لزوم هوشیاری تهران و آنکارا

جنگ نیابتی سوریه نباید در قفقاز تکرار شود

۱۴ مهر ۱۴۰۰ | ۱۵:۰۰ کد : ۲۰۰۶۶۲۴ آسیا و آفریقا نگاه ایرانی
نویسنده خبر: صادق ملکی
صادق ملکی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به نظر می رسد مسکو و واشنگتن در توافقی نانوشته تدارک جنگی نیابتی دیگری را در قفقاز دیده اند که قرار است در ظاهر جنگ آذربایجان و ارمنستان باشد اما به نیابت از آنان این جنگ ایران و ترکیه خواهد بود که هزینه آن ویرانی برای تهران و آنکارا خواهد داشت‌.
جنگ نیابتی سوریه نباید در قفقاز تکرار شود

دیپلماسی ایرانی: بدون تردید روسیه بازیگر اصلی تحولات قفقاز جنوبی است و چه جنگ ۴۴ روزه و آزادی اراضی اشغالی آذربایجان و چه تحولات در حال حاضر این منطقه نمی تواند بدون اطلاع و هماهنگی با مسکو باشد.

در حالی که ارمنستان، کشور صاحب حاکمیت، واکنشی خاص در مورد طرح جابه جایی خاک با آذربایجان و مانورهای صورت گرفته از خود نشان نداده است، ایران مخالفت سریع و قاطع خود با این جابه جایی اراضی را اعلام و در واکنش به مانور مشترک آذربایجان، ترکیه و پاکستان در حجم وسیعی به نقل و انتقال نیرو و تجهیزات نظامی و مانور در منطقه مرزی با آذربایجان پرداخته است. در مقابل، مجددا باکو و آنکارا، همچنین در مانوری دیگر تفلیس با همراهی آذربایجان و ترکیه، به مانور پرداخته اند. اگرچه مانورهای کشورها به خودی خود تهدید نیست اما در ارزیابی کلی و خصوصا هنگامی که بستر تنش وجود داشته باشد دارای پیامی آشکار برای طرفین تنش است.

قفقاز حیاط خلوت روس ها بوده است و خواهد بود و به نظر می رسد بازی پیچیده و چند وجهی در این جغرافیا در حال شکل گیری است.

آگاهی از ابعاد و چگونگی این بازی مهمترین نکته ای است که باید نسبت به آن اهتمام ویژه‌ای داشت.

بخش مهمی از مزایا و گشایش های اقتصادی برجام یک در سوریه بر باد رفت و ایران و ترکیه در جنگی نیابتی مقابل هم ایستادند در حالی که ترکیه بواسطه جایگاهی که در نظام بین‌الملل دارد و سیاست خارجی غیر متخاصم با قدرت های جهانی آسیب کمتری  دید اما با افزایش حجم تحریم ها ایران صدمات شدید از این جنگ نیابتی دیده و در پرونده سوریه بازنده اصلی بوده است.

به نظر می رسد مسکو و واشنگتن در توافقی نانوشته تدارک جنگی نیابتی دیگری را در قفقاز دیده اند که قرار است در ظاهر جنگ آذربایجان و ارمنستان باشد اما به نیابت از آنان این جنگ ایران و ترکیه خواهد بود که هزینه آن ویرانی برای تهران و آنکارا خواهد داشت‌.

در اینکه ترکیه و آذربایجان در بهترین سطح روابط به تهران به عنوان یک رقیب می نگرند تردیدی وجود ندارد اما نباید این رقابت را  به دشمنی  تبدیل کرد.

دلایل زیادی برای رسیدن به این وضعیت میان ایران و همسایگانش وجود دارد که در این نوشتار بدان پرداخته نمی شود اما باید دانست در بحران اخیر دو اندیشه پاترکسیم و ایرانشهری موتور محرکه این بحران هستند که اگر کنترل نشود، می تواند عامل جنگی  احتمالی باشد.

اگرچه با احیای برجام بسیاری از همسایگان ایران، تنظیم رفتار خواهند شد اما با این وجود بدانیم جنگ ها به یکباره آغاز نمی شوند ولی با بسترسازی و به بهانه‌ای جنگی آغاز می شود که پایان دادن بدان می تواند بسیار سخت و خسارت‌بار باشد. لذا به‌جای شعار و  خطابه های سلحشورانه، سیاستمداران کشورهای منطقه و خصوصا ایران و ترکیه باید هوشیاری را حفظ کرده و وارد بازی و دامی  نشوند، که سر نخ بازی آن در دست دیگران است.

صادق ملکی

نویسنده خبر

صادق ملکی، کارشناس، استراتژیست و تحلیلگر ارشد مسائل سیاسی است.

اطلاعات بیشتر

کلید واژه ها: قفقاز ترکیه ایران و ترکیه ایران و قفقاز ایران و آذربایجان ایران و ارمنستان ترکیه و آذربایجان ترکیه و قفقاز ایران و ترکیه و قفقاز صادق ملکی


( ۲۸ )

نظر شما :

هموطن آذربایجانی ۱۴ مهر ۱۴۰۰ | ۱۵:۵۲
برای ایران آذربایجان به مراتب نزدیکتر اقتصادی تر وامنیتی تر از ارمنستان است.درایران25میلیون آذری زندگی میکننداگر 10درصدجمعیت آذربایجانی از آذربایجان حمایت کنندبرای همبستگی ملی ما زیان خواهدبود.به جای دشمنی بایستی وزیران دوکشور باهم دیدارورفع کدورت نمایند
محمد ۱۴ مهر ۱۴۰۰ | ۱۶:۴۲
این عزیز یک تحلیل درست تو عمرش نداشته که این دومیش باشه، بابا جمع کن، کدوم عواید برجام که ایران تو سوریه خرجش کرده باشه و به همین دلیل بزرگترین بازنده سوریه باشد، کمترین برد ایران تو سوریه نابودی تهدید داعش بود، از بقیه فواید این حضور هم که کم و بیش با خبریم. پس این تحلیلگر محترم اگه همانند سوریه به قضیه قفقاز نگاه می کنه بهتره که نگاهشون رو تغییر بدن.
علییار یزدانپناه ۱۴ مهر ۱۴۰۰ | ۱۹:۰۰
جناب ملکی اگر نظری کوتاه به نوشته ها ومقالات خود بکنید ،میبینید در ایران چندین سال است یکی از اتش بیاران معرکه فرقه ضاله ایرانشهری خود جنابتان میباشد، که امروز نتیجه تبلیغات شوونیستی ونژاد پرستی که از زمان رضا خان پلید شعله ور گردیده وافرادی مثل کسروی ،عنایت ا...رضا داور،فروغی، زیبا کلام ،خسرو معتضد،و طبا طبایی معلوم الحال از تیوریسینهای این مکتب شیطانی هستند، که امروز نتیجه ان شده که میبینیم.
فرزاد ۱۴ مهر ۱۴۰۰ | ۱۹:۲۵
ممانعت از تغییرات ژئوپلتیک در مرزهای شمالغرب ارزش هر اقدامی ازجمله جنگ تمام عیار را دارد.آینده کشور به اقدامات امروز بستگی داره.وهرگونه اهمال پیاده اندیشی قابل جبران نخواهدبود
خسرو ۱۴ مهر ۱۴۰۰ | ۱۹:۵۹
گزاره " ارمنستان کشور صاحب حاکمیت و طرح جابجایی خاک با آذربایجان " اشتباه است -- هیچ جابجایی خاک یا سرزمین انجام نشده است ولی اینکه فرمود ه اند : موتور محرکه بحران ایرانشهری و پان ترکیسم هست تا حدودی صحیح می باشد به نظر میرسد-- ایرانشهریهای زیر مجموعه اصلاح طلبی ، میخواهند با تشنج آفرینی در روابط خارجی ایران با همسایه ها (ترکیه و آذربایجان ) برنامه های دولت رییسی برای تجارت با همسایگان و دور زدن تحریمها را به شکست بکشانند ظاهرا ارمنستان طرف قضیه این را تشخیص داده که وارد بازی نمیشود -- حتی بعد از بستن حریم هوایی ایران به هواپیماهای آذربایجان ، حریم هوایی ارمنستان گشوده شده است تا جایگزین مسیر ایران گردد -- این بازی سیاسی سبب ترس یا عقب نشینی هیچ طرفی از مواضع قبلی اش نمیشود ولی مانع توسعه تجارت بخش خصوصی و دولتی ایران که برای کاهش آثار تحریمها مهم است خواهد شد
داریوش ۱۴ مهر ۱۴۰۰ | ۲۲:۱۱
انگار کلش یک تله بوده. با تصمیمات هیجانی من بعد متاسفانه یک نفر جرات هواداری از ایران را در آذربایجان ۹۰ درصد شیعه که با خیل عظیمی از ملت ایران قرابت فرهنگی دارد ندارد و ایران ناخواسته و ناچارا کاملا در کنار ارمنستانی قرار گرفت که امروز کریدور هوایی را رسما به آدربایجان اجازه داد و آذربایجان هم که رسما به آغوش اردوغان غش کرد. در ایران از نماینده و امام جمعه و فرمانده و... همه دیپلمات شدن و تنها کسانی ک نظر نمیدن دیپلماتهان. ارمنستان روسیه و آدربایجان کریدور را امضا کردن ما بجای ارمنستان و روسیه داریم آدربایجان را محکوم میکنیم ارمنستانم ما را به بازی گرفته واللا
ساسان ۱۴ مهر ۱۴۰۰ | ۲۲:۴۶
افراطی گری ایرانشهری و پانترکیسم عامل اصلی بحران هست که بدرستی نویسنده بدان اشاره کرده است
فدوی ۱۴ مهر ۱۴۰۰ | ۲۳:۱۶
حرف نویسنده درست است اما نمی توان هم نشست و دید که چگونه عروسک علیف و کارچاق کنی اردوغان و خباثتهای اسراییل و توطئه های آمریکا ، پیوسته در حال آب کردن منافع ایران است . تا کی بناست که ایران خویشتن داری کند در حالی که برخی اطرافیان ایران بی حیایی را به حد اعلا رسانده اند . جالبست که سگ و شغال و کفتار که در حالت عادی دشمن خونی هم هستند متحد شده اند برای از میدان به در کردن شیر و به وضوح نشان داده اند که تنهایی مرد میدان نیستند .
کوروش ۱۵ مهر ۱۴۰۰ | ۰۰:۲۸
تفکرات ایرانشهری ناسیونالیستی هستند نه نژادپرستانه مانند پانترکیسم و روی زبان و قوم خاصی هم تمرکز ندارند و به ایران و ایرانی محدود هستند. اصلا فابل مقایسه با جعلیات پانترکی نیست این موضوع.
ابراهیم قدیمی ۱۵ مهر ۱۴۰۰ | ۰۳:۲۲
مرزهای شمال ایران با توجه به معاهده های ترکمانچای وگلستان با روسیه تراری و تایید شده وپس از ایجاد اتحادجماهیر شوروی وجمهوریهای جدیدسابق مرزها ی جمهوریهای اذربایجان وارمنستان مورد موافقت طرفین قرار گرفته است۔اذربایجان اجازه ندارد بگونه بکطرفه دخل وتصرفی در مرزهای ایران نماید۔این مرز ذربایجان وارمنستان نیست۔این مرز اذربایجان وادمنستان با ایران است۔۔هرگونه نغییرات در مرز باید با تفاهم سه طرف باشد۔حتی اگر ارمنستان باتغییراتی موافقت نماید نظر به اینکه ارمنستان نمیتواند ازجانب ایران موافقتی با تغییرات را اعلام نماید۔ا۔این خود ایران است که باید اذربایجان را در مرزهای جدبد برسمیت بشناسد۔لذا ایران میتواند عدم موافقت خود با مرزهای تعیین شده یکطرفه بدون موافقت ایران را به اذربایجان وارمنستان وسازمان ملل رونوشت به روسیه اعلام نماید۔واز اذربایجان وارمنستان بخواهد در مدت مقبول نسبت به مذاکره با ایران در جهت تعیین مرزهای جدید وشناسائی خود در مرزهای جدید اقدام نماید۔درصورت عدم شرکت در مذاکره ایران حقوق قانونی خود را با توان های خود برای تعیین وتغییر مرز های نامقبول جدید ورسیدن بمرز مقبول را بکار خواهد گرفت۔به اذربایجان وترکیه بایستی مدتی مهلت داد تا فکر ومشکل را تحلیل کنند۔
به هموطن آذربایجانی ۱۵ مهر ۱۴۰۰ | ۱۰:۰۶
اقتصاد و امنیت باکو دست ترکیه و اسراییل است ،این توهمات شما باعث وضعیت امروز ایران شده ،حجت را رهبری تمام کرد و بشارت سیلی سخت داد ،حال شما می‌مانید با تفکرات قومیتی زبانی و نژادی
ایرانی ۱۵ مهر ۱۴۰۰ | ۱۱:۴۱
عزیزان بارها بنده در این سایت نظرات خود را به عنوان یک ایرانی ترک بیان کردم و گفتم که باید مسلمانان باهم متحد شوند وگرنه غیر مسلمانان فقط به فکر منافع خودشان هستند گواه این حرف بنده بازگشائی مسیر هوایی ارمنستان بر روی هواپیما های آذربایجان بعد از بسته شدن مسیر ایران هست مثل اینکه ارامنه منتظر این بودندایران ببندد تا آنها از بازگشائی مسیر منافع خود را دنبال کنند و دیگر اینکه بحث پان ترکی و پان فارسی را باید در ایران کنار گذاشت خدا ما را ترک افریده و حق صحبت به زبان و تدریس زبان مادری را به ما داده است در قانون معظم اساسی ایران با خون هزاران شهید ترک و فارس نوشته و پاسداری شده است هم این حق به ما ترک ها داده شده است بهتر است به قانون عمل کنیم و به آفرینش خدا احترام قائل شویم فقط ترک و فارس دلش برای ایران می تپد و هزاران سال ترک های امپراطور ی های بزرگی در ایران تشکیل داده و اداره کردند میان دانشمندان و شاعران در ایران چه ترک و چه فارس در گذشته و حال تمایزی وجود ندارد و همه در هم تنیده اند تمام شاعران ترک زبان هم به فارسی و هم به ترکی شعر گفته اند با همه این تفاسیر خوب نیست که میان ما دشمنی باشد فقط احترام به افرینش خدا و رعایت حق قانونی ترک ها در ایران که اکثریت را تشکیل می دهند تمام نقشه های دشمنان و بد خواهان ایران و کشورهای مسلمان منطقه را از بین خواهد برد زنده باید ایران ترکیه آذربایجان و تمام کشورهای مسلمان
به ایرانی نماها ۱۵ مهر ۱۴۰۰ | ۱۱:۵۸
طرف نمیدونه در کجای مرز ارمنستان ماموران آذری جلو کامیونها را میگیرند اصلا تز تاریخ و جغرافیا سر درنمیاره فقط بخاطر نژادپرستی و ترک ستیزی یک حرفی میپرونه اگر ژیوپلتیک منطقه و تغییر مرز خط قرمز بود تو سی سال اشغال قرهباغ و مرز اون با ایران چرا نبود الان این مرز مهم شد
ایران دوست ۱۵ مهر ۱۴۰۰ | ۱۲:۳۴
مشکل اتفاقا از مواضع محتاطانه امثال آقای ملکی در قبال تحولات است. زمانی که جمهوری باکو اسم آذربایجان را انتخاب کرد که بعدا در کشور ما دخالت کند ایران حتی به زور قدرت نظامی هم شده نباید زیر این جعل کردن نام میرفت. نام آذربابجان هیچ گاه برای شمال ارس به کار نذفته بود همچنان که در معاهده ها با روسیه هم خبری از این نام نیست. در دوران پهلوی انفعال کشور ما در قبال اشغال آرارات کوچک توسط ترکیه برای رسیدن به نخجوان و معاوضه آن با منطقه غیر استراتژیک قطور ادامه پیدا کرد که آنجا هم نباید به هبچ وجه اجازه اشغالگری به ترکیه داده میشد. در جنگ اخیر قره باغ هم مسئولین بعد از یک سال متوجه شدند که هشدارها درباره برنامه های پانترکیسم و عثمانی گری اردوغان در به هم پیوسته کردن خاک ترکیه و آذربابجان و رسیدن به خزر صحیح بوده اند. بی عملی کافی است و باید افدام جدی شود.
آتیلا ۱۶ مهر ۱۴۰۰ | ۰۹:۱۴
اولا هیچگونه جابجایی مرزی در کار نیست که کسی بخواهد با آن مقابله بکند و مهمتر اینکه کسانیکه اینقدر حساسیت برای جابجایی مرزی دارند چرا در ۳۰ سال گذشته این حساسیت و دغدغه را نداشتند که در عمل این جابجای مرزی اتفاق افتاده بود این نشان می دهد که یک دو گانگی رفتار در برخورد با یک موضوع وجود دارد یعنی اگر جابجایی مرزی توسط ارمنستان باشد مشکلی ندارد که هیچ بلکه خوب هم هست ولی اگر احتمال این کار توسط آذربایجان باشد خیلی زشت و مذموم است اسم این کار طرفداری و در کنار ارمنستان نیست پس چیست برخی گروها بایستی موضع خودشان را صریح و شفاف مشخص کنند بالاخره‌ شترسواری دولا دولا نمی شود
سید علی اریا پرست ۱۷ مهر ۱۴۰۰ | ۰۹:۴۶
به قدیمی ۰۳،۲۲ ، واقعا اسم پرمسمایی دارید وادای حقش را ایفا نمودی یعنی به استناد کدام قانون بین المللی ومجوز حقوقی شما حق دارید مرزهای بین المالی کشورهای همسایه را به نفع خود تغیر دهید،به ادعای اینکه ۲۵۰ سال پیش این سرزمینها در تملک شما بودند، شما اگه اینقدر مقتدر هستید چاره ای به هیرمند،بحرین ،شط العرب، .. بکنید، والا با رجز خوانی هیچ مرزی تغیر نیافته.که شما به دیگران مهلت تغیر مرز تعیین میکنید. علت محکومیت ۴ گانه ارامنه در سازمان ملل ومجامع جهانی همان موضع غیر قانونیش بود، والا چرا در باز پس گیری همان اراضی از طرف اذربایجان هیچ مخالفتی از طرف دیگران ابراز نشد. پس حق همیشه زنده وبرنده است،هر چند تاخیری در اجرایش باشد.
khg ۲۰ مهر ۱۴۰۰ | ۱۲:۱۴
خوب تکرارش نکنید
در پاسخ به هموطن آذربایجانی ۲۸ مهر ۱۴۰۰ | ۲۳:۰۵
چرا احتمال دارد 10 درصد از آذری های ما که 30 درصد از جمعیت ایران را تشکیل می دهند از آذربایجان حمایت کنند؟ مگر شیعه دوازده امامی نیستند؟ مگر ایرانی نیستند؟ چرا هستند اما متأسفانه بر اثر بی لیاقتی مسئولین فرهنگی ما و کارهای فراوان رسانه ای ترکیه که با حمایت های مالی مستقیم صهیونیست ها و اروپایی ها در جهت ترویج پان ترکیسم و شیعه ستیزی انجام می شود، چنین احتمالی می رود و خاک بر سر اصلاح طلب ها که عامل این بدبختی در کنار بقیه بدبختی ها هستند.
عبدالرضا ۰۷ آبان ۱۴۰۰ | ۱۷:۱۷
سی میلیون تورک طرفدار ازربایجان هستند اگر به ارمنستان کمک شود باعث جدایی و تشتت عمیق در ایران خواهد شدنمی شود برای منافع ایران با یک سوم ملت ایران دشمنی کرد
پاسخ به کوروش ۲۸ مهر ۱۴۰۱ | ۰۷:۴۱
ماموریت به اصطلاح ایرانشهرچی ها نه ناسیونالیستی هست نه حتی قوم گرایانه، ایرانشهری نامیست که ترکستیزان برای خود انتخاب کرده اند تا از احساسات ناسیونالیستی مردم ایران برای اهداف خود استفاده کنند آنها هیچ چیز نیستند جز ترکستیز شما بروید ببینید همیشه دشمنی با ترکها در اولویت است حتی اکثرا منافع ایران و حتی قوم فارس را فدای این ماموریتشان می کنند