یک گام تا توافق!

حسین فاطمی، روزنامه نگار

دیپلماسی ایرانی: هر روز خبرهای جدیدی از مذاکرات پاریس به گوش می رسد که حکایت از قریب الوقوع و حتی حتمی بودن بودن توافق میان حماس و رژیم صهیونیست دارد تا جایی که  بایدن امیدوار است توافق آتش‌بس در غزه تا دوشنبه آینده برقرار شود. به گزارش ایسنا، حضور طرف‌های وابسته به رژیم صهیونیستی و جنبش حماس در قطر و گفت‌وگو و رایزنی‌های جداگانه آنها نشان از پیشرفتی نسبت به اوایل ماه فوریه دارد؛ زمانی که رژیم صهیونیستی پیشنهاد حماس را برای چهار و نیم ماه آتش‌بس رد کرد.

طبق گزارش خبرگزاری رویترز، رئیس‌جمهور آمریکا ضمن ابراز امیدواری برای ایجاد آتش‌بس در جنگ غزه طی چند روز آتی، تاکید کرد: «امیدوارم تا پایان هفته و یا شروع هفته آتی (طبق تقویم میلادی) آتش‌بس برقرار شود.» او در جریان سفر به نیویورک به خبرنگاران گفت: «مشاور امنیت ملی من گفته ما به آتش‌بس نزدیک هستیم. هنوز چیزی انجام نشده اما امیدوارم که تا دوشنبه آینده آتش‌بس برقرار شود.» یک مقام آمریکایی دیگر هم گفت، مذاکره‌کنندگان آمریکایی برای دستیابی به توافقی جهت توقف جنگ برای آزادی اسرا تا آغاز ماه مبارک رمضان تلاش کرده و مقامات ارشد آمریکایی هفته گذشته روی این موضوع کار می‌کردند. این مقام گفت به نظر می‌رسد به دلیل دیدار مقامات صهیونیستی با مقامات قطری، این «خوش‌بینی برای رسیدن به آتش‌بس رو به افزایش باشد.»

تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر هم روز دوشنبه در دیداری با اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس به بررسی تحولات مسئله فلسطین و آتش‌بس در غزه پرداخت و بر اهمیت اتحاد میان گروه‌های فلسطینی تاکید کرد. این در حالی است که آل ثانی برنامه ای هم برای سفر به پاریس دارد.  پیشتر هم «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی گفته بود: «همه برای عقد قرارداد آزادسازی گروگان‌ها تلاش می‌کنیم اما موفقیت آن را تضمین نمی‌کنیم. ما خواستار آزادی زندانی‌های ارشد فلسطینی، مشروط به انتقال آنها به قطر هستیم.»

-    واکنش حماس

در حالی که آمریکایی ها و شخص بایدن چشم امید به حصول توافق در پاریس دارند که اسامه حمدان عضو دفتر سیاسی حماس تاکید دارد که پیش‌نویس توافق مبادله اسرا هنوز در مذاکرات پاریس به توافق نرسیده است. حمدان در گفت و گو با شبکه «العربی» گفت که طرف اسرائیلی از موافقت با پیش نویس ارائه شده توسط ایالات متحده خودداری کرده است. این مقام حماس ادامه داد که پیش نویس توافق آمریکا و تعداد اسرای مورد نظر برای تبادل، حیله رژیم اشغالگر است و پیش نویس پاریس یک پیشنهاد آمریکایی است و هدف آن حفظ آبرو و زمان خریدن برای تل‌آویو است تا برای حمله جدید آماده شود.

 پیرو گفته های حمدان، ۲ مقام رژیم صهیونیستی و یک منبع مطلع هم به آکسیوس می‌گویند، میانجی‌های قطری به رژیم صهیونیستی اطلاع دادند که مقامات ارشد حماس از چارچوب جدید توافق تبادل اسرا «دل‍سرد شده» و تاکید کردند که هنوز شکاف قابل ملاحظه‌ای میان پیشنهاد مطرح‌شده و خواسته‌های آن‌ها وجود دارد. ان پایگاه خبری-تحلیلی با اشاره به این موضوع، در ادامه گزارش داد که یک مقام صهیونیست ارشد گفت: «جای خوش‌بینی نیست. پیشرفتی که اسراییل در پاریس با میانجی‌ها به آن‌ رسید، شکاف موجود با حماس را برطرف نکرد. در این مرحله، تصور رسیدن به توافقی قبل از ماه رمضان دشوار است.» در مجموع آکسیو اعتقاد دارد که توافق اسرائیل و حماس قبل از ماه رمضان دشوار است. 

در همین حال و به گزارش ایرنا، میخائیل بوگدانوف، نماینده ویژه کرملین در خاورمیانه و آفریقا در گفت و گوی دیروز سه شنبه خود با خبرگزاری عنوان داشت، گفت و گوهای غیرمستقیم حماس و اسرائیل در قاهره و پاریس در حال پیشرفت است ولی مشکلاتی در مورد آزادی اسیران نیز وجود دارد.

-    روایت الجزیره و رویترز درباره بندهایی از توافق اولیه میان حماس و صهیونیست‌ها

منابع خبری از مفاد اولیه آتش‌بس و مبادله اسیران فلسطینی که رژیم صهیونیستی اخیراً با آنها در پاریس موافقت کرده است، خبر دادند که طی آن اسرائیل با آزادی ۴۰۰ اسیر فلسطینی موافقت کرده است. در این باره بامداد سه‌شنبه منابعی که خواستند نامشان فاش نشود به الجزیره خبر دادند که رژیم صهیونیستی با آزادی ۴۰۰ اسیر فلسطینی، از جمله کسانی که دارای احکام سنگین هستند موافقت کرده است. این منابع آگاه افزودند: آزادی این ۴۰۰ اسیر فلسطینی در برابر آزادی ۴۰ اسیر صهیونیستی انجام خواهد شد. همچنین اسرائیل به بازگشت تدریجی آوارگان به شمال نوار غزه موافقت کرده است و افزایش ورود کمک‌ها، منازل موقت و ادوات سنگین به نوار غزه را پذیرفته است. اشغالگران پیشنهاد کردند نیروهای خود را در خارج از مناطق شلوغ جابجا کنند و شناسایی هوایی را به مدت هشت ساعت در روز متوقف کنند.

علاوه بر الجزیره، خبرگزاری رویترز هم در گزارشی پیرامون جزئیات این توافق احتمالی گزارش داد، «شواهد متفاوتی وجود دارد که نشان می‌دهد توافق در دسترس است. مذاکره کنندگان اسرائیلی روز جمعه با میانجی‌های قطری، مصری و آمریکایی در پاریس دیدار کردند. یک منبع آگاه از روند این گفت‌وگوها گفت که آنها به چارچوب کلی برای برقراری آتش‌بس دست یافته‌اند که ممکن است در نهایت به آتش‌بس منجر شود.» یک منبع ارشد نزدیک به مذاکرات، دیروز سه شنبه به رویترز گفت حماس پیش‌نویسی از مذاکرات پاریس درباره آتش‌بس در غزه دریافت کرده است که شامل توقف ۴۰ روزه عملیات نظامی و تبادل اسرای فلسطینی با اسرای صهیونیستی به نسبت ۱۰ به یک است.

در این پیشنهاد، تمامی اسرای صهیونیست از جمله زنان و کودکان زیر ۱۹ سال و افراد مسن در ازای آزادی تعدادی از اسرای فلسطینی آزاد می‌شوند. این منبع افزود که بر اساس آتش‌بس پیشنهادی، بیمارستان‌ها و نانوایی‌ها در غزه بازسازی خواهند شد و روزانه ۵۰۰ کامیون کمک رسانی به نوار غزه وارد می‌شود. این پیشنهاد همچنین امکان بازگشت تدریجی غیرنظامیان آواره به شمال غزه را فراهم می‌کند، به استثنای مردانی که در سن خدمت سربازی هستند. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا نیز در این باره گفته است که رژیم صهیونیستی و میانجی‌ها درباره چارچوب کلی توافق به تفاهم رسیده‌اند.

-    اما و اگرهای توافق پاریس

اگر چه واشنگتن امید جدی دارد که توافقی موقت در پاریس شکل بگیرد، اما هنوز با قطعیت نمی توان در این باره سخن گفت. به هر حال ایالات متحده با حمایت های بی سابقه از جنایت های اشغالگران در غزه مورد شدید ترین هجمه های سیاسی، دیپلماتیک و رسانه ای از داخل آمریکا گرفته تا سراسر جهان و حتی هم پیمانان خود است. مضافا وتوهای پی در پی ایالات متحده در شورای امنیت برای برقراری آتش بس در غزه، عملا دولت بایدن را در یک منگنه قرار داده است. مضافا عملیات های مکرر نیروهای محور مقاومت در پی حمایت واشنگتن از صهیونیست ها هم مزید بر علت شده تا هر چه سریع تر توافقی در پاریس حاصل شود تا روزنه فراری براِی آمریکا از این میزان فشاربه دست آید. 

این در حالی است که «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی می‌گوید که حملات زمینی باید به رفح به عنوان آخرین مکان نسبتا امن در نوار غزه کشیده شود. در مقابل سازمان‌های امدادرسان و متحدان غربی رژیم صهیونیستی نگران هستند که هرگونه حمله در غزه باعث تشدید بحران انسانی ناشی از جنگ شود.

همچنین همزمان با نزدیک شدن ماه مبارک رمضان کشورهای عربی ابراز نگرانی کردند که ادامه جنگ در این ماه تنش‌های منطقه‌ای را تشدید کند. رویترز قبلا گزارش داده بود بزرگ‌ترین موضوع اختلاف میان ۲ طرف مربوط به شرایط آتش‌بس است. رژیم صهیونیستی اعلام کرد که آماده پذیرش توقف موقت درگیری در جریان فرآیند تبادل اسرا است و رسانه‌های صهیونیستی نیز به احتمال برقراری آتش‌بس شش هفته‌ای در ماه رمضان اشاره کردند، اما نتانیاهو مصمم است قبل از دستیابی به «پیروزی کامل» به زعم خود حملات را متوقف نکند. نتانیاهو توهم کنترل امنیتی نامحدود رژیم صهیونیستی بر غزه را پیش‌بینی می‌کند طوری که به نظامیان آن اجازه می‌دهد در هر زمانی که بخواهند وارد این باریکه شوند.

این درحالی است که حماس گفته بود تنها توافق مبتنی بر آتش‌بس پایدار را می‌پذیرد که به جنگ پایان می‌دهد و شامل خروج نیروهای رژیم صهیونیستی از غزه می‌شود. نتانیاهو و وزرای ارشد کابینه وی معتقدند هر گونه توافقی باید منجر به بازگشت تمامی حدود ۱۳۰ اسیر باقی مانده صهیونیست در غزه شود و در مقابل حماس خواهان آزادی گسترده اسرای فلسطینی‌ در زندان‌های این رژیم است. حماس می‌خواهد کمک‌های بیشتری وارد شود و برنامه‌ای برای بازسازی این باریکه وضع شود و این درحالی است که در طرح نتانیاهو برای مرحله «پساجنگ» در غزه بازسازی این باریکه در گرو خلع سلاح نوار غزه در نظر گرفته شده است و طبق این طرح حماس باید سلاحش را زمین بگذارد، اما قطعا این جنبش چنین چیزی را نخواهد پذیرفت.