از «ائتلاف چهارجانبه» در بغداد چه مانده است؟

نویسنده: عثمان المختار

دیپلماسی ایرانی: اواخر سپتامبر 2015، مسکو، بغداد و تهران به همراه دمشق به زعامت بشار اسد، ائتلافی چهارگانه را تحت عنوان مقابله با گروه «داعش» که در آن زمان کنترل مناطق وسیعی از عراق و سوریه را در دست داشت، اعلام کردند. این اقدام همچنین به عنوان اقدامی دارای ابعاد سیاسی و علیه ائتلاف بین‌المللی تشکیل شده است از سوی آمریکا برای مقابله با این گروه در سوریه و عراق در سپتامبر 2014 در نظر گرفته شد.

این ائتلاف بغداد را به عنوان مقر دائمی خود انتخاب کرد و اتاق مشترکی را تشکیل داد. ریاست این اتاق مشترک هر سه ماه یک بار بر عهده نمایندگان نظامی چهار طرف آن است. طبق اطلاعات اعلام شده این ائتلاف روی تبادل داده‌های امنیتی و اطلاعاتی، اجرایی و هماهنگ کردن حملات علیه مواضع داعش در عراق و سوریه و پرونده مرزهای بین المللی میان عراق و سوریه به طول بیش از 600 کیلومتر و... تمرکز دارد.

با نزدیک شدن به هشت سال از تاسیس این ائتلاف چهارجانبه یک مسئول بلندپایه در وزارت دفاع عراق تاکید کرد که دامنه تاثیر آن در داخل سوریه بسیار بیشتر از عراق است و عراق طرفی بود که از آن در نقشه سوریه بهره‌برداری شد و نه بیشتر. این مقام مسئول گفت این ائتلاف در عراق «مشخصا در نبردهای داخل عراق در مقابل ائتلاف بین‌المللی به رهبری آمریکا ضعیف باقی ماند» و افزود از زمان شروع جنگ روسیه – اوکراین می‌توان آن را یک ائتلاف صوری یا تشریفات سیاسی به حساب آورد به ویژه ‌که عراق در حال حاضر از حمایت نظامی مستقیم خارجی بعد از سیطره پیدا کردن بر تمام شهرهای کشور بی‌نیاز است.

ایاد الدلیمی، پژوهشگر سیاسی عراقی باور دارد که ائتلاف نتوانست به بسیاری از خواسته‌های خود دست یابد. او در گفت‌وگو با «العربی الجدید» گفت: مهم‌ترین قطب این ائتلاف روسیه است که دیگر از زمان شروع جنگ روسیه و اوکراین و سرگرم شدن به مهم‌ترین و بزرگترین مسئله برای امنیت ملی‌اش به آن توجه ندارد.

الدلیمی افزود: «بر اساس بسیاری از اطلاعات منتشر شده این ائتلاف به مرور زمان به تصویری بی‌روح و ناکارآمد تبدیل شد. شاید علت دیگر علاوه بر سرگرم بودن روسیه به جنگ این باشد که پایه‌های تشکیل ائتلاف نامشخص و مبهم بوده است و تا حدودی پاسخ روسیه برای ایجاد مزاحمت برای  آمریکا در عراق بود.»

او در پایان گفت: ««دولت کنونی عراق به عنوان دولت وابسته به چارچوب هماهنگی شیعیان متحد ایران شناخته می‌شود. در مقابل روابط روسیه و ایران رو به رشد است؛ بنابراین روسیه ممکن است از طریق این ائتلاف و در سایه حضور و نفوذ متحد نزدیک خود؛ یعنی ایران دیگر نیازی به حضور واقعی در عراق نداشته باشد».

سرمد البیاتی، کارشناس امور امنیتی عراق نیز به نوبه خود گفت: «دولت عراق همچنان درمی‌یابد که علاوه بر این ائتلاف چهار جانبه نیاز واقعی به تلاش‌های ائتلاف بین المللی درخصوص دستیابی به داده‌های امنیتی و اطلاعاتی دارد و نمی‌خواهد از این تلاش‌ها که به نفع عراق و مرزها با سوریه است دست بردارد.»  

منبع: العربی الجدید / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11