نشست شورای همکاری و آسه‌آن در بحبوحه بحران غزه

نویسنده: محمد سلیمان

دیپلماسی ایرانی: در میانه جنگ اسرائیل علیه غزه و عدم اطمینان فزاینده نسبت به شرایط امنیتی منطقه‌‌ خاورمیانه، رهبران 13 کشور عضو شورای همکاری و سازمان منطقه‌‌ای «آ.سه.آن» توانستند طی نشستی که در 28 اکتبر در پایتخت عربستان‌‌سعودی، ریاض، برگزار شد، برنامه راهبردی جدیدی را برای گسترش همکاری‌‌ها‌‌ تدوین کنند.

این نشست به عنوان بخشی از استراتژی جمعی نوظهور با عنوان «استراتژی آسیا منهای چین» در تلاش است تا از طریق ایجاد نقاط اتصال اضافی خارج از چین و نیز تقویت روابط تجاری، تاثیرات منفی و ریسک سیاسی مرتبط با تنش‌‌های میان ایالات متحده امریکا و چین و بن‌‌بست احتمالی میان این دو قدرت اقتصادی را تا حد ممکن کاهش دهد.

به گزارش میدل ایست نیوز، در حال حاضر، عواملی چون چالش‌‌های ناشی از شکاف عمیق میان واشنگتن و پکن، عدم تمایل اتحادیه اروپا برای ریسک‌‌پذیری اقتصادی در آسیا و همچنین تنش‌‌های ژئوپولیتیک در منطقه هند-آرام سبب شده تا کشورهای شورای همکاری و آ.سه.آن آینده خود را نامطمئن دیده و بر همین اساس موقعیت استراتژیک خود در قبال چین را نیز مورد ارزیابی مجدد قرار دهند. با همین هدف، «استراتژی آسیا منهای چین» تلاش دارد با ایجاد سیستم یکپارچه‌‌ای برای تبادلات تجاری و اقتصادی، راه سومی را در میانه «جنگ سرد» میان امریکا و چین و دوقطبی ایجاد شده برای کشورهای ساحلی قاره آسیا ایجاد کند.

این در حالی است که در میان کشورهای عضو شورای همکاری، عربستان‌‌سعودی و امارات متحده عربی بیش از سایرین تلاش دارند تا همکاری‌‌های خود را صرفا به غرب محدود نکرده و از طریق نزدیکی و چرخش به سمت شرق، به شرکای اقتصادی‌‌ خود تنوع بیشتری دهند. کشورهای عضو آ.سه.آن یعنی اندونزی و ویتنام نیز می‌‌کوشند تا در عصر رقابت شدید در منطقه هند-آرام، از مسیر پیشرفت و توسعه باز نمانند.

توسعه اقتصادی در انتظار کشورهای شورای همکاری و جنوب شرق آسیا

مجموع تولید ناخالص داخلی کشورهای عضو شورای همکاری و آ.سه.آن تقریبا 6 تریلیون دلار است که در صورت اتخاذ استراتژی رشد سبز، سرمایه‌‌گذاری بر روی جمعیت پویا در این کشورها، استقبال از شهرنشینی و نیز تقویت یکپارچگی‌‌ منطقه‌‌ای، این رقم پتانسیل آن را دارد تا به 53 تریلیون دلار برسد. در حال حاضر، حجم تجارت فعلی میان دو طرف از 110 میلیارد دلار فراتر رفته و همین امر انگیزه‌‌های قدرتمندی را برای تحقق یکپارچگی اقتصادی بیشتر بین دو بلوک به وجود آورده است.

براساس آمارهای ارائه شده از سوی محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، در نشست اخیر، حجم صادرات کشورهای عضو شورای همکاری به آ.سه.آن حدود 9 درصد از کل سهم صادرات کشورهای شورای همکاری را تشکیل می‌‌دهد در حالی که حجم واردات از کشورهای جنوب شرق آسیا در حدود 6 درصد از کل میزان واردات کشورهای شورای همکاری است. این احتمال وجود دارد که دو بلوک موضوع شراکت‌‌های تجاری گسترده‌‌تر را نیز در دستور کار خود قرار دهند که خود نویدبخش همکاری‌‌های اقتصادی بیشتر در ماه‌‌ها و سال‌‌های آینده خواهد بود.

همچنین عربستان‌‌سعودی و اندونزی به عنوان دو محور اصلی این گروه، در سال‌‌های اخیر روابط تجاری پررونقی داشته، به طوری که میانگین نرخ رشد سالانه تجارت دوجانبه میان ریاض و جاکارتا بین سال‌‌های 2018 و 2022 به 5 درصد رسیده است. اما گذشته از تعاملات اقتصادی، این دو کشور به عنوان قدرت‌‌های بزرگ و نوظهور در گروه G20، اشتراکات بسیاری در موضوعات دیگر چون عدم تعادل در نظم جهانی و نیاز مبرم به یک تمدن چندقطبی نیز دارند.

تلاش شورای همکاری برای ادامه حرکت در مسیر توسعه و پیشرفت

اما شاید یکی از قابل توجه‌‌ترین ویژگی‌‌های نشست اخیر زمان برگزاری آن باشد. اینکه دو بلوک علیرغم بالاگرفتن آتش جنگ در غزه با یکدیگر دیدار می‌‌کنند، گویای آن است که کشورهای شورای همکاری مصرانه تلاش می‌‌کنند تا در بحبوحه افزایش تنش‌‌های منطقه‌‌ای و جنگ غزه همچنان به مسیر استرتژیک خود ادامه داده و از آن منحرف نشوند.

همچنان که کشورهای شورای همکاری تلاش می‌‌کنند تا خود را به عنوان قدرت‌‌های اقتصادی بین‌‌قاره‌‌ای مطرح کنند، بر افزایش تجارت و تقویت روابط دیپلماتیک با کشورهای آسیایی تاکید بسیاری دارند و از این رو نشست اخیر را فرصت مغتنمی برای دستیابی به چنین اهدافی می‌‌دانند.

آنچه مسلم است این است که همزمان با ظهور نظم جدیدی در قاره آسیا، شورای همکاری و سازمان منطقه‌‌ای آ.سه.آن نقشی محوری را در تقویت و افزایش یکپارچگی میان کشورهای ساحلی آسیا ایفا می‌‌کنند.

منبع: المانیتور / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11