مطابق با اسناد حقوقی قوانین بین‌المللی
حمله اسرائیل به ایران مصداق تروریسم دولتی است
نویسنده: جمشید پرویزی، متخصص حقوق بین‌الملل
دیپلماسی ایرانی: تجاوز نظامی اسرائیل علیه کشورمان در خرداد ماه امسال با ارتکاب فاحش و گستاخانه مجموعه وسیعی از اعمال ناقض حقوق بین‌الملل از جمله تجاوز، توسل به زور و حمله به غیرنظامیان همراه بود. اما بخشی از جنایات این رژیم مخصوصا در روز اول تجاوز از ماهیت متفاوتی برخوردار است زیرا اسرائیل در یک اقدام سازمان‌یافته شماری از فرماندهان ارشد و دانشمندان ایرانی و افراد غیرنظامی را در منازل شخصی آنها هدف قرار داد، لیکن برخلاف عملیات نظامی متعارف، این حملات نه توسط ارتش مهاجم در میدان نبرد، بلکه با بهره‌گیری از عوامل نفوذی و جاسوسان داخلی و به شیوه مخفیانه و برنامه‌ریزی شده، انجام شد. در این عملیات عوامل داخلی اسرائیل بدون اعلان جنگ و در غیاب هر گونه مخاصمه علنی بین ایران و اسرائیل، به عملیات خرابکارانه، پرتاب موشک و اجرای عملیات تروریستی علیه اهداف غیرنظامی و نظامی دست زدند. با استناد به اسناد بین‌المللی حقوق بشردوستانه و اسناد مبارزه با تروریسم این رخداد که موجب شهادت چندین دانشمند، فرمانده نظامی و خانواده غیرنظامی آنها شد، مصداق بارز عملیاتی تروریستی محسوب می‌شود و نمی تواند در چارچوب مقررات جنگ های متعارف توجیه شود.
تمایز جنگ و تروریسم در حقوق بین‌الملل
در حقوق بین‌الملل تمایز روشن و بنیادی میان اعمال نظامی مشروع در چارچوب مخاصمات مسلحانه و اقدامات تروریستی غیرمشروع وجود دارد. مطابق مقررات کنوانسیون های ژنو و عرف بین‌المللی، عملیات نظامی زمانی مشروعیت دارد که در بستر یک مخاصمه‌ی نظامی علنی، با هدف نظامی معین و رعایت اصل تمایز بین نظامیان و غیرنظامیان انجام شود.
در مورد ایران و اسرائیل وضعیت جنگ اعلام‌شده یا مخاصمه‌ی نظامی آشکار وجود نداشت و لذا هرگونه توجیه این حملات تحت عنوان جنگ یا دفاع مشروع نمی تواند وجاهت حقوقی داشته باشد بلکه حمله به منازل اشخاص، آن هم توسط عوامل بمب گذار داخلی و به شیوه مخفیانه، دقیقا مطابق تعریف حقوقی تروریسم بین‌المللی است.
در این زمینه اسناد عالی حقوق بین‌الملل مبارزه با تروریسم از جمله کنوانسیون بین‌المللی تامین مالی تروریسم ۱۹۹۹ و قطعنامه ۱۳۷۳ شورای امنیت سازمان ملل مصوب سال ۲۰۱۱، ویژگی های ذیل را برای اقدامات تروریستی ذکر کرده اند:
- اعمال خشونت‌آمیز علیه افرادی که مستقیما در مخاصمه مسلحانه دخالت ندارند یا در مکان‌های مسکونی حضور دارند.
- اجرای این اعمال با هدف ایجاد رعب و وحشت، اعمال فشار سیاسی یا تحمیل اراده سیاسی به دولت یا جامعه هدف.
- استفاده از شیوه‌های پنهانی و تروریستی به‌خصوص توسط عوامل نفوذی یا جاسوسان داخلی بدون اعلان مخاصمه‌ی نظامی یا دفاع مشروع.
- عدم رعایت اصل تمایز و تناسب در شیوه حملات.
نکته مهم این است که در حملات اخیر فرماندهان و دانشمندان ایرانی، اغلب در منازل شخصی خود در کنار خانواده و خارج از هر نوع پایگاه نظامی یا منطقه مخاصمه مورد هدف قرار گرفته‌اند؛ همچنین شواهد و تائید خود مقامات اسرائیل حاکی است که پرتاب موشک یا بمب از نزدیکی اماکن مسکونی و توسط جاسوسان انجام شده و آسیب بسیار زیادی به غیرنظامیان هم وارد آورده است. این عمل مصداق کامل نقض کنوانسیون ۱۹۷۳ در خصوص حمایت از اشخاص مورد حمایت بین‌المللی است که تصریح می کند قتل یا حمله به افراد دولتی یا شخصیت‌های علمی با نیات سیاسی، مصداق آشکار جنایت بین‌المللی و تروریسم است. لذا مطابق ماده ۲ کنوانسیون ۱۹۹۹ تامین مالی تروریسم هر اقدام عمدی خشونت‌آمیز علیه افراد حقیقی که در مخاصمه مستقیم شرکت ندارند، به قصد ارعاب مردم یا وادار کردن دولت به انجام یا خودداری از عمل خاص، تروریسم محسوب می‌شود و همچنین قطعنامه ۴۹/۶۰ مجمع عمومی سازمان ملل مصوب ۱۹۹۴ که تاکید می‌کند که ارتکاب یا حمایت از قتل هدفمند با انگیزه سیاسی، نقض جدی حقوق بین‌الملل و مصداق بارز تروریسم است؛ ارتکاب عملیات مسلحانه پنهان درخاک کشوری دیگر، به‌ویژه با استفاده از عوامل داخلی، مصداق روشن تروریسم دولتی است.
اسرائیل، با حمایت، تجهیز و هدایت عوامل داخلی، مسئولیت مستقیم در این جنایات دارد و نمی‌تواند آن را به مخاصمه متعارف مشروع نسبت دهد.
جامعه جهانی و نهادهای مرتبط باید خواهان پاسخگویی روشن و موثر اسرائیل در قبال اعمال تروریسم دولتی باشند.
نظر شما :