بازی ناتمام قدرت در بارزانی ها

آتش زیر خاکستر اقلیم کردستان

۲۸ شهریور ۱۳۹۸ | ۱۸:۰۰ کد : ۱۹۸۶۳۴۶ خاورمیانه انتخاب سردبیر
به نظر می رسد که نحوه تعامل نخست وزیری اقلیم با نچیروان بارزانی محل سوال و ابهام بسیاری است؛ به ویژه که اختیارات گسترده و وسیع نخست وزیری از یک سو و اختلاف های آشکار و پنهان و نیز تفاوت نگاه مسرور بارزانی و نچیروان بارزانی به مسائل اقلیم و عراق از دیگر سو می تواند دایره اختلافات را در دولت جدید افزایش دهد و به اتلاف انرژی و عدم کارایی آن بینجامد تا در نهایت آهنگ کنار قدت گیری مسرور بارزانی نواخته شود.  
آتش زیر خاکستر اقلیم کردستان

عبدالرحمن فتح الهی، عضو تحریریه دیپلماسی ایرانی

دیپلماسی ایرانی: با وجود آن که 28 مه سال جاری میلادی (7 خرداد) و پس از نزدیک به 8 ماه کشمکش و رقابت سیاسی احزاب کردی بر سر تشکیل دولت اقلیم کردستان عراق از زمان برگزاری انتخابات پارلمانی کردستان عراق در ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۸ میلادی (7 مهر ۹۷)، نهایتا نچیروان بارزانی 53 ساله که سابقه 18 ساله نخست وزیری اقلیم کردستان را در کارنامه خود دارد، به عنوان دومین رئیس اقلیم کردستان شناخته شد تا کماکان سایه حزب دموکرات کردستان عراق و خانوداه بارزانی بر سر این منطقه از عراق برقرار باشد. اما به واقع مشکلات و چالش های رئیس جدید اقلیم کردستان عراق، به خصوص در سایه بازی ناتمام قدرت در بارزانی ها از همان ابتدا قابل پیش بینی بود.

پیرو این نکته انتخاب نیچروان و مسرور بارزانی به عنوان رئیس و نخست‌وزیر اقلیم و اختلاف دیدگاه‌های این دو چهره خاندان بارزانی ازجمله چالش‌های درون‌کردی دولت تازه کار و نسبتا جوان اقلیم کردستان بود. چرا که یکی از مهم‌ترین عرصه‌های اختلاف این‌دو، چینش کابینه و برخی مناصب کلیدی ازجمله مسئول نهاد شورای امنیت اقلیم کردستان عراق بود. 

در حالی که نیچروان بارزانی اصرار داشت بر اساس قانون، شورای امنیت باید زیرمجموعه ریاست اقلیم باشد، مسرور بارزانی که خود مدتی در این منصب بوده است، تمایل داشت شورای مذکور به عنوان زیرمجموعه نخست‌وزیری قرار بگیرد. این تنش‌ها تا جایی پیش رفت که به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل عدم تشکیل کابینه جدید، مطرح شد که البته با تلاش مسعود بارزانی برای حل این مشکل و پایان دادن به‌ اختلاف میان مسرور و نچیروان بارزانی بر کنترل شورای امنیت اقلیم تنش و اختلاف نظر دو پسر عمو تا حدی کم رنگ شد. ولی این احتمال وجود دارد که این مسئله به عنوان آتش زیر خاکستر عمل کند. چرا که اگر چه اکنون نزدیک به 4 ماه از آغاز به کار رسمی زمامداری نچیروان بارزانی در مقام ریاست اقلیم کردستان می گذرد و این دست اختلافات در حاشیه همکاری نیچروان و مسرور بارزانی به عنوان رئیس و نخست‌وزیر اقلیم قرار گرفته است، اما یقینا سیطره چند ساله مسرور بارزانی نخست وزیر کنونی اقلیم کردستان بر شورای امنیت که کارنامه ای غیر قابل دفاع را در سرکوب مخالفین، امنیتی کردن فضای جامعه و بازداشت های مکرر و بی شمار اهل قلم و روزنامه نگاران، منتقدین سیاست های پدرش، مسعود بارزانی و حتی ترورهای خاموش دولتی برای وی رقم زده است، نشان از نگاه امنیتی و تمامیت خواهانه فرزند مسعود بارزانی، رئیس سابق اقلیم کردستان دارد. 

با وجود آن که شورای امنیت اقلیم کردستان، نهادی امنیتی است از دل ادغام (پاراستن و زانیاری) نهادهای امنیتی وابسته‌ به‌ دو حزب حاکم (پارتی و یکیتی) در اقلیم کردستان و با هدف وجود یک نهاد اطلاعاتی ملی غیر حزبی در راستای تامین امنیت اقلیم کردستان به وجود آمده است.

این در حالی است که نگاه سخت، خشن و امنیتی مسرور بارزانی به واسطه سال ها ریاست بر این شوراء، نه تنها مانع جدی بازگشت ثبات سیاسی بعد از داستان همه پرسی استقلال و درگیری های کرکوک خواهد بود، بلکه احتمالا عامل ناکامی سیاست های آتی پسر عمویش نچیروان بارزانی در مقام ریاست اقلیم کردستان عراق برای رفع چالش های سه گانه "حقوق کارمندان اقلیم"، "صادرات نفت" و "اداره و "کنترل مناطق مورد مناقشه"، با محوریت مسئله کرکوک که با ظهور نشانه هایی طی روزها و هفته های اخیر به نظر می رسد در حال نتیجه دادن است، باشد. اما فعلا طرح همکاری های نزدیک نخست وزیری با ریاست اقلیم کردستان در دستور کار مسرور بارزانی قرار دارد تا در آینده زمانی که شرایط برای بروز و اعمال دیدگاه هایش فراهم شد از پوسته همکاری های شکننده کنونی درون دولتی و درون بارزانی با نچیروان خارج شود.

پیرو این نکته به نظر می رسد که نحوه تعامل نخست وزیری اقلیم با نچیروان بارزانی محل سوال و ابهام بسیاری است؛ به ویژه که اختیارات گسترده و وسیع نخست وزیری از یک سو و اختلاف های آشکار و پنهان و نیز تفاوت نگاه مسرور بارزانی و نچیروان بارزانی به مسائل اقلیم و عراق از دیگر سو می تواند دایره اختلافات را در دولت جدید افزایش دهد و به اتلاف انرژی و عدم کارایی آن بینجامد تا در نهایت آهنگ کنار قدت گیری مسرور بارزانی نواخته شود.  

از طرف دیگر نباید تلاش های پشت پرده مسعود بارزانی که در ظاهر به منظور حفظ و قبض قدرت در خاندان بازطانی را نادیده گرفت است. در این خصوص نکته مهم اینجا است که با نگاهی دقیق تر وعمیق تر می توان این تلاش ها را برنامه ای برای کم رنگ کردن جایگاه برادرزاده اش، نچیروان بارزانی و قدرتمندتر کردن پسرش مسرور بارزانی دانست، آن هم در شرایطی که از قبل از روی کار آمدن نچیروان بارزانی، زمینه کاهش قدرت ریاست اقلیم کردستان شکل گرفته بود. 

پس ماهیت پیچیده جایگاه ریاست اقلیم هم می توان محل چالش نچیروان بارزانی باشد. چرا که اگرچه ذیل تصویب قانون شماره یک سال 2019 در تاریخ 8 می سال جاری میلادی (18اردیبهشت) پارلمان اقلیم کردستان عراق، قانون تعلیق نهاد ریاست اقلیم ملغی شد و به احیای این پست و همچنین نحوه انتخاب رئیس توسط پارلمان انجامید، اما مشروعیت و کاریزمای آن اکنون دایره اختیارات نچیروان بارزانی در مقام قیاس با عمویش محدودتر کرده است. چون پیش از این ریاست اقلیم با رای مستقیم مردم انتخاب می شد. 

در نتیجه چون ریاست اقلیم کردستان تمرکز قدرت سابق را ندارد و توان آن به دیگر نهادها تفویض شده است، چرا که پس از استعفای 16 اکتبر سال 2017 میلادی مسعود بارزانی از منصب ریاست اقلیم، پارلمان کردستان نیز طی مصوبه ای اختیارات این منصب را میان سه نهاد اجرایی، قانون گذاری و قضایی تقسیم کرد، با این نگاه می توان گفت که نه تنها مسعود بارزانی تلاش دارد تا قدرت از حیطه خاندان بارزانی خارج نشود، بلکه نیم نگاهی هم به پاردایم قدرت موروثی از پدر به پسر را البته در یک پروژه میان مدت و تدریجی در سر دارد. پس در این راستا با وجود آن که مسرور بارزانی اکنون نخست وزیری اقلیم کردستان را بر عهده دارد، می تواند در آینده نیم نگاهی هم به ریاست اقلیم کردستان داشته باشد.  

کلید واژه ها: مسعود بارزانی مسرور بارزانی نچیروان بارزانی اقلیم کردستان عراق


( ۵۲ )

نظر شما :

علی ۲۹ شهریور ۱۳۹۸ | ۰۲:۱۱
نباید یک نکته را فراموش کرد وآن هم اگر حمایت مسعود باررانی نباشد نیچروان بارزانی فاقد کاریزمای و قدرت رهبری است به آسانی کنار زده می شود.قدرت نیچروان بارزانی از مسعود بارزانی نشات می گیرد.پس نمی توان گفت که نیچروان دربرابر مسعود بارزانی قد علم می کند.درثانی نهاد امنیت اقلیم یک نهاد اطلاعاتی قوی است که همکاری گسترده ای با خیلی از نهادهای اطلاعاتی منطقه وجهان غرب را دارد و همین سیستم های اطلاعاتی منطقه وجهان غرب با تغییر مدیریت در آن موافق وهمسونمی باشند ودوست دارندهمکاری به همان صورت مخفی با مدیریت قبلی باقی بمانند
احسان ۲۹ شهریور ۱۳۹۸ | ۰۹:۳۴
با احترام به ملت کرد متاسفانه تفکر طایفه‌ای و نژادی و مذهبی همچنین تمایل به وابستگی به این آن جهت کسب قدرت عامل همیشگی عدم اتحاد در کردستان بوده و هست سیاستمداران کرد از بارزانی ها تا طالبانی هاو دیگر طوایف بیش از آنکه در فکر ملت کرد باشند به تمنای قدرت یارکشی می کنند و هر روز بر سر خانی می‌نشینند غافل از اینکه هر لقمه نانی بهایی دارد ودر آخر رو سیاه مجلس زغال است و از أین سرنوشت هیچ گریزی نیست متاسفانه سیاستمداران کرد در طول تاریخ گاه هم آغوش آمریکا هستند گاه اسرائیل و اعراب و پیش تر انگلیس و در مقطعی شوروی و پیش از آن عثمانی و غیره غیره بدون پاسخ به این سوال که پایان این هم آغوشی وآورده آن برای ملتشان چه بوده است در حال حاضر در سوریه شده اند ابزار چانه زنی آمریکا که هر لحظه امکان دارد به فروش برسد در عراق شده اند پایگاه عملیات جاسوسی آمریکا و اسرائیل با دولتی نا کار آمد که هر آن ممکن است با حشد الشعبی معامله شوند و در ایران و ترکیه شده اند عامل فشار احزاب و گروه هایی با شعارهای پر طمطراق که به بهای خون جوانان کرد و البته ایران و ترکیه و با بودجه تامین شده به وسیله سرویس های اطلاعاتی عربی، عبری و آمریکایی تنها قصد ایجاد نا امنی دارند تا یک انقلاب . آینده این روند چه کمکی به کردستان خواهد کرد آیا فی‌الواقع ایجاد همبستگی و پیشرفت برای یک ملت با این روند امکان پذیر است؟با این از هم گسیختگی ساخته استعمار و مبارزه مسلحانه و سیاسی بی در و پیکری که در درون ملت کرد وجود دارد آیا مفری رو به استقلال به وجود می آید ؟ خیر نه تنها آینده برباد می‌رود بلکه حلقه ها و حصار های موجود تنگ تر خواهد شد چه بسا در آینده ای نزدیک حتی حکومت نیم بندی مانند اقلیم نیز برای کردستان متصور نباشد سیاست مداران چشم بسته کرد لابد نیک می‌دانند که از نظر بازیگرانی چون آمریکا اسرائیل و البته پول پاشان عرب آنها تنها ابزار هستند همین و بس و ابدآ برای این دسته ملت کرد اهمیتی ندارد!!! و شاید به فکرشان رسیده باشد که خاک را نمیشود درون یک جعبه ریخت و سرزمینی را به به جایی دیگر منتقل کرد در آخر همه بیگانگان خواهند رفت چون خاورمیانه برایشان حکم زمین پر برکت را دارد که اگر خشک سالی در آن رخ دهد یا دیگر آن بازده قبلی را نداشته باشد راحت به خانه بر میگردند و مالکین اصلی می مانند که باید عمری در کنار هم زندگی کنند چنان که هزاران سال است این روند ادامه دارد زین رو بهتر است بیشتر روی مالکین حساب باز کنند تا متصرفان عدوانی!!! و زندگی در کنار دیگران نیاز به اتحاد و البته مصلحت اندیشی ودرک متقابل دارد نه اسلحه!!!
Xd ۲۹ شهریور ۱۳۹۸ | ۱۰:۴۸
تفرقه بنداز و حکومت کن
کره زمین ۳۰ شهریور ۱۳۹۸ | ۰۹:۳۹
تا نفت در منطقه خفته باشد، عیب حکما نهفته باشد. تا نفت در منطقه خاور میانه وجود داسته باشد امریکا و اروپا دست از سر مردم منطقه بر نمی دارند. فروش اسلحه هم در جای خود بماند. خدا به فرزندانمان رحم کند.
کره زمین ۳۰ شهریور ۱۳۹۸ | ۰۹:۴۸
استعمارگران در طول تاریخ برای تاراج منطقه همیشه در صدد ایجاد نفاق بین اقوام با حکومت مرکزی به بهانه های واهی خود مختاری و .... بوده اند. در این میان فقط اگاهی مردم اقوام مختلف است که می تواند نقشه های انان را نقش بر اب کند ولی افسوس !
فدوی ۳۰ شهریور ۱۳۹۸ | ۱۰:۳۶
سیاست تکراری اما جواب داده استعمار گران غربی در خاورمیانه : تضعیف قومیت های بزرگ و بال و پر دادن به قومیت های کوچک تر . حکومت اقیلت سنی ها ( تا اواخر صدام ) بر عراق . حکومت اقلیت وهابی بر عربستان و ... بهترین نتیجه را این سیاست در هندوستان داد و باعث شد کشور کوچک و دوردست انگلستان چندین دهه بر هند حکومت بلامنازع نماید . تنها راه خلاصی از دعواهای قومیتی در خاورمیانه یک چیز است : اقلیت ها بپذیریند که اقلیتند و باید با این وضع کنار بیایند و اکثریت ها به طور متناسب به اقلیت ها فرصت و میدان بدهند . البته چون نان استعمار در این دعوای کهنه است ، هرگز آرام نمی نشینند و از طریق نفوذی ها به طور مداوم در حال بر هم زدن تعادلی هستند که طی قرن ها بوجود آمده است . تا زمانی که غربی ها از خاورمیانه خارج نشوند ، ماجرا همچنان ادامه خواهد داشت ...