رضا مرادی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با توجه به این شرایط و ناتوانی اروپایی ها در زمینه ارائه ابتکار عملی موثر برای رفع اختلافات، بی نتیجه بودن تلاش های قطر برای میانجیگری میان دو طرف و تصمیم نهایی واشنگتن در عدم خروج سپاه پاسداران از لیست تروریستی آمریکا به نظر می رسد احیای برجام با بن بست جدی مواجه شده است.
ادامه مطلب
شکست اتحادیه اروپا / ای ۳ در پایبندی به تعهدات برجامی پس از خروج ایالات متحده از توافق بود که نهایتا ایران را به عقب نشینی از تعهدات هسته ای واداشت. ناتوانی اروپا در عمل به تعهداتش سبب شد اجماع در داخل ایران برای ماندن در توافق کاهش یابد، جایگاه اروپا آسیب ببیند و در نتیجه، توانایی در شکل دادن به وقایع در ایران و منطقه را از دست بدهد. با این حال، هنوز امکان جبران خسارت وجود دارد.
ادامه مطلب
خبرهای خوب همیشه به واضح ترین شکل ممکن نمی رسند. شش سال پیش، توافق هسته ای ایران یک پیروزی دیپلماتیک بود که طی یک روند طولانی و دردناک بدست آمد. آخر هفته گذشته یک پیروزی خیلی ناچیز، اما به همان اندازه ضروری، حاصل شد. اگرچه ایران در برداشتن یک گام دیگر در عقب نشینی از انطباق با توافق، دسترسی آژانس بین المللی انرژی اتمی را به سایت ها و پرونده هسته ای خود کاهش داده است، اما توافق سه ماهه روز یکشنبه گذشته امکان نظارت مستمر را برای آژانس فراهم می کند. همانطور که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، گفت: «توافق اکنون را نجات می دهد.» نگرانی عمده این بود که اگرچه ایران تا امروز گام ها در عقب نشینی از برجام را به شدت با دقت مدیریت کرده، مراحل بعدی عقب نشینی آن غیرقابل برگشت باشد.
ادامه مطلب
بر اساس نتایج یک نظرسنجی جدید از کارشناسان خاورمیانه، جو بایدن باید پیش از مطرح کردن مذاکرات درباره هر مساله دیگری با ایران باید به توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ بازگردد. در نظرسنجی «بارومتر محقق خاورمیانه» ۶۷ درصد از پاسخ دهندگان گفتند که تنها استراتژی در سیاست خارجی که به احتمال زیاد می تواند «نتایج مطلوبی» برای ایالات متحده در پی داشته باشد این است که بایدن «بلافاصله» و پیش از هر گونه مذاکره ای درباره هر مساله ای با ایران به برنامه جامع اقدام مشترک فعلی (برجام) بازگردد. ۷۵ درصد از کارشناسان شرکت کننده در نظرسنجی هم گفتند بازگشت ایالات متحده به این توافق احتمال دستیابی ایران به سلاح هسته ای را طی یک دهه آینده کاهش می دهد.
ادامه مطلب
چند سال پیش که مذاکرات بر سر برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) یا همان توافق هسته ای ایران در جریان بود، چنان مخالفتی با آن وجود داشت که حتی در یک برهه زمانی برخی از سناتورهای آمریکایی مخالف آشکارا سعی کردند با ارسال نامه ای به سران ایران در گفت و گوها اختلال ایجاد کنند. اکنون که دولت جدید ایالات متحده از آمادگی بازگرداندن این کشور به توافق سخن گفته، مخالفت ها مجددا آغاز شده اند. بیشتر مخالفان همان آدم های قبلی هستند که همان مباحث قبلی را مطرح می کنند. بسیاری از همان افراد در حال بیان بسیاری از استدلال های مشابه هستند. این در حالی است که از آخرین مرتبه ای که آنها اظهارنظر کرده اند، زمان زیادی گذشته و دو دولت با دو سیاست گذاری کاملا متفاوت فعالیت کرده و اطلاعات قابل استنادی را درباره این موضوع فراهم آورده اند که کدام رویکرد جواب می دهد و کدام نه.
ادامه مطلب
مری لوئیز کلی، خبرنگار «ان.پی.آر»، با تونی بلینکن، وزیر امور خارجه دولت جدید آمریکا، درباره اهداف سیاست خارجی در دوران جو بایدن و برنامه رئیس جمهوری جدید برای شکل دادن به جایگاه آمریکا در صحنه جهانی گفت و گو کرده است که در ادامه خلاصه ای از آن را می خوانید:
ادامه مطلب
یکی از بزرگ ترین اشتباهات دونالد جِی. ترامپ در زمان ریاست جمهوری، خروج او از توافق بین المللی سال ۲۰۱۵ بود که در آن ایران محدودیت های قابل توجهی در برنامه هسته ای خود را پذیرفته است؛ محدودیت هایی که برای جلوگیری از دسترسی این کشور به سلاح هسته ای طراحی شده اند. تصمیم به خروج تز توافق هسته ای در سال ۲۰۱۸ و اعمال مجدد تحریم های اقتصادی آنطوری که رئیس جمهوری پیشین امیدوار بود ایران را به پذیرش محدودیت های شدیدتر ترغیب نکرد و در مقابل، بهانه ای برای عقب نشینی جمهوری اسلامی از تعهدات هسته ای شد.
ادامه مطلب
در برجام هیچ فرایند مشخصی برای ورود مجدد و رسمی یکی از طرفین به توافق در نظر گرفته نشده است و از این رو، تصمیم گیری درباره چگونگی انجام چنین کاری توسط ایالات متحده در نهایت یک فرایند سیاسی نیازمند انعطاف پذیری و سرعت بالاست. نقشه راه دیپلماسی برای ایالات متحده و ایران را می توان در سه مرحله در نظر گرفت: توافق اولیه متوقف کردن امور؛ اجرای کامل و متقابل برجام؛ و مذاکرات هسته ای بیشتر. در بهترین حالت و با توجه به انتخابات ریاست جمهوری ایران در ماه ژوئن، ایران و آمریکا باید اقدامات برای پیشبرد مرحله اول را تا اواخر فوریه پیش ببرند و پس از آن، مرحله دوم آغاز می شود.
ادامه مطلب
دولت جدید جو بایدن به دلیل دو عامل پرونده ایران را در راس «بایدها» در سیاست خارجی قرار داده است. اول، ممانعت از دستیابی ایران به توانایی تولید سلاح هسته ای یا حتی نزدیک شدن به آن ضروری است و آمریکا حتی به قیمت متوسل شدن به اقدام نظامی چنین اجازه ای نخواهد داد. دوم، شدت پوشش رسانه ای برنامه هسته ای ایران در ایالات متحده و تفسیرهای سیاسی ایجاب می کند که سریع تر به مساله رسیدگی شود.
ادامه مطلب
امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه، جمعه گذشته در مصاحبه با العربیه گفت که عربستان سعودی باید در هر مذاکره آتی با ایران حضور داشته باشد و تاکید کرد حذف کشورهای منطقه از مذاکرات هسته ای با ایران در سال ۲۰۱۵ اشتباه بزرگی بود. رئیس جمهور فرانسه همچنین خواسته های دیرینه عربستان، امارات متحده عربی و اسرائیل مبنی بر لزوم رسیدگی به فعالیت های منطقه ای و برنامه موشکی ایران به علاوه مساله هسته ای در هر توافق آتی را نیز تکرار کرد. اما اگر ایالات متحده و طرف های اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان) وارد این مسیر شوند، به اطمینان می توان گفت که ایران با هیچ کدام از موارد موافقت نخواهد کرد. چنین مسیری بی شک مانع احیای برجام و بازگشت کامل ایران به تعهدات هسته ای می شود. در حقیقت، محتمل ترین نتیجه چنین رویکردی توقف همکاری کامل ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی خواهد بود.
ادامه مطلب
در پی چندین سال سیاست از هم گسیخته دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، توافق هسته ای ایران یا همان برجام که می توان آن را جامع ترین رژیم بازرسی هسته ای تحمیل شده به هر ملتی دانست، در معرض خطر نابودی قرار گرفته است. اگرچه هم دولت ایران و هم دولت جدید جو بایدن مشتاق نجات و دوام توافق هستند، اما به نظر نمی رسد هیچ یک از طرفین حاضر باشند گام اول را برای بقای آن بردارند.
ادامه مطلب
جو بایدن اندکی بیش از یک هفته است که رئیس جمهوری آمریکا شده، اما هیچ شواهدی دال بر عمل او به وعده بازگشت به توافق هسته ای ۲۰۱۵ با ایران مشاهده نمی شود. در حالی که ایالات متحده و ایران هر دو علنا از بازگشت به برجام حمایت کرده اند، اما هر دوی آنها اصرار دارند که طرف دیگر باید گام اول را بردارد. در حالی که لفاظی ها بین دو طرف گرم گرفته، مشکل «چه کسی گام اول را برمی دارد» در دیپلماسی برنامه هسته ای ایران پررنگ تر شده است.
ادامه مطلب
سوریه یک دهه است درگیر جنگ داخلی است. یمن با یک بحران انسانی درگیر است. درگیری های مداوم بین اسرائیل و فلسطینی ها تمام نشدنی به نظر می رسد و شمار قربانی های کووید-۱۹ در سراسر خاورمیانه روندی فزاینده دارد. هر کدام از این بحران ها یک چالش عمده در سیاست خارجی ایالات متحده را نشان می دهند، اما پنج کارشناس عرب، اسرائیلی و آمریکایی بر سر این مساله توافق نظر داشتند که احتمالا آنچه اول مورد توجه دولت جدید آمریکا قرار خواهد گرفت، پیشرفت های اخیر هسته ای ایران است.
ادامه مطلب
متحدان اروپایی آمریکا امیدوارند که دولت جدید بایدن بتواند در میانه فشارهای فزاینده از سوی ایران از جمله توسعه فعالیت های غنی سازی اورانیوم، اقداماتی سریع برای احیای برجام انجام دهد. رئیس جمهوری منتخب جو بایدن از پیمان منعقد شده در زمانی که خودش معاون رئیس جمهوری باراک اوباما بود، حمایت کرده و وندی شرمن، نامزد بایدن برای معاون وزیر خارجه، نیز یکی از دست اندر کاران در تحقق توافق ایران در سال ۲۰۱۵ بوده است. با این حال، معلوم نیست که در پایان دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ ایران تا چه اندازه پذیرای مذاکره با قدرت های جهانی باشد. از نظر اروپا، پس از مراسم تحلیف بایدن در روز چهارشنبه تنها فرصتی کوتاه برای نجات توافق وجود خواهد داشت.
ادامه مطلب
تصمیم ایران به از سرگیری غنی سازی ۲۰ درصدی اورانیوم در تاسیسات هسته ای زیرزمینی فردو احتمالا تنش های موجود بین ایالات متحده و ایران را تشدید خواهد کرد و به مانعی جدید در مسیر دولت منتخب جو بایدن برای احیای توافق هسته ای ایران تبدیل خواهد شد. اگرچه، به رغم تشدید مجدد تنش ها بین دو کشور مشاوران ارشد بایدن گفته اند که دولت جدید تصمیم دارد مجددا با ایران درباره محدودسازی برنامه هسته ای این کشور وارد مذاکره شود.
ادامه مطلب
روابط ایالات متحده با ایران هرگز آسان نخواهد بود. حتی آمادگی رئیس جمهوری منتخب جو بایدن برای پیوستن دوباره به توافق هسته ای ایران موسوم به برجام نیز کمک چندانی نخواهد کرد. بایدن به وضوح اعلام کرده هدفش ترغیب ایران به بازگشت به تعهدات هسته ایست. اما آیا خشم ایران از ترور دکتر محسن فخری زاده، دانشمند هسته ای، و فرصت ناچیز باقی مانده تا انتخابات ریاست جمهوری ماه ژوئن، احتمال دیپلماسی در کوتاه مدت را از بین می برد؟ بعید است، چون ایران به خوبی می داند به رفع تحریم ها نیاز دارد.
ادامه مطلب
مشهودترین مشخصه سال ۲۰۲۰ تشدید کارزار اعمال فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ علیه ایران شامل تحریم های آمریکا، محدودیت سفر دیپلمات های ارشد ایرانی در سازمان ملل و ترور سردار قاسم سلیمانی، استراتژیست ارشد نظامی ایران، بود. این کارزار که پس از خروج رئیس جمهوری ترامپ از توافق هسته ای ۲۰۱۵ ایران در سال ۲۰۱۸ آغاز شد، فشارهای فزاینده بر اقتصاد ایران وارد آورد، اما نتیجه ای در جلوگیری از پیشرفت توانایی ایران در زمینه توسعه برنامه هسته ای نداشت. در همین حال، تلاش های مداوم کاخ سفید ترامپ برای نابود کردن برجام، ایالات متحده را از نظر دیپلماتیک در سازمان ملل منزوی کرده است. اما هر اندازه هم که ایران حسن نیت خود را در رابطه با برنامه هسته ای نشان داده باشد، اتفاقات اخیر در داخل این کشور بر روابط آن با غرب تاثیر منفی داشته.
ادامه مطلب
رئیس امور سیاسی و ترویج صلح سازمان ملل متحد روز سه شنبه به شورای امنیت گفت توافق برجسته هسته ای ایران، در صورت اجرای کامل آن، می تواند ثبات منطقه ای را بهبود بخشد، و افزایش تنش ها خطرات ناشی از تشدید تنش را برجسته کرده اند. رزماری دی کارلو، معاون دبیر کل سازمان ملل، در جریان یک جلسه مجازی درباره برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) این اظهارات را بیان کرد.
ادامه مطلب
وزرای خارجه اتحادیه اروپا با تعیین پیش شرط های جدید برای احیای توافق هسته ای ایران موافقت نکردند چرا که معتقدند که تهران و واشنگتن باید بتوانند بدون هیچ پیش شرطی به تعهدات کامل خود در برجام بازگردند و نیازی به اینکه شرایط توسعه توافق یا تقویت آن را بپذیرند، وجود ندارد. در نتیجه این رویکرد، به شرط آنکه ایالات متحده تحریم های خود را لغو و قطعنامه های سازمان ملل را رعایت کند، یکی از موانع عمده موجود در مسیر بازگشت ایران به تعهدات هسته ای از بین می رود.
ادامه مطلب
گام های پی در پی ایران در کاهش تعهدات برجامی، آنچه از همکاری بین المللی هسته ای تحت این توافق باقی مانده را نیز به خطر می اندازد. این مساله برای هر دو طرف اهمیت دارد. از یک سو، همکاری به تهران این امکان را می دهد تا غیر نظامی بودن برنامه خود را اثبات و از دانش شرکت های چینی، اروپایی و روسی برای مدرن سازی آن استفاده کند. از سوی دیگر ، این همکاری دیدگاه جامعه جهانی درباره فعالیت های هسته ای ایران را تعیین می کند.
ادامه مطلب
شیرین هانتر می نویسد: به رغم اینکه دولت ترامپ اظهارات و اقدامات ضدایرانی خود را افزایش داده، دموکرات ها در انتقاد از سیاست های او چندان واضح نبوده اند. انتقاد اصلی آنها این است که سیاست های ترامپ هیچ تاثیری در سقوط دولت ایران یا وادار کردن آن به پذیرش خواسته های ایالات متحده یا متوقف کردن فعالیت های ایران در خاورمیانه نداشته اند. آنها از این مساله ناراحت هستند که سیاست های دولت ترامپ بیشتر از ایران، ایالات متحده را در سطح بین المللی منزوی کرده اند.
ادامه مطلب
قطعنامه پیشنهادی ایالات متحده با هدف تمدید تحریم تسلیحات متعارف سازمان ملل علیه ایران پس از انقضای آن در اکتبر ۲۰۲۰ در شورای امنیت ناکام ماند. واشنگتن ادعا کرده حق استفاده از مکانیزم ماشه و بازگرداندن یک جانبه تحریم های سازمان ملل را دارد. اما با توجه به خروج دولت ترامپ از توافق هسته ای ایران، هرگونه تلاش آمریکا برای اعمال مجدد تحریم ها بحث برانگیز خواهد بود و احتمالا در شورای امنیت به بن بست می رسد. هدف ترامپ واضح است. او می خواهد برجام را نابود یا بازگشت دولت بعدی آمریکا به آن را دشوار کند. اکنون طرفین باقی مانده در توافق باید مانند اعضای شورای امنیت در برابر آمریکا متحد شوند و از استفاده آمریکا از مکانیزم ماشه جلوگیری و ایران را به خودداری از واکنش شدیدالحن به اقدام نمادین آمریکا ترغیب کنند.
ادامه مطلب
فرانسه، آلمان، بریتانیا و اتحادیه اروپا به قطعنامه انتقادی از ایران رای دادند، اما تاکید کردند با بازگشت تحریم های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران موافق نیستند.
ادامه مطلب
ایالات متحده و قدرت های بزرگ اروپایی در ابراز نگرانی درباره خودداری ایران از موافقت با بازرسی سایت های مشکوک هسته ای، هم صدا شدند.
ادامه مطلب
آژانس بین المللی انرژی اتمی در تاریخ ۵ ژوئن عقب نشینی های اخیر ایران از توافق هسته ای ۲۰۱۵ خودداری آن از همکاری با تعهدات نظارتی را با جزئیات بیان کرد. آژانس همچنین به موارد توجه و عمل ایران مطابق تعهدات امنیتی و تدابیر اعتبارسنجی تکمیلی به صورت کامل اشاره کرد. اگرچه موقعیت طوری نیست که بتوان نیمه پر لیوان را دید، اما لازم نیست که تنها نیمه خالی لیوان مورد توجه قرار بگیرد.
ادامه مطلب
بی شک توافق هسته ای ایران در جهان بینی نتانیاهو اهمیت زیادی دارد. نامزدهای معرفی شده از سوی بایدن برای سمت ها در مساله هسته ای بی هیچ توجهی به اسرائیل گفته اند ایران باید به تعهدات برجامی بازگردد و ایالات متحده نیز به توافق خواهد پیوست و به تحریم های یکجانبه دولت ترامپ پایان خواهد داد. بایدن همچنین تاکیده کرده که با متحدان اروپایی همکاری خواهد کرد. این شرایط خلاف دیدگاه نتانیاهوست که حمله پیشگیرانه به تاسیسات هسته ای ایران را راه حل مطلوب در رسیدگی به این مساله می داند.
ادامه مطلب
روابط روسیه با ایران عمدتا مبتنی بر ملاحظات ژئوپلیتیک است. نخبگان حاکم در روسیه ایران را یک شریک دشوار، اما ضروری می دانند. پایه و اساس مشارکت استراتژیک روسیه و ایران، منافع مشترک هر دو کشور در کاهش قدرت و نفوذ آمریکا هم در خاورمیانه و هم در سراسر جهان است.
ادامه مطلب
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ماهواره نور را در حالی با موفقیت به فضا پرتاب کرد که بسیاری از کشورها از جمله ایران همچنان با ویروس کووید-۱۹ دست و پنجه نرم می کنند. این اتفاق یک پیشروی نظامی، یک حرکت متهورانه در بازی دیپلماتیک با آمریکا و تلاشی برای احیای مشروعیت سیاسی در داخل کشور پس از یک سری اتفاقات ناخوشایند پیش آمده، به شمار می رود.
ادامه مطلب
با افزایش تنش ها این احتمال به وجود آمده که مقامات ایران خروج از معاهده منع گسترش تسلیحات هسته ای را مدنظر قرار دهند. این در حالی است که ایران در زمان حصول توافق هسته ای هم اعلام کرده بود که هیچ برنامه ای برای ساخت بمب اتم ندارد.
ادامه مطلب
مقامات دولت ترامپ ادعا می کنند که سیاست «اعمال فشار حداکثری» در قبال ایران جواب می دهد. با این حال، گزارش اخیر آژانس بین المللی انرژی اتمی از افزایش سه برابری ذخایر اورانیوم با غنای پایین ایران از زمان آخرین گزارش آژانس در نوامبر ۲۰۱۹ و رسیدن آن به حدود ۱۰۲۰ کیلوگرم، حکایت دارد. همانطور که مارک فیتزپاتریک هفته گذشته اشاره کرد، این میزان اورانیوم در صورت غنی سازی در سطوح بالاتر برای تولید سلاح هسته ای کافی خواهد بود و خیلی بیشتر از محدودیت تعیین شده در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ که دولت ترامپ آن را ترک کرده، است.
ادامه مطلب