آیا چین می‌تواند برای حل درگیری فلسطین - اسرائیل هم فکری کند؟

نویسنده: حسین مجدوبی

دیپلماسی ایرانی: چالش‌های بسیاری وجود دارد که ایالات متحده آمریکا برای حفظ رهبری خود در جهان با آن مواجه است و عمدتاً در قدرتی منعکس می‌شود که چین در حال کسب آن است. اگر کشورهای بزرگ جدید مانند چین، هند و روسیه موفق به تحمیل راه حلی برای مسئله فلسطین شوند؛ احتمالا این امر باعث می‌شود واشنگتن به میزان زیادی آینده را در سطح اخلاقی، معنوی و سیاسی از دست بدهد.

واشنگتن انتظار نداشت پکن با میانجی‌گیری موفقیت آمیز خود میان دو دشمن سرسخت یعنی عربستان و ایران چنین پیروزی سریع دیپلماتیکی محقق سازد. جهان از این میانجی‌گری استقبال کرد و بسیاری نقش چین در ایجاد آرامش در درگیری‌های بسیاری در آینده را پیش بینی می‌کنند که در آن از دیپلماسی بی سر و صدا، قدرت تجاری و اقتصادی و نیز تصویر خود به عنوان یک کشور بی‌طرف برخلاف آمریکا بهره می‌برد.

ایجاد آشتی میان تهران و ریاض باعث گسترش نقش خاموش چین و وادار کردن کشورهای عربی به بازگردادن سوریه به اتحادیه عرب و سپس آتش بس در یمن شد. این امر در زمانی اتفاق افتاد که واشنگتن با بازگشت سوریه مخالفت کرد و برای صلح یمن تلاشی قابل ذکر ایفا نکرد بلکه از امارات متحده عربی و عربستان سعودی طرفداری می‌کرد. در اینجا پرسشی که مطرح می‌شود این است که اگر کشورهای بزرگ آسیایی به ویژه چین، هند و روسیه با حمایت سایر کشورها تصمیم بگیرند درگیری فلسطین – اسرائیل را حل و فصل کنند، موضع واشنگتن چه خواهد بود؟

عواملی که به چین در ایفای این میانجگری کمک می‌کند به این شرح است: این کشور فلسطین را به رسمیت می‌شناسد و جنبش‌های مقاومت مانند حماس را تروریستی نمی‌داند. اسرائیل را نیز به عنوان یک کشور به رسمیت می‌شناسد و برعکس آمریکا مواضع ثابتی در قضایای بین المللی دارد.

نمی‌توان فرضیه نقش چین – روسیه را با حمایت کشورهای بزرگ عربی بعید دانست. در مواجهه با تغییرات بزرگ ژئوپلیتیک اسرائیل ممکن است خود را مجبور به پذیرش دیدگاه چین و روسیه برای حل و فصل در سایه کاهش تدریجی نفوذ آمریکا به سه علت زیر ببیند:

نخست: خاورمیانه به صورت تدریجی شروع به بازپس گرفتن ریشه‌های تاریخی کرده است و به این ترتیب کشورهای منطقه و همسایه آنها مانند چین و روسیه بر آن سیطره خواهند یافت.

دوم: منطق زور که اسرائیل از زمان تاسیس خود به کار گرفته تمام شده است چرا که کشورهای منطقه قدرتمند شده اند.

سوم: اسرائیل دیر یا زود مجبور خواهد شد در این پویایی که منطقه شاهد آن است، ادغام شود. به ویژه از آنجایی که یهودیان از لحاظ تاریخی با فرهنگ‌ها و مذاهب خاورمیانه همزیستی داشته‌اند و مردم در خاورمیانه پذیرش کشوری برای یهودی‌ها در کنار کشوری برای فلسطینی‌ها را آغاز کرده‌اند.

منبع: القدس العربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11