سهراب انعامی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: مواضع و رویکردهایی که مسعود پزشکیان در قامت کاندیدای ریاست جمهوری در حوزه سیاست خارجی ایران اعلام کرد را می توان به نوعی امتداد سیاست خارجی دولت های هفتم و هشتم تحلیل کرد؛ بازگشت به راهبرد تنش زدایی و تداوم کلان راهبرد تعامل سازنده – هوشمند با رویکردی متوازن در قالب تعامل متوازن.
ادامه مطلب
پزشکیان به اصل سنتی "توازن" در سیاست خارجی، که به اوایل قرن نوزدهم و دوره «بازی بزرگ» میان روسیه تزاری و امپراتوری بریتانیا بازمی‌گردد، به‌عنوان عنصری حیاتی برای حفظ استقلال ملی و منافع ایران اشاره کرد. وی با انتقاد از «رویکرد تک‌گزینه‌ایِ نگاه به شرق» که توسط رقبای محافظه‌کارش حمایت می‌شود، بر این موضوع تأکید کرد که "نه قدرت‌های شرقی و نه غربی ها، نباید فکر کنند که تنها گزینه ما هستند."
ادامه مطلب
سینا عمادی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در تصویر‌سازی در روابط بین‌الملل گفته می‌شود تصویری که کشور الف به کشور به ب منعکس می‌کند رفتار کشور ب را نسبت به کشور الف تعیین می‌کند. این تصویر می‌تواند به اشکالی مانند شریک، متحد، خنثی، وابسته، دشمن، امپریالیست و مستعمره یا اشکالی بین اینها تبیین شود.
ادامه مطلب
علی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: دیپلماسی چند جانبه در سال های اخیر پویایی بیشتری داشته و موجب تکمیل فرایند عضویت و همگرایی کشورمان در سه سازمان مهم منطقه ای چون شانگهای، بریکس و اتحادیه اقتصادی اورآسیا و غیره شده است که هر کدام توانایی ظرفیت آفرین مشهود برای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران دارند و لذا پیگیری اولویت ظرفیت سازی در بهره گیری از توانمندی های سه سازمان فوق الذکر به ویژه اتحادیه اقتصادی اورآسیا اهمیت شایان دارد.
ادامه مطلب
سید محمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: چشم انداز سیاست خارجی در دیدگاه نامزدها شفاف نیست. اما چشم انداز چیست و چه جایگاهی در فرایند سیاستگذاری دولت ها دارد؟ چشم‌انداز، هدایتگر و نیرو محرکی است که به ما مسیر و مقصد می‌بخشد؛ چشم‌انداز، تصویری از آینده مطلوب است، آینده‌ای که پیش‌بینی نمی شود بلکه فردایی است که باید خلق شود؛ چشم‌انداز یوتوپیا نیست، بلکه دورنمایی دست‌یافتنی است که مانند ستاره قطبی در دوردست، الهام می‌بخشد، اعتقاد راسخ در میان نیروهای اجتماعی ایجاد می‌کند، اراده و تصمیم می‌آفریند و موجب جنبش و حرکت هدفمند می‌شود.
ادامه مطلب
سید محمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: دستگاه دیپلماسی دولت چهاردهم باید بسترساز و زمینه‌ساز نهادهای دولتی و غیردولتی باشد که می‌خواهند در حوزه امنیت، اقتصاد، فرهنگ و محیط زیست تنها یک قدم رو به جلو بردارند. قرار نیست تحول عمیق ایجاد شود. همین قدم‌های کوچک در یک بازه زمانی ۲۰ ساله، تغییر و تحول ایجاد خواهد کرد.
ادامه مطلب
سید احمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سرعت رخدادها و سیال بودن شرایط به گونه ای است که متخصصان و تحلیلگران برای ارزیابی وضعیت و سمت و سوی روندهای آتی با سوالات وابهامات زیادی مواجه هستند. در چنین وضعیتی شناخت بهتر شرایط پیش روی و اینکه جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از کشورهای اثرگذار در این رخدادها، سیاست خارجی خود را بر اساس چه مولفه هائی طراحی و عملیاتی کند، حائز اهمیت بسیار است.
ادامه مطلب
سهراب انعامی علمداری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاست خارجی ایران اگرچه طی دهه های اخیر و برای دوره هایی از این چرخه تداوم و تغییر، انعطاف پذیری و دینامیک های راهبردی و ابزاری بهره برده و توانسته از دیپلماسی برای پیگیری منافع ملی بهره بگیرد اما در دوره هایی نیز به واسطه تکانه های بسیط رفتاری و کنش های هزینه زا این تغییرات به افزایش ضریب آسیب پذیری در منافع و امنیت ملی و کاهش تعامل بین المللی منجر شده است.
ادامه مطلب
در میزگرد موسسه کارنگی با موضوع چالش های سیاست خارجی امریکا در قبال ایران با حضور کریم سجادپور و سوزان مالونی تلاش شد به این پرسش پاسخ داده شود که دهه هاست که آمریکا و ایران رابطه دشواری داشته اند، در برهه هایی همراه با رویارویی و دشمنی و گاه نیز آشتی نسبی. چه ارزیابی ای از این روابط می توان داشت؟
ادامه مطلب
سید احمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: جمهوری اسلامی ایران هم به دلیل اینکه در منطقه حساس غرب آسیا قرار داشته و هم توانسته است در سال های اخیر اثرگذاری بالایی در این منطقه و محیط بین المللی داشته باشد، در این سال با مسائل و موضوعاتی رو به رو بود که در برخی از آنها نتایج ملموسی کسب کرد و برخی دیگر از موضوعات کماکان به پیگیری و بهره گیری از توان و ظرفیت های همه جانبه نیاز دارد تا بتواند منافع ملی خود را در حد قابل قبول تامین کند.
ادامه مطلب
بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مستقل و عدم وابستگی به شرق و غرب است و اگر جمهوری اسلامی ایران با چین و روسیه روابط نزدیک دارد، این به منزله آن نیست که این دو کشور اجازه داشته باشند در سیاست داخلی و خارجی ایران دخالت کنند یا منافع ملی جمهوری اسلامی ایران را نادیده انگارند.
ادامه مطلب
رامین مهمانپرست در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی می گوید: در رابطه با بحران هایی که پیش آمد به ویژه دو بحران روسیه – اوکراین و بحران غزه و طوفان الاقصی، من فکر می کنم در سیاست خارجی ما باید روی انسجام و اقتدار سیاست خارجی بین همه عواملی که تاثیر دارند و دخیل هستند بیشتر تاکید کنیم. من اعتقاد به جدا بودن عوامل مختلف ندارم. بحثی هم که از قبل بین دیپلماسی و میدان مطرح بود بنده این بحث را به این شکل قبول ندارم. من معتقدم که میدان بخشی از سیاست خارجی است. همان طور که بخش های اقتصادی بخشی از سیاست خارجی هستند. کما این که روابط سیاسی و روابط مستقیم نیز بخشی از سیاست خارجی محسوب می شوند. بحث های فرهنگی و اجتماعی و دیپلماسی عمومی، همگی اینها با هم می توانند یک سیاست خارجی را شکل بدهند. ولی حتما یک انسجام و هماهنگی لازم است. ما در بعضی جاها ممکن است به لحاظ دیپلماسی دفاعی یا بحث میدان توفیقاتی بزرگ به دست آورده باشیم اما چون آن هماهنگی لازم در سیاست خارجی و دیپلماسی نبوده است ما نتوانسته ایم از فواید اقتصادی آن هم بهره ببریم.
ادامه مطلب
علی مفتح در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: حتی اگر به اندازه چین هم قدرتمند شویم باز هم باید با دیگران تعامل کنیم. در واقع همین قدرت تعامل است که یکی از عناصر موفقیت چین در جهان به شمار می رود. فرقی نمی کند که ایالات متحده باشد یا جزایر سیشل، باید با همه کشورها و بر اساس منافع ملی خود در تعامل باشیم.
ادامه مطلب
محمود سریع القلم در یادداشتی می نویسد: به نظر می‌رسد در عرصۀ سیاسی، آن‌هایی که با ایران دوست هستند بیشتر سنت «دوری و دوستی» را برگزیده‌اند. Hedging و Leverage ایران بیشتر در مدارهای نظامی و در جهتِ بازدارندگی و با پشتوانۀ مکتب امنیتی و اندیشۀ Keeping enemies at bay است. به یک معنا، سیاست خارجی ایران، از Leverage نظامی و امنیتی بهره‌مند است و آن هم با احتیاط مدیریت می‌شود.
ادامه مطلب
صادق ملکی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: چندیست نشانه های رفتار مبتنی بر نرم ها در سیاست خارجی ایران ظاهر شده و به نظر می رسد با علنی شدن این رویکرد اتفاق میمونی برای ایران و ایرانیان علی رغم دیر کردن و هزینه های پرداختی آن به وقوع بپیوندد. باشد که این چنین شود.
ادامه مطلب
سید وحید کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در مورد رفتار ولادیمیر پوتین در مورد قفقاز «گیج» هستیم، در حالی که این همه در اوکراین به روسیه کمک کردیم؛ می بینیم که پوتین در ارمنستان با ترکیه، آذربایجان و غرب همراهی می کند؟
ادامه مطلب
نویسنده ها: صدیقه شیخ زاده جوشانی یحیی کمالی
ادامه مطلب
سید وحید کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: همانطور که اخلاق در سیاست خارجی عنصر مهم محسوب می‌شود، حسادت بین دولت ها نیز برای سبقت گرفتن یکی بر دیگری عنصر مخربی است که باید به آن پایان داده شود. شاهدیم چگونه آذربایجان به خاطر حسادت با جمهوری اسلامی و گرفتن بهانه های واهی با اسرائیل روابط تنگاتنگ ایجاد کرده است. حسادت دولت ها در منطقه عمومیت دارد و فقط شامل حال آذربایجان نمی شود و باید در رفع آن کوشا باشیم.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در دیدگاهی که دیپلماسی را هدف می‌دانند، سیاستگذاری خارجی دچار توقف شده، پیامدهای دیپلماسی مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد و مهم نیست که فرایند معمولاً طولانی یک دیپلماسی چه پیامد یا نتیجه‌ای را در پی خواهد داشت! چنین رویکردی از نگاه به دیپلماسی را می‌توان در سیاستگذاری خارجی ایران نیز مشاهده کرد که در بسیاری فرایندهای دیپلماتیک، تنها به وضعیت دیپلماسی توجه داشته و پیامد یا نتیجه دیپلماسی را ناچیز می‌شمارد. این رویکرد به تاکتیک وزارت امور خارجه و سایر بازیگران سیاست خارجی ایران تبدیل شده است. رویکردی که در نهایت تنها یک چرخه از دیپلماسی یا مذاکرات بی‌نتیجه را شکل داده است.
ادامه مطلب
جلال الدین سلیمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بسیاری از عناصر فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با کشورهای همسایه الخصوص در خاورمیانه مشترک است. نقش زبان و ادبیات فارسی از جمله اشتراکات فرهنگی ایران با آنهاست. از تمدن هایی نظیر آثار فرهنگی و معماری و تاریخی بازمانده از ایرانیان و دانشمندان ایرانی ابزار مناسبی برای گسترش حوزه نفوذ قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در کشورهای مختلف محسوب می شود.
ادامه مطلب
محسن بهاروند در یادداشتی می نویسد: در سیاست خارجی بیان آرزو بدون در نظر گرفتن امکانات، حساسیت دو چندان دارد. جهانی شدن و ایجاد دهکده جهانی مرکب از همه کشورها، سیاست‌ها و روش‌ها را به طرز شگفت انگیزی به هم پیوند زده است. تجارت، بانکداری، پیشرفت و توسعه کشورها بشدت جهانی، بین المللی و جمعی شده است. هیچ کشوری در انزوا پیشرفت نکرده است. باید اعتماد جامعه بین المللی را به انحای مختلف جلب کرد و در درون آنها جا گرفت تا بتوانیم به توسعه کشور کمک کنیم.
ادامه مطلب
کوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: آرزوپروری و تبدیل آن به برنامه سیاسی بدون توجه به امکانات، عواقب وخیم و تالی فاسدهای خطرناک خود را همیشه در سیاست کشور داشته است؛ از‌جمله آنکه همیشه مخالفان آرزوپروری تحت عنوان «سازش‌کار» هدف قرار می‌گیرند و عملا به جای اینکه عرصه سیاست محل تبادل نظر درباره مسائل اصولی و عینی جامعه باشد، به محل نزاع بین «سازش‌ناپذیران» و «سازش‌کاران» تبدیل می‌شود و کسانی که ساده‌اندیشانه در پی آرزوها هستند، مخالفان را به «سازش‌کاری» متهم می‌کنند. در مقاطعی در تاریخ ۲۰۰ ساله کشورمان شاهد چنین نزاعی بوده‌ایم.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در چنین جهانی با روندی سریع از تغییرات و نظم‌های نوین، اصرار بر سیاست‌های قدیمی و آرمانی در سیاستگذاری خارجی می‌تواند سبب تضعیف قدرت راهبردی و دیپلماسی یک بازیگر در نظام منطقه‌ای و جهانی شود. فرآیندی که گویا در ایران در حال پیگیری بوده و سیاستگذاران کشور تلاش دارند تا در برنامه هفتم توسعه نیز همچنان بر همان سیاستگذاری خارجی پیشین اصرار کنند!
ادامه مطلب
ابوالفضل خرمروز در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاست خارجی، مثل پدر خانه است که با کار و فعالیت در «بیرون» خانه «کشور» به دنبال تامین معاش و ضرورت‌های زندگی است که در عرصه‌ی کلان می‌شود همان «منافع ملی». بنابراین سیاست خارجی ما نیز مثل سایرین بشدت متاثر از سیاست و تحولات داخلی کشورمان است.
ادامه مطلب
علی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اکنون که قریب دو سال از سکانداری دکتر امیرعبداللهیان در دستگاه دیپلماسی می گذرد در یک ارزیابی اجمالی می توان اذعان کرد که نحوه عملکرد مجموعه سیاست خارجی در برخی اولویتها از جمله تقویت روابط با همسایگان، عضویت در سازمان شانگهای، گسترش روابط با روسیه و چین، افزایش مبادلات خارجی بویژه با همسایگان و ارائه تسهیلات به ایرانیان و دیپلماسی فرهنگی با موفقیت چشمگیر همراه بوده است.
ادامه مطلب
کتاب تناسب و تدریج (بایسته های سیاست خارجی در گام دوم انقلاب)، نوشته نعمت اله مظفرپور، از سوی مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه در دهم اردیبهشت ۱۴۰۲ منتشر شد.
ادامه مطلب
تفاوت دکتر علی باقری، معاون سیاسی وزیر امور خارجه و مذاکره کننده ارشد کشورمان با دکتر وحید کریمی که در گذشته ای نه چندان دور سفیر بوده و در عرصه های مختلف دیپلماسی فعالیت کرده در “نگاه ایرانی به سیاست بین الملل“ است. در حالی که باقری در تجربه اجرایی و دسترسی به بالا دستی و شناخت همتایان کشورهای مطرح تبحر دارد، کریمی با ماموریت های دیپلماتیک در لندن و نیویورک تجربه حسی دارد. باقری روایت ایرانی و کریمی نظریه اغفال را ملاک قرار داده اند. باقری از منظر تهران و کریمی از عینک لندن سیاست بین الملل را ترسیم و سپس سعی در اجرای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران دارند. باقری در جایگاه مدیریتی اجرایی و کریمی در جایگاه دیپلمات تفاوت های دارند که با توجه به نگاه ایرانی دکتر باقری، کریمی نقطه نظرات خود را بیان کرده است.
ادامه مطلب
سید وحید کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: چگونه سیاست بین الملل را رصد کنیم؟ خانواده جهانی از حالت "دهکده جهانی" خارج و به "مجتمع ویلایی مشترک" تبدیل شده است. روابط بین کشورها که بیش از ۲۰۰ کشور و سازمان های منطقه ای و بین المللی را شامل می شود، چگونه رصد کنیم تا سیاست خارجی موثر و کم هزینه داشته باشیم؟
ادامه مطلب
پیروز غفرانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: راهبردهای جمهوری اسلامی برای حضور قدرتمند در شکل دهی آینده و ایفای نقش به عنوان پیشران و متغیر مهم و مستقل در شکل دهی نظم جهانی آینده نیز نیازمند قالب دهی و بازتعریف خود در داخل و خارج در قالبی اکوسیستمی و بهره گیری علمی از رویکردها و ابزارهای نوین است. این مقاله در قالب آینده نگاری راهبردی و با نگاهی سیستمی، سعی دارد الزامات بازتعریف این راهبردها را تبیین کند.
ادامه مطلب