی اشوبهای خیابانی بیشتر سازگار است تا ...