ضيافت صلح سوئيسى براى کودکان صلح نديده
وقتى محمد 11 ساله شروع به خواندن سرود تيم ملى فوتبال عراق مى‌کند، نيمى ازحاضران در اتاق بلند مى‌شوند و همراه با او مى‌خوانند.
محمد هم مانند بسيارى ديگر از اين بچه‌ها يکى از آوارگان جنگ اخيرعراق است که در برنامه سه روزه اردوى"نجات کودکان"شرکت کرده است؛ برنامه‌اى که از سوى کشور سوئيس برگزار مى شود.
اين برنامه براى بچه‌ها، فقط"فرصتى بود براى کمى تفريح"اما برپا کنندگان اردو که 15 کودک عراقى و 15 کودک فلسطينى ولبنانى را درکنار هم جمع کردند به اين برنامه به چشم افتتاح شيوه آموزشى تازه‌اى نگاه مى‌کنند."اردو حمايتى سوئيس"به تازگى تلاش خود را براى پرداخت هزينه تحصيل کودکان آواره عراقى در مدارس خصوصى لبنان آغاز کرده است.
بر اساس آمار سازمان ملل 40 هزار آواره عراقى در لبنان حضور دارند که مراکز کمک رسانى اعلام کرده‌اند 30 درصد از اين افراد را کودکان تشکيل مى‌دهند. هر چند تاکنون تحقيقى رسمى درباره تحصيل اين کودکان انجام نشده اما سازمان‌هاى بين المللى که در ارتباط با آوارگان عراقى مشغول به کار هستند، حدس مى‌زنند اين کودکان درهيچ يک از برنامه‌هاى آموزش رسمى حضور نداشته باشند.
با آغاز سال تحصيلى جديد در لبنان، سازمان‌هاى غير دولتى مانند"اردو حمايتى سوئيس" و"شوراى آوارگان نروژ"تلاش‌هاى خود را افزايش داده‌اند تا مطمئن شوند کودکان آواره عراقى از حق يادگيرى خود بهره‌مند مى‌شوند.
اين موسسه غير دولتى وغير انتفاعى نروژى در آوريل گذشته آمارگيرى جامعى را درباره نيازهاى آموزشى کودکان عراقى بيروت انجام داد.
بر اساس اين گزارش بين 30 تا 40 درصد ازکودکان آواره عراقى که درحومه بيروت زندگى مى‌کنند به طور متوسط حدود سه با چهار سال گذشته را خارج ازمدرسه سر کرده‌اند.
موسسه نروژى فعال دربيروت فعاليت‌هاى خود را با يکى از مراکز غير دولتى محلى به نام"انسان"دنبال مى‌کند. اين دو سازمان چند مرکز آموزشى براى کودکان عراقى درحومه جنوبى بيروت تاسيس کرده‌اند.
"ابرت بير" که يکى از مشاوران سازمان نروژى است مى‌گويد:"ما در تلاش هستيم اين کودکان را به مراکز آموزشى جذب کنيم تا عقب‌ماندگى آنها درمسائل آموزشي جبران شود. اما مشکل اينجاست که اگر براى مثال کودکى 12 ساله به مدت چهار سال از مدرسه بيرون مانده باشد نمى‌توان او را به مدارس معمولى فرستاد."
به همين دليل در مراکز تاسيس شده از سوى اين سازمان‌ها"طرح بازآموزى"به کار گرفته شده است تا کودکان بتوانند به سرعت به حدى از دانش که بايد در سن خود داشته باشند، دست پيدا کنند و سپس به مدارس عادى بازگردند.
سازمان‌هاى غير دولتى فعال در لبنان دلايل بسيارى را براى محروم ماندن کودکان آواره عراقى از تحصيل، عنوان مى‌کنند."نديم حورى"که براى سازمان ناظر حقوق بشر فعاليت مى‌کند مى‌گويد:"هر چند بر اساس قوانين لبنان امکان نام نويسى کودکان عراقى درمدارس عادى وجود دارد اما پيدا کردن جاى خالى در اين مدارس بسيار دشوار است."
اين پژوهشگر مسائل حقوق بشر تاکيد مى‌کند:"براى مثال در منطقه‌اى مانند داهيه که منطقه‌اى فقيرنشين است بسيارى از آوارگان عراقى زندگى مى‌کنند. اين منطقه در شرايط عادى نيز با مشکل کمبود مدارس عمومى براى کودکان مواجه است."
با توجه به اينکه مدارس دولتى لبنان با دانش آموزانى بيش از ظرفيت خود مواجه هستند هيچ چاره‌اى براى آوارگان عراقى نمى‌ماند جز اينکه کودکان خود را به مدارس خصوصى بفرستند که اين مدارس نبز شهريه بالايى دارند که پرداخت آن در توان اين افراد نيست.
به همين دليل سازمان‌هاى غير دولتى بين المللى مانند"اردو حمايتى سوئيس"طرح خود براى پرداخت شهريه هزار کودک آواره عراقى در بيروت را آغاز کرده‌اند. با وجود اين، هزينه تحصيل تنها مانع بر سر راه ادامه تحصيل اين کودکان نيست و آنها با مشکلات ديگرى نيز روبرو هستند.
از زمان آغاز درگيرى‌ها درعراق بيش از دو ميليون نفرعراقى در اثر خشونت‌ها و بى‌ثباتى به کشورهاى ديگر پناهنده شدند؛ بيشتر اين افراد راهى کشورهايى مانند سوريه و اردن شدند اما در ديگر کشورهاى همسايه نيز حضور دارند.
بيشتر اين افراد از سوى کشورهاى ميزبان به عنوان بازديدکننده پذيرفته مى‌شوند نه به عنوان آواره که مستلزم رعايت حقوق وشرايطى خاص است. هر چند در اردوگاه‌هاى سازمان ملل براى اين آوارگان برخى امکانات فراهم مى‌شود اما براساس قوانين لبنان، نمى‌توان امکانات زيادى براى آنها در نظرگرفت. چون لبنان قرارداد بين‌المللى آوارگان در سال 1951 را امضاء نکرده است.
نديم حورى با توجه به اين مسائل درباره شرايط زندگى آوارگان عراقى در اين کشور مى‌گيد:"آنها درخلائى به سر مى‌برند که قانونى است. اگر آنها را در يکى از نقاط بازرسى متوقف کنند ممکن است به بازداشتگاه منتقل شوند و يا حتى آنها را به کشور خود بازگردانند".
به همين دليل بسيارى از آوارگان عراقى از وحشت آنکه موقعيت آنها به طور رسمى مشخص شود از نام نويسى کودکان خود در مدارس خوددارى مى‌کنند.
شريط امنيتى سختى که آوارگان عراقى در لبنان با آن مواجه هستند موجب مى‌شود مردان خانواده که اهداف خوبى براى بازداشت شدن هستند از بيرون رفتن خوددارى کننند و به جاى آنها پسران بزرگشان به دنبال پيدا کردن کار بروند.
رابرت بير مى‌گويد:"به همين دليل مدارس براى ما ارزش دوچندانى پيدا مى‌کنند چون به ابزارى تبديل مى‌شوند براى قدرتمند تر کردن اين کودکان. با راه يافتن کودکان آواره عراقى به مدرسه ضمن آنکه تا حدى از کار کردن در مشاغل پر خطر مصون مى‌مانند براى مدتى در هر روز نيز در فضايى خارج از شرايط بحرانى خانه‌هاى خود به سر مى برند."
در مراکز فعال شده از سوى سازمان‌هاى غير دولتى بين‌المللى علاوه بر فعاليت‌هاى آموزشى از مشاوران روان‌شناس نيز کمک گرفته مى‌شود تا به کودکانى که شرايط سختى را پشت سر مى‌گذارند يارى رسانده شود.
در اردوى"نجات کودکان" لحظه‌اى وجود داشت که تمام اين مشکلات را به خوبى بيان مى‌کرد:"وقتى محمد سرود تيم ملى فوتبال عراق را با صداى بم خود به پايان برد، شروع کرد به خواندن ترانه‌اى عراقي. ترانه‌اى غمناک درباره عشق دو جوان در دوره‌اى از جنگ و خشونت. همه ساکت نشسته بودند و گوش مى‌دادند که ناگهان دو دختر فلسطينى و لبنانى با صدايى آرام گريه کردند."
نظر شما :