طرح خاورمیانه جدید، باثبات و امن دارای عناوین مختلف است؛ اما اگر مختصر بگوییم می‌توان گفت عقلانی‌سازی شرطی ضروری برای معکوس کردن مسیر گذشته به سوی آینده‌ای متفاوت است و تحت این عنوان بزرگ می‌توان با تمام عناوین سیاسی، اقتصادی، امنیتی و توسعه‌ای تعامل کرد.
ادامه مطلب
بعد از احیای روابط ایران و عربستان سعودی، ریاض با شتابی بی‌سابقه، تنش‌زادیی در منطقه را پیش می‌برد. به موازات انجام مذاکرات با انصارالله و تبادل زندانیان، عربستان به فکر نزدیکی با سوریه و بازگرداندن دمشق به اتحادیه عرب است. هرچند نشست مشورتی جمعه گذشته در جده با ابتکار ریاض ذیل مخالفت چند کشور عربی به نتیجه نرسید، اما عربستان دست از تلاش برای نزدیکی با سوریه برنداشته است.
ادامه مطلب
کریم داوودمعینی بر این باور است که نشست‌های مکرر کشورهای منطقه‌ای و همسایه افغانستان اساسا تأثیر مثبتی بر تحولات این کشور، امنیت همسایگان و در کل امنیت منطقه‌ای ندارد؛ تا زمانی که به نظر او حکومت طالبان در افغانستان روی کار باشد؛ چرا‌که این تحلیلگر یقین دارد حکومت طالبان به‌عنوان یک واقعیت میدانی توانسته است که تحولات دیپلماتیک را هم تحت تأثیر قرار دهد./محمدعلی نایبی اعتقاد دارد که طالبان اکنون برخلاف تمام تحلیل‌های سیاسی و رسانه‌ای جریان‌های داخلی در ایران که سعی در تطهیر طالبان داشتند، به توسعه گروه‌های تروریستی، تقویت قاچاق مواد مخدر و همچنین محدودکردن رسانه‌ها، حقوق زنان و حتی تحصیل و اشتغال بانوان و نادیده‌گرفتن حقوق همه جریان‌های سیاسی، اقوام و مذاهب غیرپشتون پرداخته است.
ادامه مطلب
اکنون اخوان المسلمین تضعیف شده و از دو ضربه متوالی در مصر و سپس در تونس بهبود نیافته است. اخوان المسلمین با مبارزه داخلی برای رهبر جدید، بین «اردوگاه مصر» و «اردوگاه لندنی» تحت حمایت «اردوگاه استانبول» از زمان مرگ ابراهیم منیر در نوامبر گذشته متزلزل شده است.
ادامه مطلب
جلال خوش چهره در یادداشتی بر این باور است که سیاست‌خارجی ادامه سیاست داخلی است. تصوری عکس این امر به مفهوم نادیده گرفتن هرآن چیزی است که یک بازیگر صحنه سیاست بین المللی را دچارانزوا، بی‌عملی، آسیب و ضعف خواهد کرد. در این صورت، فرصت‌ها برای رقیبان و منازعه‌گران فراهم میشود. تهران در چالش با آنچه غرب در پی تحمیل آن به ایران است، جز تکیه بر اعتماد عمومی و پرهیز از اعمالی نیست که بر عمق و اندازه فاصله میان ملت و حاکمیت می‌‌افزاید.
ادامه مطلب
احمد وخشیته در گفت وگویی تاکید دارد که می‌توان انتظار داشت که فروش و ارسال جنگنده سوخو از سوی روسیه به ایران عملیاتی شود، اما چون اگر این اتفاق روی دهد، اسکادران هوایی ایران دچار تحول جدی خواهد شد، طبیعتا روسیه هم انتظار دارد که این جنگنده‌ها در راستای افزایش تنش مورد استفاده قرار نگیرد؛ لذا این رفتار تهران است که تعیین می‌کند روسیه می‌تواند جنگنده‌ای به ایران بدهد یا نه.
ادامه مطلب
به نظر می‌رسد خاورمیانه می‌تواند برخورد احتمالی‌ای را باشد که بیش از همه روسیه به آن تمایل دارد. روسیه دیگر هیچ ملاحظه‌ای برای ایجاد آرامش با آمریکایی ها ندارد که طبق گفته منابع تصمیم گرفته است روسیه را به هر قیمتی در اوکراین شکست دهد.
ادامه مطلب
پس از گذشت ۲۷ روز از توافق پکن برای احیای روابط ایران و عربستان سعودی، طبق ادعای روزنامه الشرق الاوسط قرار است که وزرای امور خارجه دو کشور امروز پنجشنبه در چین دیدار کنند. این دیدار پس از سه تماس تلفنی میان حسین امیرعبداللهیان و فیصل بن فرحان انجام خواهد شد.
ادامه مطلب
جلال خوش چهره در یادداشتی بر این باور است که برخی نشانه‌ها در منطقه، ممکن است سبب این باور نزد ناظران شود که اکنون ابتکار عمل در مدیریت تحولات خاورمیانه در اختیار آمریکاییان و به ویژه متحد سنتی آن یعنی بریتانیا نیست. برعکس، آنها نه تنها در صحنه حضور دارند؛ بلکه با رصد رخدادها و تحولات در پی بهره‌گیری از فرصت‌‌‌سازی‌هایی هستند که در نهایت امکان محدود سازی چین و تقلیل قدرت روسیه را فراهم کند. با درک همین وضع است که پکن هشیارانه مفهوم گسترش حضور خود را در خاورمیانه «تعاون» با غرب و نه «تقابل» تعریف می‌کند.
ادامه مطلب
سید رحمان موسوی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: توافق ایران و عربستان برای احیای کامل روابط دیپلماتیک یک دستاورد مهم است. در گفت‌وگوهایی که چین از آن حمایت کرد و با کمک‌های قبلی عراق و عمان، دو کشور معامله‌ای را انجام دادند که وعده کاهش تنش‌های فزاینده بین دو کشور را می‌دهد.
ادامه مطلب
در محافل رسانه ای و نیز به باور طیفی عمده ای از تحلیلگران و ناظران پس از تحولات شهریور ماه سال ۱۴۰۱ و ورود به فضای جدید، رویکرد آمریکا در قبال ایران، ذیل یک جمله خلاصه می شود؛ «نه توافق، نه بحران». در تبیین بیشتر این تک جمله به نظر می رسد که دولت بایدن به موازات پرهیز از یک توافق دیپلماتیک با تهران به خصوص با محوریت احیای برجام سعی دارد که از تشدید تنش و بالا بردن ریسک نزاع با ایران هم دوری کند.
ادامه مطلب
تهران عزم سیاسی دشمن قَدَر خود در سوریه را محک زده و تا به اینجا، به نظر نمی رسد که نتیجه این کار، تهران را از انجام حملات نیابتی تازه منصرف کرده باشد.ناتوانی سامانه های دفاع هوایی پایگاه های آمریکا در جلوگیری از حمله پهپادهای انتحاری ایران، پرسش هایی را پیش می آورد. زمان بندی این حملات هم قابل توجه است؛ درست پس از دیدار سطح بالای مقام های نظامی آمریکایی از منطقه و آشتی دیپلماتیک ایران و عربستان.
ادامه مطلب
به نظر می‌رسد تمام تلاش‌های دیپلماتیک ایران در برابر همسایگان خود، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، و تبادل زندانی های در حال مذاکره با امریکا، نشان‌دهنده پیشرفت احتمالی پرونده هسته‌ای است. باید دید که آیا دولت بایدن که نگران مشارکت نظامی ایران با روسیه در اوکراین است، می‌خواهد دوباره به لحاظ سیاسی در مذاکرات با تهران شرکت کند یا خیر؟ اگر پویایی دیپلماتیک کنونی مسیر خود را به آرامی ادامه دهد، موازنه های سیاسی خاورمیانه به میزان قابل توجهی تغییر خواهد کرد. ایران سرانجام می تواند از انزوا خارج شود تا جایگاه شایسته خود را در جامعه ملل دوباره به دست آورد، در حالی که دولت یهود از انزوایی رنج می برد که تا حد زیادی در برانگیختن آن نقش داشته است.
ادامه مطلب
روند و ساز و کار از سرگیری روابط ایران با عربستان سعودی و دیگر کشورهای خلیج فارس نیاز به زمان زیادی نیاز ندارد چرا که ایران چندین دهه با این کشورها مراودات دیپلماتیک داشته که فقط در موارد استثنایی به طور موقت قطع شده و قطعی هفت ساله اخیر روابط آنها، طولانی ترین بوده است. اما روابط ایران با مصر ماجرای دیگری دارد چرا که قطعی روابط دو کشور عمری به درازای عمر نظام جدید حاکم بر ایران دارد هرچند دو کشور نمایندگی حافظ منافع در خاک یکدیگر داشته اند.بنابراین احیای روابط ایران و مصر هرچند تحت تاثیر اقدام عربستان به امضای توافق با ایران قرار خواهد گرفت ولی در عین حال تحت تاثیر خصوصیات مصر و کدورت انباشته شده بین دوکشور نیز خواهد بود. به رغم اعلام آمادگی ایران از زبان حسین امیرعبداللهیان برای از سرگیری روابط با مصر در اولین فرصت، انتظارات از تهران بیش از این است و با اتخاذ تصمیم قاطع برای تغییر اسامی برخی خیابان های تهران که عامل تحریک قاهره و مقامات مصری است، آغاز می شود.
ادامه مطلب
چین منطقه خاورمیانه را میدان مناسبی دانست تا در آنجا خط مشیی متفاوت از خط مشی واقعگرایانه آمریکا اتخاذ کند که نتوانسته است ثبات منطقه ای را ایجاد و با ایران با موفقیت برخورد کند بلکه با کاهش حضورش در خاورمیانه برای افزایش حضور در شرق آسیا، به شکل گیری تنش های بیشتری کمک کرده است.رویکرد چین در منطقه اساسا رویکردی لیبرالی در روابط بین المللی با هدف کاهش آثار منفی هرج و مرج و تنش های منطقه ای با درجات متفاوت با تمرکز بر کاهش هزینه برخوردها و تنش ها است به شکلی که به همکاری با منافع متقابل منجر شود و به عرصه های دیگر نیز گسترش یابد.
ادامه مطلب
پادکست شورای اروپایی روابط خارجی به بررسی دیدگاه اروپایی درباره توافق سعودی - ایرانی پرداخت. در این پادکست جولیِن بارنِز دِیسی Julien Barnes-Dacey (مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا)، چینتزیا بیانکو Cinzia Bianco (کارشناس مسائل خلیج فارس) و آندرو اسمال Andrew Small (کارشناس امور چین و عضو ارشد صندوق مارشال آلمان) نظرات خود را بیان کردند.
ادامه مطلب
با گسترش روابط دیپلماتیک چین و کشورهای خاورمیانه در دهه گذشته، ادعاهای دروغین واشنگتن آشکار شد. جامعه بین المللی باید از تلاش کشورهای خاورمیانه برای مذاکره و دستیابی به راهکار های دیپلماتیک برای حل بحران های این منطقه، حمایت کند.
ادامه مطلب
ایمان صمدی نیا در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایران همواره جایگاه خود را به عنوان یک بازیگر اصلی در منطقه حفظ کرده و در مناطقی مانند سوریه، لبنان و یمن اعمال نفوذ کرده است. ایران با مدیریت دقیق روابط خود و بازی استراتژیک با ورق های خود، توانسته درجه ای از ثبات را در میان محیطی که مشخصه آن سطوح بالای آنتروپی است، حفظ کند. بر اساس مفهوم آنتروپی در روابط بین الملل، میزان بی نظمی یا هرج و مرج می تواند بر رفتار و تصمیم گیری دولت ها در نظام بین الملل تأثیر بگذارد.
ادامه مطلب
توافق عربستان و ایران در واقع سیلی غیرمنتظره به دلالان، مزدوران و اساتید بحران ساز و کسانی بود که از برانگیختن درگیری‌ها و فتنه‌ها و اختلافات فرقه‌ای تغذیه می‌کنند و در صورتی که موفقیت آمیز باشد نیاز به گسترش همکاری های نظامی و امنیتی میان کشورهای منطقه و اسرائیل را از بین می‌برد و منطقه را به سمت مرحله گشایش، امنیت، ثبات، همکاری و شکوفایی سوق می‌دهد.
ادامه مطلب
آشتی سعودی ها و ایرانی ها در پکن اتفاق افتاد، زیرا چین و روسیه در ایجاد نظم نوین جهانی به شرکای قوی نیاز دارند و نقش جهان اسلام در این زمینه مهم است. جهان اسلام در جهان چند قطبی آینده، ستون مهم توازن و موازنه قدرت در صحنه جهانی است.
ادامه مطلب
جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا موفق شد در دو سال نخست ریاست جمهوری خود با وجود میدان‌های مین پیش رویش از رویارویی‌هایی بپرهیزد که آمریکا را در بحران‌های جنگ های منطقه درگیر می‌کرد به ویژه بعد از این که نیروهای این کشور از افغانستان خارج شدند. به این ترتیب رئیس جمهور بایدن موفقیت دکترین اوباما در راستای پرهیز از درگیر شدن در جنگ‌ها در خارومیانه را تکرار کرد. با وجود این موفقیت، اما پس لرزه‌های سال ۲۰۲۲ بایدن را در چندین بحران درگیر خواهد کرد. در میان بحران‌های خاورمیانه دو موضوعی که بیشتر دولت بایدن را سرگرم خواهد کرد، مسئله اسرائیل و ایران است.
ادامه مطلب
روابط مسالمت آمیز عربستان و ایران مستلزم کنار گذاشتن محور اصلی کشمکشی است که آمریکا آن را ترویج می‌دهد؛ یعنی کشمکش میان اهل سنت و شیعه. همچنین مدخل نظامی طرح آمریکا را نیز از میان می‌برد.
ادامه مطلب
محمود سریع القلم در نوشتاری اعتقاد دارد که غرب به وضوح نمی خواهد ایران یک قدرت هسته ای شود ولی با قدرتمند و ثروتمند شدن ایران مشکلی ندارد. در مقابل، همسایگان ایران نه می خواهند ایران هسته ای شود و نه قدرتمند و نه ثروتمند. غرب حتی ممکن است با حملۀ نظامی از هسته ای شدن ایران جلوگیری کند، ولی همسایگان ایران با قدرت نرم مالی، رسانه ای، تعلیق و سناریوهای درجا زدن اقتصاد و توسعه کشور، مانع قدرتمند شدن آن خواهند شد.
ادامه مطلب
سید محمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: عناصر نظم مطلوب منطقه ای ایران یعنی نظم درون زا درست در تضاد با عناصر نظم منطقه ای برونگرا است. این ثبات می خواهد، آن بی ثباتی، این مداخله مثبت قدرت های خارجی را طلب می کند، آن مداخله منفی، این مشارکت در نظم را هدف می داند، آن مشارکت را وسیله، این نظم بدون اسرائیل را دنبال می کند، آن یکی نظم با اسرائیل، این به ملت ها اصالت می دهد، آن به دولت ها، این مهندسی نظم از قاعده به رأس را دنبال می کند، آن از رأس به قاعده و بالاخره این هسته نظم منطقه ای را روابط همسایگی مبتنی بر اعتماد متقابل می داند و آن یکی هسته نظم را روابط مبتنی بر هژمونی و تفوق تلقی می کند. توافق ۱۰ مارس میان ایران و عربستان با نقش محوری چین به عنوان میانجی و بالانسر جدید منطقه ای نشان می دهد عناصر منطقه گرایی درونزا کنار هم قرار گرفته است.
ادامه مطلب
این واقعیت که ایران توانسته است انزوای منطقه ای خود را بدون تغییری در شالوده سیاست خارجی خود کاهش دهد، برای تهران موفقیت محسوب می شود. این تحول باعث خواهد شد که تلاش های آمریکا برای منزوی ساختن ایران با مشکل روبرو شود و این خود نیز موفقیتی دیگر برای تهران است.
ادامه مطلب
عرفان ابراهیمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با اعلام خبر توافقات ایران و عربستان در پکن، شاهد جدیدترین نقشی بودیم که چین آن را برعهده گرفته است؛ نقش میانجیگری نیز در راستای اهداف اقتصادی این کشور قرار می گیرد و در موضوع ایجاد دوباره روابط میان ایران و عربستان، چنین نقشی به خوبی دیده می شود. چین در راستای کسب هرچه بیشتر جایگاه قدرت جهانی، با راهبردی اقتصادی، ابزارهای گوناگونی را بکار گرفته است؛ ابزار میانجیگری، یکی از آنهاست که در توافق اخیر به خوبی مورد بهره برداری قرار گرفت.
ادامه مطلب
با امضای توافق سه‌جانبه برای احیای روابط ایران و عربستان، برخی تحلیلگران و ناظران نیم‌نگاه جدی به نیاز عربستان برای استفاده از کارت بازی تهران با هدف فشار به حوثی‌ها و انصارالله دارند. از این منظر می‌توان این احتمال تحلیلی را مطرح کرد که ریاض و حتی واشنگتن برای پایان‌دادن به جنگ یمن که ششم فروردین ماه سال آتی وارد نهمین سالگرد خود میشود، سعی کرده‌اند توافق ازسرگیری مناسبات با ایران را امضا کنند.
ادامه مطلب
ایران در واقع دارای یک سنت دولتی باستانی رهبری در منطقه است که از امپراتوری ایران در دوران هخامنشیان آغاز شد، زمانی که قدرت ایران از رود سند تا دریای مدیترانه، از هند تا بالکان و از مصر و عربستان تا قفقاز بود. در آن زمان بود که ایران، در اصطلاح علمی مدرن، بزرگترین قدرت بزرگ و دولت اصلی بود.
ادامه مطلب
توافقی که در گفت وگوهای پکن برای از سرگیری رابطه میان تهران و ریاض به دست آمد، دست کم نشان از یک بازآرایی موقت در اتحادها و رقابت های معمول دارد و واشنگتن را به حاشیه می راند. از آن طرف اکنون اسرائیل در می یابد که امیدهایش به تشکیل یک ائتلاف ضدایرانی با عربستان سعودی، آشکارا نقش بر آب می شود.
ادامه مطلب
علی لقمانی در گفت گویی تاکید می کند که «وضعیت دیپلماتیک تهران در نقطه ای بسیار شکننده قرار گرفته است.» لذا به باور این تحلیلگر مسائل غرب آسیا، نه فضا برای تحرکات مثبت دیپلماتیک مانند نشست بغداد فراهم است و نه حتی در صورت ازسرگیری این نشست ها در عراق و دیدار احتمالی مقامات دو طرف ایرانی و عربستانی می توان به نتیجه ملموس و عملی دلخوش بود.
ادامه مطلب