فرصت‌ها و چالش‌های شراکت هند و امارات
سیاست «به غرب فکر کن» مودی
سیاست «به غرب فکر کن» دولت هند تعامل با غرب آسیا را در اولویت قرار داده و امارات متحده عربی سنگ بنای این گسترش روابط در منطقه شورای همکاری است.
ادامه مطلبمنطقه خلیج فارس
در راستای چرخش به شرق به جای غرب
خیز ترکیه برای بازیگری کنشمند در خلیج فارس
محمد مهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: دهه اخیر ترکیه با قدرت، پیگیر افزایش نفوذ در منطقه غرب آسیا بوده است؛ سیاستی که می توان مهم‌ترین اهداف و دلایل آن را «عامل انرژی»، «لزوم ایجاد تحرک اقتصادی در ترکیه» و «تبدیل شدن به بازیگر کنشمند غرب آسیا» عنوان کرد.
ادامه مطلب
ضرورت تغییر انگاره کلی
ایران، فلسطین و امنیّت منطقه‌ی خلیج فارس
عباس آخوندی در یادداشتی می نویسد: مساله اشغال فلسطین همچنان، به عنوان یک کانون نزاع منطقه ای ادامه دارد. از این رو، موضوع امنیت خلیج فارس بدون توجه به مساله فلسطین و اسرائیل بحثی ناتمام است.
ادامه مطلب
بحران‌های خاورمیانه و بازار نفت
کوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: یکی از ویژگی‌های بحران‌های اخیر در خاورمیانه، شامل جنگ غزه، حمله به کشتی‌ها در دریای سرخ و تقابل بین آمریکا و گروه‌های شبه‌نظامی، بی‌تفاوتی بهای نفت درباره آنها بوده است. بهای نفت برنت که در ۶ اکتبر ۸۴.۵۸ دلار در هر بشکه بود، در ۹ اکتبر، یعنی دو روز بعد از حمله حماس به اسرائیل، به ۸۸.۱۵ دلار افزایش یافت. این افزایش حدود دو هفته ادامه یافت و در حوالی ۲۰ اکتبر به حداکثر خود در دوره چهار‌ماهه اخیر یعنی ۹۲.۳۸ دلار رسید و بعد از آن رو به کاهش نهاد و در کف خود در این دوره حتی با وجود هدف‌گیری برخی کشتی‌ها در دریای سرخ به ۷۳.۲۴ دلار سقوط کرد و دیروز به حدود ۸۲ دلار رسید. این روند نشان می‌دهد که نه‌تنها جنگ غزه؛ بلکه حملات حوثی‌ها به برخی کشتی‌ها و نیز تقابل بین آمریکا و برخی گروه‌های شبه‌نظامی در روزهای بعد از کشته‌شدن سه سرباز آمریکایی نیز در مجموع تأثیر چندانی بر بهای انرژی نداشته و بازار نفت اهمیت چندانی برای سروصداهای ناشی از این بحران‌ها قائل نبوده است.
ادامه مطلب
تاریکی و روشنایی
سرنوشت مشابه کُره جنوبی و شمالی با جنوب و شمال خلیج فارس
غلامرضا مصدق در یادداشتی می نویسد: در سال ۲۰۲۳ تولید جنوب خلیج فارس از ۲۵۰۰ میلیارد دلار گذشت، تولید شمال آن به ۴۰۰ میلیارد هم نمی رسد، آیا با استمرار وضعیت فعلی در آینده نه چندان دور، باید شاهد باشیم، شمال در تاریکی فرو رود و جنوب آن نورانی شود؟
ادامه مطلب
ایالات متحده از منطقه نمی رود
افزایش تنفگداران دریایی امریکا در خلیج‌فارس؛ راهبرد تداوم حضور یا هدایت از دور؟
سید محمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تحلیل‌هایی که از خستگی یا استیصال امریکا از حضور در منطقه گفتند و معتقد بودند به دلیل پرهزینه‌بودن حضور امریکا در خلیج‌فارس و رقابت استراتژیک امریکا با چین در سطح جهانی، روند کاهش حضور نیروهای امریکایی در منطقه خاورمیانه و خلیج‌فارس آغاز شده است و خوشبینانه معتقد بودند شرایط برای نظم منطقه‌ای جدید با مشارکت کشورهای منطقه و بدون دخالت امریکا فراهم شده است. در نقطه مقابل این تحلیلِ ساده‌انگارانه که حالا با این دست از اخبار و اطلاعات به سادگی هوا می‌شود، تحلیل واقع‌بینانه‌تری از کنش‌گری جدید امریکا در خلیج‌فارس ارائه می‌شود مبنی بر اینکه دولت امریکا به جای موازنهگری مستقیم از موازنهگری از دور (Off shore balancing) بهره می‌برد.
ادامه مطلب
بایدن به دنبال جنگ با ایران است؟!
بررسی ادعای واشنگتن درباره دلیل افزایش نیروهای آمریکایی در منطقه
متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در یک نشست خبری در پاسخ به سؤالی درباره افزایش نیروهای نظامی این کشور در تنگه هرمز مدعی شد که واشنگتن با هدف تضمین آزادی کشتیرانی و حمل‌ونقل دریایی دست به این کار زده است.
ادامه مطلب
نگرانی از ایران یا خبری در سوریه است؟
پیام‌های افزایش حضور نظامی آمریکا در خلیج فارس
واشنگتن اعزام هواپیماها و ناوهای جنگی و تفنگداران دریایی خود به منطقه را با دعوت کردن ایران به توقف فوری اقدامات بی ثبات کننده که آزادی تجارت در آبراه راهبردی تنگه هرمز را تهدید می کند، همراه کرد. با این حال پرسش هایی درباره نیاز آمریکا به اعزام پیشرفته ترین جنگنده ها و یک ناوشکن راهبردی برای نظارت بر امنیت کشتیرانی بین المللی، مطرح است.
ادامه مطلب
بررسی دور جدید تحرکات نظامی ایالات متحده در منطقه
میز مذاکره جمع شد؟
نیروی هوایی آمریکا روز چهارشنبه هفته گذشته اعلام کرد که یک اسکادران از اف -۳۵ لایتنینگ با هدف کمک به هواپیماهای اِی۱۰ (A-۱۰) و اف -۱۶ که هم‌اکنون در تنگه هرمز مشغول گشت‌زنی هستند، وارد منطقه فرماندهی مرکزی ایالات متحده در خاورمیانه (سنتکام) شد. به ادعای فاکس‌نیوز، این اقدام پس از تلاش‌های ایران در اوایل ماه جاری برای توقیف نفتکش‌ها در این تنگه صورت می‌گیرد که با واکنش نیروی دریایی ایالات متحده نیز مواجه شد. پنتاگون پیش تر اعلام کرده بود که، ناو یو. اس. اس توماس هادتر و چندین جنگنده اف -۳۵ را نیز به بهانه محافظت از خطوط کشتیرانی از دریای‌سرخ راهی خلیج‌فارس خواهد کرد. آن طور که گفته شده، یو. اس. اس توماس هادتر یک ناو / ناوشکن چندمنظوره است.
ادامه مطلب
در رویداد پژوهشی "پایداری زندگی شهری در قطر و منطقه خلیج فارس" بیان شد
چهار بُعد به هم پیوسته برای هدایت توسعه شهری
سید رحمان موسوی در گزارشی از رویداد پژوهشی "پایداری زندگی شهری در قطر و منطقه خلیج فارس" می نویسد: منطقه خلیج فارس یکی از شهری ترین مناطق جهان محسوب می شود. سرعت شهرنشینی تنها مسئله امروز ما نیست؛ موضوع مهم تر انتقال به شهرهای پایدار یا هوشمند است که رفاه انسان و کیفیت زندگی شهری را هدف قرار می دهد.
ادامه مطلب
اهداف و منافع قاهره در خلیج فارس
تکاپو برای بهبود روابط ایران و مصر
محمد مهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: ایران و منطقه غرب آسیا و خلیج فارس از چه جهاتی برای مصر اهمیت دارد و چرا این کشور شمال آفریقا، به فاصله اندکی از بهبود روابط ایران و عربستان، برای بهبود روابط با ایران ابراز تمایل کرده است؟
ادامه مطلب
با وجود امتیازات و برتری ژئوپولتیکی
تهدیدات ساختاری برای ایران در خلیج فارس
کوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: موقعیت ایران در این پهنه آبی که تنها پنجره ما به آب‌های آزاد و راه اصلی تجارت ما با جهان خارج است، به‌‌طور نسبی در حال ضعیف‌شدن است.
ادامه مطلب
چین به دنبال احیای دکترین «دو ستون» ایالات متحده بین ایران و عربستان؟!
گسترش بازی بزرگ آسیایی از شرق به غرب
ماندانا تیشه یار در نوشتاری برای دیپلماسی ایرانی معتقد است که بازی بزرگ آسیایی به آهستگی در حال گسترش از هندوپاسیفیک در شرق به سوی منطقه خلیج فارس در غرب قاره کهن است. افزایش حضور و همکاری هندوستان و چین با کشورهای این منطقه، که از کانون های اصلی انرژی در جهان به شمار می رود، به خوبی گویای چشم انداز روابط قدرت میان بازیگران منطقه ای، قاره ای و جهانی در این گوشه از جهان می باشد. در همین حال، ابتکار تازه چین، که همچون سنت سیاست خارجی همیشگی این کشور، در سکوت به انجام رسیده و زمینه ارتباط دیپلماتیک میان ایران و عربستان را پس از چندین سال فراهم آورده، گویای آغاز شکل گیری یک نظم نوین منطقه ای در خلیج فارس است.
ادامه مطلب
روند تغییر فاز دیپلماسی منطقه‌ای ایران و تداوم بازخوردهای مثبت به آن در سایر کشورها
بحرین روی خط آشتی؟!
از زمان سفر گروسی به تهران و توافق با آژانس روند تحولات قدری مثبت شده و پویایی و تحرک به سیاست خارجی کشور بازگشته است. با توجه به روند اتفاقات مثبتی که در سایه توافق سه‌جانبه ظهر جمعه برای ازسرگیری مناسبات تهران و ریاض شگل گرفت و حجم کم‌سابقه‌ای از واکنش‌ها و استقبال کشورهای منطقه و جهان از این توافق، اکنون بستر و فضا برای احیای روابط معدود بازیگران باقی‌مانده در جهت احیای روابط هم فراهم شده است.
ادامه مطلب
منافع و پیشران‌ها
حضور اروپا در خلیج فارس
محمد مهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در مقطع کنونی کشورهای اروپایی بر اساس توان و موقعیت خود، در قالب اتحادیه اروپا و یا به صورت مجزا و انفرادی در صدد افزایش حضور و نقش آفرینی در خلیج فارس هستند و اهداف و منافع متفاوت و متعددی را در این حوزه ژئوپلیتیک و ژئو استراتژیک دنبال می کنند.
ادامه مطلب
لزوم پذیرفتن واقعیت ها و برخورد مدبرانه
عراق، خلیج فارس و یادآوری چند نکته
علی موسوی خلخالی می نویسد: شکی نیست خلیج فارس، خلیج فارس است و تمام اسناد جهانی غرب و شرق بر این واقعیت تاکید دارند، حتی کشورهای عربی نیز تا قبل از آن که جمال عبدالناصر این بذر نفاق را بکارد، این آبراه را خلیج فارس می نامیدند. خلیج فارس همان قدر خلیج فارس است که اقیانوس هند اقیانوس هند، دریای چین دریای چین، خلیج مکزیک خلیج مکزیک و دریای عمان دریای عمان است.
ادامه مطلب
از منافع اقتصادی تا موازنه سازی امنیتی
روسیه در خلیج فارس به دنبال چیست؟
محمد مهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پوتین در این سالها، از کارت‌های برنده روسیه برای احیای نقش خود در خلیج فارس، در زمینه‌های مختلف و به ویژه بازار تسلیحات استفاده کرده است. از منظر مقامات روسیه این کشور می‌تواند در ایجاد موازنه قوا و امنیت منطقه‌ای در منطقه خلیج فارس نقش مهمی داشته باشد و به واسطه روابط مستحکم با ایران و در عین حال روابط مستمرش با شورای همکاری خلیج فارس از‌این قابلیت برخوردار است که نقشی کلیدی در حمایت از امنیت و صلح و ثبات در منطقه ایفا کند.
ادامه مطلب
چین سیاست سنتی موازنه را کنار گذاشته است
چین؛ آمریکای جدید در خلیج فارس؟!
محمد مهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سفر اخیر رئیس جمهوری چین به عربستان و صدور بیانیه مشترک ضد ایران نشانه ای جدید دال بر آن است که چین سیاست سنتی موازنه در خلیج فارس را کنار گذاشته و به دنبال تعریف روابطی کم تنش تر و بدون ریسک تر است. واقعیت این است که، جمهوری اسلامی ایران به دلیل مشکلات داخلی که وجهه و اعتبار بین المللی کشور را خدشه دار کرده و نیز ناکامی در به نتیجه رساندن برجام، تا حدودی ارزش استراتژیک خود برای چین را از دست داده و به عنوان بازیگری پر تنش شناسایی شده که ارتباط با آن می تواند دردسرآفرین بوده و رؤیای ایجاد هژمونی اقتصادی توسط چین را با مشکل مواجه کند.
ادامه مطلب
به بهانه تهدید در آب های خلیج فارس
اهداف آمریکا از ایران هراسی در منطقه چیست؟
همه موضوع در ترساندن عربستان خلاصه می شود که با اسرائیل تا کنون به طور رسمی روابط خود را عادی سازی نکرده تا ریاض را وادار کند به تشکیلات "صلح ابراهیم" بپیوندد به ویژه با توجه بهاینکه بنیامین نتانیاهو طراحاین توافقنامه ها در دولت اشغالگر اسرائیل بار دیگر به قدرت رسیده است. آمریکا همچنین میخواهد به عربستان برای مقابله با خطر احتمالی ایران دهها میلیارد دلار سلاح بفروشد.
ادامه مطلب
ایران به دقت امریکا را در خلیج فارس زیر نظر دارد
طرح نظارت دریایی امریکایی - عربی زیر ذره‌بین تهران
آب های خلیج فارس صحنه قاچاق و فعالیت های اطلاعاتی شدیدی است که ایران را در برابر رقبای منطقه ای خود در شبه جزیره عربی قرار می دهد.
ادامه مطلب
پیامدهای یک توافق منطقه ای چیست
یخ شدن آب ها در خلیج فارس
عدم اطمینان در مورد میزان تعهد دفاعی و امنیتی امریکا به منطقه – به ویژه با توجه به خروج واشنگتن از برجام عدم واکنش جدی امریکا به حملات ایران علیه تاسیسات امارات و عربستان در سال ۲۰۱۹ – بر تصمیم کشورهای حاشیه خلیج فارس برای تعامل با ایران تاثیر داشته است.
ادامه مطلب
احیای برجام، راهکاری برای امنیت خاورمیانه (بخش یازدهم)
تعامل چند جانبه، شرط لازم اما نه کافی برای حل تعارض ها در خلیج فارس
مجزا سازی درگیری ها و اختلافات در منطقه خلیج فارس و حل جداگانه آنها به مرور زمان از طریق اعتمادسازی و ارتباطات متقابل وجود خواهد داشت و می تواند زمینه ساز ظهور یک پروژه امنیتی اشتراکی باشد. روسیه، چین و ایران از سال ۲۰۱۹، پیشنهادهایی برای ایجاد یک چارچوب امنیتی برای منطقه خاورمیانه و به ویژه برای منطقه خلیج فارس ارائه کرده اند. اگرچه همه موارد پیشنهادی بر تعامل چندجانبه تاکید داشته اند، اما هیچ یک از آنها نتوانستند به اندازه کافی جذاب باشند و بیشتر از هر چیز جدید یا اساسی، یک سری ایده با جزئیات اندک بودند که نمی شد بر آنها تکیه کرد.
ادامه مطلب
احیای برجام، راهکاری برای امنیت خاورمیانه (بخش دهم)
مدیریت اختلافات در خلیج فارس نیازمند الگوی همکاری منطقه ایست
برای مدیریت چالش های منطقه ای از طریق رضایت عمومی، هنجارها و کدهای رفتاری، به یک الگوی امنیتی مبتنی بر همکاری نیاز است که هنوز نمونه آن در هیچ کجای خاورمیانه دیده نمی شود. یک چارچوب امنیتی منطقه ای می تواند به مدیریت و کاهش درگیری ها در خاورمیانه کمک کند و حل تنش ها و درگیری های منطقه ای و برداشت های متفاوت از تهدید را ممکن سازد. بسیاری از سیاست گذارانی که در گذشته در این راستا تلاش کرده اند، از تحقق چنین چشم اندازی ناامید هستند؛ اما همه اعتقاد دارند گفت و گوها و اقدامات در جهت اعتمادسازی می تواند در تنش زدایی و ایجاد اجماع برای ایجاد یک فرآیند امنیتی منطقه ای موثر باشد.
ادامه مطلب
در عین تنهایی استراتژیک و برخورداری از موقعیتی ویژه
ایران در محاصره کانون های بحران
امیرهوشنگ کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: شاید بتوان ادعا کرد کمتر کشوری در جهان است که به لحاظ موقعیت ژئوپلیتیکی و همجواری با کانون های بحرانی و همسایگی با طیف وسیعی از کشورهای مختلف و متنوع قابل قیاس با موقعیت ژئوپلیتیکی کشور ایران باشد. مجاورت با دو دریا و یک اقیانوس، قرارگرفتن در شاهراه ارتباطی غرب به شرق و قرار گرفتن در محل تلاقی سه قاره اروپا، آسیا و آفریقا؛ شخصیت و شاخصه جغرافیائی و ژئوپلیتیکی خاصی به سرزمین، تاریخ و کشور ایران بخشیده است.
ادامه مطلب
هنوز خاورمیانه ملتهب است
بایدن و دردسر ایران و اسرائیل
گرم شدن روابط اسرائیل و کشورهای خلیج فارس خبر خوشایند نادری در منطقه برای امریکا و اسرائیل است. اما نباید انتظار داشت که دردسر و نگرانی همیشگی آمریکا درباره ایران کاهش یابد.
ادامه مطلب
راهبرد عملگرایی ایران میان دو سیاست
تهاجم از شمال و عادی‌سازی از جنوب!
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایران به عنوان یکی از بازیگران و قدرت‌های بزرگ منطقه‌ای در آسیای جنوب غربی در اجرای برخی سیاست‌های خارجی خود با تردید و تعلل مواجه است. تعللی که جلوه‌های آن را می‌توان در تعامل و مماشات با دولت‌های ترکیه و آذربایجان به خوبی مشاهده کرد. ایران و سیاست خارجی آن از ابتدای دولت سیزدهم به ریاست دکتر ابراهیم رئیسی با یک چالش بزرگ به صورت دایره تنش و آتش در مرزهای خود روبه رو بوده که نیم دایره شمالی آن با جلوه آتشین با نقش‌آفرینی دولت ترکیه به تهدید اقتدار و پرستیژ ایران مشغول است!
ادامه مطلب
نشست سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست هفتگی خود با خبرنگاران
خطیب زاده: منتظر اقدام و عمل واشنگتن هستیم/پروازهای اخیر جنگنده‌های اسرائیل و امریکا یک نمایش بی‌رنگ و بو بود
سعید خطیب زاده گفت: موقعی که آمریکا در دوران ترامپ از برجام خارج شد پیام مستقیم اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده برجام را دریافت کردیم. ۱۱ تعهد مکتوب اتحادیه اروپا داد که هیچ کدام از این تعهدات را انجام نداد. نمی‌توانند تاریخ را از سر بنویسند. توصیه می‌کنم به جای اینکه دور هم جمع بشوند و گعده‌های دوستانه بگیرند و حرف‌هایی بزنند که وقتی از خواب بیرون می‌روند باورشان نمی‌شود، برای راهکارهایی فکر کنند که چگونه می‌‌توانند به عنوان دولت‌های مسئول به تعهداتشان عمل کنند. نه دولت آلمان و نه دولت فرانسه و نه دولت انگلیس تا امروزی که در خدمت شما هستم هیچ کدام از تعهداتشان را که بعد از خروج آمریکا از برجام انجام ندادند.
ادامه مطلب
تنش تهران – سئول، از تقابل دیپلماتیک تا جنگ تجاری
چرا کره جنوبی در اتخاذ سیاست های ضد ایرانی افراطی تر از آمریکا عمل می کند؟
اسماعیل بشری در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی تصریح کرد: کشوری مانند کره جنوبی که تمام حیثیت و حیات خود را ابعاد ختلف از نظامی، دفاعی و امنیتی گرفته تا حوزه سیاسی و دیپلماتیک، تکنولوژی، اقتصاد، تجارت و ... به حضور آمریکا در منطقه و پشتوانه ایالات متحده گره زده است، همان نگاه ضد ایرانی کاخ سفید را نعل به نعل و مطابق خواسته واشنگتن پیاده کند، ولو آن که تبعات مخرب و تاثیرات منفی برای کره جنوبی در روابطش با جمهوری اسلامی ایران را به وجود آورد. از دید سئول این تبعات منفی در روابط با جمهوری اسلامی ایران نوعی خسارت جانبی است که کره ای ها برای تداوم روابط خود با آمریکا باید آن را بپردازند.
ادامه مطلب
جدال سعودی - امارات بازگشتی است به همان شرایط همیشگی خلیج فارس
وضعیتی که ایران از آن سود می برد
در کنار جدال بی‌سابقه پیرامون تولید نفت، منازعه سعودی – امارات به محور ضد ایران در خلیج فارس پایان داده است. هر دو پادشاهی تنش‌هایشان با تهران را، که در گذشته‌ای نه چندان دور خواهان نابودی‌اش بودند، کاهش داده‌‌اند و با دست کشیدن از خواسته های سابقه شان، با پذیرفتن دوباره واقعیت ایران، هر کدام به نوعی با طرف ایرانی وارد گفت وگو و مذاکره برای حل اختلافاتشان شده اند. به این ترتیب بازگشت فضا به شرایط مساعدتری را شاهد هستیم.
ادامه مطلب
سردبیری نیویورک تایمز:
برجام یک گام رو به جلو با ایران برای خلیج فارس عاری از سلاح هسته ای
نتیجه آرمانی، یک خاورمیانه خالی از سلاح هسته ای است. دولت جو بایدن ظاهرا این را درک می کند و به همین دلیل است که قول داده است به دنبال یک توافق بلندتر و محکمتر در آینده باشد.
ادامه مطلب