
بریکس پلاس و آینده نظم جهانی
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: بریکس پلاس، یک ایده بیشتر منبعث از خستگی و فرسودگی از رهبری خرابکارانه ی امریکاست. یک واکنش است در برابر ناتوانی امریکا در امر تامین ثبات جهانی.
ادامه مطلبعبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: بریکس پلاس، یک ایده بیشتر منبعث از خستگی و فرسودگی از رهبری خرابکارانه ی امریکاست. یک واکنش است در برابر ناتوانی امریکا در امر تامین ثبات جهانی.
ادامه مطلبسعید محمدی کاوند در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: فشارهای اقتصادی که ایالات متحده به کشورهای دیگر وارد میکند، تحریک کشورهای BRICS برای حرکت به سمت استقلال مالی بیشتر و تلاش برای ایجاد یک ساختار اقتصادی بدیل را موجب شده است. تلاشهای این کشورها برای تقویت اقتصادهای خود و کاهش وابستگی به دلار به یکی از عناصر کلیدی رقابتهای جهانی تبدیل شده است.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: کشورهای بریکس بیش از یک دهه است که به دنبال کاهش برتری دلار آمریکا در تجارت بین المللی بوده اند، در درجه اول با افزایش استفاده از ارزهای خود برای تجارت، به ویژه «رنمینبی» چین. همچنین فشاری برای معرفی یک ارز جدید در سطح بریکس وجود دارد که لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس جمهور برزیل، یکی از طرفداران اصلی آن است. سایر پیشنهادات پولی ارائه شده در اجلاس سال ۲۰۲۳ شامل تأسیس یک ارز دیجیتال جدید یا استفاده از سبد ترکیبی از ارزهای بریکس بود.
ادامه مطلبسعید سیفی و علی رضوانپور در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: حتی اگر گروه بریکس نتواند ارز جایگزینی برای دلار ایجاد کند، اما همچنان در حال هجومی بزرگ علیه نظم بین المللی تحت رهبری ایالات متحده خواهند بود.
ادامه مطلبدر این اجلاس که تحت شعار «تقویت مشروعیت چندجانبه برای توسعه جهانی عادلانه و امن» برگزار شد، تلاشها برای تقویت همکاری و انسجام میان کشورهای عضو به ویژه پس از توسعه اخیر این مجموعه و حضور عربستان، امارات و سایر کشورها در آن بررسی شد.
ادامه مطلبسعید سیفی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اولین و مهمترین سوال درباره پیام رسان مالی جدید بریکس این است که آیا با توجه به اینکه سوئیفت (SWIFT) بهعنوان سیستم جهانی تراکنشهای مالی، سالهای زیادی از فعالیتش میگذرد و بسیار شناخته شده است، آیا بریکس پی میتواند اجرایی و جایگزین آن در معاملات بینالمللی شود یا خیر و در این مسیر با چه چالشها و موانعی روبهروست.
ادامه مطلبامیرمحمد اسماعیلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: مشارکت در بریکس را می توان بخشی از یک اقدام راهبردی بلندمدت از سوی پکن برای تدریجی نظام هژمونیک تعبیر کرد. اما نباید این رویکرد را با ذهنیت جنگ سردی مورد تحلیل قرار داد. چین از بریکس برای اصلاح تدریجی نظم بین الملل در جهت جهانی چندقطبی استفاده میکند، جایی که اقتصادهای نوظهور، استقلال و نقش عادلانه تری در حاکمیت جهانی دارند.
ادامه مطلبدکتر دیوید تورتری (David Teurtrie)، مدیر موسسه فرانسوی رصدِ بریکس در گفت وگویی می گوید: از آنجا که هند، چین و روسیه قدرتهای بزرگی با نمایههای اقتصادی متفاوت هستند، جای تعجب نیست که دقیقاً دیدگاه مشترکی در مورد تحول اقتصاد جهانی نداشته باشند. با این وجود، آنها در یک مورد اشتراک نظر دارند: رد هژمونی غرب، بهویژه سلاحسازی از دلار توسط مقامات آمریکایی. در عصر ارزهای مجازی و بلاکچِین، ایجاد یک پلتفرم جایگزین از نظر فنی امکانپذیر به نظر میرسد که در حال حاضر تحت عنوان "Bricks Pay”" در حال توسعه است.
ادامه مطلبشانزدهمین اجلاس سران بریکس از شامگاه امروز سهشنبه (اول آبان) تا روز پنجشنبه (سوم آبان) با حضور مسعود پزشکیان، رئیسجمهور کشورمان، در شهر کازان روسیه برگزار میشود و ایران برای اولینبار بهعنوان عضو اصلی در نشست سران بریکس حضور خواهد یافت. سفر پزشکیان به دعوت ولادیمیر پوتین، همتای روس خود صورت گرفته است. سران بریکس در شانزدهمین گردهمایی خود که با شعار «تقویت چندجانبهگرایی برای توسعه و امنیت جهانی» برگزار میشود، مواضع کشورهایشان را درمورد وضعیت جهان بیان میکنند. علاوه بر سران کشورهای بریکس، سران و مقامات عالیرتبه از بیش از ۳۰ کشور و سازمان بینالمللی نیز در این نشست حاضر خواهند بود. در حال حاضر ریاست دورهای بریکس بر عهده روسیه است. براساس اعلام سفارت ایران در روسیه، سخنرانی در جمع سران بریکس، سخنرانی در جمع بیش از ۴۰ رئیسجمهور و مقامات عالیرتبه از سراسر جهان و انجام ملاقاتهای دوجانبه بخشی از برنامههای پزشکیان در سفر به روسیه خواهد بود.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: مهمترین عاملی که روسیه در اهداف خود در عضویت و فعالیت در بریکس دنبال می کند، مبارزه با سیطره دلار آمریکا در جهان است که روسیه را تحت تاثیر قرار داده است.
ادامه مطلبدر حالی که آمریکا و متحدانش کمتر قادر به شکلدهی یکجانبه ی نظم جهانی هستند، بسیاری از کشورها در تلاش برای افزایش خودمختاری خود از گذر پیوندهایی با مراکز جایگزین قدرت در جهان هستند. این کشورها، که توان یا تمایل پیوستن به باشگاههای انحصاری ایالات متحده و شرکای کوچکتر آن مانند گروه هفت یا بلوکهای نظامی تحت رهبری آمریکا را ندارند و به طور فزایندهای از نهادهای مالی جهانی که توسط ایالات متحده حمایت میشوند مانند صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی ناامید شدهاند، مشتاقند تا گزینههای خود را گسترش دهند و با ابتکارات و سازمانهای غیرآمریکایی روابط برقرار کنند. بریکس در میان چنین ابتکاراتی برجستهترین، مرتبطترین و بالقوه تأثیرگذارترین است.
ادامه مطلبعلیاکبر فرازی طی گفتوگویی در ارزیابی گفتههای جلالی، با وجود آنکه پاسخ مثبت به دعوت پوتین و همچنین سفر پزشکیان برای حضور در جمع سران بریکس را حائز اهمیت میداند، اما همزمان اذعان دارد «در شرایط کنونی که اوکراین به منطقه کورسک در خاک روسیه حمله کرده و به دنبال افزایش نفوذ خود در خاک این کشور است و همچنین با در نظر گرفتن این نکته که نشست سران بریکس در منطقه کازان و شهری غیر از مسکو، پایتخت روسیه، برگزار میشود، بهتر است مسعود پزشکیان به جای سفر خود؛ یا محمدرضا عارف، معاون اول یا وزیر امور خارجه را راهی کازان کند». از طرف دیگر سفیر پیشین ایران در قبرس متذکر میشود «در شأن رئیسجمهور اسلامی ایران نیست که اولین سفر خارجی خود را به شهری غیر از پایتخت رسمی کشور دیگر انجام دهد».
ادامه مطلبعلی رضوانپور و سعید سیفی در یادداشتی مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: با سرعت گرفتن دلارزدایی، کشورهای بریکس به تلاش ها برای ایجاد یک ارز ذخیره جدید با پشتوانه سبدی از ارزهای مربوطه خود ادامه می دهند. اعضای بریکس واحد پولی خود را توسعه نداده اند. با این حال، به گفته یوری اوشاکوف، دستیار کرملین در مارس ۲۰۲۴، یک سیستم پرداخت مبتنی بر BRICS blockchain ( زنجیره بلوکی ، پایگاه داده دیجیتال حاوی اطلاعاتی مانند سوابق تراکنش های مالی و غیره ) در حال کار است. این سیستم پرداخت که پل بریکس نامیده میشود، سیستمهای مالی کشورهای عضو را با استفاده از درگاههای پرداخت برای تسویه حساب در ارزهای دیجیتال بانک مرکزی متصل میکند.
ادامه مطلبسعید محمدی کاوند و حمیدرضا جوادی قلعه در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: اگرچه ایالات متحده تنها ۲۵درصد از تولید جهانی را به خود اختصاص داده، اما دلار همچنان در ۹۰درصد از کل معاملات ارز خارجی نقش اساسی دارد. با وجود نقش مرکزی آن در تجارت فرامرزی و استقراض، سهم دلار از ذخایر ارزی بانک مرکزی از ۷۲درصد در سال ۲۰۰۰ به ۵۹درصد کاهش یافته است.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان می نویسد: در طول سال گذشته، رشد اتحاد بریکس یک پیشرفت عظیم جهانی بوده است. در میان تلاش های دلار زدایی، این اتحاد شهرتی جهانی یافته است. علاوه بر این، پس از گسترش که در سال ۲۰۲۳ اتفاق افتاد که ثابت کرد یکی از مهمترین تحولات ژئوپلیتیکی سال است، تصمیم مشابهی ممکن است در سال جاری انجام شود.
ادامه مطلبسارا اخلاق در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اقتصاد هند با افزایش۷.۲درصدی تولید ناخالص داخلی در سال مالی ۲۰۲۲-۲۰۲۳، رشد اقتصادی خوبی را تجربه کرد و پس از بحران کووید ۱۹ بهبود یافت. در دهه گذشته، سیاست های هند ابتکارات زیادی برای تقویت اقتصاد، رشد سریع اقتصادی و صادرات انجام داده است.
ادامه مطلبعلی مفتح در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: «جهان چند قطبی» مطلوب روسیه چگونه است؟ این سوال از آن جهت حائز اهمیت است که معمولا چنین برداشت می شود که در پشت واژه ها و اصطلاحات مشترک مفاهیم مشترکی هم وجود دارد و وقتی تهران، مسکو، پکن و استانبول از «جهان چند قطبی» می گویند همگی یک فهم واحد از این جهان دارند.
ادامه مطلباگرچه قدرتهای میانی در مقایسه با قدرتهای بزرگ جهانی توانمندیهای محدودتری دارند، اما با این وجود در تلاشند تا با بهرهبرداری استراتژیک از توزیع قدرت جهانی فرصتهایی را برای خود به وجود آورده و تضمین کنند.
ادامه مطلبسعید سیفی و علی رضوان پور در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: کشورهای بریکس پلاس برنامه صلح آمیز هستهای ایران را محکوم نکردهاند و عضویت ایران در بریکس پلاس ممکن است اهرم فشاری در مذاکرات آتی با ایالات متحده برای رفع تحریم ها باشد در حالی که تهران روابط اقتصادی و امنیتی نزدیکتری را با مسکو و پکن برقرار کرده است. در نتیجه، ایالات متحده باید پیوسته از ادغام BRICS+ در میان مدت و بلندمدت به یک رقیب ژئوپلیتیکی جلوگیری کند و به طور گسترده تر از جنوب جهانی که با نظم غربی رقابت میکند، جلوگیری کند.
ادامه مطلبفرض کنید که این ارز فرضی را "بریک" بنامیم. اگر گروه بریکس، تنها از بریک برای تجارت بین المللی استفاده کند، مانعی را از میان بر می دارد که تا کنون تلاش هایشان برای فرار از سلطه دلار را خفه کرده است. آن تلاش ها اغلب به شکل توافق های دوجانبه برای انجام تجارت دوجانبه بر پایه ارزهای غیردلاری همچون یوآن انجام می شد که اکنون ارز مورد استفاده در تجارت میان چین و روسیه است.
ادامه مطلباگر همه کشورهای دعوت شده، رسما به بریکس بپیوندند، پروژههای همکاری فضایی تازه میان اعضای آن قطعاً امکان پذیر است. با این حال، تأثیر مهمتر این گسترش، احتمالا در حوزه مدیریت فضا و اجرای قوانین ناظر بر آن باشد. حاکمیت یا مدیریت فضا به مجموعه پیچیدهای از قوانین، مقررات و چارچوبهایی اشاره دارد که استفاده از فضا را در سطوح ملی و بینالمللی تنظیم میکند. این امر، ذاتا یک مسئله سیاست خارجی است چرا که فضا متعلق به هیچ کشوری نیست و فیزیکِ فضا نیاز به هماهنگی بینالمللی دارد.
ادامه مطلبکشورهای عربی اعم از عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر با چرخش از نظم تک قطبی ای که واشنگتن سردمدار آن است، برای پیوستن به بریکس صف کشیده اند. الجزایر، بحرین، کویت، مراکش و فلسطین تنها برخی از کشورهایی هستند که آشکارا علاقه خود را به پیوستن به بریکس اعلام کردهاند. این بازآرایی، احتمالا برای خاورمیانه و شمال آفریقا، پیامدهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی خواهد داشت که بطور بالقوه قدرت آمریکا را تضعیف میکند.
ادامه مطلبسعید سیفی و علی رضوان پور در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: اگر چین به گسترشی که میخواهد دست یابد، تأثیر خود را در صحنه ثابت خواهد کرد. اما اگر مسیر چین مسدود شود، شکاف عمیق این گروه را نشان خواهد داد.
ادامه مطلبماندانا تیشه یار در گفت وگویی می گوید: می توان انتظار داشت که از کنار هم قرار گرفتن ایران و عربستان، الگوهای تازه ای از همکاری در چهارچوب نهادهای منطقه ای و بین المللی شکل گیرد. کوشش چین برای بهبود روابط میان ایران و عربستان در مارس ۲۰۲۳ در چهارچوب این تحولات نوین، بهتر قابل فهم است. از سوی دیگر، حضور چهار قدرت بزرگ تولید کننده انرژی شامل ایران، عربستان، روسیه و امارات متحده عربی در بریکس، می تواند نقش این نهاد اقتصادی بین المللی در آینده سیاست های انرژی در جهان را پررنگتر سازد.
ادامه مطلبرئیس بخش همکاری های اقتصادی وزارت امور خارجه روسیه گفت: «تا آنجا که ما می دانیم، ترکیه با علاقه فراوان بریکس را نظاره و رصد می کند.»
ادامه مطلبحسن الحسن، عضو پژوهشی سیاست خاورمیانه در موسسه بین المللی مطالعات راهبردی مستقر در منامه هم می گوید: "به یک معنی، سعودی ها، بویژه اماراتی ها و تاحدودی مصری ها، بلندپروازی هایی برای حاکمیت جهانی دارند و این عضویت را راهی برای اِعمال رهبری و دستیابی به آرمان های جهانی شان می بینند."
ادامه مطلبجایگزین کردن نظام پولی مدنظر بریکس به جای نظام پولی کنونی در جهان که ریشه در نظام «برتون وودز» بعد از جنگ جهانی دوم دارد، کار دشواری است و دلار آمریکا همچنان ارز اصلی برای مبادله کالا و خدمات در جهان محسوب می شود و حتی ارزهای دیجیتال نیز نتوانسته اند با آن رقابت کنند. همچنین آمریکا تدابیر گسترده ای برای حفظ جایگاه خود در جهان اتخاذ کرده و در حال تشکیل ائتلاف های متعددی است که هدف آن به مقابله با «بریکس» محدود نیست. به عبارت دیگر، آمریکا منتظر نخواهد ماند تا روسیه و هند و چین برنامه خود را به پیش ببرند سپس واکنش نشان دهد بلکه در حال تدوین سیاست های مرحله ای است که در آینده گسترش خواهد یافت.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: غیبت روسای جمهوری چین بدون اعلام دلیل و روسیه به سبب تحت تعیقیب بودن به اتهام جنایت جنگی، از مهمترین ویژگی های این اجلاس بود.
ادامه مطلبنباید در گمانهزنیهای خود زیاده روی کنیم و رسانهها این تصور را برای افکار عمومی به وجود آورند که بحرانهای مالی مصر با بریکس حل میشوند و تنها پیوستن به این گروه درها را به روی سرازیر شدن تولیدات و کالاهای مصری به سمت بازارهای چین، روسیه، هند و غیره باز میکند.
ادامه مطلبخاورمیانه با اعضای جدید، وزن بیشتری در سیاست ایالتهای بریکس خواهد داشت و این ممکن است دوباره آن را برای واشنگتن جالبتر کند.
ادامه مطلب