هدف حملات اخیر به ظریف وحدت شکنی و حمله به رویکرد دیپلماتیک است

نویسنده: سحر جوادی پور، کارشناس روابط بین المللی

دیپلماسی ایرانی: مصاحبه اخیر وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با هفته نامه اشپیگل آلمان، موج جدیدی از حملات را علیه دستگاه دیپلماسی کشور و شخصِ محمد جواد ظریف به راه انداخته است. کریستانه هوفمان در آخرین سوالش از دکتر ظریف پرسید: "آیا بعد از ترور سردار سلیمانی امکان گفت‌وگو با امریکا را رد می کنید؟" ظریف نیز پاسخ داد: "من هرگز این احتمال را منتفی نمی‌دانم که افراد رویکرد خود را تغییر دهند و واقعیات را بپذیرند. برای ما فرقی نمی‌کند که چه کسی در کاخ سفید حضور دارد. مهم این است که آنها چگونه رفتار می کنند. دولت ترامپ می تواند گذشته خود را اصلاح کند، تحریم ها را بردارد و به میز مذاکره بازگردد. ما هنوز در میز مذاکره هستیم. آنها هستند که میز مذاکره را ترک کردند. ایالات متحده آمریکا صدمات زیادی به مردم ایران وارد کرده است. روزی فرا می رسد که آنها مجبور به جبران گذشته خواهند شد. ما صبر زیادی داریم."

این پاسخ دکتر ظریف منشاء شکل گیری تفاسیر و دروغ پردازی هایی شد که هدفی جز حمله به رویکرد دیپلماتیک ندارند. نخستین تفسیر به رای را دونالد ترامپ در حساب کاربری توئیترش منتشر کرد و نوشت: «وزیر امور خارجه ایران گفته که ایران خواستار مذاکره با آمریکا است اما خواستار برداشته شدن تحریم‌هاست. نه ممنون!» کمی بعد ظریف در توئیتی پاسخ داد: «برای دونالد ترامپ بهتر است که اظهارات و تصمیمات سیاست خارجی خود را بر اساس واقعیات بنا کند و نه بر اساس عناوین اخبار فاکس نیوز و یا مترجمین فارسی خود. برای آگاهی بهتر، وی می‌تواند متن کامل مصاحبه من با اشپیگل به زبان انگلیسی را بخواند.»

ترامپ در حالی برداشت تحریف آمیزی از سخنان ظریف را ارائه می داد که نشریه واشنگتن پست در مقاله ای تحلیلی به قلم گلن کسلر به بررسی میزان دروغ ها و ادعاهای نادرست ترامپ پرداخته بود. وی می نویسد: «دونالد ترامپ از زمانی که به عنوان رئیس جمهوری ایالات متحده انتخاب شد، بیش از ۱۵۰۰۰ «دروغ» یا ادعای «گمراه‌کننده» داشته است. در سال ۲۰۱۷، ترامپ حدود ۱۹۹۹ و در سال بعد از آن ۵۶۸۹ دروغ گفته بود. یعنی در مجموع دو سال، او 7688 مورد دروغ گویی کرده بود. در مجموع در ۱۰۵۵ روزی که ترامپ در کاخ سفید حضور داشته، ۱۵۴۱۳ دروغ یا ادعای گمراه‌کننده بیان کرده است. هنوز چند هفته تا پایان سال 2019 زمان باقی است و ترامپ این میزان را دو برابر کرده و در ۶۲ روز گذشته به طور متوسط روزی ۳۲ دروغ یا ادعای گمراه‌کننده داشته است.» 

حلقه بعدی، استقبال از تحریف سخنان ظریف در نشریات رژیم صهیونیستی شکل گرفت، جایی که روزنامه صهیونیستی هاآرتص در تیتر مقاله خبری اش از تمایل ظریف برای مذاکره با امریکا نوشت. ظریف در هیچ بخشی از مصاحبه مفصل با اشپیگل از تمایل مذاکره با امریکا سخن نگفت. در جای جای این گفت وگو ظریف مواضع رسمی جمهوری اسلامی ایران را در مواجهه با امریکا بیان کرد و بر خساراتی که ترامپ به ایران وارد آورده و شکیبایی در برابر خیره سری امریکا سخن گفت. 

اما این حلقه و حمله شدید به دکتر ظریف و تیم دیپلماسی، با تکیه بر احساسات و بدون خوانش و فهم درست و دقیق سخنان وزیر امور خارجه ایران در داخل رقم خورد. تندروهایی که تنها با تکیه بر دروغ ترامپ، توهین ها و حملات خود را به وزارت امور خارجه سرازیر کردند. روزنامه ها و فضای مجازی به عرصه کنشگریِ تهاجمی تندروهایی تبدیل شدند که بدون توجه به واقعیات سخنان ظریف، دستگاه دیپلماسی رسمی کشور را آماج حملات خود قرار دادند. 

این طیف آشکارا ترجمه های اشتباهی از قسمت آخر مصاحبه وزیر امور خارجه را نشر می دادند و بر اساس داده جعلی، نیات و عملکرد وزارت امور خارجه که وظیفه اجرای سیاست خارجی کل کشور را برعهده دارد، را زیر سوال بردند. به نظر می رسد چنین واکنش های جناحی و فرصت طلبانه ای دستاوردی جزء وحدت شکنی نداشته باشد. شهادت سردار سلیمانی نقطه محوری وحدت ملی و همبستگی ایرانیان شد، اما ترور رسانه ای ظریف در داخل نتیجه ای جز پراکندگی نخواهد داشت.

رضا نصری تحلیلگر مسائل سیاست خارجی در توئیتر خود نوشت: «وقتی برخی رسانه‌های داخلی و فعالان شبکه‌های اجتماعی سخنان وزیر امور خارجه را تحریف می‌کنند تا به او حمله کنند، طبیعی است مشاوران فارسی‌زبان ترامپ به او نشان دهند چطور در چنین فضایی بنزین روی آتش بریزد. سئوال اصلی این است که چرا رئیس‌جمهوری آمریکا چنین کینه‌ای از ظریف به دل دارد؟»

پاسخ به این سوال خیلی دشوار نیست و کافی است به یاد آوریم که چند ماه گذشته دولت ترامپ در ضدیت با دیپلماسی، دکتر ظریف را نیز در فهرست تحریم قرار داد و طی ماه های گذشته به طرق مختلف برای حضور او در عرصه بین المللی مانع تراشی کرده اند. مخالفان و منتقدان تندرو نیز فراموش کرده اند که سخنان و شگردهای دیپلماتیک ظریف همواره بن بست کاملی برای امریکایی ها ساخته که فرار از آن ممکن نبوده است.

پس از اینکه دونالد ترامپ بارها با مخاطب قرار دادن مردم ایران و به زبان فارسی درصدد بود خود را حامی مذاکره و گفت‌وگو نشان دهد، با سخنان ظریف، او خیلی زود بار دیگر چهره واقعی ضد انسانی و ضد ایرانی خود را به مردم نشان داد. روی دیگر "نه مرسی" ترامپ برای امتناع از مذاکره، آشکار شدن خواست و تمایل واقعی او برای فشار، تهدید و تحریم مردم ایران است. اگر سخنان ظریف نبود ترامپ نمی توانست به دست خود، ادعای طرفداری از مذاکره را رد کند.