ایران

تحول ساختاری در چارچوب همکاری ایران با آژانس؛

بازنگری مبتنی بر قانون و واقعیت‌های جدید

با نگاهی به اظهارات روز پنجشنبه عراقچی، می‌توان دریافت که ایران در این دوره، سیاستی فعالانه‌تر و مبتنی بر اقتدار را دنبال می‌کند. با تصویب قانون مجلس و تاکید بر نظارت شورای عالی امنیت ملی، تهران می‌کوشد با بازتعریف چارچوب همکاری، بازی در زمین آژانس را به نفع خود تغییر دهد. این رویکرد از دو جنبه اهمیت دارد؛ نخست حفظ حاکمیت ملی و کنترل دقیق‌تر بر پرونده هسته‌ای، و دوم تأکید بر رفتار حرفه‌ای و عادلانه آژانس در مواجهه با شرایط استثنایی ایجاد شده است.

ادامه مطلب

زمینه‌های جهانی گذار به نظم چندقطبی

فرصت‌ها و چالش‌های همکاری با ائتلاف‌های جهانی

محسن روحی صفت می گوید: دیپلماسی ترکیبی و چند بعدی ایران، اگر با رویکردی سنجیده، منعطف و کارآمدتر همراه شود، می‌تواند به خلق دستاوردهای ملموس داخلی و بین‌المللی منجر شود. جهان در حال گذار به سوی نظمی چندقطبی است که در آن قدرت به‌صورت پراکنده‌تر و میان بازیگران متعدد توزیع می‌شود. در این میان، ایران با اتخاذ سیاستی فراگیر و با تأکید بر همکاری با ائتلاف‌هایی مانند بریکس و سازمان همکاری شانگهای، در پی بازآرایی راهبردی جایگاه خود در نظام بین‌الملل است. این سیاست، فراتر از واکنشی در قبال به اصطلاح انزوای تحمیلی غرب، نشانه‌ای از تصمیم و انتخابی هنجاری برای ایجاد نظمی عادلانه‌تر و متوازن‌تر است که بر اصول عدالت، برابری و احترام به حاکمیت ملی استوار است. بااین‌حال، وابستگی بیش‌ازحد به ائتلاف‌ها و بلوک‌های خاص، می‌توانند انتخاب راهبردی ایران را محدود کنند.

ادامه مطلب

ایران و ضرورت سیاست‌ورزی فعال در قبال چهارراه صلح

تعامل ژئوپلیتیکی در قفقاز جنوبی

فاطمه خادم‌شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: تنها سیاستی فعال و آینده‌نگر که ترکیبی از دیپلماسی، اقتصاد، امنیت و فرهنگ باشد، می‌تواند چهارراه صلح را به بستری برای ارتقای جایگاه منطقه‌ای و افزایش امنیت ملی ایران بدل کند.

ادامه مطلب

ترامپ تنها در این صورت استثنا می‌شود

درک واقعی ایران، لزوم رسیدن به توافق

ایالات متحده باید رویکرد خود را حول محور عمل متقابل استراتژیک تغییر دهد. اهداف اصلی سیاست خارجی ایران، عدم دخالت خارجی در سیاست داخلی آن (از جمله تهدیدهای بی‌ثبات‌سازی نظام) و ادغام مجدد اقتصادی و دیپلماتیک جهانی، با منافع ایالات متحده ناسازگار نیستند. توافق هسته‌ای هنوز امکان‌پذیر است، اما تنها در صورتی که مبتنی بر راه‌حل‌های معتبر و مبتنی بر بده‌بستان باشد. تهران تسلیحاتی شدن را متوقف می‌کند و فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده منطقه‌ای خود، یعنی حمایت از شبه‌نظامیان نیابتی را متوقف می‌کند. در عوض، واشنگتن عدم مداخله ایالات متحده و متحدانش را تضمین می‌کند و از ادغام مجدد مرحله‌ای در جامعه بین‌المللی حمایت می‌کند. راستی‌آزمایی کلیدی است، اما عمل متقابل نیز همین طور است. فشار بدون انگیزه، یک تحریک است، نه یک استراتژی.

ادامه مطلب

کرملین در مسیر ثبات قدم می‌زند یا در معماری بحران‌ها نقش ایفا می‌کند؟

شراکت روسی، وعده‌ای در غبار

حامد نقی‌لو می نویسد: هم‌زمان با پیچیده‌ترشدن معادلات ژئوپلیتیکی منطقه، نقش روسیه در کنار ایران از یک شراکت سیاسی به یک پرسش راهبردی تبدیل شده است: کرملین در مسیر ثبات قدم می‌زند یا در معماری بحران‌ها نقش ایفا می‌کند؟

ادامه مطلب

مداخله‌گری افسارگسیخته غرب

مداخلات خارجی؛ موفقیت‌های تاکتیکی به بهای شکست‌های راهبردی

اردوان امیراصلانی می نویسد: آیا جنگ «پیشگیرانه» اسرائیل علیه ایران که ماه گذشته با حمایت ایالات متحده انجام شد، نوید بازگشت به مداخله‌گری افسارگسیخته غربی را می‌دهد؟ تجربه مداخله در عراق در سال ۲۰۰۳ و در لیبی در سال ۲۰۱۱، خاطره‌ای تلخ بر جای گذاشت.

ادامه مطلب

لزوم جدیت در مذاکره با ایران

الآن وقت دیپلماسی است نه رژیم چینج

ایالات متحده و شرکایش به جای تمرکز صرف بر قابلیت‌های هسته‌ای ایران، باید یک ابتکار دیپلماتیک جامع را دنبال کنند که تمام مشکلات دیرینه ایران با همسایگانش و غرب را در بر بگیرد.

ادامه مطلب

از بمب سخن گفتن و از بمب شنیدن!

چرا نباید به فکر دستیابی به سلاح هسته‌ای باشیم

بشیر اسماعیلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: اصرار به ساخت بمب هسته‌ای در صدا و سیما یا شبکه‌های اجتماعی و غیره نه تنها آدرس غلطی را در رابطه با اصل امنیت ملی ارائه می‌دهد که می‌تواند مورد سو استفاده دشمنان برای اعمال فشار مضاعف به کشور واقع شود.

ادامه مطلب

از خرید زمان تا خرج کردن زمان

تهران و آژانس؛ گفت‌وگو با گاردهای بسته

جلال خوش چهره می نویسد: اگر سفر هیئت آژانس هسته‌ای؛ آنهم در غیبت بازرسان آن به تهران را فرصتی به‌مثابه دریچه‌ای نیمه‌باز برای فعال‌سازی دوباره "دیپلماسی در تعلیق" به حساب آوریم ولی نمی‌توان با وجود عمیق شدن تردیدها و اختلافات در‌باره "همه چیز" خوش‌بین بود. با این‌حال چنانچه "سیاست را امر امکان در وضع ناممکن" محسوب کنیم، باید به ایده‌ها و ابتکارهایی نظر داشته باشیم که از یکسو نمایندگان آژانس در چمدان‌های خود به تهران می‌آورند.

ادامه مطلب

نگاهی به تبعات تغییر دکترین اتمی

طرحی برای امنیت غیرهسته‌ای

کوروش احمدی می نویسد: ایران در ۲۳ سال گذشته با بحرانی درباره مسئله هسته‌ای مواجه بوده‌ است. منشأ این بحران، ادعای غرب مبنی بر ابعاد نظامی داشتن برنامه هسته‌ای ایران بوده‌ است. این در حالی است که مقامات عالی‌رتبه همواره تأکید کرده‌اند که برنامه هسته‌ای ایران صرفا صلح‌آمیز است؛ تا آنجا که رهبری طی فتوایی بر حرمت برنامه هسته‌ای تسلیحاتی تأکید کردند.

ادامه مطلب

السودانی و الحشد الشعبی در توازنی شکننده

عراق کجای تنش ایران و اسرائیل ایستاده است

شاید اکنون بیش از هر زمان دیگری، نخست وزیر محمد شیاع السودانی و دولت مرکزی در بغداد مجبور شده‌اند برای حفظ ثبات به سختی به دست آمده عراق، بین ایران و ایالات متحده تعادل ظریفی برقرار کنند.

ادامه مطلب

درباره دیپلماسی خاوریاری باکو

«بادپوله» علی اف و «ادوارد لینتنرهای» ایرانی

احمد کاظمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: ناتوانی برخی از بخشهای کشور در همراهی با انتظارات و رهنمودهای مقام معظم رهبری در خصوص ضرورت مقابله با تغییرات ژئوپلیتیکی، نشان می دهد که برای پیشگیری از این بحران ژئوپلیتیکی، بیش از هر چیز، پاکسازی عمیق شبکه نفوذ باکو و آنکارا در ایران ضرورت دارد. شبکه ای که بدلیل گستردگی و تحت پوشش شبکه لندنی – صهیونی، خود را ایمن از هرگونه پاسخگویی و تعقیب قضایی و امنیتی می‌داند و مطمئن است ترک فعل نهادهای ذیربط در کشور در خصوص آنها همچنان ادامه خواهد یافت.

ادامه مطلب

سفر پزشکیان به اسلام‌آباد چقدر مهم است

روابط ایران و پاکستان بر مدار تعمیق و گسترش

محمدمهدی خزاعی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: ایران و پاکستان هر دو در حدود دو ماه گذشته، دو جنگ را پشت سر گذاشته‌اند. اما پرسش این است که اهمیت این سفر رئیس‌جمهوری اسلامی ایران را چگونه می‌توان ارزیابی کرد؟ در پاسخ، می‌توان روابط ایران و پاکستان را در مقطع کنونی از سه منظر بررسی کرد.

ادامه مطلب

به رسمیت شناختن وضعیت جنگی

حقوق بین‌الملل؛ واژه‌ای بی‌معنا در ویرانه‌های غزه و تهران؟

سید محمدمهدی سیدناصری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: تجاوز نظامی، علاوه بر آسیب فیزیکی، آثار روانی عمیق و بلندمدتی بر کودکان ایرانی گذاشته و امنیت روانی و اجتماعی آنان را مختل کرده است. کودکان ایرانی، همانند همتایان فلسطینی خود، تحت تأثیر مستقیم خشونت، ترس و بی‌ثباتی قرار دارند و این نقض گسترده حقوق، مستوجب پاسخ‌گویی فوری در سطح بین‌المللی است.

ادامه مطلب

بی‌طرفی ریاض تا کجا جواب می‌دهد

قمار استراتژیک عربستان در تنش ایران و اسرائیل

بی‌طرفی اغلب در چارچوب ژئوپلیتیک خاورمیانه حول محور قدرت و کنترل می‌چرخد تا صلح. تصمیم پادشاهی برای بی‌طرف ماندن، یک قمار استراتژیک با هدف تقویت نقش آن به عنوان یک کارگزار قدرت منطقه‌ای است.

ادامه مطلب

ژئوپلیتیک انرژی و دیپلماسی چندلایه:

جایگاه ایران در نظم نوین منطقه‌ای

سید کامران یگانگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در این نظم در حال تکوین، الگوهای سنتی دیپلماسی انرژی دیگر پاسخ‌گو نیستند؛ آنچه در حال ظهور است، دیپلماسی چندلایه انرژی است: ترکیبی از گفت‌وگوهای رسمی، مشارکت‌های منطقه‌ای، تعاملات بین شرکتی، و بازیگری نهادهای مالی و اقلیمی. پرسش اینجاست: ایران، با انبوهی از فرصت‌های طبیعی و چالش‌های ساختاری، چه جایگاهی در این نظم نوین دارد؟

ادامه مطلب

از ایران برهنه تا چین برهنه

هشدار تکرار تهاجم واشینگتن به تهران برای پکن

اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: فرآیند تهاجم اسرائیل و امریکا به ایران نه‌تنها برای سیاستگذاران و فرماندهان نظامی و امنیتی ایران درس‌های کم‌نظیری داشته، بلکه برای سیاستگذاران راهبردی دیگر بازیگران به‌ویژه قدرت‌های شرقی سرشار از درس آموزی است.

ادامه مطلب

ضرورت بازاندیشی

جنگ شناختی

کیومرث اشتریان می نویسد: جنگ ۱۲‌روزه زمینه‌ای برای بازاندیشی و تحلیل امنیتی مسئله نفوذ است. نیروهای امنیتی کشورها در جنگی بی‌پایان‌اند که از چشم همگان پنهان است. این مبارزه وجوه گوناگونی دارد که از تخلیه تئوریک و تضعیف نیروی انسانی تا نفوذ و عملیات را در بر می‌گیرد. سرمنشأ این مبارزه فکری می‌تواند تئوریسین‌هایی باشد که آشکار و نهان در خدمت دولت‌های خود قرار دارند. ما نمی‌دانیم چه می‌کنند و چگونه کارزار می‌کنند، اما از روی نشانه‌ها می‌توان ابعاد بازی‌های آنها را تا حدودی درک کرد.

ادامه مطلب

بعد از جنگ ۱۲ روزه

روسیه و چین تا کجا از ایران حمایت می‌کنند؟

توافقات فعلی بین ایران و دو قدرت بزرگ حامی آن، مسلماً بیشتر به نفع خودشان است تا تهران. روسیه در ازای وعده‌های مبهم حمایت نظامی، به فناوری نظامی ایران دسترسی پیدا کرده، در حالی که چین نفت ارزان ایران را دریافت کرده است که فروش آن، بدون نیاز به انجام کار دیگری توسط پکن، یک شریان اقتصادی برای تهران فراهم می‌کند

ادامه مطلب

اقتدار موشکی و علمی ایران؛

قهرمانان گمنام و سکوت سینمای جنگی و استراتژیک

فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: سینمای جنگی و حتی سینمای استراتژیک ایران فاصله‌ای آشکار با بازنمایی این اقتدار و قهرمانان گمنام دارد. تاکنون هیچ فیلم جریان‌ساز و تاثیرگذاری که عملیات‌های نمادین موشکی یا زندگی دانشمندان امنیتی را به‌شکل دراماتیک و الهام‌بخش روایت کند، ساخته نشده است.

ادامه مطلب

یادآوری چند نکته

ایران علیه اسرائیل: راهبردی برای انتقال جنگ از بُعد نظامی به حقوقی

امیرحسین عسگری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در این نوشتار قصد بر آن است تا علاوه بر نگاهی به آن‌چه رخ داد از منظر روابط بین‌المللی بدان بنگریم و در نهایت با استناد به ادله موجود و شرایط جدید، راهبردی را برای ایران تعیین کنیم تا بتوانیم به تعیین خسارات وارده و محکوم کردن مقامات اسرائیلی در محاکم بین المللی بپردازیم.

ادامه مطلب

لزوم توجه جدی به تهدیدها

جنگ ۱۲ روزه اسرائیل یک تله برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه بود

اسفندیار خدایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: با توجه به شرایطی که حمله اسرائیل و آمریکا ایجاد کرده، یعنی آشی که نتانیاهو و ترامپ برای ما پخته‌اند، حصول توافق در این فرصت کوتاه، خیلی سخت به نظر می‌رسد. 

ادامه مطلب

لزوم بازتعریف «بازدارندگی» در دکترین دفاعی ایران

سه تابوی خودخواسته‌ای که باید شکسته شوند

محمد مونسان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: حمله مستقیم اسرائیل و آمریکا به خاک ایران به‌وضوح از «عدم بازدارندگی» در برابر ابرقدرت‌ها نشان داشت. علت اصلی این عدم بازدارندگی، «سه تابوی خودخواسته» و سه اشتباه فاحش خودخواسته ایران در تعریف «بازدارندگی» در دکترین دفاعی ایران بوده است: محدودیت برد موشک‌ها و عدم نصب موشک روی ناوها و زیردریایی‌ها (به دلیل عدم وجود الزام دسترسی به سرزمین اصلی دشمن) و عدم برخورداری از سلاح‌های تاکتیکی هسته‌ای. 

ادامه مطلب

افکار عمومی‌ بخشی از واقعیت جهان سیاست امروز است

دیپلماسی زور و زود!

 محمدصادق کلبادی می نویسد: یکی از خصایص ریشه‌دار در سیرت جمعی ما ایرانیان، شتاب‌زدگی در تحصیل نتیجه از طریق قهر و فشار است؛ امری که مرحوم مهندس بازرگان در مقاله سازگاری ایرانی تحت مفهوم «فرهنگ زور و زود» به آن پرداخت.

ادامه مطلب

قفقاز جدید و منافع ما

محسن پاک آیین می نویسد: آنچه برای منافع ملی ایران اهمیت دارد این است که با غلبه گفتمان صلح بر گفتمان جنگ در قفقاز،موضوع تغییر مرزهای بین المللی از جمله مرز ایران با ارمنستان که مربوط به دوره جنگ قره باغ بوده،منتفی شده و جمهوری اسلامی ایران در عین حفظ آمادگی برای حفظ مرزهای خود باید از فضای صلح آمیز قفقاز برای ایجاد فرصت های همکاری با ارمنستان و آذربایجان استفاده کند.

ادامه مطلب

قمار  بزرگ آمریکا  در  قفقاز

کریدور  زنگزور  و  تغییر  توازن قدرت

ایالات متحده با پیشنهاد جاه‌طلبانه خود برای کریدور زنگزور—یک گذرگاه استراتژیک ۴۳کیلومتری در استان سیونیک ارمنستان—خود را به قلب یک بازی پرمخاطره سیاسی و اقتصادی کشانده که می‌تواند ساختار انرژی اوراسیا را دگرگون کند. هدف آمریکا، شکستن بن‌بست‌های دیرینه، تنوع‌بخشی به منابع انرژی اروپا خارج از چتر روسیه و مقابله با نفوذ روزافزون مسکو، پکن و تهران در این منطقه حساس است

ادامه مطلب

نگاه جدید، راه حل جدید

طرح "مناره" با هدف ایجاد شبکه خاورمیانه برای تحقیقات و پیشرفت اتمی

دکتر محمدجواد ظریف، وزیر خارجه پیشین ایران، و محسن بهاروند، سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در بریتانیا، در یادداشتی مشترک که در روزنامه انگلیسی گاردین منتشر شد، از طرحی تازه با عنوان «مناره» برای آینده برنامه اتمی در خاورمیانه رونمایی کردند. آن‌ها در این یادداشت به تشریح ابعاد این ابتکار جدید پرداختند که هدف آن، ارائه یک چارچوب متفاوت برای برخورد با مسائل هسته‌ای در منطقه و جایگزینی منازعه با همکاری و اعتمادسازی است.

ادامه مطلب

صلح قره‌باغ در دسترس‌تر از همیشه است

زنگه زور میدان زورآزمایی ترکیه و آذربایجان علیه ارمنستان

بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می‌نویسد: شرایط برای دستیابی به توافقنامه‌ صلحی پایدار میان آذربایجان و ارمنستان بیش از هر زمان دیگری اکنون فراهم شده است و دو کشور هیچ‌گاه تا این اندازه به امضای یک توافقنامه صلح نزدیک نبوده‌اند.

ادامه مطلب

فرصتی که امریکا به بهره‌برداری از آن فکر می‌کند

عراق و جنگ ۱۲ روزه اسرائیل علیه ایران

هرچند گروه‌های همسو با ایران در عراق، در زمان جنگ ۱۲ روزه تا حد زیادی بی‌طرف ماندند ولی این ملاحظه‌کاری عملگرایانه موجب توقف رقابت فزاینده بین امریکا و ایران بر سر آسمان عراق و شراکت اقتصادی با این کشور و دیگر عرصه‌های حیاتی نشد.

ادامه مطلب

آذربایجان، اوکراین دیگر خواهد شد؟

الگوی کی‌یف در آینه باکو

حامد نقی‌لو می نویسد: قفقاز جنوبی در آستانه تغییرات بنیادین ژئوپلیتیکی، بار دیگر در مرکز توجه بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای قرار گرفته است. جمهوری آذربایجان با اتخاذ سیاست‌هایی که در نگاه نخست نشانه‌ای از جسارت راهبردی‌اند، اما در عمق خود سایه خطاهای تکراری گذشته را حمل می‌کنند، امروز در مدار الگویی حرکت می‌کند که پیش‌تر توسط کی‌یف آزموده شد، الگویی که محصول آن نه استقلال راهبردی، بلکه ورود به منطقه پرتنش‌ِ بحران و بی‌ثباتی مزمن بود.

ادامه مطلب