احتمال مذاکرات مستقيم دمشق - تلاويو و آينده معادلات خاورميانه
هم زمان با سفر ایهود اولمرت، نخست وزیر اسرائیل به ترکیه و دیدارش با رجب طیب اردوغان، نخستوزیر این کشور که هدف از آن از سرگیری دور جدید مذاکرات سوریه و اسرائیل با میانجیگری ترکه اعلام شده است، بشار اسد رئیس جمهوری سوریه در دیدار با استفان مسيچ، رييس‌جمهوری کرواسى در دمشق خبر از انجام گفت و گوهای مستقیم میان سوریه و اسرائیل داد.
این در حالی است که پیشبینی میشد با برکناری اولمرت از سمت نخستوزیری اسرائیل، تشدید بحران در غزه که یک طرف آن به سوریه باز میگردد زیرا میزبان رهبران جنبشهای حماس و جهاد اسلامی در خاک خود است، مذاکرات صلح دمشق و تلاویو در هالهای از ابهام فرو رود.
این بدبینی زمانی تشدید میشد که میدیدیم روابط ایران با اعراب و کشورهای غربی که در نیویورک بر سر پرونده هستهای ایران وارد گفت و گو شده بودند، بیش از پیش تیره شده و به همین دلیل سوریه که همپیمان امنیتی با ایران است نیز در چالشی تازه گرفتار شود.
اما ظاهرا این بینشها چندان محلی از اعراب ندارند چرا که همزمان با سفر اولمرت به ترکیه برای آمادهسازی مذاکرات صلح با سوریه، دمشق اعلام میکند که حاضر است به طور مستقیم با تلاویو مذاکره کند.
بشار اسد در این باره در دیدار با استفان مسیچ رئیس جمهوری کرواسی در دمشق تاکید کرد، چه بسا مذاکرات غيرمستقيمى که با ميانجيگرى ترکيه انجام مى‌شود به مذاکرات مستقيم تبديل شود و چنانچه بتوانيم به موفقيت‌هايى در مذاکرات غيرمستقيم دست يابيم زمينه براى انجام مذاکرات مستقيم و تحقق صلح فراهم شود. از نظر ما اصل و اساس، پايبندى به قطعنامه‌هاى شوراى امنيت است و اين همان چيزى است که سوريه و اکثريت کشورهاى جهان از جمله کرواسى به آن پايبند هستند.
پیش از این بشار اسد، ترجیح میدهد مذاکرات مستقیم با اسرائیل در زمان ریاست جمهوری جورج بوش انجام نشود. محافل سیاسی سوری میگفتند، رئیس جمهوری سوریه ترجیح میدهد مذاکرات مستقیم صلح با اسرائیل زمانی صورت بگیرد که دولت جدید امریکا که حدس میزد باراک اوباما باشد بر سر کار آید. زیرا دولت جورج بوش چندان با دمشق موافق نیست و سوریه نیز تمایل ندارد در چنین فضایی مذاکراتی صورت دهد که دولتی دشمن با مواضع و سیاستهایش که بارها آن را مورد تهدید سیاسی و نظامی قرار داده، ذی نفع شود.
شاید به همین دلیل است که بشار اسد در دیدار با رئیس جمهوری کرواسی ابراز اميدوارى کرد که دولت باراک اوباما، رئيس‌جمهوری منتخب امريکا به تحقق صلح در خاورميانه کمک کند و با روى کار آمدن دولت جديدش، در راستاى جنگ در خاورميانه تلاش نکند.
اسد درباره فلسطین نیز اظهار نظر کرد و درباره گفت و گوهایش با رئیس جمهوری کرواسی در این رابطه گفت: «وضعيت نامناسب حاکم بر اراضى فلسطينى به ويژه اوضاع بحرانى نوار غزه که به دليل محاصره ظالمانه اسرائيل و سياست مجازات گروهى اين رژيم صورت گرفته است از ديگر محورهاى مورد بحث در اين نشست بود. به رييس جمهور کرواسى تاکيد کردم که کشورهاى اروپايى بايد موضعى مناسب را در حمايت از مردم محاصره شده غزه اتخاذ کنند.»
وى همچنين بر اهميت فعال سازى نقش اتحاديه اروپا در روند صلح و حمايت از اجراى قطعنامه‌هاى شوراى امنيت و ضرورت پايبندى اسرائل به اين قطعنامه‌ها و در نظر گرفتن اين موضوع در روابط اروپا با اسرائبل تاکيد کرد.
ریيس‌جمهوری کرواسى نيز مذاکراتش با بشار اسد را دوستانه و فراگير توصيف کرد و گفت: «اين مذاکرات زمينه مناسبى را براى توسعه روابط دو جانبه و همکارى‌هاى مشترک در زمينه‌هاى مختلف فراهم کرد. بشار اسد را در جريان اوضاع حاکم بر جنوب شرق اروپا قرار دادم و از ديدگاه هاى سوريه در خصوص اوضاع خاورميانه مطلع شدم. من به اين مساله ايمان دارم که نبايد هيچ کشورى را اسير گذشته‌اش کرد و تصور کرد که امکان تغيير و تحول وجود ندارد، به همين دليل سوريه نيز در همين راستا و براى دستيابى به آينده‌اى بهتر تلاش کرده و ما شاهد سعى اين کشور در جهت تحقق صلح در خاورميانه هستيم. مسئوليت ما تحقق امنيت و ثبات براى نسل‌هاى آينده است نه ايجاد بحران‌هايى که به جنگ و درگيرى منجر شود.»
رييس‌جمهوری کرواسى تاکيد کرد، در جهان امروز کشورها پيش از هر زمان ديگر نياز به همکارى و تبادل نظر برای حل مشکلات داخلى و منطقه‌اى دارند و اين يک واقعيت بين‌المللى است که تنها از طريق همکارى و مذاکره امکان پذير است.
در این میان که سوریه تلاش دارد خود را به جامعه جهانی پیوند دهد و راه نزدیکی با غرب و اروپا را در پیش گرفته و پیشبینی میشود با توجه به نگرش دموکراتها که مخالف سرسخت کاخ سفید در تیرگی روابط واشنگتن با دمشق بودند، به سمت بهودی روابط با ایالات متحد نیز گام بردارد، رویکرد سوریه به ایران چه خواهد شد.
پیش از این یک منبع مطلع به دیپلماسی ایرانی گفته بود، دمشق از سیاستهای تند تهران خسته شده و دیگر تمایل ندارد همانند سابق به همپیمانی کاملش با ایران ادامه دهد. حتی در برخی محافل خبری غیر ایرانی این شایعه پیچید که بشار اسد به دنبال کنار کشیدن از پرونده هستهای ایران و قطع حمایت از فعالیتهای هستهای صلحآمیز تهران است. این میتواند همپیمانی سوریه و ایران را که پیش از این بارها دو طرف بر حفظ آن تاکید داشتند، به محاق ببرد. یعنی این که اگر هم بناست روابط ایران و سوریه عادی باشد این رابطه از نوعی دیگر و با تعریفی متفاوت خواهد بود. و بیشک اگر کار به گفت و گوهای صلح مستقیم دمشق – تلاویو برسد که در آن اسرائیل همان طور که بارها زمزمه کرده و خواسته، برخی شروط را در برابر دمشق قرار خواهد داد، آن گاه میتواند همه چیز تغییر کند و چه بسا بسیاری از سیاستهای سوریه عربی سوسیالیستی در برابر ایران نیز دچار دگرگونی شود. این موضوع در نهایت میتواند به شکاف روابط ایران با کشورهای عربی بیفزاید و بر دامنه اختلافها و فاصله‌های کنونی ایران با آنان بیش از پیش افزوده شود. آیا این به معنای تنهاتر شدن ایران در گرداب سیاستهای خشن غرب و عرب که در بسیاری مواقع مخالف مواضع آن را اتخاذ کردهاند، نخواهد بود؟
نظر شما :