اختلاف پوتین و اوباما بر سر ایران و سوریه

عصرایران - "باراک اوباما" بار دیگر رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا شده است ؛ او که یک سال پر چالش را سپری کرده است، زمانی برای استراحت ندارد. اوباما اکنون باید برای مسائل مهمی نظیر پرونده هسته‌ای تهران، کره شمالی و از همه مهم‌تر نوع ارتباط با روسیه تصمیم گیری کند.

در جولای ۲۰۰۹ میلادی و پیش از آنکه "ولادیمیر پوتین" عنوان ریاست جمهوری روسیه را از آن خود کند، این دو فردِ مدعی هدایت و کنترل اوضاع بین‌المللی جهان، با یکدیگر دیدار کرده بودند ؛ دیداری که در آن پوتین آشکارا رئیس‌جمهوری آمریکا را سرزنش کرد که چرا مسکو از سیاست‌های واشنگتن مرتبا آسیب دیده است.

پوتین معتقد است که گام‌های مثبتی که در دوران نخست ریاست‌جمهوریش به ویژه پس از واقعه ۱۱ سپتامبر برداشت، باعث شده که آمریکا تهاجمی‌تر عمل کند؛ انقلاب نارنجی در اوکراین، حمایت‌های غربی از "میخائیل ساکاشویلی" رئیس‌جمهوری گرجستان، و استقرار سپر موشکی.
از همین رو است که "فیودور لوکیانف" سردبیر "گلوبال‌افرز" در روسیه می‌گوید که اکنون پوتین کاملا ضدآمریکایی شده است؛ این نگرش البته به این دلیل به وجود نیامده که او در گذشته در "کاگ‌ب" فعالیت می‌کرده است، تجربه‌های او در دوران زمامداری "جورج بوش" سلف اوباما، علت اصلی این رفتار است.

چالش دو قدرت بر سر ایران و سوریه

 "بازنگری" واژه‌ای است که دولت اوباما در اوایل سال ۲۰۰۹ میلادی در باره رابطه با روسیه استفاده کرد.

این در حالی است که این بازنگری همچنان در سایه‌ای از ابهام قرار می‌گیرد، مگر اینکه معاهده جدیدی برای کاهش تسلیحات هسته‌ای امضا شود، تحریم‌های همگاهنگی علیه تهران به اجرا درآید و طی توافق جدیدی کالاهای مورد نیاز در افغانستان از طریق روسیه و آسیای میانه به این کشور ارسال شود.

آمریکا و متحدان اروپایش از روسیه می‌خواهند از راه‌حل انتقالی در دمشق حمایت کنند تا "بشار اسد" رئیس‌جمهوری این کشور، به صورت مسالمت‌آمیز قدرت را به فرد دیگری محول کند اما مسکو تاکنون کوچک‌ترین واکنشی به این درخواست نداده است و آشکارا از باقی ماندن اسد در قدرت حمایت می‌کند.

 "رابرت مالی" مدیر گروه بحران‌های بین‌المللی، در این‌باره می‌گوید که مسکو همچنان سخت‌گیرانه به حمایت از اسد ادامه می‌دهد و به گونه‌ای عمل می‌کند که کاخ‌کرملین در مرکز این بحران قرار بگیرد؛ گویی که اکنون تنها ارزش کرملین به سوريه محدود می‌شود.

روسیه اکنون به خوبی می‌داند که اگر آنان در مقابل فشارهای غرب کوتاه بیایند، بدون شک نقش آنان بسیار کم‌رنگ خواهد بود و کنترل این بحران از دستان کرملین خارج می‌شود.
اکنون اینطور به نظر می‌رسد که صبر روسیه به پایان رسیده است.

در آن سوی میدان، اوباما به پوتین هشدار داد که مخالفت روسیه بیش از این اعتباری ندارد و اگر روسیه به زودی در سیاست‌هایش نرمش نشان ندهد به حاشیه رانده می‌شود و اقدام نظامی در برابر دمشق اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.

در مورد ایران نیز منافع هر دو کشور به طور یکسان در گرو آن است که تهران به تجهیزات هسته‌ای دست پیدا نکند و اسرائیل نیز از فکر حمله به تهران منصرف شود.

در این میان، ادامه مذاکرات هسته‌اي ، این دو کشور را به یکدیگر نزدیک کرده است اما روسیه در این مسیر نیز چند بار صبر خود را از دست داده و سیاست‌های تندی را علیه تهران اتخاذ کرده است.

هر چند که تحلیل‌گران معتقدند روسیه قادر است هم در قبال تهران و هم در قبال سوریه سیاستی متفاوت را در پیش بگیرد اما دیپلمات‌ها در مسکو بر این باورند که آنان نسبت به همتایان آمریکایی خود درک بهتری از مسائل منطقه‌ای دارند.

روزنامه انگلیسی "گاردين" در گزارش خود درباره نخستین دیدار اوباما و پوتین در حاشیه اجلاس "جی 20" آورده است که اگر چه اوباما و پوتین، خواهان پایان فوری خشونت‌ها در سوریه شدند اما اوباما با وجود تلاش فراوان نتوانست پوتين را به همراهي بي‌چون و چراي مسكو با واشنگتن بر سر پرونده سوريه متقاعد كند.

در گزارش این روزنامه انگلیسی آمده است كه هر دو رئيس‌جمهور در لحظاتي كه خبرنگاران در اتاق حاضر بودند حاضر به خنديدن و ارتباط چشمي با يكديگر نشدند.

در چنین شرایطی و در میان تمامی ناسازگاری‌ها بین مسکو و واشنگتن، کاخ‌سفید فهرستی از اقداماتی را تهیه کرده است که انتظار دارد روس‌ها آنان را عملی کنند اما برای روس‌ها، آمریکا وسیله‌ای ویژه‌ای به شمار نمی‌رود بلکه آنان به این کشور تنها برای حفظ پرستیژ و رابطه‌های جهانی احتیاج دارند؛ اما اوباما نياز دارد تا روسيه به تحقق اهداف سياست‌خارجي آمريكا در خاورميانه كمك كند و يا دست‌كم از مانع‌تراشي در مقابل آنها خودداري كند.
پوتين نيز به آمريكا نياز دارد تا حرف خود را درباره اين كه روسيه به عنوان "يك ابرقدرت به حق خود نرسيده" ، به كرسي بنشاند.

حال در میان مقام‌های آمریکایی، افراد زیادی وجود دارند که از پوتین و سیاست‌هایش دل‌زده شده‌اند و تاکنون منتظر برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا بودند تا سیاست‌های جدیدی را به کاخ‌سفید دیکته کنند.

"استفان استانویچ" یکی از اعضای شورای روابط خارجی آمریکا می‌گوید: "نمی‌توان مخالفان پوتین را در کاخ‌سفید نادیده گرفت اما در واشنگتن بسیاری دیگر بر این باورند که پوتین کارت‌های زیادی در دست دارد و در میز مذاکره، نقش مهمی را ایفا می‌کند."