
نقشه اردوغان برای غزه بعد از جنگ
اگرچه بازگشت به مذاکرات راهحل دو کشوری همواره محور اصلی دیپلماسی ترکیه در خصوص مسئله فلسطین را تشکیل میداده، اما رویکرد و راهبرد آنکارا درباره تحولات غزه با ابهاماتی روبهروست.
ادامه مطلباگرچه بازگشت به مذاکرات راهحل دو کشوری همواره محور اصلی دیپلماسی ترکیه در خصوص مسئله فلسطین را تشکیل میداده، اما رویکرد و راهبرد آنکارا درباره تحولات غزه با ابهاماتی روبهروست.
ادامه مطلباحمدرضا تمدن در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آنچه در حال رخ دادن است، ادامه تنش ها و انتظار مردم مسلمان برای موضع گیری قوی تر از سوی دولت ها به خصوص سران کشورهای (عرب) اسلامی است. هرچند بسیاری از این سران در عمل تنها به اتخاذ مواضع کلامی بسنده کرده اند و در عمل چه بسا به اسرائیل کمک هم می کنند، با این عملکرد مقامات محور مقاومت می تواند این خط سیر را تحت تأثیر خود قرار دهد و واقعیاتی را پیش روی سیاستمداران منطقه قرار دهد که چشم پوشی از آنها برای ایشان ممکن نباشد.
ادامه مطلبامید محسنی در یادداشتی می نویسد: نگرانیهای بایدن و تیم سیاست خارجی او از آنچه که در سیاست به عنوان «بحران دردل بحران» از آن یاد میشود رو به تزاید است. این نگرانی را شاید بتوان به وضوح در سفرهای متعدد بلینکن در روزهای گذشته دید؛ چرا که دیگر جنگ غزه فقط صحنه نبرد استراتژیک میان دو نگاه متقابل در خاورمیانه نیست. جنگ به مثابه یک گزاره موثر برسیاست در درون آمریکا تاریخ طولانی دارد و جمهوریخواهان بارها از این حربه، جنگ برای پیشتازی در رقابت سیاسی، استفاده کردهاند.
ادامه مطلبتقریباً برای تمام محافل رسانهای و کارشناسی مسجل شده است که در یک نگاه تطبیقی و مقایسهای، رژیم صهیونیستی در یک افول جدی و بیسابقه نظامی، امنیتی و دفاعی دیگر پتانسیل لازم برای جنگ زمینی علیه گروههای مقاومت فلسطینی در باریکه غزه را ندارد. این درحالی است که رژیم صهیونیستی در سال ۱۹۶۷ توانسته بود در جنگ معروف به «جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل» بهطور همزمان با مصر، سوریه و اردن وارد جنگ شود و ارتش هر سه کشور را شکست دهد.
ادامه مطلببا ورود جنگ حماس و اسرائیل به دومین ماه شرایط منطقه نیز هر روز ملتهبتر میشود. دراینبین تداوم و تشدید حملات به مواضع ایالات متحده آمریکا در سوریه و عراق و اعلام جنگ رسمی یمنیها در کنار نگرانی درباره ورود حزبالله لبنان به این منازعه، شرایط را پیچیدهتر و حساستر از هر زمانی کرده است. بهویژه آنکه تلآویو فعلا با هرگونه تلاش برای برقراری آتشبس مخالف است. در جدیدترین مورد، بنیامین نتانیاهو توقف در جنگ بدون آزادسازی اسرا را غیرممکن دانست. خبرگزاری اسپوتنیک نوشت که نخستوزیر اسرائیل میگوید عملیات ارتش تا زمان پیروزی ادامه خواهد داشت. اظهارات نتانیاهو در پی این موضوع مطرح میشود که جنبش جهاد اسلامی با انتشار بیانیهای اعلام کرد اگر یک آتشبس موقت حاصل شود، اسرای غیرنظامی خارجی را آزاد خواهد کرد.
ادامه مطلبشهره پولاب در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: توافقنامه آبراهام که با میانجیگری ایالات متحده بین اسرائیل و چندین کشور عربی در سال ۲۰۲۰ امضا شد، راهی برای صلح پایدار در خاورمیانه به جامعه بین المللی ارائه کرده بود. این توافقنامه به عنوان طلوع خاورمیانه جدید و یکی از اولین نشانههای نظم نوظهور پسا آمریکا در خاورمیانه در نظر گرفته می شد. اما حمله حماس نشان داد که امیدواری ایالات متحده برای تحکیم وضعیت موجود در منطقه توهمی بیش نبوده است.
ادامه مطلبجلال خوش چهره در یادداشتی می نویسد: سوی دیگر تحرکات دیپلماتیک جاری مفهومی بیش از جنگ کنونی را دربر دارد. این مفهوم به آینده حاکمیت سیاسی غزه پس از جنگ و تلاش برای آرایش ساختاری نگاه دارد که در آن حماس نه تنها بی نقش خواهد بود، بلکه حاکمیتی متناسب با اهداف امنیتی _ سیاسی اسرائیل و به تبع آن ایالات متحده را در خود باید داشته باشد. از همین روست که «آنتونی بلینکن» در سفرهای رفت و برگشت خود به کشورهای منطقه تلاش میکند به یک تفاهم مشترک با دولتهای منطقه و ایضاً جامعه جهانی در این باره دست یابد.
ادامه مطلبدر حالی که از آغاز عملیات طوفان الاقصی تقریباً در تمام کشورهای مسلمان و حتی غیرمسلمان اعتراضات هر روزه و شدید مردمی علیه جنایات رژیم صهیونیستی در باریکه غزه شکل گرفته و حتی با وجود آنکه برخی کشورهای غیرمسلمان و بهخصوص امریکای لاتین اقدام به قطع روابط با رژیم صهیونیستی و فراخواندن سفرای خود کردهاند، اما همچنان جدیت لازم در میان دولتهای جهان عرب و جهان اسلام دیده نمیشود.
ادامه مطلببه گفته خبرگزاری رسمی عراق (واع)، قرار است امروز (دوشنبه) محمد شیاع السودانی، نخستوزیر این کشور بهمنظور بررسی و تبادل نظر درباره جنگ حماس و اسرائیل و تحولات غزه سفر منطقهای خود را از تهران آغاز کند.
ادامه مطلباعظم ملایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اتفاق مهم سخنرانی روز جمعه سید حسن نصرالله، رهبر حزب الله بود که گمانه زنی های بسیاری پیرامون آن وجود داشت و احتمال می رفت سرآغاز ورود جبهه مقاومت به جنگ غزه باشد و این جنگ دو طرفه را به یک جنگ منطقه ای و چه بسا جهانی تبدیل کند، اما رهبر حزب الله لبنان با درایت و عقلانیت تلاش کرد ضمن باز گذاشتن دست نیروهای مقاومت برای هر گونه اقدام علیه آمریکا و اسرائیل، از آغاز رسمی جنگ پرهیز کند و کشور لبنان و سایر اعضای جبهه مقاومت را به یک نبرد بی پایان وارد نکند.
ادامه مطلبذیل یک سناریوی احتمالی باید در نظر داشت که همین تحولات میتواند مؤیدی بر این باشد که تهران برای خارجنشدن شرایط و وضعیت از «کنترل»، بیش از گذشته به دنبال ازسرگیری مذاکرات هستهای با طرفهای غربی باشد تا از این مسیر، موفق به مدیریت تحولات و اتفاقات در دیگر حوزهها شود. فراموش نکنیم که نشست فصلی شورای حکام را پیشرو داریم و با توجه به لاینحلماندن اختلافات پادمانی و تشدید گسل تهران-آژانس، امکان بغرنجترشدن پرونده هستهای ایران به موازات وضعیت شکننده منطقه بعد از عملیات طوفان الاقصی نیز وجود دارد که میتواند یک مشکل چندبُعدی سیاسی و دیپلماتیک را شکل دهد تا جایی که دیگر فعالیتهای دقیقه ۹۰ طرفین در آستانه نشست فصلی هم نتواند کاری از پیش ببرد. به همین دلیل بدیهی است که تهران از دالان مذاکرات هستهای و دیپلماسی در نقطه جوش، حتی صوری، نیمنگاهی به این دارد که وضعیت به نقطه غیرقابل مدیریت سوق پیدا نکند.
ادامه مطلبدکتر بی پروا، ضمن اشاره به اینکه کشته و زخمی شدن غیر نظامیان از جمله زنان و کودکان در درگیری اخیر غزه پس از حمله رژیم اشغالی به نوار غزه، بیان داشت این رژیم بسیاری از اهداف غیرنظامی مانند بیمارستان ها، مدارس، مساجد، کلیساها، خانه ها و غیره را مورد هدف قرار داده است که بر خلاف قواعد و موازین بین المللی است. وی ضمن تبیین تاکید بر اینکه آنچه امروز در غزه رخ می دهد را می توان جنایات علیه بشریت قلمداد کرد. وفق بند ۱ ماده ۷ اساسنامه دیوان بین المللی کیفری، هریک از اعمال مشخص شده در این بند که در قالب حمله ای گسترده یا سازمان یافته علیه یک جمعیت غیر نظامی و با علم به آن حمله ارتکاب مییابند. حمله گسترده و سازمان یافته شامل رفتاری میشود که علیه هر جمعیت غیر نظامی در تعقیب یا پیشبرد سیاست یک دولت یا یک سازمان انجام میگیرد، جنایت علیه بشریت تلقی شده و در صلاحیت دیوان برای رسیدگی قرار داد. لیکن با وجود کشتن ۸۰۰۰ غیرنظامی، ۴۰۰۰ کودک و ۲۰۰۰ زن همچنان شاهد سکوت و انفعال نهادهای بین المللی حقوق بشری هستیم.
ادامه مطلبپس از ۲۶ روز از آغاز عملیات طوفان الاقصی و کشتار و جنایت رژیم صهیونیستی در باریکه غزه، نهایتاً پیش از ظهر دیروز چهارشنبه، گذرگاه رفح با میانجیگری قطر و دیگر کشورها بر روی موجی از زخمیها و همچنین اتباع دیگر کشورها باز شد. در همین باره خبرگزاری فرانسه گزارش داد که اولین فلسطینیهای دوتابعیتی غزه را از طریق گذرگاه رفح به مقصد مصر ترک کردند. این بعد از آن بود که منابع اعلام کردند که قطر در توافقی میان مصر، حماس و رژیم صهیونیستی با هماهنگی آمریکا برای بازگشایی گذرگاه رفح به میانجیگری پرداخت. هم چنین این گذرگاه (رفح) دیروز چهارشنبه برای انتقال مجروحان از نوار غزه به مصر بازگشایی شد.
ادامه مطلبظواهر امر حکایت از آن دارد که ماشین کشتار اسرائیلی به این زودیها خاموششدنی نیست. تلآویو، نه با تظاهرات و اعتراضات هرروزه مردم در کشورهای مختلف جهان و نه با فشار و حتی تهدید مستقیم و غیرمستقیم حاضر به پایان جنگ با حماس و برقراری آتشبس در غزه نیست. مؤید این موضوع به کشتار در منطقه جبالیا بازمیگردد که طبق آخرین آمارهای مختلف ۴۰۰ کشته و زخمی بر جای گذاشته است. این در حالی است که ساعاتی قبل از این حمله، انصارالله یمن در بیانیهای رسما آغاز جنگ خود را با اسرائیل اعلام کرد. اما بازشدن جبهه جدید جنگ برای تلآویو، نهتنها از شدت حملات و کشتار نکاست که باعث شد مقامات اسرائیلی صراحتا مسئولیت جنایت در منطقه جبالیا را بپذیرند.
ادامه مطلببا گذشت ۲۵ روز از عملیات طوفان الاقصی و حملات و جنایات رژیم صهیونیستی در باریکه غزه، یکی از ابعاد مغفول مانده به وضعیت اقتصادی و تجاری این رژیم باز میگردد. آنچه که امنون شاشوا، تاجر بزرگ صهیونیست را واداشته است تا خواهان سرنگونی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی شود که به اعتقاد بسیاری از منتقدان، او مقصر اصلی ناکامیهای این رژیم در عملیات طوفان الاقصی است. بویژه که به گواه بسیاری از تحلیلگران، کارشناسان و محافل رسانهای، بزرگترین بازنده تحولات کنونی، اقتصاد رژیم صهیونیستی است که بشدت تحت تأثیر تحولات یک ماه گذشته قرار گرفته است و افول و رکود جدی و بیسابقهای را تجربه میکند.
ادامه مطلببر خلاف گفته شیخ تمیم بنحمد آلثانی، امیر قطر، تلاشهای دوحه تاکنون بینتیجه بوده و به نظر نمیرسد در سایه آنچه بنیامین نتانیاهو و جان کربی هم گفتهاند، قطریها بتوانند از تحرکات میانجیگرانه خود به نتیجه خاصی برای پایان جنگ حماس و اسرائیل دست پیدا کنند. «شرق» در گزارش پیشین خود به این نکته پرداخته بود که در شرایط کنونی تلآویو و شخص نتانیاهو هیچ راهی پیشروی خود جز حمله زمینی و به باورش نابودی حماس ندارد. این امر اگرچه احتمال تسری جنگ را به دیگر مناطق غرب آسیا بیشتر میکند و احتمال بازشدن دیگر جبههها علیه تلآویو را به دنبال دارد، اما همزمان میتواند پای آمریکا را هم به منازعه فعلی و تنش ناخواسته تهران – واشنگتن باز کند که یقینا سناریوی ایدئال نخستوزیر اسرائیل برای تحتالشعاع قرارگرفتن تحولات داخلی خواهد بود.
ادامه مطلبایالات متحده تلاش داشت تنش ها در منطقه را با تسهیل عادی سازی روابط عربستان سعودی و اسرائیل و نیز کاهش تنش با ایران "خنک" کند. همچنین امید داشت که نفوذ چین در منطقه را به چالش اندازد و با تاسیس کریدوری که هندوستان، خاورمیانه و اروپا را به هم متصل می کرد، نقش هند را تقویت کند. این پروژه، دو بخش داشت: یک کریدور شرقی که هندوستان و کشورهای عربی خلیج (فارس) را به هم متصل می کرد و کریدور شمالی که کشورهای منطقه را از مسیر اردن و اسرائیل به اروپا می رساند. قرار بود که این کریدور، واکنش آمریکا باشد به ابتکار کمربند و جاده چین. حمله حماس، پایانی ناگهانی بر این طرح ها گذاشت.
ادامه مطلبحامد دشتی و احمدرضا تمدن در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: آنچه از اظهارات سفیر اسرائیل بر می آید، اصرار بر حق دائمی اسرائیل بر نادیده گرفتن عُرف بین الملل، مظلوم نمایی دائمی و طلبکار بودن همیشگی از تمام ملل جهان است.
ادامه مطلبعلی ودایع در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تکتیراندازهایی که در ناکجا کمین کردهاند، زمینگیر شدن خودروهای زرهی و سختیهای حملات نقطهای هوایی از جنگ در زمین غزه، خاطره جنگ لنینگراد را زنده میکند.
ادامه مطلبقیساحمد قادری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: باوجودی که از اظهارات مقامات اسرائیلی چنین معلوم می شود که اسرائیلی ها به نابودی حماس در زمان کم و در یک جنگ محدود و محلی اعتقاد دارند، اما به چهار دلیل استراتژیک، این حمله برای ارتش و حکومت این کشور یک فاجعه استراتژیک است.
ادامه مطلباز همان روزهای ابتدایی انجام عملیات طوفانالاقصی که موضوع حمله زمینی به نوار غزه از سوی رژیمصهیونیستی مطرح بود، تقریباً تمام محافل رسانهای و کارشناسی بر این واقعیت اذعان داشتند که حمله زمینی به این باریکه اگرعملیاتی غیرممکن نباشد، یقیناً یکی از پیچیدهترین و دشوارترین عملیاتها خواهد بود. اکنون با گذشت بیش از سه هفته از جنایات و کشتار صهیونیستها در این باریکه، برای همه روشن شده است که ارتش رژیمصهیونیستی حتی با حمایت تمامقد امریکاییها هیچ راهبرد مشخص، منسجم و کاربردی برای حمله زمینی به نوار غزه ندارد و مطرح شدن برخی اخبار برای ورود زمینی به این باریکه تاکنون در سطح میدانی آوردهای برای صهیونیستها نداشته است.
ادامه مطلبجنگ حماس و اسرائیل درحالی چهارمین هفته خود را سپری میکند که حماس میگوید در شمال غزه «درگیری سنگین» بین نظامیان این گروه با سربازان اسرائیلی جریان دارد. الجزیره گزارش داده عملیات حمله به ارتش اسرائیل از پشت خطوط و آن هم در داخل اسرائیل انجام شده است. در ابتدا گروهی از نظامیان گردان قسام از موانع مرزی عبور کرده و خود را به غرب ایرز در اسرائیل رسانده و با موشکهای ضدزره جنگافزارهای اسرائیل را هدف قرار دادند.
ادامه مطلبچنین سناریویی می تواند به نزاعی طولانی منجر شود با پیامدهایی انبوه بر جمعیت و اقتصاد اسرائیل. این همان مشکل نظامی است که اسرائیل به دنبال یک راه حل نظامی برای آن است. یک تهاجم زمینی برای شکست و احتمالا نابودی حماس، عملیاتی خونبار خواهد بود. وضعیت گروگان ها را پیچیده می کند، تلفات غیرنظامی خواهد داشت و ریسک تشدید را با خود دارد. اما همه این هزینه های احتمالی، در برابر ضرورت پرهیز از یک جنگ دو جبهه ای، هزینه های سبک تری هستند.
ادامه مطلببیشک یکی از مهمترین آثار و تبعات عملیات موفقیتآمیز طوفانالاقصی توسط حماس علیه رژیمصهیونیستی و جنایات این رژیم بعد از این حمله، به شکافهای سیاسی، اجتماعی و دیپلماتیک داخلی، منطقهای و بینالمللی این رژیم بازمیگردد که به باور کارشناسان و تحلیلگران، این شکافها حتی اگر غیر قابل ترمیم نباشند، در بهترین حالت پر کردن آنها به سالها زمان نیاز دارد. در بعد داخلی و پیرو گزارشهای پیشین «ایران»، کماکان اختلاف نظر و شکافها بین سران سیاسی، امنیتی و نظامی رژیمصهیونیستی وجود دارد و حتی به گواه برخی اخبار ارسالی، سطح این اختلاف تشدید هم شده است.
ادامه مطلببا تداوم و تشدید جنگ حماس و اسرائیل و همچنین تبعات حمله زمینی به نوار غزه، به نظر میرسد منطقه غرب آسیا خود را برای گسترش تنش بیشتر آماده میکند؛ چراکه اگرچه کشورهای منطقه تمایلی برای تعمیم این تنشها به کل منطقه ندارند، اما تحولات میدانی گویا و مؤید این واقعیت است که تسری درگیریها در صورت ادامه فعالیت مخرب صهیونیستها اجتنابناپذیر جلوه میکند.
ادامه مطلباینکه اسرائیل بخواهد حماس را با حمله زمینی سرنگون کند، احتمالا به تلفاتی بیشتر از هفتم اکتبر برای خود اسرائیل ختم خواهد شد. حماس ۱۶ سال وقت داشته تا برای این لحظه آماده شود و می توان با اطمینان گفت که حتی پس از کارزار هوایی اسرائیل، هنوز هم تله های انفجاری در اختیار دارد.
ادامه مطلبتحولات سیاسی، دیپلماتیک و میدانی ۴۸ ساعت منتهی به امروز (یکشنبه) باعث شد که جنگ اسرائیل و حماس و همچنین وضعیت بغرنج ساکنان باریکه غزه بیش از پیش مورد توجه افکار عمومی، رسانهها و مقامات کشورها قرار بگیرد. روز شنبه احتمال تصویب قطعنامه در مجمع عمومی سازمان ملل و همچنین عدم پایبندی اسرائیل به آن (قطعنامه) پیشبینی شده بود، اما همزمان با این اتفاق، شامگاه جمعه بیسابقهترین دور حملات اسرائیل به ساکنان غزه هم صورت گرفت. در سوی دیگر تحولات میدانی در عراق، سوریه، یمن و لبنان هم موجب شد تا کارشناسان از احتمال تعمیم درگیریها به کل غرب آسیا سخن بگویند. به موازات این موضوع، رفتار تقابلی آمریکا با ایران یا به عبارتی وقوع تنش واشنگتن- تهران هم جدیتر از هر زمان دیگری به نظر میرسد.
ادامه مطلبسید قاسم ذاکری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: فعلا شاهد دو رهیافت و رخداد مهم و کلیدی پیرامون فلسطین در حین عملیات مزبور هستیم: اول تشریک مساعی بلکه جد و جهد شمار زیادی از کشورها در منطقه و جهان برای اعلام موجودیت دولت نیم بند فلسطینی ( حداقل در بخشهایی از سرزمینهای اشغالی ۶۷)، دوم پیچیده تر شدن مساله فلسطین و افزایش احتمال گسترش یافتن این منازعه در سطح منطقه ای ( در خلا عدم تشکیل دولت فلسطینی).
ادامه مطلبعلی سعادت آذر در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی نسبت به رفتارهای دولت ترکیه در قبال مساله فلسطین می گوید: بنده معتقدم چنین تاکتیک های گذرایی از طرف ترکیه عمق چندانی نخواهد داشت و به تغییر رفتار جدی تر در قبال اسرائیل منجر نمی شود. بر اساس تجربه، تحلیل های موجود از سیاست خارجی عملگرای ترکیه، این گونه بر می آید که هر دو ورق بازی اسرائیل – فلسطین روی میز سیاست خارجی ترکیه قرار دارد. منافع اقتصادی و گاه نظامی ترکیه با اسرائیل، حجم بالای سرمایه گذاری های دو کشور و به ویژه یهودیان در ترکیه، سهم قابل توجه یهودیان در بازار گردشگری ترکیه و تبادلات در زیرساخت های نظامی دو کشور همگی بیانگر یک واقعیت است که سیاست خارجی ترکیه از مسیر "موازنه نیروهای بالقوه" در صحنه بین الملل خارج نخواهد شد.
ادامه مطلبدر حالی جنایات بیوقفه رژیم صهیونیستی علیه ساکنان غزه وارد چهارمین هفته خود شده که تاکنون شورای امنیت نتوانسته است به یک اجماع و صدور قطعنامه برای برقراری آتش بس و توقف کشتار دست پیدا کند.در همین راستا شامگاه چهارشنبه با اقدام کشورهای غربی با محوریت امریکا برای حمایت از جنایات رژیم موقت صهیونیستی علیه فلسطینیان، پیش نویس دوم قطعنامه پیشنهادی روسیه در شورای امنیت برای نوار غزه بار دیگر تصویب نشد.
ادامه مطلب