پیمان‌‌های سه‌جانبه تروئیکای اروپایی

دیپلماسی ایرانی: پیمان کنزینگتون (Kensington Treaty) که در ۱۷ ژوئیه ۲۰۲۵ بین بریتانیا و آلمان امضا شد، یک توافق دوجانبه تاریخی است که حوزه‌های دفاعی، مهاجرت و همکاری‌های اقتصادی را در بر می‌گیرد. این پیمان در جریان سفر رسمی فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، به لندن و با حضور کایر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، امضا شد. این توافق شامل ۱۷ پروژه کلیدی است که بر تقویت همکاری‌های دفاعی، صادرات مشترک تسلیحات (مانند جنگنده‌های تایفون، هواپیماهای ایرباس A400M و خودروهای زرهی باکسر) و توسعه تسلیحات دوربرد برای حمایت از اوکراین متمرکز است. بند کمک متقابل در این پیمان، که هرگونه تهدید علیه یکی از دو کشور را تهدیدی علیه دیگری تلقی می‌کند، از اهمیت استراتژیک ویژه‌ای برخوردار است، به‌ویژه در پاسخ به تهاجم روسیه به اوکراین.

پیمان لنکستر هاوس (Lancaster House Treaty) بین بریتانیا و فرانسه در سال ۲۰۱۰ امضا شد و یکی از اولین توافق‌های دوجانبه دفاعی پس از جنگ جهانی دوم بین این دو کشور بود. این پیمان بر همکاری‌های نظامی، از جمله تمرینات مشترک، توسعه تسلیحات و هماهنگی در مأموریت‌های ناتو متمرکز است. همچنین، این توافق به بریتانیا و فرانسه، به‌عنوان دو قدرت هسته‌ای اروپا، امکان تقویت بازدارندگی در برابر تهدیدات خارجی را می‌دهد.

هر دو پیمان بر تقویت همکاری‌های نظامی و بازدارندگی در برابر تهدیدات خارجی، به‌ویژه از سوی روسیه، تأکید دارند. پیمان کنزینگتون و لنکستر هاوس هر دو به دنبال تقویت ستون اروپایی ناتو و کاهش وابستگی به ایالات متحده هستند. هر دو توافق بر افزایش حمایت نظامی از اوکراین، از جمله تأمین تسلیحات پیشرفته مانند سامانه‌های پدافند هوایی و موشک‌های دوربرد، تأکید دارند. هر دو پیمان به همکاری در تولید تسلیحات، مانند موشک‌های دوربرد و خودروهای زرهی، توجه دارند. در پیمان کنزینگتون، شرکت راین‌متال آلمان قرار است کارخانه‌ای در بریتانیا برای تولید لوله‌های توپخانه با استفاده از فولاد بریتانیایی تأسیس کند، در حالی که لنکستر هاوس بر پروژه‌های مشترک مانند موشک‌های کروز استورم شادو تمرکز دارد.

تفاوت‌ها

پیمان کنزینگتون فراتر از دفاع، شامل همکاری‌های اقتصادی، مهاجرت و تبادلات فرهنگی است، در حالی که لنکستر هاوس عمدتاً بر مسائل نظامی متمرکز است. به عنوان مثال، کنزینگتون شامل اقداماتی برای مقابله با قاچاق انسان و تسهیل تبادلات شهروندی بین دو کشور است.

پیمان کنزینگتون صراحتاً شامل بندی است که هرگونه حمله مسلحانه به یکی از دو کشور را حمله به دیگری تلقی می‌کند، مشابه ماده ۵ ناتو. این بند در لنکستر هاوس به این صراحت وجود ندارد، اگرچه همکاری نزدیک دو کشور در ناتو چنین تعهدی را به طور ضمنی پشتیبانی می‌کند.

پیمان کنزینگتون در پاسخ به تحولات اخیر، به‌ویژه تهاجم روسیه به اوکراین و کاهش اطمینان به حمایت ایالات متحده در دوره دوم ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، امضا شد. لنکستر هاوس در زمانی امضا شد که بریتانیا هنوز عضو اتحادیه اروپا بود و هدف آن تقویت همکاری‌های دفاعی در چارچوب ناتو بود.

پیمان کنزینگتون به همراه توافق ترینیتی هاوس (Trinity House Agreement) در سال ۲۰۲۴ و پیمان آخن (Aachen Treaty)  بین فرانسه و آلمان در سال ۲۰۱۹، یک مثلث دفاعی بین سه قدرت بزرگ نظامی اروپا (بریتانیا، فرانسه، آلمان) ایجاد می‌کند. این ساختار در لنکستر هاوس وجود نداشت.

دلایل اقدام جداگانه آلمان و فرانسه

اقدام جداگانه آلمان و فرانسه برای امضای پیمان‌های دوجانبه با بریتانیا به چند عامل کلیدی برمی‌گردد.

پس از خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا (برگزیت) و با توجه به نگرانی‌ها درباره کاهش تعهدات ایالات متحده به ناتو در دوره دوم ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، کشورهای اروپایی به دنبال تقویت همکاری‌های دوجانبه برای کاهش وابستگی به آمریکا هستند. آلمان، به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا و فرانسه، به‌عنوان یک قدرت هسته‌ای، هر یک به طور جداگانه به دنبال تقویت پیوندهای خود با بریتانیا هستند تا یک ستون دفاعی اروپایی مستقل‌تر ایجاد کنند.

تهاجم روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ و سیاست «زایتن‌ون‌ده» (Zeitenwende) آلمان برای تقویت توان دفاعی، انگیزه‌ای برای هر دو کشور ایجاد کرده است تا همکاری‌های خود را با بریتانیا، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین حامیان نظامی اوکراین در اروپا، تقویت کنند.

فرانسه و آلمان، با وجود اتحاد استراتژیک در اتحادیه اروپا و پیمان آخن، رویکردهای متفاوتی به امنیت دارند. فرانسه بر «استقلال استراتژیک» اروپا تأکید دارد و به دنبال نقش رهبری در سیاست دفاعی اتحادیه اروپاست، در حالی که آلمان بیشتر بر هماهنگی در چارچوب ناتو تمرکز دارد. این تفاوت‌ها باعث شده است هر کشور به طور جداگانه با بریتانیا پیمان امضا کند تا نقش خود را در ساختار دفاعی اروپا تقویت کند.

برگزیت روابط بریتانیا با اتحادیه اروپا را پیچیده کرد، اما حمایت مشترک از اوکراین و نیاز به هماهنگی در برابر تهدیدات جهانی، زمینه را برای توافق‌های دوجانبه فراهم کرده است. آلمان و فرانسه هر یک به دنبال بازسازی روابط با بریتانیا به شیوه‌ای هستند که منافع ملی خود را به حداکثر برسانند.