
شکاف در رهبری اسرائیل بر سر برجام
مقام های ارشد امنیتی و اطلاعاتی اسراییل نمی توانند به اجماع برسند که بودن یا نبودن توافق هسته ای، کدامش برای اسرائیل بهتر است.
ادامه مطلبمقام های ارشد امنیتی و اطلاعاتی اسراییل نمی توانند به اجماع برسند که بودن یا نبودن توافق هسته ای، کدامش برای اسرائیل بهتر است.
ادامه مطلبدر این بین لفاظی های دیپلماتیک دو طرف طی ۸۳ روزی که از ترک وین می گذرد کمکی به بهبود شرایط نکرده است. انداختن توپ در زمین یگدیگر توسط تهران و واشنگتن عملا تاخیر در احیای برجام، دور شدن فضای حصول توافق و تعمیق گسل را به دنبال دارد؛ بارها گفته شده است فارغ از اینکه کدام طرف مسئول ایجاد چنین شرایطی است بی شک تداوم این وضعیت بیش از آنکه به ضرر غرب و آمریکا باشد، ایران را در مخمصه جدی تری قرار می دهد.
ادامه مطلبجلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: گزارش رافائل گروسی و تصمیم احتمالی اعضای شورای حکام در نشست فصلی خود، دور تازهای از تنش در روابط تهران با جامعه جهانی را در پی خواهد آورد اما این وضع نمیتواند از بار مسئولیت دولت بایدن در ناکامی تلاشها برای دستیابی به توافق بر سر برجام و احیای آن بکاهد.
ادامه مطلبیوسف مولالیی در گفت وگویی تاکید دارد که تا پیش از بن بست مذاکرات وین، آژانس بینالمللی انرژی اتمی سعی میکرد یک نقش مثبت و سازنده برای حصول هر چه زودتر توافق و احیای برجام داشته باشد. اما بعد از بن بست مذاکرات و شدیدتر شدن اختلافات تهران – واشنگتن شاهد فضایی هستیم که به نظر میرسد احتمال شکست مذاکرات قوی تر از موفقیتش است. لذا به نظر من آژانس بینالمللی انرژی اتمی با درک چنین فضایی یا از ادامه مذاکرات ناامید شده و سعی کرده است با این دو گزارش خود به جمهوری اسلامی ایران فشار بیاورد تا در خصوص مواضع و خطوط قرمز خود انعطاف نشان دهد یا در یک سناریوی بدبینانه آژانس از اساس با این برداشت که مذاکرات به شکست کامل رسیده است تلاش دارد با این گزارشات زمینه برای صدور قطعنامه علیه ایران در نشست شورای حکام فراهم شود.
ادامه مطلبمحسن جلیلوند در گفت وگویی معتقد است: یکی از پارامترهای مهم در تعیین فضای مذاکرات به همین فضای سیاسی - اجتماعی در ایران باز می گردد. اتفاقا به همین دلیل است که دولت بایدن نوعی تعلل و تاخیر در بازگشت به برجام را از همان ابتدای دولتش در دستور کار قرار داده بود و اکنون هم تمایلی به توافق با ایران ندارد. چون میدانست تحریم و سیاست فشار حداکثری وضعیت سیاسی - اجتماعی ایران را به یک نقطه بحرانی و شکننده رسانده است. با این به اصطلاح جراحی اقتصادی دولت رئیسی و همچنین حوادث تلخ متروپل آبادان، واشنگتن به دنبال تعلل در مذاکرات است که فضای سیاسی - اجتماعی بیشترین تاثیر خود را بر کاهش توان چانه زنی دیپلماتیک ایران بگذارد. متاسفانه اقدام دولت رئیسی در حذف ارز ترجیحی معادلات را برهم زد.
ادامه مطلبمحمدجواد حق شناس در گفت وگویی معتقد است که اگرچه در دولت آقای رئیسی هم به نظر میرسید تلاشهای دیپلماتیک تیم سیاست خارجی وی برای احیای برجام قابل قبول بود و حتی تحرکات دیپلماتیک موازی برای ارتقای روابط با همسایگان نیز در دستور کار قرار گرفت که نشان میدهد دولت علاقهمند است از این وضعیت در حوزه سیاست خارجی با برداشتن گامهای جدی و بلند بهواسطه احیای برجام خارج شود، ولی معتقدم بخشی از همراهان دولت باز هم مانند دوره روحانی سعی در کارشکنی دارند.
ادامه مطلبسیدوحیر کریمی در گفت وگویی تاکید دارد که آن چه که در سایه توقیف نفتکش روسی با محموله نفتی ایران توسط یونان و مصادره آن به دست آمریکا و واکنش متقابل تهران برای توقیف دو نفتکش یونانی در آب های خلیج فارس صورت گرفته است تنها بخشی از تبعات اجتناب ناپذیر تغییر فضای نظم جهانی بعد از جنگ اوکراین است. از این منظر مسئله تحت الشعاع قرار گرفتن یا نگرفتن مذاکرات برجامی، توقیف نفتکش یونانی یا مصادره محموله نفتی ایران توسط آمریکا با فشار واشنگتن به آتن و .... جزو تبعات ثانویه خواهد بود که فضای وقوع حتمی آن پیشتر به دلیل تقابل روسیه و آمریکا شکل گرفته بود. پس اینجا شکست مذاکرات وین معنا ندارد. بلکه آنچه مهم است وزن کشی هر کدام از ابرقدرت ها و بازیگران جهانی است که سعی دارند در این نظم نوین جهانی پساجنگ اوکراین برای خود حوزه نفوذ جدیدی تعریف کنند.
ادامه مطلبکوروش احمدی در گفت وگویی معتقد است که اگرچه اتفاقات متعددی طی هفتههای گذشته روی داده که به تصاعد تنش منجر شده است، اما هنوز نسبت به ادامه مذاکرات وین و حصول توافق خوشبین هست. چون حداقل طرفین در مواضع رسمی خود خواهان ادامه گفت و گوها برای احیای برجام هستند. اما در عین حال نمیتوان مسائلی مانند توقیف محموله نفتی ایران توسط آمریکا، توقیف نفتکش های یونانی توسط ایران، تصمیم بایدن برای عدم خروج سپاه از لیست گروه های تروریستی، اعمال تحریم چهارشنبه گذشته علیه فروش نفت ایران یا اقدامات اسرائیل برای ترور صیادخدایی و دیگر اقدامات علیه امنیت ایران را نادیده گرفت. بی شک این اقدامات با شدت و ضعف روی فضای مذاکرات اثر مخرب دارند، ولی نمیتوان گفت که قطعاً مذاکرات به شکست رسیده است. چون در گذشته هم علیرغم وجود توقیف نفتکش ها و محموله های نفتی، ترور، جاسوسی، خرابکاری کماکان مذاکرات در دستور کار قرار داشت.
ادامه مطلبچه فضای بین المللی اجلاسی چون داووس باعث مطرح شدن این جملات از زبان امیرعبداللهیان شده باشد یا تجربه ۲۷۶ روزه اش بر کرسی وزارت امور خارجه و آشنایی با واقعیت های عرصه بین الملل، اما به هر حال گفته های او مبین نوعی نگاه دوگانه وزیر امور خارجه دولت رئیسی برای بیان مواضعش در خصوص یک مسئله واحد است.
ادامه مطلبرجعت بایدن به سیاست توقیف محموله های نفتی و نیز به صفر رساندن فروش نفت ایران گواه آن است که ایران دیگر دست بازی برای فروش نفت ندارد، هر چند که خنجر از پشت روسیه و ونزوئلا در ارزان فروشی نفتی به مشتریان اصلی ایران بعد از جنگ اوکراین هم معضل مضاعفی بود که تهران در یک منگنه قرار گیرد، آن هم در شرایط که دولت سیزدهم با ابربحران اقتصادی و معیشتی در داخل دست و پنجه نرم می کند و به شدت به درآمدهای نفتی نیاز دارد. حال باید دید با تغییر فضای کنونی سوء محاسبه های تهران هم پایان خواهد یافت یا خیر؟
ادامه مطلبایران میداند عدم دستیابی به توافق هستهای پیامدهای فاجعهباری نه تنها برای این کشور بلکه برای جامعه بین المللی دارد. گواه ما اینکه تهران معادله شکست دستیابی به توافق را از راهبرد خود کنار نگذاشته است. به ویژه با هشدارهایی که غرب صادر میکند؛ اما در مقابل با وجود هیاهوی جامعه جهانی ایران همچنان به خطوط قرمز خود اصرار دارد و نمیپذیرد از اصول و حقوق هستهای خود عقب نشینی کند. این مسئله موضع مذاکراتی ایران را تقویت کرده است.
ادامه مطلبدر فضای گُنگ و مبهم فعلی به واقع نمی توان ارزیابی دقیقی از سرانجام مذاکرات وین داشت. چون به همان میزان که دلایل و شواهد برای احیای برجام وجود دارد می توان به پالس های منفی و تحولات چند روز اخیر پس از ترور هم برای شکست مذاکرات یا حدقل تداوم بن بست کنونی استناد کرد. اینجاست که خلاء روشنگری امیرعبداللیهان و شکست مُهر سکوت باقری کنی بیش از پیش خودنمایی می کند
ادامه مطلبجلال میرزایی در گفت وگویی تاکید دارد که اگرچه قطع روابط ایران و عربستان به اعدام شیخ نمر بازمیگردد، ولی تداوم قطع روابط و تشدید تخاصم بین تهران و ریاض به دلیل جنگ یمن است. اگر این جنگ شکل نمیگرفت مطمئن باشید سالها پیش شاهد ازسرگیری روابط ایران و عربستان سعودی بودیم. اما به دلیل آنکه جنگهای نیابتی بهخصوص با جنگ یمن ایران و عربستان به اوج رسید، عملا احیای روابط بین دو کشور تاکنون محقق نشده است.
ادامه مطلبمهدی ذاکریان در گفت وگویی بر این باور است که اسرائیل با این ترور سعی دارد اینگونه القا کند که نیروی قدس و در کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یک نیروی تروریستی است و تل آویو برای حفظ امنیت ملی و تمامیت ارضی خود استفاده از هر اهرمی برای مقابله با آن را مشروع می داند.
ادامه مطلبمحمدصالح صدقیان در گفت وگویی معتقد است: اگر به فضای امنیتی و سیاسی داخل سرزمین های اشغالی نگاه کنیم از یک طرف عملیات های استشهادی به طرز کم سابقه ای افزایش پیدا کرده است به گونهای که اکنون انتقادات جدی از جانب جریان اپوزیسیون و رسانه ها علیه بنت مطرح است و از طرف دیگر کابینه وی هم در آستانه فروپاشی کامل قرار دارد. پس طبیعی است بنت برای فرار از وضعیت کنونی و به حاشیه کشاندن انتقادات اقداماتی مانند برگزاری رزمایش های نظامی، تلاش برای عدم احیای برجام و یا این ترور را انجام دهد.
ادامه مطلبدولت بایدن، هرگز فرصت و اراده سیاسی لازم برای حل و فصل این مشکل را درک نکرد و این از همان نخستین روز ورود به کاخ سفید آغاز شد که نتوانست هیچ گام – نمادین یا غیرنمادینی - بردارد که نشان دهد از رویکرد فشار حداکثری ترامپ فاصله گرفته است. این بود که رفع بن بست هسته ای، روز به روز دشوارتر شد.
ادامه مطلبمحمدجواد جمالی نوبندگانی در گفت وگویی معتقد است: چه عمان، چه قطر یا برخی کشورهای اروپایی یا حتی اتحادیه اروپا و یا افرادی چون شیخ تمیم، سلطان هیثم، انریکه مورا، جوزف بورل و ... سعی می کنند به تناسب جایگاه و وزن خود تلاشهایی را برای میانجیگری دیپلماتیک بین ایران و آمریکا با هدف احیای برجام داشته باشند.
ادامه مطلبآمریکا، صرفنظر از اینکه ایران در عمل چگونه رفتار کند، گروگان این ذهنیت است که حاکمیت ایران دردسرآفرین و غیرقابل اعتماد است و حکومت ایران هم گرفتار این تصور است که آمریکا در پی سرنگونی جمهوری اسلامی است. این الگو، محصول لحن و ادبیات ملی این دو حاکمیت است که ادراک رهبران دو کشور از یکدیگر را شکل داده است.
ادامه مطلبمحسن فائضی در گفت وگویی عنوان داشت که به هر حال فضای کنونی یک فضای ایده آل برای اسرائیل است. چون شرایطی شکل گرفته است که عملاً مذاکرات وین برای احیای برجام و لغو تحریم های ایران از دستور کار خارج شده است. اما دوباره طی روزهای اخیر که زمزمه ازسرگیری مجدد مذاکرات وین بعد از سفر انریکه مورا و امیر قطر مطرح شده است به نظر من حمله گسترده اسرائیل به تاسیسات هستهای و یا نظامی ایران در مرحلهای از رزمایش ارابه های آتشین می تواند نوعی ترسیم فضا برای تداوم شرایط کنونی باشد. به این معنی که اسرائیل تلاش می کند کماکان شرایط فعلی برای عدم مذاکرات با ایران در سایه تندتر شدن تنش با جمهوری اسلامی ایران محقق شود.
ادامه مطلبرضا مرادی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: احیای برجام کاملا به سود اقتصاد و امنیت ملی ایران خواهد بود زیرا در بعد اقتصادی می تواند فرصت تنفسی برای دولت باشد تا شاید بتواند بخشی از بحران های فزاینده اقتصادی که از همه سو اقتصاد کشور را در محاصره گرفته و دائما در حال تضعیف قدرت خرید طبقات متوسط و پایین جامعه هستند حل کند و از سوی دیگر با جلوگیری از ارجاع دوباره پرونده ایران به شورای امنیت از خطراتی که به صورت بالقوه می تواند متوجه امنیت ملی کشور باشد جلوگیری کند. از سوی دیگر باید به این نکته توجه کرد که اعلام توافق نمی تواند به معنای باز شدن درهای بهشت به روی اقتصاد ایران و حل مشکلات ساختاری باشد که اقتصاد ایران با آنها دست و پنجه نرم می کند که مهمترین و ملموس ترین آنها مسئله تورم است.
ادامه مطلبفریدون مجلسی در گفت وگو با دیپلماسی ایران عنوان داشت که سیاست خارجی پرهزینه و بدون سود و فایده در منطقه و جهان، ایران را به نقطه انزوا کشانده است که در نتیجه تنها معدودی از کشورها مانند ونزوئلا، کرهشمالی، روسیه، چین و سوریه برای جمهوری اسلامی مانده اند. آنها هم سعی می کنند استفاده ابزاری خود را از ایران داشته باشند کما اینکه در خصوص چین و روسیه این رفتار به عینه مشاهده می شود. به همین دلیل ایران چون بازیگر منزوی در جهان است و معدودی از کشورها با وی همکاری می کنند نمی تواند جز وابستگی به روسیه در مذاکرات وین به نحو دیگری عمل کند.
ادامه مطلبدر صورت از سر گیری احتمالی مذاکرات وین ما همچنان شاهد وابستگی تهران به مسکو برای مدیریت گفت وگو ها باشیم که بی شک فضا و بستر لازم را برای کارشکنی روسیه فراهم می کند، خاصه آنکه به واسطه تشدید بحرانهای داخلی به خصوص در حوزه معیشتی و اقتصادی و به تبع آن کاهش وزن دیپلماتیک تهران، میزان سرسپردگی ایران به روسیه در دور جدید مذاکرات پررنگتر از ادوار قبلی خواهد بود.
ادامه مطلبسخنگوی وزارت امور خارجه مذاکرات انریکه مورا در تهران را بسیار جدی و معطوف به نتیجه و همراه با ابتکارات خاص از سوی ایران عنوان کرد و گفت: برخی راهحلها پیشنهاد شد و اگر آمریکا پاسخ دهد میتوانیم به وین برگردیم.
ادامه مطلبمحمدفرهاد کلینی در گفت وگویی معتقد است که واقعا مشخص نیست که این توییت های اولیانوف موضع گیری شخصی وی است یا انعکاسی از دیدگاه رسمی مسکو در خصوص مذاکرات وین. اما با توجه به آنکه تا به این لحظه شاهد بیانیه رسمی از جانب وزارت امور خارجه روسیه در خصوص دور جدید احتمالی مذاکرات وین نیستیم این امکان وجود دارد که توییت های جمعه گذشته اولیانوف نظرات شخصی وی باشد مگر آنکه خلاف آن ثابت شود. البته که پالس های رسانه ای الزاما معنای نتیجه گیری نمی دهد.
ادامه مطلببا وجود آنکه رئیسی بارها عنوان داشته است که اقتصاد کشور را به برجام گره نمی زند، اما این موضع لزوما به معنای نادیده گرفتن تلاش ها برای احیای برجام و مهمتر از آن تبعات شکست مذاکرات وین برای همه ابعاد جامعه نخواهد بود، آن گونه که حسین امیرعبداللهیان هم اخیرا گفته که این دولت رفع تحریم ها را به موازات خنثی سازی آنها در دستور کار دارد. اگر از این منظر به مسئله نگاه کنیم و ناکامی احتمالی دیپلماتیک مورا و شیخ تمیم را نزدیک به واقعیت بدانیم عملا مذاکرات هسته ای از پروسه وقت کشی و کمای سیاسی به مرحله مرگ نزدیک خواهد شد.
ادامه مطلبدر زمینه گفت وگوهای هسته ای، نمی توان به روسیه اعتماد کرد. روسیه در این مذاکرات نقش مهمی داشته و از شروع این مذاکرات تا کنون، همواره حامی ایران بوده است. در واقع طرف اصلی گفت وگوهای غیر مستقیم آمریکا و ایران در وین، روسیه بوده است. با توجه به وضعیت روابط مسکو و واشنگتن، در نتیجه جنگ اوکراین، بعید است این گفت وگوها در شکل کنونی ادامه یابد.
ادامه مطلبنعمت الله ایزدی در گفت وگویی تصریح کرد که جمهوری اسلامی با این ظرفیت بالا در حوزه دیپلماسی، اقتصادی و تجاری اصلاً جایز نیست که بخواهد خود را وابسته به روسیه یا چین بکند و دیپلماسی یکجانبه را اجرایی نماید. چون پیش بردن سیاست خارجی یکجانبه یعنی وابستگی به کشور مقصد و این وابستگی به تدریج نوعی استثمار سیاسی، دیپلماتیک، اقتصادی و تجاری را به دنبال دارد. کما اینکه می توان مشابه این وضعیت را در خصوص چین و روسیه برای ایران مطرح کرد.
ادامه مطلبمنابع اروپایی در پاریس معتقدند جنگ اوکراین موجب شد نگاه ها از پرونده هسته ای ایران منحرف شود و ایران نفس راحتی بکشد چرا که از فشار طرف های غربی که تاکید داشتند ایران به آستانه ساخت سلاح هسته ای رسیده، کاسته شده است.
ادامه مطلبگسل جدی تهران و واشنگتن در خصوص سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و خروجش از لیست گروه های تروریستی موسوم به FTO سبب شده است که ما شاهد توقفی ۶۰ روزه در مذاکرات وین باشیم؛ توقفی که در صورت تداوم می تواند شکست رسمی مذاکرات را به دنبال داشته باشد، چنانی که دوشنبه هفته گذشته رویترز به نقل از دیپلمات های اروپایی این احتمال را چندان دور از ذهن نمی داند. از این منظر سفر انریکه مورا به تهران می توان آخرین تکاپوها و تلاش های دیپلماتیک برای احیای برجام دانست.
ادامه مطلبپرستو بهرامی راد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سکوت خبری تیمهای مذاکره کننده باعث ایجاد اخبار منفی از روند مذاکرات شود. با اینکه تهران و واشنگتن ادعای ادامه مذاکرات را دارند، با این حال اخباری مبنی بر بن بست مذاکرات مطرح میشود.
ادامه مطلب