در جستجوی کشور مستقل فلسطینی

آمریکا، یکی از اعضای دارای حق وتو در شورای امنیت است و مخالفت این کشور به معنای وتوی این درخواست در شورای امنیت خواهد بود. آمریکا برای این که چندان زیر فشار افکار عمومی‌قرار نگیرد دلیل مخالفت خود را این طور توضیح می‌دهد که این اقدام فلسطینی‌ها به آن نتیجه مورد نظر نمی‌رسد. آمریکا می‌گوید اقدامات یکجانبه در فضای بین المللی به کشور مستقل فلسطینی منجر نمی‌شود و باید توافق بین المللی صورت گیرد.

به رسمیت شناخته شدن فلسطین و تشکیل دولت مستقل فلسطین مرزهای کامل 1967 به پایتختی قدس از مهم ترین خواست‌ها و تلاش‌های فلسطینی‌ها بوده است که همیشه به دنبال آن بوده اند. با این وجود برای پیشبرد این خواست همواره با  مشکلاتی مواجه بوده اند.

این موضوع از این جهت برای فلسطینی‌ها حائز اهمیت است که بتوانند به عنوان یک کشور مستقل در سازمان ملل، از امکانات حقوقی آن برای دفاع از حقوق خود در مقابل اسرائیل و جنایت‌هایی که اسرائییلی‌ها در حق آنها روا می‌دارند خصوصا اشغال سرزمین آنها استفاده کنند. برای دستیابی به این شرایط باید وضعیت حقوقی آنها در سازمان ملل تحکیم و تقویت شود.

برای این کار دو راه وجود دارد. یک راه این است که درخواست فلسطینی‌ها به شورای امنیت ارائه شود و با تصویب این شورا، دولت مستقل فلسطینی از سوی سازمان ملل به رسمیت شناخته شود. برای تحقق این شرایط همه اعضای دائم شورای امنیت باید با این موضوع موافق باشند تا هیچ گونه وتویی از سوی آنها صورت نگیرد. در حالی که در حال حاضر موضع آمریکا بسیار تند است و با این طرح مخالفت کرده است.

راه دوم این است که این درخواست در مجمع عمومی‌تصویب شود و با رای اکثریت بین المللی فلسیطنیها به جایگاه حقوقی برتری دست یابند. هرچند این جایگاه و بدون تایید شورای امنیت جایگاهی تکمیل شده نیست ولی به هرحال از این راه فلسطینیها می‌توانند بر شورای امنیت و کسانی که می‌خواهند این طرح را وتو کنند فشار بیشتری بگذارند و به نتیجه ای مطلوب نزدیک شوند. یعنی از منظر حقوقی مصوبه مجمع عمومی‌لزوما لازم الاجرا نیست ولی همین هم باید دو سوم آرای کشورها را داشته باشد تا تصویب شود. بنابراین از این نظر این درخواست چالش جدی بین المللی ایجاد کرده است. علاوه بر اتحادیه عرب و برخی از کشورهای نظیر روسیه از این درخواست فلسطینی‌ها حمایت کرده اند و به نظر می‌رسد از نظر عددی اکثریت کشورهای عضو سازمان ملل موافقند که این سازمان کشور مستقل فلسطین را به رسمیت بشناسند.

بنابراین حتی اگر فلسطینی‌ها در همین حد هم موفق شوند که در مجمع عمومی‌این درخواست آنها تصویب شود، به بخشی از مشروعیت که می‌خواستند می‌رسند و می‌توانند اقدامات حقوقی خود را شروع کنند. اقداماتی بیش از آنچه که تاکنون انجام می‌داده اند. یعنی حتی اگر نتوانند به یک توافق بین المللی دست پیدا کنند و شورای امنیت را به مجبور کنند که به درخواست آنها رای دهد، رای مجمع عمومی‌هم برای آنها یک موفقیت به حساب می‌آید.

باید به این نکته توجه داشت که این خواست فلسطینی‌ها تازگی ندارد. همیشه فلسطینی‌ها مهم ترین مبارزه حقوقی خود را این می‌دانسته اند که جایگاه بین المللی خود را ارتقا ببخشند. اما مشکلی که همواره وجود داشته است این بوده که فلسطینی‌ها دچار ختلاف نظر بوده اند و یکپارچه نبوده اند و نمی‌توانستند با تمام قوت سیاسی، نظامی، بین المللی و تشکیلاتی خود برای کسب آن مطالبات بین المللی و ارتقای جایگاه حقوقیشان تلاش کنند. دو شاخه شدن فلسطین و تقسیم آن به غزه زیر نظر دولت حماس و کرانه باختری تحت حکومت فتح باعث شده بود که اقدامات بین المللی فلسطینی‌ها به هیچ وجه جایگاه پیدا نکند و فرصتی برای آنها پیش نمی‌آمد که این مسئله را پیگیری کنند. به خاطر اختلافات داخلی خیال اسرائیل راحت بود که حرف محود عباس تاثیری نداشت و نمی‌توانست اقدام جدی صورت بدهد.

اما آغاز جنبش مردمی‌در کشورهای عربی بر فلسطین هم اثر گذاشت و تحت تاثیر جنبش‌های آزادی خواهنه مردمی‌در جهان عرب در اراضی فلسطینی یعنی هم در غزه و هم رام الله مردم تظاهرات کردند و از هم دولت مستقر در غزه به ریاست حماس و هم از دولت مستقر در کرانه باختری به ریاست فتح تقاضا کردند که با هم متحد شوند. به دنبال آن تقاضا بود که جلسات آشتی ملی را برگزار کردند. آغاز مذاکرات صلح بین فلتح و حماس و توافقی که تحت عنوان آشتی ملی صورت گرفت که هنوز هم مذاکراتش ادامه دارد و چشم اندازش مثبت ارزیابی می‌شود به موتور محرکه ای برای تلاش‌های جدید بین المللی فلسطینی‌ها تبدیل شد.

 با رفع این دو دستگی، محمود عباس با یک اعتماد به نفس بیشتری از طرف همه مردم فلسطین همه گروههای فلسطینی تقاضای نشست سپتامبر را کرده است. این تقاضای عباس است که عکس العمل‌های مختلفی را در سطح جهانی به وجود آورده است. همین حرکت عباس است که توانسته است فضا سازی را هم در سطح بین المللی و هم دنیای عرب به وجود بیاورد و عرب‌ها نشان دهند که از اقدامات و تقاضای فلسطین برای بردن این تقاضا به مجمع عمومی‌حمایت می‌کنند.

بنابراین در وهله اول این درخواست یک چالش بین المللی ایجاد کرده است. علاوه بر این اعراب در این راستا تلاش می‌کنند. لابی عرب‌ها یکی از پشتوانه‌های این طرح است. عربستان نیز یکی از کشورهای مهم و قدرتمند عربی است که دارای روابط خوبی با آمریکاست. مقاله چند روز پیش ترکی فیصل، وزیر امنیت سابق و سفیر سابق عربستان در امریکا در واشنگتن پست نیز نشان دهنده این فشار کشورهای عربی است.

این که ترکی فیصل با این لحن وارد این چالش می‌شود، نشان می‌دهد که افکار عمومی‌عربی و بین المللی زمینه پذیرش این مواضع را دارد. افکار عمومی‌جهان عرب به خاطر حمایت‌های همه جانبه آمریکا از اسرائیل و این که این کشور اجازه نمی‌دهد حقوق فلسطینی‌ها محقق شود تا حدود زیادی با آمریکا مشکل دارد و بر علیه آمریکا تهییج شده است.

طبیعتا به واسطه تحولاتی که در جهان عرب در حال وقوع است و جنبش مردمی‌که در کشورهای عربی وجود دارد، تمام دولت‌های عربی و اتحادیه عرب دوست دارند به یک موضوعات متفاوت بپردازند و بتوانند مجددا جهان عرب را در مورد یک موضوع سازماندهی کنند.

چرا که اتحادیه عرب مدتهای مدیدی است به خاطر اختلافات بین کشورهای عربی و اختلافات ملت‌ها و دولت‌ها نتوانسته است که هیچ گونه کار آمدی از خود نشان دهد. با آغاز جنبش مردمی ‌در کشورهای عربی بسیاری از کشورهای عربی خصوصا مصر که مرکز اتحادیه عرب بود دستخوش تحول شدند و وضعیت این اتحادیه دچار نوعی به هم ریختگی شد. این موضوع شاید موجب شود که به وضعیتشان به عنوان یک سازمان منطقه ای سر و سامان مجددی بدهند.