معرفی کتاب

دیاسپورای هند و سیاست خارجی ج.ا. ایران

۰۳ آذر ۱۴۰۰ | ۱۶:۰۰ کد : ۲۰۰۷۸۲۵ اخبار اصلی کتابخانه
کتاب «دیاسپورای پارسی‌های هند و سیاست‌خارجی ج.ا.ا » به تازگی و به قلم محمدحسن شیخ الاسلامی و محمدتقی امراللهی و با همت موسسه تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران انتشار یافته و به بررسی موردی موضوع دیاسپورا در محیط سیاسی-اجتماعی ایران می پردازد.
دیاسپورای هند و سیاست خارجی ج.ا. ایران

دیپلماسی ایرانی: کتاب «دیاسپورای پارسی‌های هند و سیاست‌خارجی ج.ا.ا » به تازگی و به قلم محمدحسن شیخ الاسلامی و محمدتقی امراللهی و با همت موسسه تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران انتشار یافته و به بررسی موردی موضوع دیاسپورا در محیط سیاسی-اجتماعی ایران می پردازد.

پژوهش در خصوص دیاسپورا یا جوامع دور¬ از ¬وطن موضوعی جدید در عرصه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی-اجتماعی است که با وجود ریشه های تاریخی سابقه کوتاه چند دهه ای در علوم مدرن دارد. از این منظر بررسی رابطه دیاسپورا و سرزمین مادری در روابط بین الملل و مطالعات منطقه ای امری متاخر و در عین حال به سرعت روبه رشد است. 
همزمان با گسترده شدن دامنۀ ایده‌ها‌یی چون «جهانی‌شدن»، «جهان‌وطن‌گرایی» و اهمیت روبه تزاید مفهوم «مهاجرت» اهمیت دیاسپورا در بعد بین المللی آن در چند سال اخیر به اوج رسیده است¬. اکنون روند فزایندۀ‌ جابه‌جایی جمعیت به‌ویژه از کشورهای درحال توسعه و کمتر توسعه‌یافته به‌سوی کشورهای توسعه‌یافته که بر اثر عوامل طبیعی و انسانی گوناگونی، از تغییرات آب‌وهوایی، سیل، زلزله، و رانش زمین گرفته تا جنگ داخلی، تروریسم و بنیادگرایی، بی‌خانمانی، کمبود منابع، بی‌توجهی به نخبگان، و درصد بالای بیکاری موجب شده است که نگاه جدیدی ناظر به چگونگیِ تأثیر مهاجرت بر روابط میان دولت‌ها و ملت‌ها با یکدیگر و حتی در گستره نظام جهانی به‌منظور توسعه مفهومی آن شکل بگیرد. برنامه‌های ویژه سازمان‌های بین‌المللی و در رأس آن‌ سازمان ملل متحد درخصوص مهاجران، آوارگان، پناهندگان، پناهجویان و بی‌خانمانان که از طریق کارگزاری‌های تخصصی صورت می‌پذیرد، نشان از شناسایی این روند جدید بین‌المللی و حساسیت روی آن دارد.

ایران کشوری با تمدن چندهزارساله، که میراث بزرگ تمدنی ایرانی-اسلامی خویش را در عصر دولت مدرن با خود همراه دارد، طی قرن‌ها و در بستر فرازونشیب‌های تاریخی و اجتماعی پرشمار مهاجرت‌های گسترده‌ای را شاهد بوده است که چه به مقصد این کشور و چه از مبدأ آن صورت پذیرفته است. یکی از مهم‌ترین این مهاجرت‌ها از مبدأ ایران و طی چند مقطع، مهاجرت تاریخی زرتشتیان ایران به کشور هندوستان و سکنی ‌گزیدن این جمعیت دینی در آن کشور است که بعدها به پارسی‌ها شهرت یافتند. این گروه بعد از یک سفر پرماجرا و خطرآفرین در نهایت در هند مستقر شده و در طول قرن ها همواره تصویر ایران را به عنوان مام میهن خویش در اذهان خود و نسل های بعد حفظ کردند.
این جامعه در ابتدا در کسب و کارهای کوچک هند فعال شد. به تدریج و به ویژه با ورود استعمارگران غربی دوره‌ای از پیشرفت تجاری، علمی و صنعتی در میان جامعهِ کوچکِ دور از وطنِ پارسی آغاز شد. این رشد دوره ای از پیشرفت و بالندگی در جامعه‌ی هند و در پی آن تأثیرگذاری موثر بر امور زرتشتیان ایران را به همراه داشت. تعامل پارسی ها با ایران در زمینه های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و دینی مصداق های متنوعی دارد و در دوره های مختلف با استقبال و علاقه مندی دو طرف -دولت و مردم ایران از یک سو و پارسی های هند و دولت های مستقر هند از سوی دیگر- همراه بوده است. 

امروزه این گروه مهاجر به عنوان اقلیتی مهم، قابل احترام و پیشرو در هند صاحب نفوذ اقتصادی و نقش اجتماعی منحصر به فردی هستند که گذشته از اهمیت فرهنگی-تاریخی آن برای کشورمان می تواند در سطوح مختلف تصمیم سازی مورد توجه قرار گیرد. بیشترین جمعیت زرتشتیان جهان، دینی که سرمنشاء آن ایران بوده است، اکنون در کشور هند و در قامت پارسی‌ها ظاهر شده است. در حوزه اقتصادی این جامعه صاحب کارخانجات و صنایع مهمی در هند و خارج از آن است که از جمله می توان به گروه تاتا، گودرز، میستری و وادیا اشاره کرد. استفاده از ظرفیت افراد صاحب نفوذ پارسی در احزاب هند برای فرصت‌سازی اقتصادی و بسط روابط سیاسی در چارچوب علاقه‌مندی‌های مشترک قابل توجه است. در کنار این موارد همکاری در زمینه گردشگری، تاریخ پژوهی، علم و فناوری، امور بشردوستانه، موارد دیگری است که می تواند محصول برنامه ریزی و تعامل با این جامعه دور از وطن باشد.

به‌علاوه، مهاجرت‌های ثانویه پارسی‌ها و حضور آنان در کشورهای توسعه‌یافته، امکان ارتباطات و تعاملات جدید ایران با کشورهای مذکور را در ابعاد سیاسی و اقتصادی فراهم می‌آورد. این کارکرد با توجه به روحیۀ لابی‌گری پارسی‌ها و آشنایی آنان با ظرفیت‌های اقتصادی-محیطی در قامت مشاوران خوش‌فکر اروپایی¬ها که دل در گرو توسعه ایران هم دارند سابقه طولانی دارد. 

از این گذشته، روابط نزدیک دولت با یک اقلیت ریشه‌دار، قدرتمند و دارای وجهه متمایز بین‌المللی می‌تواند در شرایط تهدیدآمیز دنیای کنونی که با منازعات گره خورده است مانعی بر سر پیشامد این حوادث و در تأمین امنیت پایدار جامعه کنونی ایران باشد. البته همۀ این موارد به شرط آن می‌تواند کارکرد سازنده داشته باشد که محافظت کافی امنیتی، حفاظتی و اطلاعاتی صورت پذیرد تا این رابطه با نفوذ بیگانگان و سرویس‌های جاسوسی همراه نشده، به عکس خود مبدل نگردد.

اگرچه تا به امروز موضوع دیاسپورا از زوایای گوناگونی مورد بحث قرار گرفته است، لیکن وجود یک بررسی دقیق علمی و مبتنی بر مصداق بومی در این زمینه به ندرت به چشم آمده است. در حالی که توجه عمده به ادبیات شکل‌گیری و تحولات این مفهوم انتزاعی متمرکز شده است یک مطالعه‌ی موردی در این باب بسیار کارگشا خواهد بود. خاصه آنکه خلاء پژوهشی در زمینه‌ی پیوند گروه دیاسپورای بومی-در اینجا پارسی‌ها- با سرزمین ایران در طول تاریخ و به ویژه در عصر حاضر به چشم می¬خورد.

در نهایت این کتاب مشتمل بر پنج فصل است. فصل اول به بیان کلیات پژوهش می پردازد. نویسندگان در فصل دوم به بیان چهارچوب مفهومی و مفاهیم محوری مورد بحث در قالب الگوها و نظریه‌های مربوط به مبحث دیاسپورا می پردازند. در اینجا ریشه‌ و مبدأ واژه دیاسپورا و معانی اصطلاحی آن در بستر تحولات معنایی، انواع آن به لحاظ فعال و غیرفعال، تفاوت‌های آن با مفاهیم مشابه به ویژه مهاجرت، جنبه‌های فرهنگی آن، ویژگی‌های دیاسپورا، و جایگاه آن به مثابه یک فرصت به ویژه در فضای اقتصادی، سیاسی و فرهنگی-اجتماعی تبیین می‌شود.

فصل سوم تاریخچه دیاسپورای پارسی‌ها در هند و جایگاه این دیاسپورا در سیاست و جامعه‌ی هند را مورد توجه قرار داده و تکوین آن در عصر حاضر را بررسی می‌کنیم. در اینجا به طور مشخص به نحوه ارتباط این جماعت با جامعه هند و ادغام در آن در طول تاریخ پرداخته می‌شود و در نهایت به پیشرفت پارسی‌های هند در قرون اخیر اشاره می‌شود.
در فصل چهارم با بررسی پیشینه مناسبات اقتصادی و اجتماعی ایران و هند در بستر تاریخی و حکومت‌های مختلف به دوران استقلال هند و فضای سیاسی مسلط این دوران و فراز و نشیب‌های روابط دوجانبه متأثر از فضای حاکم دوقطبی بین‌الملل پرداخته می‌شود و در انتها تحولات ایجادشده همزمان با انقلاب اسلامی ایران از جمله مواضع هند در جنگ تحمیلی و موضوع هسته‌ای مورد مطالعه قرار می‌گیرد.

در انتها در فصل پنجم تأثیر دیاسپورای پارسی‌ها بر مناسبات دوجانبه اقتصادی و اجتماعی ایران و هند ذیل دو بخش اصلی مناسبات ایران و پارسی‌های هند و ارتباطات پارسی‌های هند با زرتشتی‌های ایران ارزیابی شده و با برشمردن فرصت‌ها و چالش‌های پیش‌رو زمینه‌های جدی کارکرد متقابل دیاسپورای پارسی‌ها بررسی می‌شود.

کلید واژه ها: دیاسپورای هند سیاست خارجی ایران ایران و هند هند جمهوری اسلامی ایران


( ۱۰ )

نظر شما :

بوکیهاما رکی ۰۳ آذر ۱۴۰۰ | ۱۷:۲۳
شما که در هند دنبال اجداد خود میگردید، وحتی ریشهایتان را در زنگبار تانزانیا میجویید چرا برای اردوغان خرده میگیرید، (که نقشه کشورهای ترکزبان را معرفی میکند) خوب است شما هم نقشه هند(گجرات) وزنگبار (تانزانیا) را ضمیمه نقشه ایان کنید تا در مقابل اردوغان کم نیاورید. البته دره پنجشیر افغانستان وایالت بدخشان تاجیکستان را هم فراموش نکنید.
علی ۰۳ آذر ۱۴۰۰ | ۱۸:۲۰
تاریخو جعل نکنید اقلیتی از ایران به هند کوچ نکرده اتفاقا برعکس اقلیت کثیری از هند بنام پارسیان هندو در‌طول تاریخ در ایران سکنی گزیدند
احمد محمود ۰۳ آذر ۱۴۰۰ | ۲۳:۰۴
انها از دست شما به هند فرار کردند حالا مثلا منتظرید برگردند اینجا سرمایه گذاری کنند بعد نام منفور اقلیت را روی انها بگذارید زهی خیال باطل تعریف از انها مثل تعریف روباه از زاغ و ربودن پنیر از دهان اوست.
حسام ۰۴ آذر ۱۴۰۰ | ۰۱:۴۶
سلام. به عنوان ارزیاب این کتاب ارزشمند، مطالعه با دقت این اثر را به علاقه مندان تاریخ ایران و هند، دانشجویان علوم سیاسی، ادیان و جامعه شناسی سیاسی توصیه میکنم.
فرزاد ۰۴ آذر ۱۴۰۰ | ۱۳:۰۳
به علی به نظر میاد شما به بیماری لاعلاجی گرفتارهستید که درمانش فقط پیش خداست.اقلیتی بزرگ و متنفذ وقابل احترام در هند وجود دارند که خودشون رومهاجرانی از ایران درهزارو اندی سال قبل در زمان فتح ایران به دست اعراب مسلمان می‌دونن که به جهت حفظ دین زرتشتیان و در امان ماندن از تعدی اعراب به هند مهاجرت کردن .اونها با این مسأله کنار اومدن وهندیها هم به عنوان هموطن؛ اونها رو پذیرفتن اونوقت یک عده روانپریش قوم پرست متوهم اونها رو به جعل تاریخ متهم میکنن.فکرمیکنن همه مثل خودشون دزد تاریخ و هویت دیگران هستن.فقط جای تعجب اینجاست که چرا اکاذیب این جماعت معلوم الحال پای ثابت کامنت های دیپلماسی ایرانی هست ؟شاید به دلیل انبساط خاطر بقیه خوانندگان باشه وشاید هم دلایل دیگری داشته باشه.
در جواب به بوکیهامارکی و علی ۰۴ آذر ۱۴۰۰ | ۱۵:۳۶
اجداد ما در ایران هستند اما شغل دیگر اجداد ما دریانوردی و بازرگانی بوده است و از قضا اقلیت شیرازی ها به تانزانیا ،سین کیانگ ،میانمار ،تایلند و هند و....رفتند و ماندگار شدند و زبان ،تمدن ،مذهب و....به یادگار مانده است امروز ،اما علی جان تاریخ جعل نمی کنیم مانند شما پانترکا عده ای زردتشت در زمان صفوی تبعید شدند به هند هرچند عده ای از آنها در بین راه قایق‌های آنها طوفان زد و غرق شدند ،اما نوادگان آنها در هند مشهور به پارسیان هند که نبض اقتصاد هند در دست این اقلیت است ( جمشید تاتا و کمپانی بزرگ تاتا موتورز) علارغم ما مهربانی صفوی‌ها با آنها اما هنوز ارتباط خود را با ایران و ملت و نظام ایران حفظ کردند و ایران را سرزمین مادر ی خود میداند و تسهیل کننده واردات واکسن کرونا بهاران هندی و سرمایه گذاری در چابهار و.....هستند ،حال شما پانترکا که در وطن فروشی و اجنبی پرستی مشهور عام و خاص هستید چه خدمات درخشانی به ایران صورت داده آید ؟؟؟؟؟؟؟؟؟
به بوکیهاما رکی ۰۴ آذر ۱۴۰۰ | ۱۷:۴۶
هند و ایران یک کشور بودن اینکه کسی از شرق کشورش به غرب کشور و برعکسش بره با اینکه کسی از مغولستان و آسیای میانه وارد خاورمیانه بشه و بعد نسل کشی راه بندازه و تازه هنوزم تو قرن بیست و یکم خواستار نسل کشی و اخراج کردها و فارسها و گیل ها و تالشها و لرها و تات ها از زمینهاشون و اشغالشون بشه عجیبه در ایران کسی نقشه جاهای دیگه رو ضمیمه خاک ایران نمیکنه این صفت شماست که از سیبری روسیه و خراسان تا گلستان و گیلان و کردستان و خاک ترکستان میدونید کافر همه را به کیش خود پندارد اردوغان بیجا میکنه که کردستان عراق و که اصالت کردی داره خراسان و که اصالت فارسی داره گیلان و که اصالت گیلانی داره و...رو بخشی از جهان ترک میدونه شما هم لطفا به ریشه هاتون تو آسیای میانه و قفقاز برگردید کسی هم در مقابل اردوغان کم نیاورده آخر و عاقبت شما و وعده آتشی که از آذرباییجان برمیخیزد و جنگهایی که ترکها راه میندازن در روایات پیامبر و امام صادق و پایانتون اومده حالا ادامه بدید
خسرو ۰۴ آذر ۱۴۰۰ | ۲۰:۴۰
چرا هیچ رابطه ای با پارسیان هند وجود ندارد؟ چرا یک نویسنده یا هنرپیشه یا موزیسین یا ورزشکار پارسی هندی را نمی شناسیم ؟ در سیاست و اقتصاد هند چقدر قدرت دارند؟ جمعیت شان چقدر هست ؟ همه شان زرتشتی هستند؟ مثلا از ایرانیان مقیم المان ، انسانهای ارزشمندی را می بینیم و افتخار می کنیم
محمد ۰۴ آذر ۱۴۰۰ | ۲۰:۵۹
این نویسندگان اریایی بهتر است کتابهای این نویسنده مکزیکی امریکایی االصل را مطالعه و ترجمه کنند وبیهوده دنبال نخود سیاه نگردند نام نویسنده Gene d.matlock
هاکی پومار ۰۵ آذر ۱۴۰۰ | ۰۱:۰۶
جناب بوکیهامارکی ،دستمریزاد ! چه نیکو فرمودی، حالاکه بعضیها از ارتباط ترکان در ممالک مختلف در ترس وحشت بسر میبرند، ما ترکان هم از اتحاد دری زبانها (پارس یا فارس) سخت نگران ودر خوف وهراسیم ،مخصوصا که دری زبانهای هند که اساسا اتش پرست وبقول قدیما جزو قوم مجوس هستند ودشمنی خاصی با مسلمانان دارند،ودر تانزانیا و زنگبار هم که به زبان شیرین سواحیلی (که نزدیکی بسیار خاصی با زبان شیرین دری هم دارد ،واگر این شیرین زبانان دنیا باهم متحد شوند دیگه فاتحه ما تلخ زبانها خوانده خواهد شد، لذا شایسته است برای مقابله با این شیرین زبانها ما تلخ زبانها هر چه بیشتر شکر وقند وعسل ودوشاب مصرف کنیم تا بلکه به مرور زمان زبان ما هم کمی شیرین شود تا از گزند شیرین زبانان (هند،زنگبار،دره پنجشیر وبدخشان والبته ایران عزیز ) در امان باشیم، والا ما را در شیرینی خود غرق میکنند، واثاری از زبان تلخ مان را باقی نمیگذارند.
به محمد ۱۸ آذر ۱۴۰۰ | ۲۳:۰۸
تو برو کتابهای تاریخی ترکیه و روسیه و چین و مطالعه کن نویسنده مکزیکی از اون سر دنیا تاریخ برات بگه قبول میکنی ؟ کتابهای سرورت ترکیه رو نه ؟ از مغولستان و آسیای میانه اومدید الانم حداکثر ۱۵ میلیون جمعیت دارید توهم ۴۰ میلیونی دارید خدا شفاتون بده
عمید ۱۳ دی ۱۴۰۰ | ۰۸:۳۸
با سلام. کتاب بسیار ارزشمندی است من مطالعه کردم و واقعا لذت بردم.هم موضوع جدید است هم قلم نویسنده خوب است پیشنهاد می دم علاقه مندان به حوزه روابط بین الملل و هند حتما ببینندش