حسن حمزه در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: محمد بن سلمان نسبت به مسائل منطقه متفاوت فکر می‌کند. وی علاقه بیشتری به ایجاد یک رابطه چندوجهی با محوریت شورای همکاری خلیج‌فارس دارد که تنها متکی به یک متحد که قبلاً امارات متحده عربی بود نیست؛ بلکه در نگاه بن سلمان سیاست جدید بر اساس یک شبکه گسترده‌تر از اتحادها تشکیل شده که منافع عربستان را دنبال می‌کند.
ادامه مطلب
سیاست خارجی قطر، عمان، کویت از یک طرف و در طرف دیگر عربستان سعودی، امارات متحده عربی و بحرین به یکدیگر نزدیک است. این تضاد در جنگ یمن خود را نشان داد. اختلافاتی نیز درباره رابطه با ترکیه و ایران وجود دارد. اما درخصوص رابطه با اسرائیل تضاد آشکاری در سیاست خارجی شورای همکاری وجود دارد به ویژه پس از این که حکام امارات و بحرین سال گذشته رابطه خود با اسرائیل را عادی کردند.
ادامه مطلب
بحران داخلی شورای همکاری خلیج فارس نتایج مثبتی برای ایران به ویژه در روابط دوجانبه آن با ترکیه و قطر به همراه داشت. با این حال، اکنون که منازعه داخلی شورا تا اندازه ای حل شده و روابط کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس اندکی بهبود یافته و در حالی که ایران هنوز تا حدی با فشارهای منطقه ای و بین المللی مواجه است، احتمال دوام نیاوردن این نتایج مثبت برای مدت زمان طولانی وجود دارد. به رغم افزایش پیوندهای تجاری که منجر به افزایش پنج برابری صادرات ایران به قطر در سال ۲۰۱۸ در قیاس با ۲۰۱۷ شدند، کشورهایی مانند چین، ایالات متحده آمریکا، هند، ژاپن و آلمان همچنان شرکای تجاری اصلی قطر به شمار می روند. در سه ماهه اول سال ۲۰۱۸ ایران بیش از ۷۴ میلیون دلار کالا به قطر فرستاد که ۲۱۴ درصد بیشتر از مدت مشابه در سال پیش از آن بود، اما صادرات چین، آمریکا و هند به قطر در همان بازه زمانی به ترتیب ۲۷۲، ۲۶۵ و ۲۱۹ میلیون دلار و به طور قابل توجهی بیشتر از ایران بود.
ادامه مطلب
پوریا نبی پور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با توجه به اتحاد کره جنوبی با ایالات متحده و متحدان شورای همکاری خلیج فارس، منابع انرژی فراوان و توانایی جایگزینی نفت ایران، بازارهای مالی پیشرفته و زیرساخت های حمل و نقل پیشرفته به نظر می رسد سئول سیاست منطقه ای خود را از سیاستی که سعی در ایجاد تعادل – هرچند ناقص – بین ایران و همسایگان جنوبی آن بود، تغییر داده و به وضوح کشورهای شورای همکاری خلیج فارس را بالاتر از ایران در اولویت قرار داده است.
ادامه مطلب
محمد مهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سوای از بحث بازگشت دولت جدید آمریکا به برجام و رفع تحریم‌های غیر قانونی و ظالمانه که دغدغه اصلی امروز دولتمردان ایرانی است، دونالد ترامپ میراثی از خود در منطقه غرب آسیا و به ویژه خلیج فارس بر جای گذاشت که برنامه ریزی برای مواجهه با آن نیازمند تدبیر و دوراندیشی است.
ادامه مطلب
صلاح الدین خدیو در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: کمتر از سه هفته به پایان ریاست جمهوری دونالد ترامپ مانده و همگان نگران یک غافلگیری بزرگ از سوی کسی هستند که به طرزی بی سابقه هنوز به نتیجه انتخابات گردن ننهاده است. چه کسی جنگ می خواهد؟ به ضرس قاطع می توان گفت غیر از اسرائیل، هیچ کس!
ادامه مطلب
محسن پاک آیین در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی پیرامون آشتی عربستان با قطر معتقد است که هنوز هم نمی توان امیدوار بود که اختلافات جدی عربستان و امارات و بحرین و مصر با قطر خاتمه یافته باشد و قطری‌هایی که از این درگیری صاحب تجربه شده اند از این پس هشیارانه تر برای شناخت دوست و دشمن خود عمل خواهند کرد.
ادامه مطلب
کامران کرمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: یکی از اصلی ترین متغیرهایی که شکنندگی این توافق را بروز داد، عدم حضور سران سه ضلع دیگر بحران یعنی بن زاید، ژنرال سیسی و حمد بن خلیفه بود که علیرغم دعوت رسمی پادشاه عربستان، در این نشست حضور پیدا نکردند تا جایی که خود ملک سلمان نیز با احاله مسئولیت به بن سلمان، در این اجتماع حضور بعمل نیاورد.
ادامه مطلب
پییر رازو، مدیر دانشگاهی بنیاد مدیترانه ای مطالعات راهبردی، می گوید: «در حالی که سلطان نشین های خلیج فارس در راس راهبرد مهار ترامپ در برابر تهران بودند، آنها می دانند که در دوران دولت دموکرات خطر به حاشیه رانده شدن را دارند. آنها کاملاً باید نشان دهند که می توانند شاگردان خوبی باشند.»
ادامه مطلب
آیا قطر به خواسته های چهار کشور برای قطع روابط با تروریسم و به طور مشخص با اخوان المسلمین متعهد خواهد بود؟ آیا قطر به دخالت در امور داخلی کشورهای عربی تحریم کننده‌اش و اقدامات تحریک کننده رسانه هایش همچون الجزیره علیه این کشورها پایان خواهد داد؟ آیا قطر تامین مالی سازمان های تروریستی در سوریه و لیبی را پایان خواهد داد؟
ادامه مطلب
به نظر می آید متغیر تنش میان واشنگتن و تهران از سوی اسرائیل مورد بهره برداری قرار گرفته است تا در صورت خروج آمریکا از صحنه خاورمیانه خود را به عنوان جایگزین مطرح کند.
ادامه مطلب
افسانه سعادت در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نام بحرین در حالی به عنوان گزینه بعدی عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی مطرح می شود که به غیر از کویت، سایر اعضای شورای همکاری روابط آشکار و مخفی با اسرائیل دارند، به این ترتیب آیا پس از امارات، بحرین نزدیک ترین گزینه برای عادی سازی روابط با این رژیم خواهد بود؟
ادامه مطلب
کشورهای شورای همکاری هم اکنون با مشکلات عدیده ای در مدیریت کسر بودجه به دلیل هزینه های سرسام آور مسائل امنیتی و دفاعی، بدهی ها، هزینه های عمومی ادارات و وزارت خانه ها و نهادهای دولتی، هزینه های رو به افزایش بخش مستمری بگیر، خدمات اجتماعی و مشوق های ویژه مقابله با پیامدهای کرونا، مواجهند.
ادامه مطلب
سید جلال ساداتیان در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است همان گونه که مواضع دونالد ترامپ و برخی از اعضای کاخ سفید برای تمایل به مذاکره با ایران و یا عقب گرد تاکتیکی و نمایشی برای گرفتن امتیاز تمدید تحریم‌های تسلیحاتی یک بازی سیاسی انتخاباتی است، قطعاً تهدید به فعال کردن مکانیسم ماشه و بازگرداندن قطعنامه های شورای امنیت و سازمان ملل نیز یک بلوف دیپلماتیک کاخ سفید است تا بتواند از یک سو روسیه و چین را از مخالفت با قطعنامه پیشنهادی منصرف کند و از طرف دیگر ۹ رای لازم را برای تصویب این قطعنامه به دست آورد.
ادامه مطلب
قطر در آخرین نبرد خود در ۱۴ ژولای ۲۰۲۰ در دیوان دادگستری بین المللی لاهه در مناقشه ای که بر سر محاصره هوایی و خودداری چهار کشور عربی از گشودن حریم هوایی خود بر روی هواپیما های خطوط هوایی قطر تشکیل شده بود؛ به پیروزی رسید. اما به نظر این پایان ماجرا نیست. در ادامه این یادداشت سعی می‌کنیم تا ابعاد مختلف این بحران را مورد بررسی قرار دهیم.
ادامه مطلب
کشور کوچک امارات می خواهد از یک سو نقش محوری در مسائل منطقه ای ایفا کند و از دیگر سو بقای خود را تضمین کند. چه بسا کودتای ناکامی که در سال ۲۰۱۱ در این کشور رخ داد، عامل اصلی در پیش گرفتن سیاست های کنونی باشد. امارات که برای عادی سازی روابط با اسرائیل جلوتر از دیگر کشورها گام بر می دارد این اعتقاد را دارد که این سیاست و همچنین جلب رضایت امپراتوری های پول، سیاست و رسانه بقایش را تضمین خواهد کرد. از همین رو امارات سیاست حمله به هرگونه تجمع منطقه ای و از سر راه برداشتن آن را برای تامین منافع کشورهای بزرگ و یا اسرائیل که می خواهد نقش اول را در منطقه ایفا کند، در پیش گرفته است.
ادامه مطلب
در حالی که این بحران فرصتی را برای امارات به منظور پیگیری اهداف سیاست خارجی اش ایجاد کرده اما لاینحل بودن کشمکش های منطقه ای دیگر نیز برجسته شده است. مجموعه ای از تبادلات مختصر میان قطر و بحرین در مورد بازگرداندن شهروندان بحرینی گیرافتاده در ایران یادآور پیامد وجود راه های کم برای دیپلماسی در چشم انداز آینده است.
ادامه مطلب
دولت ترامپ به جای تمرکز روی خاورمیانه، روی جایگزین کردن توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ ایران با یک توافق جایگزین که فعالیت های منطقه ای این کشور را نیز در بر بگیرد، متمرکز شده و این رویکرد صرفا به ایجاد بی ثباتی بیشتر در منطقه انجامیده و منافع ایالات متحده را به خطر انداخته است.
ادامه مطلب
روح الله سوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: باید توجه داشت که شعله‌ور بودن آتش جنگ در منطقه، عدم رشد و توسعه اقتصادی و فقدان امنیت مشکلاتی هستند که خاورمیانه و خلیج فارس دهه‌ها و حتی قرن‌هاست با آنها روبه روست و این انتظار که از طریق یک طرح بتوان بر همه این مشکلات فائق آمد تا حدود زیادی انتظاری خارج از واقعیت‌های موجود سیاسی و اجتماعی منطقه است.
ادامه مطلب
امارات متحده عربی مانع از ازسرگیری روابط میان قطر با دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس می شود. به گفته شرکت کنندگان در اجلاس، مذاکرات پیرامون عادی سازی روابط میان قطر و عربستان سعودی نتایج مشخصی به همراه نداشته است. از این رو، تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، در چهلمین اجلاس شورای همکاری های کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس که در روز ۱۰ ماه دسامبر در ریاض برگزار شد، شرکت نکرد.
ادامه مطلب
محمد مهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: حضور پررنگ و سخنرانی قاطع محمد جواد ظریف، وزیر امورخارجه کشورمان در فروم قطر از دیگر مسائلی بود که قطعا باب میل سران سعودی و شیوخ عرب نبود و اگر کار به دست آنها سپرده می شد، ترجیح می دادند هیچ تریبونی در اختیار ایران قرار ندهند تا بتوانند سیاست های دروغین و ایران هراسانه خود را علیه کشورمان پیش ببرند. اما قطر این فرصت را در اختیار وزیر امور خارجه کشورمان قرار داد تا نه تنها در سخنرانی خود بر ابتکارات ایران برای بازگشت صلح و آشتی به منطقه و لزوم جدی گرفتن طرح صلح هرمز (که شهریور امسال توسط رئییس جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل مطرح شد)، تأکید کند، بلکه بتواند رایزنی هایی نیز با سایر کشورهای شرکت کننده داشته و دیپلماسی منطقه ای و جهانی کشورمان را به پیش ببرد.
ادامه مطلب
صابر گلعنبری در یادداشتی می نویسد: حدود چهار سالی از پیشنهاد تاسیس مجمع گفت وگوی منطقه‌ای و چند ماهی هم از پیشنهاد انعقاد پیمان عدم تجاوز می‌گذرد، اما تا به حال کشورهای عربی حوزه خلیج فارس واکنش خاصی به این پیشنهادها نشان نداده‌اند. در واقع برخورد سرد این کشورها با چنین پیشنهادهایی پرسشی مهم را درباره دلایل این برخورد بر می‌انگیزد.
ادامه مطلب
محمد فاضلی در یادداشتی می نویسد: داده‌های ساده، نشان می‌دهد ساختار تولید ثروت و ساختار مصرف آب در این کشور به صورت بنیادین در هر سه بخش شرب، کشاورزی و صنعت ایراد دارد.
ادامه مطلب
جلال میرزایی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی پیرامون تأثیرات ایجاد ائتلاف نظامی در خلیج فارس بر قیمت جهانی نفت تصریح کرد: اگرچه منطقه در شرایط حاضر دچار حساسیت های بسیار جدی است. اما دونالد ترامپ در سایه این ائتلاف نظامی سعی دارد مانع از افزایش قیمت شود. چون به هر حال کاخ سفید در تلاش است با اسکورت کشتی های تجاری و نفتکش ها این اطمینان را بدهد که خلیج فارس و تنگه هرمز در سایه حضور ائتلاف نظامی با محوریت آمریکا از امنیت لازم برخوردار است. پس اگر کاخ سفید بتواند این امر را محقق کند، نمی توان به شکل جدی شاهد افزایش قیمت نفت باشیم، مگر اینکه اتفاقات غیر مترقبه ای در خلیج فارس روی دهد و تمامی برنامه‌های طرفین را به هم بریزد.
ادامه مطلب
سید جعفر قنادباشی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی پیرامون تاثیر تحولات جنگ یمن بر مناسبات خاورمیانه بر این نکته تاکید دارد: اگر منظور از گسترش تنش در یمن و به تبع آن شکل گیری یک جنگ منطقه‌ای، تعمیم و سرایت ناامنی به مناطق دیگری از خاک عربستان سعودی و امارات متحده عربی است؛ بله این امکان وجود دارد. چون اکنون نیروهای مقاومت یمنی به این باور رسیده اند که باید زمین بازی تغییر پیدا کند. لذا علاوه بر حضور در استان‌های جنوبی عربستان نظیر نجران و جیزان و نیز زمین گیر کردن نیروهای متجاوز عربستانی در مرزهای غربی و جنوب غربی این کشور به نظر می رسد که تحولات به سمت گسترش درگیری و ناامنی به کل خاک عربستان سعودی حکایت دارد که ناشی از دو قابلیت پهپادی و موشکی محور مقاومت یمنی است.
ادامه مطلب
قاسم محب علی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است: اگر چه میل به جنگ میان ایران و آمریکا در عربستان سعودی و امارات متحده و همچنین اسرائیل وجود دارد، اما تا چه اندازه این تمایل در میان سران و مقامات کاخ سفید، به خصوص ترامپ وجود داشته باشد، جای تردید و سوال است؛ چرا که منافع واشنگتن در شرایط کنونی اقتضا نمی‌کند وارد جنگ با تهران شود.
ادامه مطلب