آشتی عربستان و ایران و تعویق اختلافات
اختلاف تهران و ریاض بسیار عمیق است و بعید است که مذاکرات پنج روزه با نظارت چین آن را برطرف کند؛ زیرا هر یک از آنها دیدگاه بسیار متفاوتی نسبت به منطقه دارند و نقشه روابط آنها بسیار متناقض است.
ادامه مطلباختلاف تهران و ریاض بسیار عمیق است و بعید است که مذاکرات پنج روزه با نظارت چین آن را برطرف کند؛ زیرا هر یک از آنها دیدگاه بسیار متفاوتی نسبت به منطقه دارند و نقشه روابط آنها بسیار متناقض است.
ادامه مطلبمحمد مهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: . اگرچه مذاکرات برای احیای روابط طرفین نزدیک به دو سال در جریان بود، اما سرانجام موفقیت چین در میانجیگیری و به نتیجه رساندن تلاشها برای آشتی دو قدرت اصلی منطقه، تحولی جریان ساز در غرب آسیا را کلید زد و به نظر می رسد این توافق و آشتی سیاسی، نه تنها در سطح منطقه، بلکه در مقیاس جهانی نیز دارای اثرگذاری خواهد بود.
ادامه مطلبجرالد فیراشتاین، از کارشناسان دیپلماسی آمریکا در "اندیشکده موسسه خاورمیانه" بر این باور است توافق ایران و سعودی، حمله فرضی نظامی آمریکا یا اسرائیل به ایران را دشوارتر خواهد کرد. بدون مشارکت عربستان در چنین حمله ای، چه از طریق اجازه دادن به استفاده از قلمرو این کشور برای حمله به ایران یا بازگذاشتن حریم هوایی خود روی هواپیماهای جنگی، اقدام نظامی علیه ایران بسیار دشوارتر خواهد شد. آنل شلاین، پژوهشگر اندیشکده آمریکایی "موسسه کوئینزی برای سیاستمداری مسئول" که مخالف دخالت های نظامی است، با این ارزیابی موافق است اما می گوید پیچیده تر و دشوارتر شدن حمله نظامی احتمالی به ایران، می تواند بازدارنده مناسبی برای آمریکا باشد.
ادامه مطلببرای چین، همکاری عربستان سعودی و ایران و تایید نقش سازنده چین در خاورمیانه، الزامی و حیاتی است. به زودی، پکن، بزرگترین شریک تجاری ریاض و تهران، حضور اقتصادی خود را در خاورمیانه به قدرت سیاسی و دیپلماتیک تبدیل خواهد کرد.
ادامه مطلباعظم ملایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: می توان گفت در حالیکه تحولات منطقه نوید شکل گیری یک سیستم امنیت درون منطقه ای و ارتقای جایگاه ایران در این نظم جدید را می دهند، دولت آمریکا که پیش از این اعلام کرده بود دیگر تمایلی برای مداخله در مسائل منطقه غرب آسیا ندارد، حال به تکاپو افتاده تا بار دیگر در فرایند شکل گیری سیستم امنیتی جدید اثرگذار باشد.
ادامه مطلبشیوه ای که عربستان برای مدیریت اختلافاتش با ایران در پیش گرفته بود به نتایج مدنظر این کشور منجر نشد. علاوه بر این، درگیری عربستان با حوثی ها در یمن، به عامل فرسایش نظامی و اقتصادی برای ریاض تبدیل شد.
ادامه مطلبتوافق عربستان و ایران پیامدهای مثبتی بر تمامی جهات خواهد داشت و در راستای پایان دادن به جنگ های شعلهور در منطقه حرکت خواهد کرد.
ادامه مطلبعربستان دیگر آن اعتماد کورکورانه به آمریکا را ندارد؛ زیرا به اندازه کافی به بلوغ رسیده است تا درس های تاریخ را متوجه شود. شاید مهم ترین آنها این باشد که حمایت آمریکا به تنهایی کافی نیست و از نظر تاریخی و جغرافیایی الگوی سرنگونی شاه ایران دور نیست.
ادامه مطلببرای عربستان سعودی ثابت شده درگیری با ایران در مناطق پراکنده و در راس آنها یمن هیچ دستاوردی برایش نداشته بلکه باعث فرسایش منابع این کشور شده و خطر موجودیتی مانند حمله به تاسیسات نفتیاش در سال ۲۰۰۹ را به دنبال داشته است.
ادامه مطلبوی درباره مشکلات پیش آمده در روابط ایران با جمهوری آذربایجان که با وجود تلاش های ایران برای رفع سوء تفاهم ها شاهد مواضعی نه چندان دوستانه از سوی طرف آذربایجانی هستیم، نیز گفت: «روابط ما با جمهوری آذربایجان به عنوان کشور همسایه منطقه ای برای ما حائز اهمیت است و بر گسترش روابط با این کشور همسایه مطابق با منافع و مصالح مشترک تاکید می کنیم و تاکید داریم که اجازه ندهیم کشورهایی که به دنبال تنش و سوء استفاده از روابط دو کشور هستند، بر روابط دو کشور تاثیر بگذارند. ما تاکید داریم که اختلافات موجود نباید از تریبون ها بیان شوند. دو کشور دشمنانی دارند که نمی خواهند روابط دو کشور گسترش یابد. با وجود دشمنی هایی که وجود دارد، ما تلاش کرده ایم تنش ها را در روابط دو کشور کاهش دهیم. با این حال متاسفانه شاهد اقدامات شتاب زده و احساسی از سوی طرف آذربایجانی بودیم، اما با این وجود، دو دور گفت وگوی تلفنی میان وزیر محترم امور خارجه کشورمان با طرف آذربایجانی صورت گرفت که مثبت بود و به منظور حفظ آرامش بود و اینکه روابط به مجاری طبیعی خودش پیش برود که ما نسبت به نتایج آن خوش بین هستیم و امیدواریم روابط دو کشور به روند طبیعی خود بازگردد و اختلافات حل و فصل شوند.»
ادامه مطلبمریم خالقی نژاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: عربستان اولا سال های زیادی است که با ایران به عنوان قدرت مهم منطقه دارای روابط سرد است و در جبهه مقابل ایران در منطقه سیاستگذاری کرده که اولین علت نتایج این هفت سال عضویت در سیاست گذاری مقابله با ایران است. در این سالها و اتفاقات اخیر، دولت عربستان دریافته که تضاد بین ابرقدرت های منطقه ضررها و موانعی که برای منافع آن دارد بیش از دستاوردهایش است.
ادامه مطلباستفان والت می نویسد: چین چگونه از پس این کار برآمد؟ این خیزش کارسازِ اقتصادی چین است که نقش فزاینده ای را در خاورمیانه به پکن می دهد. مهمتر اینکه چین روابط دیپلماتیک و پیوندهای تجاری دوستانه ای با اکثریت کشورهای منطقه دارد: با مصر، عربستان، اسرائیل، کشورهای خلیج فارس و حتی بشار اسد در سوریه. اینگونه است که یک قدرت بزرگ، اهرم هایش را به حداکثر می رساند و روشن می سازد که می خواهد با دیگران کار کند اگر آنها مایل هستند که با او کار کنند و پیوندهایش با دیگران به آنها یادآور می شود که گزینه های دیگری هم دارد. اما ایالات متحده، برعکس، "روابط ویژه" با برخی کشورهای خاورمیانه دارد و با دیگران هم، مهمتر از همه با ایران، هیچ رابطه ای ندارد.
ادامه مطلبمحمدبن سلمان پس از چند سال، به یک رویکرد واقع گرایانه تر در سیاست خارجی رو آورده است. آنها می گویند هرچند ایالات متحده همچنان شریک برتر امنیتی این پادشاهی است اما به هرحال نمی توانست میانجی توافقی میان عربستان و ایران باشد آن هم به خاطر روابط عمیقا آشفته اش با جمهوری اسلامی.
ادامه مطلبسید رحمان موسوی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: مذاکرات بین عربستان سعودی و ایران برای مصالحه، سال هاست که عمدتاً در عراق دنبال می شد، مایه تعجب است که این توافق در چین بسته شد. علی شمخانی، دبیر امنیت ملی ایران، با قدردانی از تلاشهای عراق در میزبانی پنج دور از مذاکرات ایران و عربستان، از بغداد قدردانی کرد و گفت: تلاشهای آنها در زمینه سازی برای توافق ارزشمند بود.
ادامه مطلبناصر پورحسن در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: محمد بن سلمان با میانجیگری چین، سیاست خارجی خود را در قبال ایران تغییر داد و با توجه به جایگاه چین در معادلات جهانی و منطقه ای خود را از دام تصویرسازی های اسرائیل برای شریرسازی ایران رهاند و موقعیت عربستان را در جهان اسلام در قبال مساله فلسطین از دست نداد.
ادامه مطلبکنعانی گفت: ما در ارتباط عربستان سعودی همواره بر مسیر دیپلماسی تاکید و تصریح کرده ایم که از گام های برداشت شده در این زمینه که منجر به مذاکرات شده است، حمایت می کنیم و همچنان به این مسیر پایبند هستیم. این اصول جمهوری اسلامی ایران است و این مسیر را ادامه خواهد داد و چنانچه اقدامات مثبتی از کشورهای دوست از جمله عراق انجام بگیرد نیز ایران از آنها استقبال خواهد کرد.
ادامه مطلبسعید رمضانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هدف نهایی مثلث آمریکا – اسرائیل و عربستان ضمن اعمال حداکثر فشار، نه تنها تغییر رژیم بلکه تجزیه ایران از طریق شورش و بهم ریختگی و ناامنی داخلی خواهد بود. در این مثلث پول از عربستان، زور از آمریکا و طراحی از اسرائیل است. و نهایتا هم طرحها و پروژهای این مثلث علیه ایران، شکست خواهد خورد. بر همین اساس باید یک پیام جدی به رژیم آل سعود و شاهزده جوان این کشور داده شود که نمی شود در خانه شیشه ای بنشیند و به سمت هماسیه خود سنگ اندازی کند.
ادامه مطلببا توافق یا بدون آن، ایران احتمالا همچنان یک کشور در آستانه هسته ای شدن خواهد ماند و رقابت تسلیحاتی در خاورمیانه را افزایش خواهد داد. به ویژه برای کشورهایی مانند عربستان و ترکیه که به دنبال همسان سازی توانمندی های خود با ایران هستند.
ادامه مطلبناظران باور دارند ازسرگیری روابط میان کویت و ابوظبی از یک سو و تهران از سوی دیگر تاثیری بر رابطه با ریاض نخواهد گذاشت؛ زیرا این کشور نیز به نوبه خود در حال مذاکره با ایران برای عادی سازی روابط است اگرچه رسیدن به این هدف آسان نیست و احتمال نمیرود به زودی شاهد حضور سفیر عربستان در تهران باشیم.
ادامه مطلبعلی موسوی خلخالی در یادداشتی می نویسد: ایران در دولت سیزدهم رویکرد صحیح گسترش روابط با همسایگان را در پیش گرفته، رویکردی که کاملا منطبق با منافع راهبردی و استراتژیک کلان ایران است و می تواند بهره های بسیاری را برای آن به دنبال داشته باشد. عربستان سعودی و دیگر کشورهای عربی همسایگان منطقه ای ایران هستند که ارتقای روابط با آنها می تواند جایگاه ویژه ای به ایران به عنوان یکی از قدرت های مهم منطقه بدهد و ثقل منطقه ای و بین المللی ایران را به شدت ارتقا دهد.
ادامه مطلبروزنامه الریاض وابسته به دولت سعودی در مقاله خود نوشت: دولت بایدن باید ثابت کند که علاقه اش به کشورهای عربی بسته به شرایط و به دلیل نیازش به منابع نفتی نیست. به علاوه، باید در عمل و نه گفتار ثابت کند که همچنان به امنیت خلیج فارس پایبند است.
ادامه مطلبعلی موسوی خلخالی می نویسد: مصری ها دائما تاکید کرده اند که از زمان به قدرت رسیدن عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر قاهره تا کنون هیچ گاه علیه ایران و منافع آن یا حزب الله لبنان یا گروه های مقاومت مورد حمایت ایران موضع گیری نکرده و حتی در مواردی به سود آنها عمل کرده است، از جمله در فلسطین و نقش موثرش در کاهش تنش میان اسرائیل با جنبش حماس و گروه جهاد اسلامی؛ برای همین معتقدند که مذاکره برای ارتقای روابطشان با ایران از آنجا که حسن نیت دارند و از اشتیاق ایران به توسعه روابط نیز آگاهند، آسانتر از مذاکرات مشابه کشورهای دیگر با ایران است. علاوه بر انگیزه سیاسی، مصری ها انگیزه اقتصادی نیز برای توسعه روابط با ایران دارند. استفاده از ظرفیت های اقتصادی بومی شده ایران در زمینه های مختلف از جمله انرژی، صنعت و از همه مهمتر گردشگری از جمله مهمترین مسائلی است که به مصری ها انگیزه داده است که به فکر گسترش روابط با ایران بیفتند. در همین رابطه اخیرا عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر از بارگاه بازسازی شده راس الحسین (ع) در قاهره دیدن کرد که بسیاری اظهار نظر کردند که هدف از این کار ترغیب ایران به گسترش روابط مذهبی – گردشگری با مصر است.
ادامه مطلبعلی موسوی خلخالی می نویسد: مصطفی کاظمی فکر می کند، جوش دادن روابط ایران و عربستان، امتیاز بزرگی است که علاوه بر منفعت آن برای عراق، دو کشور ایران و عربستان و ذینفعان دیگر به سود خود او نیز خواهد بود.
ادامه مطلباگر ایران بتواند در زمینه گفت وگوهای مستقیم دوجانبه درباره روابط منطقه ای و در مذاکرات وین درباره برنامه هسته ای خود به نتایجی مثبت دست یابد، خواهد توانست از این موفقیت برای توسعه روابط اقتصادی و بازرگانی خود بهره برداری کند و حتی به تفاهم هایی در خصوص بخش انرژی و تعیین قیمت نفت، به خصوص با ریاض دست یابد.
ادامه مطلبسخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه هیچ توافقی در وین انجام نمیشود مگر اینکه پول ملت ایران در اختیار این ملت قرار بگیرد، گفت که هنوز منتظر تصمیمات اروپا و آمریکا هستیم و آن اراده را در آنها ندیدیم.
ادامه مطلبایرج مسجدی، سفیر ایران در عراق، می گوید که به زودی، دور پنجم مذاکرات در بغداد برگزار خواهد شد. افزون بر آن، وزارت امور خارجه ایران با حسن نیت تمام، از خبر یکی شدن شبکه انرژی عربستان سعودی و عراق استقبال کرد. اگرچه، پیش از آن، تهران تامین نیروی برق مردم عراق را جزء منافع مسلم خود می دانست. بدین ترتیب، در سال ۲۰۲۲ میلادی، این شانس وجود دارد که صفحه جدید و صلح آمیزتری در تاریخ دو کشور رقم بخورد.
ادامه مطلبعربستان سعودی و امارات متحده عربی در خصوص خطراتی راهبردی که کل شبه جزیره عربستان را تهدید می کند و ریشه در بحران یمن دارد، اتفاق نظر دارند. این خطرات ناشی از ادامه سیطره حوثی ها بر یمن و ادامه سیطره ایران بر شبه نظامیان حوثی است.
ادامه مطلبجلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: سختی کار برای تهران در همین مهم برجسته است؛ اینکه از یکسو باید در برابر خواستهای حداکثری طرفهای مذاکره کننده در وین مقاومت کند. از سوی دیگر در بزنگاه نزدیکی به توافق، به مدیریت اوضاعی همت کند که میکوشد با بحران آفرینیهای تصنعی، در را بر همان پاشنه قبلی نگه داشته و بلکه اوضاع را به مراتب برای ایران سختتر کند.
ادامه مطلبمحافل سیاسی عراقی و مراکز تحقیقاتی و صاحب نظران معتقدند مذاکراتی که به میزبانی عراق برای نزدیک کردن ریاض و تهران برگزار می شود، برای بغداد بسیار مهم است زیرا موفقیت این مذاکرات و دستیابی به راه حل در پرونده های جدی، تاثیری مثبت بر عراق و کلا منطقه خواهد داشت و اوضاع سیاسی و امنیتی و اقتصادی عراق را بهبود خواهد بخشید.
ادامه مطلبفاطمه نکولعل آزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: واقعیت این است که روابط کشورها در یک منطقه همواره از نوع تعاملات آنها با قدرت های بزرگ متاثر بوده است. روابط ایران و عربستان نیز از همین قاعده پیروی می کند. در ادبیات موجود در خصوص منطقه خاورمیانه این امر پذیرفته شده ای است که طی چند دهه گذشته موازنه قدرت و ملهم از آن ایجاد ثبات در این منطقه به دلیل مداخلات قدرت های بزرگ بویژه آمریکا با مشکل مواجه شده است.
ادامه مطلب