مرکز امارات للسیاسات در مقاله خود ارزیابی‌های اسرائیل از تأثیر جنگ بر قابلیت‌های هسته‌ای ایران را بررسی می‌کند و سیاست‌های بالقوه اسرائیل در قبال آن را در آینده‌ای قابل پیش‌بینی ترسیم می‌کند.
ادامه مطلب
پیمان صالحی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: کریدور زنگزور که در نگاه اول به‌عنوان مسیر تجاری برای اتصال جمهوری آذربایجان به نخجوان از طریق جنوب ارمنستان معرفی می‌شود، در واقع یک مانور ژئوپولیتیک مهم با پیامدهای مستقیم برای موازنه قدرت در قفقاز جنوبی و کل فضای اوراسیاست.
ادامه مطلب
محمد بیدگلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در طول بیش از چهار دهه گذشته از حیات جمهوری اسلامی ایران رابطه با فدراسیون روسیه همواره از اولویت های سیاست خارجی ایران بوده است. به رغم رویارویی ایدئولوژیک جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه و پیوندهای عمیق میان روسیه و اسرائیل و سطح مناسبات دیپلماتیک این دو کشور، چگونه روسیه توانسته است این روابط را به سطح استراتژیک با ایران برساند.
ادامه مطلب
امضای توافق‌نامه همکاری نظامی میان سوریه و ترکیه، که بر اساس گزارش خبرگزاری سانا با هدف ارتقای کارآمدی ارتش سوریه و بازسازی ساختارهای دفاعی آن بر اساس استانداردهای بین‌المللی صورت گرفته، نقطه عطفی در روابط دو کشور است. این توافق، که شامل تبادل نیروهای نظامی برای آموزش‌های تخصصی، انتقال فناوری و مشاوره در حوزه‌های مختلف نظامی از جمله مقابله با تروریسم، دفاع سایبری و لجستیک می‌شود، نشان‌دهنده تلاش مشترک برای تقویت توان دفاعی سوریه در برابر تهدیدات داخلی و خارجی است.
ادامه مطلب
ادعای اخیر روزنامه اسرائیلی یدیعوت آحارونت مبنی بر کمک چین به ایران برای بازسازی سامانه‌های پدافند هوایی پس از جنگ ۱۲ روزه، پرسش‌هایی درباره نیات پکن و پیامدهای ژئوپلیتیکی آن مطرح کرده است. علیرغم این دست خبرسازی ها رسانه ای باید با رویکردی محتاطانه، به بررسی این ادعا در سه محور پرداخت. نخست، دیپلماسی محتاطانه چین. دوم، سیاست ابهام استراتژیک پکن، و نهایتا، ملاحظات منطقهای و جهانی در سپر فکری چینی ها. با توجه به فقدان شواهد قطعی و پیچیدگی‌های روابط چین با ایران، کشورهای عربی خلیج فارس، اسرائیل، و ایالات متحده، نمی‌توان این ادعا را به‌صورت کامل تأیید یا رد کرد، اما تحلیل آن نیازمند نگاهی دقیق به الگوهای رفتاری چین است.
ادامه مطلب
محمد مونسان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: چه بخواهیم و چه نخواهیم باید بپذیریم که همه ضرباتی که در جنگ ۱۲ روزه خوردیم، همه اینها شکست در جنگ شناختی و پذیرفتن القائات و توهمات دشمن در امر بازدارندگی بوده است. آنچه آسیب‌پذیری کشور را چند برابر کرده، فریب افکار مدیران ارشد کشور بوده است نه کارکنان عادی دولتی و نظامی و عامه مردم. باید فکری به حال آن کرد که اگرچه دیر شده ولی باز هم فرصت جبران هست.
ادامه مطلب
سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به شایعه تعطیلی سفارتخانه‌های خارجی در تهران گفت: هیچ‌یک از سفارتخانه‌هایی که گفته شده تعطیل هستند، در واقع تعطیل نشده‌اند.
ادامه مطلب
فرزاد احمدی دوازده امامی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: «اول ایران» به معنای تمرکز بر توان داخلی، توسعه اقتصادی و بازسازی سرمایه اجتماعی است. این رویکرد، هم‌سو با تجربه برخی کشورها در جهان، تأکید دارد که قدرت پایدار یک ملت از داخل آن می‌جوشد و هر نوع اثرگذاری بیرونی بدون اتکا به توان داخلی، شکننده خواهد بود.
ادامه مطلب
از نظر تقویت قوا، هدف اصلی ایران بازگرداندن قابلیت‌های دفاع هوایی و موشکی خود خواهد بود که در جنگ به شدت آسیب دیده‌اند. سیترینوویچ معتقد است که تا زمانی که این کار انجام نشود، آنها «تصمیمات استراتژیکی در مورد مسئله هسته‌ای نخواهند گرفت».
ادامه مطلب
محمدعلی قنامی زاده فلاحی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: جنگ دوازده روزه، صحنه تقابل دو منطق نظامی نامتقارن بود. از یک سو، ایران با اتکا به دکترین بازدارندگی تهاجمی، توانایی خود را در وارد آوردن ضربات موشکی و پهپادی دقیق و اشباع‌کننده به عمق استراتژیک اسرائیل به اثبات رساند. عبور موفقیت‌آمیز بخشی از پرتابه‌ها از سپرهای چندلایه دفاعی اسرائیل، واقعیتی انکارناپذیر بود که لرزه بر اندام ستادهای فرماندهی منطقه انداخت. این نمایش قدرت، به آنکارا یادآور شد که در همسایگی شرقی، قدرتی ظهور کرده که قادر است معادلات را نه با نیروی کلاسیک هوایی یا زرهی، که با تکیه بر زرادخانه‌ای مدرن از موشک‌های بالستیک و کروز بازتعریف کند. این توانمندی، برای ترکیه که خود را در میانه یک قرن ترک می‌بیند و داعیه رهبری منطقهای دارد، هم یک تهدید بالقوه و هم یک الگوی قابل تامل بود.
ادامه مطلب
تروئیکای اروپایی نامه‌ای رسمی را در تاریخ ۸ اوت ۲۰۲۵ در شورای امنیت ثبت کرد و آن را به دبیرکل سازمان ملل، رئیس دوره‌ای شورای امنیت، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و تمامی اعضای شورای امنیت ارسال نمود. این نامه روز پنجشنبه منتشر شد. تهدید مکرر سه کشور اروپایی (فرانسه، آلمان و بریتانیا) به فعال‌سازی مکانیسم ماشه در صورت عدم دستیابی به راه‌حل دیپلماتیک تا پایان اوت ۲۰۲۵، نشان‌دهنده رویکردی دوگانه در سیاست خارجی آنهاست.
ادامه مطلب
دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، از عصر دوشنبه ۲۷ مرداد ۱۴۰۴ سفری دو روزه به ارمنستان و سپس بلاروس خواهد داشت. هدف این سفر، طبق اعلام مهدی سنایی، مشاور سیاسی رئیس‌جمهور، تقویت مناسبات تجاری و امضای اسناد همکاری است. این سفرها که پیش‌تر برای اوایل تیرماه برنامه‌ریزی شده و به تعویق افتاده بودند، اکنون در سایه تحولات اخیر قفقاز جنوبی و توافق سه‌جانبه ارمنستان، آذربایجان و آمریکا، موسوم به «مسیر ترامپ» TRIPP، اهمیتی دوچندان یافته‌اند. این توافق که با میانجیگری دونالد ترامپ در هشتم آگوست ۲۰۲۵ (۱۷ مرداد) امضا شد، معادلات سیاسی، دیپلماتیک و امنیتی منطقه را دستخوش تغییراتی کرده که نگرانی‌های جدی برای ایران و روسیه به دنبال داشته است. سفر پزشکیان در این برهه حساس، تلاشی برای بازسازی جایگاه ایران در منطقه و مدیریت پیامدهای این توافق است.
ادامه مطلب
محمدجواد ظریف در یادداشتی می‌نویسد: ایران با اثبات اینکه طعمه‌ای آسان نیست و در برابر دو متجاوز مسلح به سلاح هسته‌ای می‌تواند مقاومت کند، این ظرفیت را دارد که این انتقال حیاتی را از رویکردی متمرکز بر مقابله با تهدیدات دائمی به رویکردی معطوف به بهره‌برداری از فرصت‌ها انجام دهد.
ادامه مطلب
عاطفه شهسواری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: این کریدور نقشه ژئوپلیتیکی منطقه را بازسازی می‌کند و فرصت‌ها و چالش‌های جدیدی برای بازیگران اصلی ایجاد می‌کند.
ادامه مطلب
حامد نقی‌لو می نویسد: در تاریخ رسمی ایران، ردپایی از آنها نیست؛ نه در اسناد وزارت خارجه، نه در گزارش‌های امنیتی، نه در روایت‌های عمومی. اما اگر حافظه سیاسی کشور را نه از مسیر اسناد، بلکه از مسیر منطقهای پنهان قدرت بخوانیم، با ساختاری مواجه می‌شویم که از دوره قاجار تا امروز، با حفظ مأموریت ثابت، چهره‌اش را تغییر داده تا در دل هر نظام سیاسی باقی بماند.
ادامه مطلب
سید محمدمهدی سیدناصری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: حتی اگر وسیع‌ترین برداشت ممکن (و از نظر حقوقی قابل دفاع) از دفاع مشروع پیش‌دستانه پذیرفته شود، استفاده اسرائیل از زور علیه ایران غیرقانونی خواهد بود. دلیل آن، نبود شواهد کافی مبنی بر تعهد غیرقابل بازگشت ایران به حمله به اسرائیل با سلاح هسته‌ای در صورت دستیابی به این توانایی است. حتی اگر چنین نیتی فرض شود، باز هم اسرائیل باید شواهد بیشتری در این خصوص ارائه کند، به‌سختی می‌توان استدلال کرد که استفاده از زور در حال حاضر، تنها گزینه ممکن بوده است.
ادامه مطلب
فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: یکی از سناریوهای محتمل، ایجاد سازوکارهای امنیتی برای حفاظت از سرمایه‌گذاری آمریکا بعد از تکمیل پروژه است. این اقدام می‌تواند به استقرار نیرو یا تجهیزات نظارتی دائمی در مرز ارمنستان و ایران منجر شود. برای ایران، این وضعیت حساس است و برای روسیه نیز غیرقابل‌قبول خواهد بود.
ادامه مطلب
نگرانی اصلی کشورهای خلیج فارس این است که «دکترین سلاح بلند» اسرائیل – حمله پیشگیرانه به دشمنان در چندین عرصه – دیگر صرفاً دفاعی تلقی نمی‌شود، بلکه به عنوان راهبردی با هدف تجزیه منطقهای در نظر گرفته می‌شود. در ایران، این به معنای حمله نه تنها به زیرساخت‌های نظامی، بلکه به زندان‌ها و پایگاه‌های شبه‌نظامی و همچنین تلاش برای ایجاد ناآرامی در مناطق اقلیت‌نشین مانند خوزستان، بلوچستان و مناطق کردنشین بوده است. الگوی مشابهی در سوریه نیز پدیدار شده، جایی که اسرائیل عملیات در مناطق با اکثریت دروزی را تحت عنوان حفاظت از اقلیت‌ها توجیه کرده است. رهبران خلیج فارس نگرانند که اگر این دکترین عادی شود، در نهایت می‌تواند در مورد سایر کشورهای شکننده – حتی عراق یا خود عربستان سعودی – نیز اعمال شود.
ادامه مطلب
بیانیه عبدالله اوجالان و خلع سلاح پ ک ک، نه‌تنها یکی از طولانی‌ترین پرونده‌های امنیتی خاورمیانه را به‌طور رسمی بست، بلکه بخشی از دکترین امنیتی ترکیه را نیز بی‌موضوع کرد. در دهه‌های اخیر، آنکارا با تقسیم‌بندی کردها به دو دسته «کرد خوب» (همکار یا بی‌تهدید، عمدتاً در اقلیم کردستان عراق) و «کرد بد» (مخالف مسلح، مانند پ‌ک‌ک و شاخه‌های آن در سوریه) یک چارچوب توجیهی برای حضور نظامی، عملیات برون‌مرزی و تنظیم روابط با دولت‌های منطقه ایجاد کرده بود.
ادامه مطلب
پیروز غفرانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: این مقاله ضمن بررسی چرایی عقب ماندگی شدید کشور در حوزه روابط اقتصادی خارجی و عدم حضور در نظام های اقتصادی جهانی، به الزامات حضور بنگاه های اقتصادی در عرصه بین المللی و شبکه ها و پلتفرم های جهانی، که لازمه توسعه است و نقش و وظایف دولت و حاکمیت در تسهیل این فرآیند می پردازد.
ادامه مطلب
جلال خوش چهره می نویسد: بنابراین تهران اگر بنا را بر گفت‌وگو گذاشته باید الزام‌های آن را نیز بپذیرد. در این حال، این هنر گفت‌وگو کنندگان و امتیازهایی است که هریک از طرف‌ها برای چانه‌زنی در اختیار دارند. تهران در رویکرد گفت‌وگو، بالاترین و اصلی‌ترین امتیازی را که در اختیار دارد، همانا انسجام و همدلی ملی است. هرگونه آسیب‌پذیری در این امر به رغم همه تردیدها به نیٌت غرب، دست تهران را خالی می‌کند.
ادامه مطلب
در یک نگاه، ترکیه دلایل موجهی برای نگرانی در مورد اثرات گسترده‌تر حملات نظامی اخیر اسرائیل به ایران دارد. آنکارا که پیش از این با بیش از ۳.۵ میلیون پناهنده سوری و افغان و تورم مداوم دست و پنجه نرم می‌کرد، بیم آن دارد که درگیری مجدد یا بی‌ثباتی بیشتر در داخل ایران بتواند قیمت انرژی را افزایش دهد و موج جدیدی از مهاجرت را برانگیزد که خطر نارضایتی داخلی از دولت اردوغان را افزایش می‌دهد. با این حال، یک اسرائیلِ دارای نفوذ منطقهای، حتی با وجود اینکه اردوغان از هیچ فرصتی برای محکوم کردن آن دریغ نمی‌کند، برای آنکارا نکات مثبتی به همراه دارد.
ادامه مطلب
اسرائیل نباید فرض کند تاکتیک‌های «چمن‌زنی» آن می‌تواند به راحتی به ایران منتقل شود. انجام حملات گاه به گاه به بازیگران غیردولتی در لبنان، سوریه یا حتی یمن، جایی که کنترل‌های کمی بر آزادی عملیات اسرائیل وجود دارد، ممکن است هزینه کمی داشته باشد، اما ایران یک مورد متفاوت است. تهران در حالی که از قدرت آتش اسرائیل و از نظر قابلیت‌های اطلاعاتی برتری داشت، با این وجود در طول جنگ دوازده روزه نشان داد که می‌تواند اقتصاد اسرائیل را به حالت تعلیق درآورد و باعث مرگ و ویرانی در جبهه داخلی اسرائیل شود و کل شهروندان را به پناهگاه‌ها بفرستد.
ادامه مطلب
سید محمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: توافق آذربایجان و ارمنستان برای احداث کریدور زنگزور با عاملیت و کارگزاری امریکا، محصول رایزنی دیپلماتیک چند روزه و حتی چند ماه نیست بلکه مجموعه‌ای از مؤلفه‌های گوناگون طی سال‌ها در سطوح ملی، منطقهای و بین‌المللی زنجیروار کنار هم جمع شده و موجب شکل‌گیری چنین توافقی شده‌اند. بی‌تردید احداث زنگزور برای ایران یک بحران ژئوپلتیک است.
ادامه مطلب
احسان هوشمند می نویسد: بیش از سه دهه از ارائه طرح پاول گابل برای حل‌وفصل مسائل قفقاز جنوبی و مناقشه میان باکو و ایروان می‌گذرد. این ایده توسط گابل در حالی طرح شد که ارمنستان در موازنه نظامی دست بالا را داشت و کمتر کسی می‌توانست تصور کند که در سه دهه بعد این موازنه به کلی به ضرر ارمنستان رقم خواهد خورد.
ادامه مطلب
محمد راه پیما در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: این نبرد، آزمونی برای ارزیابی توان بازدارندگی ایران و نمایش انسجام درونی نظام جمهوری اسلامی بود. ایران توانست با تلفیق فناوری‌های نوین، فرماندهی داده‌محور و مدیریت افکار عمومی از فروپاشی راهبردی جلوگیری و روایت سیاسی خود را تثبیت کند.
ادامه مطلب
هنگامی که اسرائیل جنگ دوازده روزه را آغاز کرد و عملیات شیر خیزان خود را در ۱۳ ژوئن آغاز کرد، سه هدف کلیدی داشت: به عقب راندن آنچه آن را برنامه هسته‌ای ایران «در حال نزدیک شدن به نقطه بی‌بازگشت» می‌دانست، با توجه به ذخایر به سرعت در حال رشد اورانیوم غنی‌شده با غلظت بالا و آنچه ادعا می‌کند مربوط به فعالیت‌های تسلیحاتی است؛ از کار انداختن تعداد قابل توجهی از موشک‌های بالستیک ایران؛ و تضعیف بیشتر توانایی جمهوری اسلامی برای اعمال قدرت در منطقه، چه به تنهایی و چه از طریق نیروهای نیابتی. مقامات اسرائیلی همچنین با اشاره به شکنندگی جمهوری اسلامی و تشویق مردم ایران به قیام علیه حاکمان خود، خاطرنشان کردند که این حملات می‌تواند دولت ایران را بی‌ثبات کند یا حتی راه را برای تغییر رژیم هموار کند. اتفاقی که تا کنون نیفتاده است. یکی دیگر از اهداف ضمنی ممکن است منحرف کردن دیپلماسی هسته‌ای و تضعیف احتمال توافق مجدد بین ایالات متحده و ایران باشد، زیرا حمله غافلگیرانه اسرائیل تنها دو روز قبل از ششمین دور مذاکرات که قرار بود در عمان برگزار شود، رخ داد. این حملات همچنین به اراده سیاسی اسرائیل برای استفاده گسترده از نیروی نظامی و کمبود نیروهای داخلی یا خارجی مؤثر که قادر به مهار آن باشند، اشاره داشت.
ادامه مطلب
ما، جمعی از پیشکسوتان سیاست خارجی، با اعتماد به توانمندی‌های ملت سر افراز و نظام جمهوری اسلامی ایران، بر این باوریم که با جسارت دیپلماتیک، می‌توان رویکرد سیاست خارجی کشور را بر پایه تمرکز بر حفظ امنیت و توان ملی و اولویت بخشیدن به جایگاه توسعه و پیشرفت، با تعامل سازنده و تاکید بر منافع ملی و عقلانیت راهبردی باز تعریف کرد و نقش مؤثری در حل مشکلات، چالش‌ها و ارتقای جایگاه ایران در منطقه و جهان ایفا کرد.
ادامه مطلب
سومین دوره این مدرسه از ۲۵ مرداد تا ۵ شهریور ۱۴۰۴ به‌صورت مجازی و در قالب ۲۲ نشست تخصصی برگزار می‌شود. هدف اصلی این دوره، ارائه دانش روز و تحلیل‌های عمیق به منظور گسترش شناخت جامعه علمی و فعالان حوزه سیاست خارجی، اقتصاد و فرهنگ از فرصت‌های همکاری با چین عنوان شده است.
ادامه مطلب
هفت ماه پس از آغاز دوره دوم ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ و در حالی که هنوز تبعات جنگ ۱۲روزه میان ایران و اسرائیل فروکش نکرده، دوباره ایده میانجیگری برای گفت‌وگوهای هسته‌ای و سیاسی میان تهران و واشنگتن مطرح شده است و نروژ این بار در مرکز توجه قرار دارد، در همین باره روزنامه «تهران‌تایمز» خبر داد: «نروژ به عنوان گزینه‌ای محتمل برای میانجیگری مذاکرات احتمالی بین ایران و ایالات متحده مطرح است، پس از آنکه کمپین بمباران آمریکا و اسرائیل در خاک ایران، مذاکرات قبلی که با میانجیگری عمان در آوریل و ژوئن انجام می‌شد را مختل کرد».
ادامه مطلب