حسین عبده تبریزی در یادداشتی می نویسد: در سال ۱۴۰۳، با توجه به وضعیت روابط خارجی جاری ایران و موقعیت تحریمها، به نظر میرسد متغیر «سیاست» هم تأثیر عمدهای بر قیمت ارز در این سال داشته باشد.
ادامه مطلب
سعید محمدی کاوند و حمیدرضا جوادی قلعه در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: اگرچه ایالات متحده تنها ۲۵درصد از تولید جهانی را به خود اختصاص داده، اما دلار همچنان در ۹۰درصد از کل معاملات ارز خارجی نقش اساسی دارد. با وجود نقش مرکزی آن در تجارت فرامرزی و استقراض، سهم دلار از ذخایر ارزی بانک مرکزی از ۷۲درصد در سال ۲۰۰۰ به ۵۹درصد کاهش یافته است.
ادامه مطلب
بهرام امیراحمدیان می نویسد: در طول سال گذشته، رشد اتحاد بریکس یک پیشرفت عظیم جهانی بوده است. در میان تلاش های دلار زدایی، این اتحاد شهرتی جهانی یافته است. علاوه بر این، پس از گسترش که در سال ۲۰۲۳ اتفاق افتاد که ثابت کرد یکی از مهمترین تحولات ژئوپلیتیکی سال است، تصمیم مشابهی ممکن است در سال جاری انجام شود.
ادامه مطلب
کشورهای جنوب یک بار دیگر خواستار اصلاح نظام مالی بین المللی شدند که عمدتاً تحت سلطه ایالات متحده است.
ادامه مطلب
کتاب روشنگر "امپراطوری زیرزمینی: چگونه آمریکا اقتصاد جهان را به یک سلاح تبدیل کرده "Underground Empire: How America Weaponized the World Economy" نوشته هنری فارل و آبراهام نیومن Henry Farrell and Abraham Newman توضیح میدهد که چگونه واشنگتن به چنین قدرت هولناکی دست یافته و چگونه از این قدرت به شیوه های زیادی استفاده میکند. فارل و نیومن جزئیاتی را آشکار میکنند که چگونه حوادث ۱۱ سپتامبر باعث شد که ایالات متحده شروع به استفاده از امپراتوری پنهان خود کند و چگونه اجزای مختلف این امپراطوری پنهان، با هم ترکیب شدهاند تا چین و روسیه را محدود کنند. آنها نشان میدهند که اگرچه دیگر کشورها ممکن است از شبکههای واشنگتن خشنود نباشند اما فرار از آنها هم برایشان بسیار دشوار است.
ادامه مطلب
اگر در بکارگیری ابزار تحریم زیاده روی شود، میتواند دیگر کشورها، از جمله متحدان آمریکا را، به رویگردانی از سامانه مالی مبتنی بر دلار ترغیب کند. به عنوان مثال، کشورهای اروپایی، با خروج یکجانبه ایالات متحده از توافق هستهای ایران مخالف بودند. با این حال، به دلیل تحریمهای ثانویه، که بخشی از کارزار "فشار حداکثری" علیه ایران بود، مجبور شدند تجارت خود با ایران را قطع کنند. این امر آنها را وادار کرد تا به تدوین جایگزینی برای سیستم SWIFT که برپایه دلار است، فکر کنند. گرچه این پیشنهاد به جایی نرسید اما اگر حتی متحدان ایالات متحده به جایگزینهایی برای سامانه مبتنی بر دلار بیاندیشند، آن گاه شگفت نیست که دشمنانی مانند روسیه و چین برای تضعیف هژمونی دلار تلاش کنند.
ادامه مطلب
یک اقتصاد جهانی گسسته که در آن مشارکت های امنیتی روابط اقتصادی را تعیین میکنند، در حال شکل گیری است. با این حال، پایان سلطه دلار هنوز دور از انتظار است و کشورهای مخالفِ تحریمهای غربی برای حفظ امنیت خود و تضمینهای امنیتی ایالات متحده در شرایط سختتر ژئوپلیتیکی، دلار را حفظ میکنند.
ادامه مطلب
در اواخر سال ۲۰۲۲، رئیس جمهوری چین، شی جین پینگ، در جریان نشستی که در ریاض، پایتخت عربستان سعودی برگزار شد، به رهبران کشورهای عربی خلیج فارس گفت: «چین برای خرید نفت و گاز به یوان تلاش خواهد کرد»؛ اما اقدام عملی برای رهایی از دلار آمریکا، در اوایل ماه مارس سال جاری اتفاق افتاد یعنی وقتی که هند عملا خرید نفت از روسیه را با روبل روسی آغاز کرد. این امر به این معناست که یک حرکت عملی به سمت شورش علیه سیستم «دلار نفتی» وجود دارد.
ادامه مطلب
فرض کنید که این ارز فرضی را "بریک" بنامیم. اگر گروه بریکس، تنها از بریک برای تجارت بین المللی استفاده کند، مانعی را از میان بر می دارد که تا کنون تلاش هایشان برای فرار از سلطه دلار را خفه کرده است. آن تلاش ها اغلب به شکل توافق های دوجانبه برای انجام تجارت دوجانبه بر پایه ارزهای غیردلاری همچون یوآن انجام می شد که اکنون ارز مورد استفاده در تجارت میان چین و روسیه است.
ادامه مطلب
علی اکبر دارینی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی می گوید: در ۲۰ سال پیش اگر کسی صحبت از این می کرد که می خواهد دلار را به چالش بکشد یا دلار را از تجارت کنار بگذارد آمریکایی ها یا کودتا می کردند یا حکومت را سرنگون می کردند، اما امروز دیگر چنین شرایطی وجود ندارد. بسیاری از کشورها مایل هستند دلار را کنار بگذارند و در تجارت با ارزهای دیگر کار بکنند چه یورو چه یوان چین چه ارزهای محلی.
ادامه مطلب
احتمال دلارزدایی از اقتصاد جهانی به عواقب ناگواری برای هژمونی جهانی امریکا منجر خواهد شد، زیرا اهرم اصلی فشار مالی بر سایر کشورها از بین خواهد رفت.
ادامه مطلب
آنچه مسلم است این است که کاهش اعتماد جهانی به پول آمریکا فراتر از حدس و گمان بوده و به یک واقعیت ملموس و نگران کننده برای مقامات ذخیره فدرال بانک مرکزی آمریکا تبدیل شده است.
ادامه مطلب
در حالی که کشورهای بریکس ۳۱.۵ درصد تولید ناخالص داخلی در جهان را تشکیل میدهند، کشورهای صنعتی و ثروتمند که به جهان غرب تعلق دارند ۳۰.۷ درصد تولید ناخالص داخلی در جهان را به خود اختصاص دادهاند. از این رو اروپا نگران است قطار را از دست بدهد و کشورهای برکیس از آن دور شوند. این امر فرانسه را به ارسال پیامی به رهبران اروپایی وادار کرد با این مضمون که زمان آن رسیده است تا گزینه هایی که به نفع این قاره هستند و آسیبی به آن وارد نمی کنند مورد بررسی مجدد قرار گیرند.
ادامه مطلب
جایگزین کردن نظام پولی مدنظر بریکس به جای نظام پولی کنونی در جهان که ریشه در نظام «برتون وودز» بعد از جنگ جهانی دوم دارد، کار دشواری است و دلار آمریکا همچنان ارز اصلی برای مبادله کالا و خدمات در جهان محسوب می شود و حتی ارزهای دیجیتال نیز نتوانسته اند با آن رقابت کنند. همچنین آمریکا تدابیر گسترده ای برای حفظ جایگاه خود در جهان اتخاذ کرده و در حال تشکیل ائتلاف های متعددی است که هدف آن به مقابله با «بریکس» محدود نیست. به عبارت دیگر، آمریکا منتظر نخواهد ماند تا روسیه و هند و چین برنامه خود را به پیش ببرند سپس واکنش نشان دهد بلکه در حال تدوین سیاست های مرحله ای است که در آینده گسترش خواهد یافت.
ادامه مطلب
بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: بریکس، مجموعهای بلندپرواز اما نامتجانس از کشورهایی است (شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) که مایلاند تصور تسلط غربیها را بر امور جهانی به چالش بکشند.
ادامه مطلب
پیوستن عربستان سعودی و امارات به بریکس همچنین چالش بزرگی برای سلطه دلار آمریکا بر نظام مالی جهانی خواهد بود.
ادامه مطلب
مهدی پازوکی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است: به نظر بنده روند دلارزدایی که اخیرا با تنش ها در اوکراین که به بلوکه شدن بالغ بر ۵۰۰ میلیارد دلار ذخایر ارزی روسیه منجر شد، در بلندت مدت به احتمال بسیار فراوان به نتیجه خواهد رسید و دلار را از به اصطلاح پادشاه ارزهای جهان (King Dollar) به پایین خواهد کشید. نکته ای که من سعی در تبیین آن در پرسش قبلیتون داشتم این بود که ما نباید منتظر باشیم که دلار همین فردا از صحنه اقتصاد جهانی به کلی حذف شود. این برداشت که برخی سعی بر آن دارند تا آن را تبلیغ کنند کاملا اشتباه و پوپولیستی است. این یک روند طولانی و گام به گام است.
ادامه مطلب
بریکس برای اولین بار در سال ۲۰۰۹ تأسیس شد، اما در ماه های اخیر شهرت فزاینده ای داشته است، دلایل آن هم البته تا حدودی به دلیل تحریمهای غرب علیه روسیه، انزوا و کاهش ارزش دلار آمریکا بازمی گردد. با این حال، آیا رشد مداوم آن می تواند تضمین کننده پیروزی بر قدرت مستقر غربی باشد؟
ادامه مطلب
ارز جدید بریکس گزاره کنونی را زیر سوال می برد که می گوید حاکمیت دلار پایدار خواهد بود چرا که تنها پول تک چشم در میان ارزهای کور رقیب همچون یورو، ین و یوآن است. به تعبیر یک اقتصاددان "اروپا یک موزه است، ژاپن یک خانه سالمندان و چین هم یک زندان." این تعبیر نادرستی نیست اما ارزی که توسط بریکس منتشر شود، متفاوت خواهد بود. این ارز تازه، به مثابه اتحاد ناراضیان کنونی و آینده ای خواهد بود که حجم کلی تولید ناخالص داخلی شان هم اکنون نه تنها هژمون غالب یعنی ایالات متحده را پشت سر می گذارد بلکه از کل تولید ناخالص داخلی جی هفت هم فراتر می رود.
ادامه مطلب
رامین فخاری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تاریخچه تلاش برای حذف دلار از معاملات به دوران معمر قذافی، رهبر سابق لیبی بازمی گردد. وی نخستین فردی بود که سعی کرد دلار را از معاملات کشورش حذف کند و یکی از دلایل سرنگونی قذافی توسط غرب نیز همین مساله بود. اما هم اکنون اقتصاد های قدرتمندی مانند برزیل، هند و چین به دنبال حذف دلار از اقتصاد خود هستند که ماجرای حذف دلار را بسیار جدی می کند.
ادامه مطلب
در سال ۲۰۲۰، برای اولین بار، چین بیش از نیمی از تجارت خود با روسیه را با ارزی غیر از دلار آمریکا تسویه کرد و بیشتر این مبادلات تجاری از تحریم های ایالات متحده ایمن ماندند. در مارس ۲۰۲۰، سازمان همکاری شانگهای، توسعه پرداخت ها به ارزهای محلی را در تلاش برای دور زدن دلار آمریکا و تحریم های ایالات متحده در اولویت قرار داد.
ادامه مطلب
علی رضوان پور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: قراردادهای مبادله ارز، سیستمهای پرداخت جایگزین و استفاده از ارزهای دیجیتال تأثیر زیادی در اثربخشی تحریمهای ایالات متحده نداشته است. اما با هم، این نوآوری ها به طور فزاینده ای به کشورها این امکان را می دهد که از طریق کانال های ضد تحریم معاملات اقتصادی خود را انجام دهند. این روند غیرقابل برگشت به نظر می رسد.
ادامه مطلب
دیروز بلومبرگ در گزارشی مدعی شد بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی در ایران هفته گذشته اورانیوم ۸۴ درصد غنیشده را شناسایی کردهاند. این خبرگزاری آمریکایی در ادامه نوشت آژانس در تلاش است توضیح دهد که چگونه اورانیوم غنیشده ایران به خلوص ۸۴ درصد رسیده است.
ادامه مطلب
حمایت تمامقد نوری المالکی و دیگر افراد و احزاب وابسته به چارچوب هماهنگی از دولت السودانی برای مدیریت داخلی عراق بهخصوص درباره مسائل اقتصادی و معیشتی، مناسبات منطقهای این جریان (چارچوب هماهنگی) را به اولویتهای پایینتری کشانده است. مجموعه این نکات حکایت از آن دارد که دولت محمدشیاع السودانی به دنبال طی مسیری جدید است که میتواند به صورت ناخواسته و اجتنابناپذیر به شکاف در مناسبات بغداد با تهران منجر شود.
ادامه مطلب
علی موسوی خلخالی می نویسد: السودانی با دو مشکل بزرگ رو به روست، دو مشکلی که هر کدام به تنهایی قادرند دولت عراق را زمین بزنند و سرنگون کنند. نخست، مقتدی صدر که مترصد فرصتی است تا مجددا به صحنه سیاسی عراق بازگردد. دیگری ایالات متحده امریکا که دولت السودانی را نزدیک به ایران می داند و در خوش بینانهترین حالت به آن فشار میآورد تا موضعی میانه در رابطه اش با ایران و امریکا اتخاذ کند.
ادامه مطلب
ارزهای موجود در منطقه تحت فشار قرار دارند و این نشاندهنده نگرانیها در مورد آسیبپذیریهای فرامرزی کشورهای مربوطه، چشمانداز ضعیف اقتصادی و ظرفیت سیاسی و مالی محدود دولتها برای مدیریت بحرانهاست.
ادامه مطلب
در شرایطی که اخبار و تحولات حکایت از بن بست جدی در مذاکرات هسته ای می داد تا جایی که مقامات دولت بایدن از شکست رسمی در پروسه گفت وهای غیرمستقیم با ایران گفتند، خبر آزادی سیامک و محمدباقر نمازی تا اندازه ای می تواند این فضای منفی چند هفته اخیر را تحت الشعاع خود قرار دهد. البته در یک تحلیل عمیق تر و با در نظر داشتن به شرایط کنونی در داخل کشور، سطح منطقه و جهان می توان این را هم گفت که اقدام ایران برای آزادی نمازی ها از چند جهت قابل ارزیابی است.
ادامه مطلب
با در نظر گرفتن شرایط کنونی، به نظر میرسد به این زودیها توافقی در کار نخواهد بود. فارغ از اینکه کدام طرف و به کدام دلیل احیای برجام را به تأخیر انداخته، عملا سکون، توقف و انسداد دوباره به میز وین بازگشته است.
ادامه مطلب
محمد طبیبیان در گفت وگویی معتقد است که اساسا هیچ اقتصاددانی نمی تواند برای بازار ارز سقف نرخ تعیین کند. تا زمانی که مشکلات به قوت خود باقی باشد و شاهد این رویه در حوزه مدیریت دیپلماتیک و اقتصادی کشور توسط دولت باشیم مطمئناً شاهد سقوط ارزش ریال و افزایش سایر ارزها به خصوص دلار خواهیم بود.
ادامه مطلب
آلبرت بغزیان در گفت وگویی تصریح کرد که رجام و لغو تحریمها در کنار دیگر عوامل می تواند رشد اقتصادی را برای کشور رقم بزند، اما بی شک تداوم بنبست کنونی و شکست در مذاکرات یقیناً یکی از مهمترین پارامترهای تصاعد بحران اقتصادی در کشور است.
ادامه مطلب