لغو سفر صالحى و جريان تحريم سفرى

ديپلماسى ايرانى: معرفى على اکبر صالحى به عنوان سرپرست وزير امور خارجه، با واکنش هاى نسبتا مناسبى از سوى محافل سياسى و ديپلماتيک داخلى همراه بود. شايد اگر برکنارى متکى در زمان ماموريت و با جنجال و حاشيه انجام نمى شد، انتقادهاى محدودى هم که به آمدن صالحى روا داشته مى شود، خيلى به چشم نمى آمد و مى شد اين تغيير را از معدود تغييرات بى حرف و حديث احمدى نژاد در کابينه قلمداد کرد. نگاه خارجى ها به صالحى البته متفاوت است. آنها وزير خارجه را محور ديپلماسى ايران نمى دانند و بيشتر نقش يک هماهنگ کننده را براى وى تعريف کرده اند.

با اين حال صالحى با پشتوانه حضور در آژانس بين المللى انرژى اتمى و سابقه مراوده با مسئولان و ديپلمات هاى کشورهاى مختلف، فعاليتش را به عنوان سرپرست شروع کرد و در چند سفر خارجى هم به ترکيه و سنگال و سوريه عزيمت کرد.

اما روزى که او در مجلس موفق به کسب راى اعتماد شد، حواشى و نجواهاى مربوط به قرار داشتن او در فهرست تحريم هاى بين المللى اروپا که چند ماه پيش عليه مسئولانى از ايران اعمال شد، زنده شد و اين ترديد را به ميان آورد که آيا صالحى براى سفرهاى ديپلماتيک به کشورهاى اروپايى با مشکل مواجه نمى شود؟

در تحريمى که از سوى 27 وزير خارجه کشورهاى اروپايى تصويب شده، نام صالحی در ردیف پانزدهم قرار دارد و گفته شده است که اين تحريم تنها دربرگیرنده شخصیت حقوقی او به عنوان رئیس سازمان انرژی اتمی ایران نیست و شخص او را مدنظر قرار می دهد. با اين وصف چنانچه اتحاديه اروپا تحريمش را از او برندارد وزیر امور خارجه ایران باید پیش از عزیمت به کشورهای عضو اين اتحادیه درخواست مصونیت موردی کند.

روز يکشنبه بعد از اينکه صالحى از مجلس راى اعتماد گرفت، خبر اعزامش به اتيوپى در اختيار رسانه ها قرار گرفت و حتى خبرگزارى مهر نوشت: "علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران عصر امروز یکشنبه برای شرکت در اجلاس سران اتحادیه آفریقا تهران را به مقصد آدیس آبابا پایتخت اتیوپی ترک کرد."

قرار بود صالحی علاوه بر شرکت در اجلاس سران اتحادیه آفریقا با برخی مقام هاى اتیوپی و همتایان خود از کشورهای دیگر دیدار و رایزنی داشته باشد. اما بنا به دلايلى نخستین سفر رسمى صالحی به عنوان وزیر امور خارجه لغو شد و ذهن ها را تا اندازه اى متوجه قضيه تحريم سفرى کرد. هرچند اتيوپى و اتحاديه اروپا نسبتى با يکديگر ندارند ولى از آنجا که اين اجلاس در سال هاى گذشته با حضور مقام هاى اروپايى (به عنوان مثال سارکوزى و زاپاترو در سال گذشته) برگزار مى شد و زمينه ساز اجلاس مشترک آفريقا با اروپا هم شده بود، ترديدهايى در اين باره شکل گرفته است.

رامين مهمان پرست سخنگوى وزارت خارجه دليل لغو سفر اتيوپى صالحى را برنامه هاى فشرده اى عنوان کرده است که پس از راى اعتماد مجلس به صالحى به وجود آمد و بنابراين تصميم گرفته شد که اين سفر انجام نشود. پرسش اينجاست که تاييد صالحى از سوى مجلس تقريبا قابل پيش بينى بود و برنامه هاى صالحى نيز قطعا چه در صورت وزير شدن يا سرپرست ماندن مشخص بوده است. چگونه است که بعد از راى اعتماد، راى صالحى براى سفر برمى گردد و امور داخلى مهم تر از اجلاس آفريقايى مى شود که قرار است تحولات نوپديد سودان و ساحل عاج و مصر و تونس را زير ذره بين قرار دهد؟

فارغ از حوادثى که امسال قاره آفريقا را مرکز توجه قرار داده است، حضور در اجلاس سران اين قاره همواره براى ايران از اهميت زيادى برخوردار بوده و به خصوص دولت محمود احمدى نژاد آن را مهم و تاثيرگذار معرفى مى کرده است. منوچهر متکى در ادوار پيشين اجلاس حضور مى يافت و هربار هم بر اهميت و جايگاه ايران در اجلاس تاکيد مى کرد.

به هرحال هم اينک هياتى به سرپرستى محمدمهدى آخوند‌زاده معاون حقوقى و بين‌الملل وزارت خارجه در آديس آبابا است و در شانزدهمين اجلاس سران اتحاديه آفريقا با شعار "به سوى همبستگى و اتحاد بيشتر از طريق ارزش هاى مشترک" شرکت کرده است. شرکت کنندگان در اين همايش دو روزه اوضاع ساحل عاج، سودان، تونس و مصر را مورد بحث و بررسى قرار مى دهند.