نزاع روسیه و آمریکا در آلماتی

فتنه ناتو چگونه به قزاقستان رسید؟

۱۸ دی ۱۴۰۰ | ۱۲:۰۰ کد : ۲۰۰۸۹۴۷ آسیا و آفریقا انتخاب سردبیر
نویسنده خبر: احسان موحدیان
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیر تحولات روزهای اخیر در قزاقستان و نحوه شکل گیری آشوب ها نشان می دهد برخی طرف ها به طور ویژه از آنچه در این کشور در حال وقوع است سود می برند و به خصوص نقش مخرب ناتو و کشورهایی مانند بریتانیا، فرانسه، آمریکا و ترکیه را در این زمینه نمی توان نادیده گرفت. در این میان ترکیه به عنوان کشور خط مقدم ناتو در منطقه وارد عمل شده و بعد از اقدامات تخریبی و حمایت از فعالیت تروریست های تکفیری در سوریه، لیبی و عراق و استفاده از آنها به عنوان ابزار پیشبرد اهداف خود در جنگ قره باغ با ارمنستان، این بار به نیابت از ناتو به سراغ قزاقستان رفته که علیرغم حضور در سازمان کشورهای ترک، به علت قدرت اقتصادی و توان امنیتی خود، چندان حرف شنوی از ترکیه و اردوغان ندارد و اهداف سیاسی و اقتصادیش را به طور مستقل پیگیری می کند.
فتنه ناتو چگونه به قزاقستان رسید؟

دیپلماسی ایرانی: روز پنج شنبه 16 دی ماه 1400 سخنگوی وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی ایران، در پاسخ به سوال خبرنگاران در خصوص آخرین وضعیت تحولات در قزاقستان اظهار داشت: همانطور که پیشتر هم تاکید شد ثبات و امنیت در قزاقستان از اهمیت ویژه ای برخوردار است و لذا امیدواریم روند بازگشت آرامش به آن کشور هرچه بیشتر تسریع گردد. آقای خطیب زاده در ادامه جمله ای بر زبان آورد که نشان می دهد تحلیلگران و تصمیم گیران در ایران از سرنخ ناآرامی ها در قزاقستان بی اطلاع نیستند. وی گفت: روشن است تحولات جاری در قزاقستان یک موضوع داخلی است اما برخی طرف‌های خارجی با سوء استفاده از شرایط، درصدد دامن زدن به ناآرامی‌ها و ایجاد بی ثباتی دراین کشور هستند.

سوالی که در اینجا به ذهن متبادر می شود این است که کدام طرف های خارجی از ناآرامی و بی ثباتی در قزاقستان منتفع می شوند؟ بدیهی است کشورهایی مانند روسیه متحد اصلی قزاقستان و چین که نگران حفظ امنیت مسیر زمینی جاده ابریشم جدید خود یا همان طرح یک کمربند یک جاده است، هیچ علاقه ای به آشوب و ناآرامی در قزاقستان ندارند و از همین رو روسیه بدون هیچ گونه رودربایستی و اهمیت قائل شدن برای واکنش ها و جنجال های رسانه ای غرب منضبط ترین و خشن ترین نیروهای نظامی خود را با سابقه نبردهای شهری به این کشور پهناور آسیای میانه فرستاده و در رسانه های خود در حال گرا دادن در مورد ماهیت عوامل خارجی شکل گیری این درگیری ها و منازعات است.

اگر چه برای تحلیل چنین رویدادهایی در حوزه علوم انسانی به طور قطع باید متغیرهای متنوعی را دخیل دانست و نمی توان از عواملی مانند مناسبات قدرت در داخل کشور قزاقستان، رقابت برخی کشورهای منطقه و اروپایی و تشدید مشکلات اقتصادی در این کشور گذشت، اما سیر تحولات روزهای اخیر در این کشور و نحوه شکل گیری آشوب ها نشان می دهد برخی طرف ها به طور ویژه از آنچه در این کشور در حال وقوع است سود می برند و به خصوص نقش مخرب ناتو و کشورهایی مانند بریتانیا، فرانسه، آمریکا و ترکیه را در این زمینه نمی توان نادیده گرفت.

در این میان ترکیه به عنوان کشور خط مقدم ناتو در منطقه وارد عمل شده و بعد از اقدامات تخریبی و حمایت از فعالیت تروریست های تکفیری در سوریه، لیبی و عراق و استفاده از آنها به عنوان ابزار پیشبرد اهداف خود در جنگ قره باغ با ارمنستان، این بار به نیابت از ناتو به سراغ قزاقستان رفته که علیرغم حضور در سازمان کشورهای ترک، به علت قدرت اقتصادی و توان امنیتی خود، چندان حرف شنوی از ترکیه و اردوغان ندارد و اهداف سیاسی و اقتصادیش را به طور مستقل پیگیری می کند.

تکفیری های قزاقستان که بین 2 تا 4 هزار نفر برآورد می شوند در روزها و هفته های اخیر از طریق سوریه و سپس ترکیه و با پروازهای مستقیم وارد آلماتی شده اند و مقامات امنیتی قزاقستان که نگران تکرار رویه های این نیروهای تروریستی هستند ورود تمامی پروازهای شرکت ترکیش ایرلاینز را به فرودگاه های سراسر خاک قزاقستان ممنوع کردند.

در عین حال عده ای از این افراد خودشان را به قزاقستان رسانده اند که البته به سرعت توسط نیروهای امنیتی این کشور شناسایی و دستگیر شده اند. از جمله این اشخاص می توان به آرمان جوماگلیدف، ملقب به آرمان وحشی، اشاره کرد که در سال های اخیر به طور مرتب به همراه همفکرانش به سوریه و عراق رفت و آمد داشت و البته مقامات قزاقستان برای جلب رضایت آمریکا و همپیمانان غربی آن چشم خود را روی این تحرکات بسته بودند. اما حالا تاوان این بی توجهی و همراهی اشتباه را می پردازند و تروریست های تکفیری به ابزار ناتو برای ایجاد آشوب در قزاقستان با هدف تحت فشار قراردادن روسیه و چین مبدل شده اند. انتشار تصاویری از توزیع اسلحه در شهرهای مختلف قزاقستان توسط خودروهای بی نام و نشان هم ثابت می کند آنچه در این کشور رخ می دهد صرفا اعتراضات ساده اقتصادی نیست یا اگر هم جرقه اعتراضات چنین مسائلی بوده حالا سررشته امور از دست معترضان واقعی خارج شده و اهداف دیگری از این اعتراضات دنبال می شود. 

تروریست های تکفیری با اعلام تشکیل جبهه آزادی بخش قزاقستان، هدف خود را مقابله با اشغالگری روسیه اعلام کرده و با برپایی نماز جماعت در شهر آکتائو خواستار برپایی خلافت در این کشور شده اند. اقداماتی کاملا آشنا که خاطرات تلخ اقدامات تکفیری های مورد حمایت آمریکا، انگلیس، ترکیه و برخی کشورهای عربی را در سوریه، عراق، لیبی و غیره زنده می کند. جالب آنکه پان ترک ها و حامیان جبهه آزادی بخش قزاقستان با حضور در شبکه های اجتماعی قاسم جومارت توکایف، رئیس جمهوری قزاقستان را خائن به آرمان ملت ترک و جاسوس روسیه و عامل پوتین توصیف کرده اند که همین امر موضع قلبی ترکیه در قبال تحولات قزاقستان را نشان می دهد! البته برخی شاخص ها و عناصر این رویدادها در قزاقستان اشکالی کاملا متفاوت دارند، اما تحولاتی از این دست باید بر هوشیاری کشورهایی همچون ایران در مورد تبعات شکل گیری یک کانون تازه فعالیت تروریست های تکفیری در نزدیکی ایران بیفزاید. 

اهمیت قزاقستان برای کشوری همچون روسیه و موضع گیری های صریح معترضان ضد روسیه و نیز رویه تند رسانه های غربی که با فرافکنی و اجرای عملیات فریب رسانه ای، این ماجرا را به یک اعتراض اقتصادی ساده مردم علیه حاکمان ظالم تحت حمایت روسیه تقلیل داده اند، موجب شده تا روس ها تعارف را کنار بگذارند. به عنوان مثال رسانه های روسیه به مختار ابلیازوف، رئیس سابق بانک توران عالم قزاقستان حمله کرده اند که در مصاحبه با خبرگزاری رویترز، خود را رهبر اعتراضات این کشور معرفی کرده و از پاریس، پایتخت فرانسه، از ضرورت بازگشت به قزاقستان برای ریاست دولت موقت سخن گفته است. او که در قزاقستان، روسیه و اوکراین به کلاهبرداری، سوءاستفاده از قدرت و جعل متهم است از کشورهای غربی خواسته تا با مداخله خود از نزدیکی این جمهوری با روسیه جلوگیری کنند. چنین الگوهایی برای تغییر حکومت های آسیای میانه و به راه انداختن انقلاب های رنگی قبلا هم وجود داشته است. 

روس ها به صراحت در رسانه های خود قزاقستان را اولین قربانی پان ترکیسم آمریکایی توصیف می کنند. آنها همچنین به طرف غربی نشان دادند دلمشغولی به اوکراین موجب نشده تا کرملین متوجه تحولات قزاقستان نباشد و اعزام ده ها هواپیما و نیرو به قزاقستان توان رزم بالای روسیه را به ناتو نشان داد. 

از نظر روس ها این ناآرامی ها قبلا سازماندهی شده بود و افزایش قیمت ها بهانه لازم برای اغتشاشات را در اختیار تکفیری ها و سایر نیروهای تحت حمایت ناتو قرار داد. برنامه ریزی گسترده برای اشغال فرودگاه ها در شهرهای مهم در کشوری به پهناوری قزاقستان، مسلح شدن سریع معترضان و حمله به بانک ها و نیروهای انتظامی و تلاش برای به راه انداخن جنگ داخلی نشانه های موید طرح ریزی قبلی این رویدادها محسوب می شود. 

روس ها ناآرامی های قزاقستان را یکی از پازل های ناتو و آمریکا در کنار تحولاتی همچون خروج امریکا و ناتو از افغانستان و بازگذاشتن دست طالبان برای حکومت در افغانستان، گسترش نفوذ در قفقاز و آسیای میانه از طریق ترکیه و اندیشه های پان ترکیسم و غیره دانسته و با اشاره به موقعیت استراتژیک این کشور در بین چین و روسیه، مرزهای دریایی آن با دریای کاسپین و ایران، ذخائر غنی نفت و اورانیوم و ... انگیزه کشورهای عضو ناتو و به خصوص آمریکا و انگلیس را برای فتنه آفرینی در این کشور بسیار بالا می دانند. نکته جالب اینکه قزاقستان در سال های اخیر سرمایه گذاری های گسترده آمریکا و برخی کشورهای اروپایی و نیز ترکیه را شاهد بوده و چین از این حیث در رتبه ششم قرار دارد، اما حتی همین سرمایه گذاری ها نیز موجب نشده تا کشورهای عضو ناتو برای ثبات و امنیت داخلی قزاقستان ارزش قائل شوند و از هدف اصلی تر خود یعنی تضعیف روسیه و چین در قزاقستان دست بردارند، لذا به هر قیمتی به دنبال تحقق این هدف هستند. 

در این میان رویدادهایی از این دست در کشورهایی نزدیک به ایران و مشابهت الگوی ایجاد بی ثباتی در قزاقستان با برخی رویدادهای گذشته باید موجب افزایش هوشیاری در میان مقامات سیاسی، اقتصادی، نظامی و اطلاعاتی ایران شود. با توجه به دقت و سختگیری که در مورد حضور اتباع آمریکایی و اروپایی در کشور وجود دارد، برخی اتباع ترکیه در پوشش جهانگرد با سفر به برخی استان های کشور در غرب و حتی جنوب و شمال شرق ایران به دنبال تحریک برخی قومیت ها و تعقیب اهداف تجزیه طلبانه خود هستند. بدیهی است هوشیاری در این زمینه باید افزایش یابد و از سوی دیگر برای کاهش مشکلات اقتصادی و رنج و فشار وارده به مردم که می تواند زمینه را برای موفقیت چنین طرح های تجزیه طلبانه و خائنانه ای فراهم کند، تلاش مضاعف شود. 

احسان موحدیان

نویسنده خبر

دکتر احسان موحدیان، مدرس دانشگاه و کارشناس روابط بین الملل

اطلاعات بیشتر

کلید واژه ها: قزاقستان آلماتی تظاهرات در قزاقستان تظاهرات قزاقستان روسیه و قزاقستان امریکا و قزاقستان ترکیه و قزاقستان ترکیه ایران و ترکیه ایران و قزاقستان انقلاب های مخملی انقلاب های رنگی احسان موحدیان


( ۱۶ )

نظر شما :

حق آموزش زبان مادری ۱۸ دی ۱۴۰۰ | ۱۲:۱۶
روشنفکر این زمانه هم از دیکتاتوری حمایت می کنه خدایا نجاتمان بده
خسرو ۱۸ دی ۱۴۰۰ | ۱۳:۱۷
نویسنده با سه گام و لبخند ملیح بر چهره به پیشواز تحولات قزاقستان رفته است ، گام اول : نیت و هدف تخریب روابط ایران و ترکیه است و این شورش های قزاقستان ممکن است بتواند دستاویز شود پس هر چه میتوان باید ترکیه را متهم کرد-- گام دوم : روسیه و چین را باید تشویق کرده و به قدرت انها افتخار کنیم که شورشها را در قزافستان سرکوب میکند -- گام سوم : کاش میشد این موضوع را یک جور به ارمنستان و آذربایجان و قره باغ ربط دهیم بالاخره مدیون موسسه هور هستیم ------ ولی اسحاق موحدیان گرامی توجه فرمایید که دولت ترکیه با دولت قزاقستان اعلام همبستگی کرده است و دخالت امریکا و انگلیس را در قزاقستان تقبیح کرده و در ضمن اکیپ حاکم در قزاقستان دوستان ترکیه هستند و نظربایف و توکایف درست مثل پوتین روابط گرمی با اردوغان دارند واز قضای روزگار شورشیان قزاقستان به گفته مقامات روس از طرف فتح الله گولن حمایت میشوند که دشمن ترکیه هست --- تحلیل تان در مورد دست داشتن ترکیه در تحریک شورش در قزاقستان اشتباه بود چون در هر حال ترکیه با دولت فعلی روابط بسیار نزدیکی دارد
فدوی ۱۸ دی ۱۴۰۰ | ۱۳:۲۵
شاهد از غیب رسید . وقتی تمام طرف های مستقل اعلام کردند حضور تکفیریها در قفقاز را ، حالا نوبت به قزاقستان رسید . خب این کشور که همین چند وقت پیش رییسش با رجب عکس یادگاری اتحادیه فلان را انداخت . اینها چرا جلوی پروازهای عثمانی را گرفتند . پانترکها که توسط دار و دستۀ رجب تغذیه ی مغزی می شوند تنها جماعتی هستند که زور می زنند تا دم خروس تکفیریها را انکار کنند . عثمانی برای گرفتن صدقات بیشتر از غرب ، هر نوع خوش رقصی برای آنها انجام می دهد ، غافل از آنکه برای آنها مرغ روی پلویی است که دیر یا زود نوبت ذبهش فرا می رسد . واقعا حکام عثمانی چی فکر می کنند که تصور کرده اند بازی کردن در زمین استعمارگران غربی برای آنها آینده دارد . ... علی ، مارال ، خسرو ، پالان و سایر وابستگان ، بفرمایید الان وقتشه که دار و دستۀ رجب هر چه از طریق جزوات مجازی برایتان ارسال کرده اند اینجا به خورد جماعت بدهید . عدد های دروغین ، آمارهای جعلی ، ناسزا گویی و ... کلا کم نگذارید .
مجید ۱۸ دی ۱۴۰۰ | ۱۳:۴۷
متاسفانه دیپلماسی ایرانی با چنین مقاله هایی ارزش خود را پایین می‌آورد نه تحلیل دارد نه گزارشی صرفا برچسب زنی است
فدوی ۱۸ دی ۱۴۰۰ | ۱۴:۱۴
یک زمانی در سایتی ( یادم نیست ، شاید همینجا ) فدوی هشدار داد ، کشور فقیر ترکیه چگونه توانسته مجوز دریافت دهه ها فروند هواپیمای بویینگ و ایرباس را بگیرد . از کجا توانسته با تجهیزات آمریکایی و اروپایی ، با پول آنها و به کمک تکنیسینهای آنها فرودگاه اسلامبول را توسعه بدهد . مگر غربیها مغز ندارند که مثلا چند کیلومتر آنطرفتر یعنی آتن را برای این کار انتخاب کنند که هم مسیحی است و هم به طور کامل در تیم آنها و اصولا آنها چشم دیدن کشورهای اسلامی را ندارند . همین مورد در موضوع قطر هم صادق است . همان زمان گفتم که این قضیه بوی گند می دهد . در جنگهای نظامی کلاسیک ، هر کس آسمان جنگ را در اختیار دارد ، برنده است یا لااقل بازنده نخواهد بود . در جنگهای غیر کلاسیک مانند موضوع داعش هر کس آسمان شهر ها را در اختیار داشته باشد ، برنده است و یا لااقل بازنده نخواهد بود . فرودگاه های اسلامبول و قطر و مانند آنها ، هاب و ترمینال تمرکز و توزیع تروریستها و جنگجگوهایی خواهند بود که آمریکا در منازع های نوع جدید از آنها حداکثر بهره را برده و خواهد برد . هر وقت گدای دوره گرد به ناگاه صاحب سر و وضع آدم حسابیها شد ، باید منتظر اتفاقاتی باشیم که قبلا شبیه نداشته .
اشکان ۱۸ دی ۱۴۰۰ | ۱۵:۴۶
ایران به عنوان وجه المصالحه درگیری اوکراین کمرنگ میشود و چین و روسیه دو همسایه هم منافع و هم داد و ستد بزرگ کازاخستان بیشتر بر روی قزاقستان تمرکز میکنند و سرنوشت ایران به اصطلاح متحدشان کم اهمیت تر میشود که برای ملت ایران بهتر خواهد بود و در مورد قزاقستان نیز در همین سایت نیز در چند مورد کامنت نوشته بودم که در تلویزیون ان اچ کی ژاپن دیده بودم عناصر داعشی بازگشته از سوریه و عراق که حتی یکی نیز اصالت روسی داشته و سپس مسلمان و داعشی شده بود را نشان میداد که تحت معالجات روانشناسی قرار داشتند اما آتش زیر خاکستر بودند و تقیه پیشه کرده بودند چرا که گرگ زاده گرگ میشود و سرانجام در چنین روزهایی خود را نشان خواهند داد
دایی جان ناپلئون ۱۸ دی ۱۴۰۰ | ۱۶:۳۷
فددوی جان موضوع برتری هوایی که افاضه فرمودید مربوط به هواپیماهای نظامی است نه هواپیماهای تجاری ،کسی نیاز نیست برای ترکیه فرودگاه بسازد ، شرکت تاو ترکیه که یک شرکت خصوصی در زمینه صنعت هوایی است خود سازنده و اپراتور نزدیک به ۲۰ فرودگاه در ترکیه و جهان است .دست از خزعبلات بردارید.
کامران ۱۸ دی ۱۴۰۰ | ۱۷:۱۱
هنوز چند و چون و عمق جریانات در قزاقستان معلوم نیست ، از روی هزینه و فایده ان شاید بشود تا حدودی نقش کشورهای مختلف را در ان بررسی کرد . چین با سرمایه گذاری در کریدورهای زمینی شرق و غرب قطعا حامی استقرار در قزاقستان است ، ترکیه اصولا چرا باید با کشوری که مراودات‌ گسترده در زمینه های مختلف دارد چنین کاری بکند و ایا پتانسیل اینکار را دارد؟ غرب یکی از مضنونین است شاید بخواهد از فشار روسیه بر اوکراین بکاهد ،اما با اینحال قزاقستان کیس مناسبی برای ناتو جهت تبدیل شدن به اوکراین دوم نیست هم مسافت زیاد است و هم ارتباط زمینی و دریایی وجود ندارد.روسیه بزرگترین منتفع از شرایط موجود است صدای الحاق گران روس بلندتر شده و خواهان الحاق و اشغال قزاقستان هستند و با این جریان و ورود بی درد سر نظامیان روس این موضوع راحت تر است.جالب انکه نویسنده این مقاله که تماما از نشریات روس مطالب را بازگویی کردند به این موضوع هیچ اشاره ای نکردند! موضوع تکفیری ها و داستان های سریالی ساخته شده از انها هم وسیله توجیه و رد گم کردن است.
فدوی ۱۸ دی ۱۴۰۰ | ۱۸:۱۶
ناپلئون جان ، فدوی حرفهاش رو می پیچونه تا همه بفهمند الا عشاق رجب . همین که نفهمیدی چی گفتم ، نقدا یک هیچ جلو هستم . در ضمن اگر به آسفالت کردن باشه که شهرداری محل ما هم ، فرودگاه سازه . اصل نخود لوبیاشه که ارباب اربات از اون طرف اطلس براش می فرسته . لیره هاتو تا دیر نشده چنج کن .
خسرو ۱۸ دی ۱۴۰۰ | ۲۱:۱۱
خدا را شکر که دیپلمات های وزارت خارجه و مسئولین تصمیم گیر در سیاست خارجی انسانهای باسواد و متین و وطن دوستی هستند وبه تحلیل های نژادپرستانه و ضد دین و آبکی ذوالقدرپور و موحدیان و ... و تفسیرهای آنچنانی فدوی و دیگر پانکردها توجه ندارند وگرنه ایران با همه دشمن میشد در تئوری هواداران پانکرد پ ک ک -- بهترین وضعیت ، جنگ بین ایران و ترکیه و نابودی هر دو کشور و این وسط استقلال کردستان خیالی شان هست بنابر این به هر حربه ای متوسل خواهند شد که ایران و ترکیه را دشمن کنند
هوشیار ۱۹ دی ۱۴۰۰ | ۰۰:۰۸
چرا هروقت از اردوغان انتقاد میشه یک عده آشفته میشن ؟؟
ناشناس ۱۹ دی ۱۴۰۰ | ۱۱:۱۷
نسبت نویسندۀ مطلب به جناب خطیب زاده، همچون نسبت شیخ صدوق است به شیخ کلینی ....
عليرضا ۱۹ دی ۱۴۰۰ | ۱۲:۴۲
جناب نویسنده ، تمامی پروازهای خارجی قراقستان لغو شده است نه فقط پروازهای ترکیه !! سال قبل هم شایعه تجمع تروریست های تکفیری در قره باغ را مطرح کردید و خلافش ثابت شد اما شما مثل کسی که زمین میخورد و میخواهد ضایع نشود قصد دارید تا اخر سینه خیز بروید!!
در جواب هوشیار ۱۹ دی ۱۴۰۰ | ۱۵:۲۳
چرا وقتی اسم ترک میاد رگ گردن بعضی ها باد میکنه ، فرق نمیکنه حالامیخواد ترک ایران باشه یا خارج ؟
به در جواب به هوشیار ۲۰ دی ۱۴۰۰ | ۱۶:۱۶
از بس که ترکها در طول تاریخ آدم کشتن و باعث جنگ و دعوای قومی و نژادپرستی هستن به پانترک اول هم میگم شما به دلیل مهاجرت بی رویه ترکها در دوره حکومتی صفکی و قاجار توقع آموزش زبان ترکی در سنندج و تهران و گیلان و مازندران و همدان و ...و حتی خوزستان دارید برگردید به آذربایبجان شرقی و غربی و زنجان و اردبیل هرچقدر میخواید زبان مادریتون و یاد بگیرید کردستان و تهران و گیلان و مازندران و همدان و ...جای آموزش زبان ترکی نیست